درخت حوزه‌های تخصصی

"اصطلاح «فرهنگ زبانی» یکی از اصطلاحات تخصصی حوزه جامعه شناسی زبان و مردم شناسی زبان است. مفهوم «فرهنگ زبانی»، مؤلفه ها و رابطه آن با برنامه ریزی زبان موضوع مورد بحث این مقاله است. توجه علمی و موشکافانه به موضع فرهنگ زبانی در سطوح خرد و کلان آن، برای تحلیل، تعلیل و تنظیم برخی مسائل اجتماعی زبان و از جمله برنامه ریزی زبان لازم و مفید است. به همین دلیل، ابتدا مؤلفه های تشکیل دهنده فرهنگ زبانی مورد مطالعه قرار می گیرد. سپس یکی از این مؤلفه ها (یعنی نگرش زبانی) و رابطه سازه های آن با یکدیگر در اجرای یک پژوهش میدانی در میان فارسی زبانان شهر تهران مورد مطالعه قرار می گیرد. این مطالعه نشان می دهد که می توان فرهنگ زبانی را شامل نگرش ها، باورها، هنجارها و سرمایه های زبانی دانست. ضمن این که نگرش زبانی خود شامل سه ساحت پیکره، شان و زبان آموزی است. بررسی هر یک از این سه ساحت نگرش زبانی از جنبه های آگاهی، احساس و رفتار نشان داد که از میان مؤلفه های تشکیل دهنده نگرش های زبانی ساکنان تهران، مؤلفه احساس به طور کلی و احساس نسبت به شان زبان فارسی به ویژه، بیشترین سهم را در نگرش زبانی و در نتیجه ساختار فرهنگ زبانی فارسی زبانان دارد. این یافته بر اهمیت مؤلفه احساسی و عاطفی فرهنگ زبانی فارسی زبانان تهران دلالت دارد. به نظر می رسد که توجه به عوامل عاطفی به منزله جزئی از فرهنگ زبانی، در تحلیل های جامعه شناختی زبان فارسی و تنظیم و ترویج برنامه های زبانی از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد. "

"نظریه پردازان ارتباطات مدت هاست از یکسویه بودن رسانه های جمعی انتقاد کرده و مخاطبان را تا اندازه زیادی منفعل دانسته اند. آنان راه حل خروج از این انفعال را دوسویه کردن ارتباط رسانه و مخاطب و به عبارت دیگر افزایش تعاملی بودن رسانه ها دانسته اند. اگرچه تلفن نخستین وسیله ارتباطی کاملاً تعاملی بود، اما تا پیدایش رسانه های نوین ارتباطی و اطلاعاتی که میزان تعاملی بودن در آنها زیاد است، باید انتظار می کشیدیم. بااین همه، میزان تعاملی بودن در همه رسانه های نوین به یک اندازه نیست یا تعاملی بودن در آنها (در ساخت یک سایت اینترنتی یا بازی رایانه ای) به یک اندازه رعایت نشده است بنابراین نیاز به انجام تحقیقاتی درباره میزان تعاملی بودن رسانه های نوین و تقویت این ویژگی در آنهاست. تعامل نیز نظیر سایر واژگان علم ارتباطات، دارای تعاریف متعددی است و جنبه های مختلفی از رابطه کاربر ـ رسانه را شامل می شود. آنچه در مورد تعامل باید مورد توجه قرار گیرد‏، ویژگی چندبُعدی بودن آن است. کیوسیس (2002) مدلی را ارائه می کند که در آن به جنبه های مختلف فنی ، اجتماعی و ادراکی تعامل توجه شده است. به دیگر بیان، تعامل نه تنها به ویژگی های فنی رسانه و زمینه ارتباطی آن مربوط می شود، بلکه ادراک مخاطب (کاربر) نیز در آن بسیار مهم است. بازی های ویدئویی ـ رایانه ای یکی از بارزترین مصداق های تعاملی بودن در میان رسانه های نوین هستند. بااین حال، رعایت تعاملی بودن در همه بازی ها به یک اندازه نیست. هدف از تحقیق حاضر بررسی میزان تعاملی بودن در یکی از بازی های رایانه ای پُرفروش به نام «فراخوانی به خدمت» است. پرسش های اصلی مقاله عبارتند از: 1) چگونه می توان تعریف عملی مناسبی از ابعاد سه گانه تعاملی بودن برای بررسی بازی های رایانه ای ارائه کرد؟ 2) بازی «فراخوانی به خدمت» تا چه اندازه از این ویژگی ها برخوردار است. "

"کشاورزی در مناطق توسعه نیافته و محروم یکی از مهمترین منابع اقتصادی و از ابعاد گوناگون، موثر بر زندگی اجتماعی افراد است. از طرفی با توجه به پیامدهای رشد جمعیت شهرنشین و پیش بینی افزایش نیاز به محصولات کشاورزی، اهمیت ترویج و آموزش کشاورزی دوچندان می گردد زیرا پسندیده آنست که در راستای توسعه پایدار که هم رشد کشاورزی و نیاز غذایی جمعیت تامین گردد و هم پایداری درازمدت فعالیت ها و قابلیت های اراضی حفظ شود. ضمن آنکه به مناسبت های گوناگون از آنجا که ترویج به نشر آموزه ها و ایده های نوین می پردازد مستقیما در زندگی اجتماعی و ویژگی های فرهنگی اثر می گذارد روشن است که چگونگی ترویج کشاورزی و موفقیت آن نیز در ارتباط با کشاورزان و استقبال ایشان از ترویج به طور متقابلی از عوامل اجتماعی و فرهنگی اثر می پذیرد. هدف از این مطالعه بررسی عوامل اجتماعی - فرهنگی موثر بر گرایش کشاورزان نی ریزی به ترویج کشاورزی میباشد و برای انجام این تحقیق از پیمایش استفاده گردید و شهرستان نی ریز یکی از مراکز مهم تولید محصولات کشاورزی در استان فارس، به عنوان منطقه مورد پژوهش انتخاب شد. کشاورزان کل شهرستان با تعداد 9821 نفر جامعه آماری را تشکیل می دادند که نمونه آماری با بکارگیری فرمول کوکران تعداد 370 نفر برآورد گردید. ابزار گرداوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه بود که توسط کشاورزان و درشرایط لازم توسط پرسشگران منتخب تکمیل گردید.بر اساس یافته های توصیفی پژوهش %96 از پاسخگویان مردبوده اند همچنین %54.1 از کشاورزان نی ریزی اعلام نمودند تجربه شرکت در کلاس ها و آموزش های ترویجی را دارا هستند. و در بخشی دیگر %24 از نمونه آماری با اینکه «شیوه های جدید کار کشاورزی را آسان می کند» مخالفت نمودند. نتایج استنباطی از این تحقیق نشان می دهد بین هر یک از متغیر های مستقل تحقیق از جمله تقدیر گرایی، میزان مشارکت اجتماعی، استفاده از وسایل ارتباط جمعی، پایگاه اجتماعی افراد و باور به نوآوری و متغیر وابسته پژوهش یعنی گرایش به ترویج کشاورزی رابطه معنی داری وجود دارد"

اعتماد مهم ترین مولفه نظم اجتماعی و یکی از ارکان سرمایه اجتماعی محسوب می شود. هدف این تحقیق، بررسی میزان اعتماد اجتماعی و عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر آن در بین ساکنان شهر یزد بوده است. روش مطالعه از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق را کلیه افراد 15 ساله و بیشتر شهر یزد تشکیل می داد که 288 نفر از آنها به عنوان نمونه مورد مصاحبه قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان داد که میزان اعتماد اجتماعی 17.4 درصد پاسخگویان کم، 64.6 درصد متوسط و 13.5 درصد زیاد می باشد. میزان اعتماد اجتماعی در بین مردان بیش از زنان و در بین افراد متاهل بیش از افراد مجرد بوده است. متغیرهای میزان دینداری، وضعیت اشتغال، جنسیت، میزان مشارکت اجتماعی، روابط اجتماعی و انسجام هنجاری تاثیر معنی داری بر میزان اعتماد اجتماعی داشتند. در بین متغیرهای مستقل تحقیق، انسجام هنجاری بیشترین سهم را در تبیین میزان اعتماد اجتماعی داشته است

همواره از عصر مشروطه به عنوان نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران یاد شده است. در این عصر جامعه ایرانی در ابعاد مختلف دستخوش دگرگونی هایی گردید. در عرصه هویتی نیز دگرگونی هایی در عناصر هویت بخش ایرانی به وجود آمد. زبان و ادبیات فارسی به مانند ادوار پیشین نقش مهمی در بازسازی و تعمیق بخشیدن به هویت ملی ایرانیان در تاریخ معاصر داشته است. مقاله حاضر در صدد است با بهره گیری از روش تحلیل محتوا، میزان توجه به مولفه های هویت ملی را در دیوان عارف قزوینی مورد تحلیل و تبیین قرار دهد. بدین منظور، مولفه های هویت ملی شامل ارزش های ملی، ارزش های دینی و فرهنگ غربی، با بهره مندی از متغیرهایی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته اند. یافته های این بررسی نشان می دهد عارف قزوینی در دیوان خود توجه ویژه ای به شاخصه ها و عناصر هویت بخشی ایرانی داشته است. علی رغم دگرگونی های به وجود امده در عناصر هویت بخش ایرانیان در عصر مشروطه، ارزش های ملی جایگاه خویش را در هویت بخشی به ایرانیان حفظ نموده است.

"این پژوهش به بررسی تاثیرات روابط اجتماعی که از آن به عنوان سرمایه اجتماعی شبکه نام برده می شود، بر سلامت روان (جسمانی، اضطراب، کارکرد، افسردگی) می پردازد. مهم ترین عواملی که بر این پدیده تاثیر می گذارند عواملی هستند که روابط اجتماعی را متاثر می کنند (روابط غیررسمی افراد مورد توجه است). بهداشت روان افراد نیز اهمیت فراوان دارد. درصورت وجود سلامت روان افراد قادرند به دور از تعارضات رفتاری عمل کنند، و این روند با وجود سرمایه اجتماعی ممکن می شود. محتوای سرمایه اجتماعی شامل ارزش ها، هنجارها و پیوندهای اجتماعی است که در روابط اجتماعی شکل می گیرد. بدین طریق افراد قابلیت های خود را افزایش می دهند و از حمایت های محیطی و اجتماعی موجود در شبکه های ارتباطی خود برخوردار می شوند. در این تحقیق، نظریه های مختلف سرمایه اجتماعی را مورد مطالعه قرار می دهیم، به ویژه ی نظریه ولمن در مورد مدل اجتماع رها شده و سلامت روان (نظریه شخصیت سالم). داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه و با شیوه مصاحبه جمع آوری شد، جامعه آماری کارکنان سازمان آموزش و پرورش شهر ساری است که در سال 87 تعداد آن 4915 نفر بوده است. نمونه ی 300 نفری از طریق نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم استفاده شده است. سرمایه اجتماعی دارای ویژگی های ساختی، تعاملی و کارکردی است و بُعد کارکردی (حمایت متقابل) مورد سنجش قرار گرفته است. برای سنجش سلامت روان آزمون GHO استفاده شده است. نتایج نشان می دهند که هر چه سرمایه اجتماعی افراد در بُعد کارکردی بیشتر شود، سلامت روانی نیز افزایش می یابد. افراد شاغل و متاهل از سرمایه اجتماعی بالاتر و سلامت روانی بیشتری برخوردارند. زنان انواع زنانه تر حمایت (عاطفی) و مردان انواع مردانه تر حمایت (مالی، عملی، اطلاع رسانی) را فراهم می کنند. همچنین نحوه ی ادراکات و نگرش های افراد در مورد اعضای شبکه بر سلامت روان آنان مؤثر بوده است."

در مهندسی فرهنگ شناخت دقیق نظام باورها و اعتقادات، نظام ارزش ها و نگرش ها و نظام رفتارها در سطوح و لایه های مختلف فرهنگی اقدام و روابط منطقی بین اجزا آن مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. در حالی که مهندسی فرهنگی کشور یعنی بازطراحی وحدت بخش و هدفمند نظام فرهنگی مهندسی شده به عنوان یک نظام یکپارچه و واحد. تبیین نقشه مهندسی فرهنگی کشور مستلزم برخورداری از متدلوژی خاصی است که در آن مجموعه ای از روش ها، فنون و ابزارهای تحلیل و طراحی سیستم در چارچوب یک انگاره مدل سازی به کار بسته شوند. بر این اساس در این مقاله مدل ساختار ایستای تبیین فعالیت های اصلی نقشه مهندسی فرهنگی کشور انتخاب و معرفی شده است. براساس این مدل فعالیت های اساسی ترسیم نقشه مهندسی فرهنگی کشور مشتمل بر سه فعالیت اصلی است. در هسته مرکزی مدل قرار گرفته و سایر فعالیت ها حول آن ساماندهی می شود.

"یکی از واقعیت های دنیای امروز حضور اسلام در نقاط گوناگون جهان است موضوعی که نه تنها مسلمانان بلکه پیروان سایر ادیان نیز روزبه روز بیشتر نسبت به آن آگاهی پیدا می کنند. بر این اساس اقلیت مسلمان در آمریکا نیز مانند سایر نقاط جهان شکل گرفته و در تعامل و یا حتی تقابل با اکثریت غالب قرار می گیرد. در میان نظریه پردازان ارتباطاتِ میان فرهنگی، مارک اورب و ریجینا اسپلر به بررسی چنین تعامل یا تقابلی در نظریه «هم فرهنگی» می پردازند. لذا می توان با رویکردی پدیدار شناسانه و مبتنی بر نظریه «گروه خاموش» و نظریه «نقطه نظر» رفتار کنشگران مسلمان را به عنوان گروه هم فرهنگ در برابر گروه سلطه که از لحاظ سلسله مراتب هویتی در موقعیت بالاتری قرار دارند، مورد بررسی قرار داد. در چنین وضعیتی مسلمانان آمریکایی، استراتژی های خاصی برای ایجاد ارتباط با یکدیگر و نیز با ساختار غالب ایجاد می کنند که این امر براساس تجربیات و مصاحبه های عمیق به عمل آمده از آنان، گاه به شکل انزوا و قطع رابطه با گروه سلطه، گاه به شکل تعامل پایاپای با آنان و گاه به صورت انطباق کامل با ساختار غالب معنا می یابد. "

"این مقاله به بررسی حساسیت های بین فرهنگی اهل تشیع و ترکمن های اهل تسنن در استان گلستان می پردازد. به منظور تبیین حساسیت های بین فرهنگی دو گروه، از سنجه های حساسیت های بین فرهنگی براساس مدل نظری شش مرحله ایِ حساسیت های بین فرهنگی میلتون بنت، استفاده شده است. بر مبنای نظریه حساسیت های بین فرهنگی، توسعه ارتباطات عامل مهمی در کاهش حساسیت های بین فرهنگی است. در این تحقیق به رویکرد دوفضایی توجه شده و با هدف سنجش توسعه ارتباطات، از دو قلمرو سنجش مجازی و سنجش حضوری استفاده شده است. با توجه به گسترش وسایل ارتباط جمعی و رسانه ها که مهم ترین بستر جهانی شدن ارتباطات را فراهم آورده اند، در ابتدا توسعه ارتباطات افراد از طریق رسانه ها مورد توجه قرار گرفته است. بدین منظور به بررسی رابطه بین میزان استفاده افراد از رسانه ها ـ به ویژه اینترنت و ماهواره ـ با حساسیت های بین فرهنگی افراد پرداخته شده است. در مرحله دوم، توسعه ارتباطات افراد در محیط واقعی با توجه به محل سکونت آنها سنجیده شده و رابطه آن با میزان حساسیت های بین فرهنگی مورد توجه قرار می گیرد. نتایج تحقیق نشان می دهد توسعه ارتباطات مجازی (ارتباط افراد از طریق رسانه ها) و ارتباطات فیزیکی (تعامل افراد در محل سکونت) منجر به کاهش حساسیت های بین فرهنگی می شود. از این منظر می توان یکی از منابع و عوامل اصلی توسعه حساسیت های بینِ دینی و بینِ قومی را ناشی از عدم تعامل اجتماعی دانست که برای کاهش آن، توسعه زمینه ارتباطات اجتماعی در میان اقوام و پیروان مذاهب توصیه می شود. "

"هدف مقاله حاضر، از طرفی، بررسی تفاوت و رابطه دانش و شناخت در حوزه آموزش عالی، است از طرف دیگر، به دنبال مشاهده نمود دانش و شناخت در زندگی روزمره افراد جامعه می باشد. دانش مجموعه اطلاعات منسجمی است که در مورد یک موضوع خاص می باشد. در حالی که منظور از شناخت یا معرفت یعنی اینکه فرد به دانش به دست آمده باور داشته باشد و بتواند آن را در زندگی روزمره به کار ببرد. برای این کار، فرد می بایستی توانایی پردازش اطلاعات و دانش کسب شده را داشته باشد. دانش پس از تبدیل به شناخت در سبک زندگی افراد عینیت می یابد. به زبان دیگر، فقط هوش ادراکی تعیین کننده شکل و مسیر زندگی افراد نبوده، بلکه هوش هیجانی نیز در این امر نقش مهمی ایفا می کند. با روشی کیفی و در پی مصاحبه های طولانی با تعدادی از خانواده های تهرانی (مردان و زنان) که به صورت کاملا تصادفی انتخاب شدند، مطالب مطرح شده را مورد بررسی قرار دادیم. این خانواده ها در دو منطقه شمال و جنوب تهران ساکن بودند. طبق نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر، افرادی که دارای دانش بالایی هستند، الزاما دارای شناخت خوبی نبوده، به عبارتی، دانش این گونه افراد در زندگی روزمره شان عینیت نیافته است. بر عکس افرادی که دارای دانش علمی بالایی نیستند، ولی به همان دانش اندک معرفت پیدا کرده اند. در نتیجه، اثر این شناخت و معرفت را در زندگی روزمره آنان می توان مشاهده کرد. "