درخت حوزه‌های تخصصی

کمک های حاکمان اوده (1274-1132/1858-1719) به عتبات و موقوفه اوده که ریشه در آن کمک ها داشت و از هر دو با عنوان «پول هندی» یا «پول هند» و یا «فلوس الهند» نیز یاد می شود، به طور کلی به پیامد پدیده مهاجرت ایرانیان به هند و در این مورد خاص به پیامدهای پدیده ی مزبور در دوره ی پس از سقوط صفویه تا عصر ناصری/به تقریب همزمان با دوره ی مغولان متأخر در هند، باز می گردد. مهاجرت در این دوره که چندان مورد توجه پژوهشگران قرار نگرفته است، از جمله به علت افول قدرت های سنتی هند از یک سو و اهمیت یافتن قدرت انگلیسیان از سویی دیگر، یک دوره ی انتقالی در تاریخ مهاجرت ایرانیان به هند به شمار می رود. اگر به دوره های انتقالی توجه نشود، بویژه در فهم و تفسیر برخی پدیده ها در دوره های بعدی اشکالات و کاستی هایی پدید می آید. به نظر می رسد که شناخت و تفسیر «پول هندی» با وجود پژوهش هایی ارزشمند که درباره آن انجام شده، از آن اشکالات و کاستی ها برکنار نمانده است. هدف مقاله ی حاضر بازنگری مفهوم این پول در پرتو توجه به پدیده ی مهاجرت ایرانیان به هند، حمایت های مهاجران قبلی از مهاجران بعدی و پیامد مالی ـ مذهبی آن مهاجرت در ایران و مراکز مذهبی مربوط به آن و توجه به تأثیر تحولات ناشی از تکمیل فرایند افتادن هند به دست انگلیسیان بر آن پیامد است. این کار از طریق تمرکز بر حاکمان اوده، نقش مهاجران ایرانی در ایجاد و ادامه ی حکومتشان و حمایت های آنان از آن مهاجران و نیز حمایتشان از تأسیسات شیعی عراق صورت گرفته است. بدین ترتیب، سیر تحول پولی که امروزه از آن در پژوهش ها به «پول هندی» یا «پول هند» یاد می شود، ارائه و از جمله نشان داده شده که تنها برجسته کردن آن پول از دوره ی حکومت آصف الدوله یا از دهه هایی پس از آن به بعد و محدود کردن تاریخ آن به یک دوره ی خاص شناختی کامل از آن به دست نداده است. ناگفته نباید گذاشت که تأکید بر نقش مهاجرت تاریخی ایرانیان به هند در پیدایش «پول هندی» و سخن از پیشینه و تحول مفهوم آن به معنی نفی نقش سایر عوامل در پیدایش و تحولات آن نیست.

در بخش اول این نوشتار از موقعیت جغرافیایی و پیشینة تاریخی و اهمیت استراتژیک بحرین نکاتی ذکر شد و اینک ادامه مباحث با عناوین زیر تقدیم می شود: ادیان و مذاهب در بحرین، حوزه های دینی و میزان پای بندی مردم به مذهب، سیر تحولات فرهنگی، تأثیر و تأثر فرهنگ، روابط مردم در زندگی خانوادگی و اجتماعی، وضعیت زنان در جامعه، سطح علمی و فرهنگ جامعه بحرینی، آثار مهم فرهنگی و تاریخی، مؤسسات فرهنگی خارجی و فعالیت آنها، رسانه های گروهی شامل مطبوعات، صدا و سیما، خبرگزاری ها و میزان کنترل دولت بر رسانه های گروهی. در ادامه به موضوع بحرین در سه دهه اخیر پرداخته شده است، از روی کار آمدن شیخ عیسی بن سلیمان تا تغییرات در ساختار حکومتی، قوای سه گانه و چگونگی شکل گیری ارادة سیاسی. پس از آن، احزاب و گروه های سیاسی معارض معرفی شده اند و در نهایت، مسئله روابط با کشور های دیگر به ویژه روابط بحرین با ایران قبل از انقلاب و پس از تشکیل جمهوری اسلامی ایران گزارش گردیده است.

براساس گزارش کتیبه بیستون، با جلوس داریوش بزرگ، ساتراپی های مختلف شاهنشاهی هخامنشی سر به شورش برداشتند که شورش ساتراپی ارمنستان از جمله همین عصیان ها بود. در حوزه تاریخ ایران دوره هخامنشی، پژوهش های گسترده ای صورت گرفته است؛ اما در رابطه با شورش مزبور، مطالب ناگفته و اساسی دیگری نیز وجود دارد که کمتر بدان ها پرداخته شده است. این مقاله براساس روش پژوهش تاریخی، ضمن استناد و اتکا بر سنگ نوشته بیستون، در پی آن است که عوامل مؤثر در خیزش و سرکوبی شورش ارمنیان و همچنین پیوند قیام مزبور با قیام مردم سایر سرزمین های شاهنشاهی هخامنشی را در همان دوره زمانی بررسی و موشکافی کند. نتایج حاصل از این پژوهش تاریخی، برای درک ماهیت قیام ارمنستان و تبیین آن از جنبه های مختلف سیاسی بسیار راهگشا خواهد بود.