درخت حوزه‌های تخصصی

در این مقاله به منظور تعیین سهم عوامل اقلیمی موثر بر رخداد گردوغبار از دادههای مربوط به پارامترهای هواشناسی و شاخص های اقلیمی و برخی از نمایه های تغییر اقلیم استفاده شده است. نمایه های تغییر اقلیم با استفاده از نرم افزارClimPACT در محیط برنامه نویسی R 2.10 محاسبه شدند. در این تحقیق گردوغبارهای داخلی و خارجی از هم تفکیک و سپس به منظورتعیین سهم اهمیت هریک از عوامل در رخداد انها از اجراهای مختلف شبکه عصبی پرسپترون چند لایه استفاده گردید. در این بررسی70 درصد داده ها به عنوان داده ی آموزشی و30 درصد داده ها به عنوان داده ی تست وارد شبکه گردید. جهت ارزیابی دقت توابع مختلف، مجموع مربعات خطای داده های آموزشی، مجموع مربعات خطای داده های تست، خطای نسبی داده های آموزشی، خطای نسبی داده های تست و همچنین ضریب همبستگی بین مقادیر اندازه گیری شده و تخمین زده شده رخداد گردوغبار و عوامل اقلیمی با یکدیگر مقایسه گردید و در نهایت مدلی که کمترین میزان خطا و بیشترین ضریب همبستگی را نشان داد، به عنوان مدل بهینه انتخاب شد. نتایج نشان داد؛ 77 درصد گردوغبارها با منشاء خارج از ایستگاه و 33 درصد با منشاء اطراف ایستگاه ثبت شده است. . عامل متوسط حداقل رطوبت، بارش موثر و فراوانی رخداد باد و دو روز مرطوب متوالی به ترتیب بیشترین سهم اهمیت را در رخداد گردوغبارهای خارجی داشته اند.در رخداد گردوغبارهای داخلی و یا با منشاء اطراف ، متوسط رطوبت وسرعت باد 6 متربرثانیه، خشکسالی SPEIو باد با سرعت 15 متر بر ثانیه به ترتیب اهمیت قرار دارد.

با افزایش شهرنشینی و تغییر سبک زندگی انسان ها در دهه های اخیر، پایداری اجتماعات مورد چالش جدی قرار گرفته است. با بروز و تشدید این آثار، رهیافت توسعه پایدار از سوی سازمان ملل متحد مطرح شد. برای ارزیابی میزان کمی این توسعه و اندازه گیری ناپایداری، تلاشهای فراوانی صورت گرفت که منجر به ایجاد شاخص ها و روشهای جدیدی شده است. مفهوم جای پای اکولوژیک، یکی از ابزارهای محاسباتی جامع برای ارزیابی میزان توسعه پایدار است. توسعه یک منطقه، زمانی «ناپایدار» قلمداد می شود که، میزان جای پای اکولوژیک از ظرفیت زیستی منطقه بالاتر باشد. در این پژوهش با استفاده از روش جای پای اکولوژیک به بررسی پایداری سه استان حاشیه دریای خزر(گلستان،گیلان، مازندران) پرداخته ایم و همچنین پایداری سه استان را با یکدیگر مقایسه کرده ایم.نتایج محاسبات نشان می دهد که استان گلستان جای پای اکولوژیکی به بزرگی 786/1 و استان گیلان084/2 و استان مازندران 106/2 سرانه هکتاردارند.که استان مازندران در مقایسه با دو استان دیگر دارای جای پای بزرگتری است. با مقایسه جای پای اکولوژیک و ظرفیت زیستی هر استان نیز، پی می بریم که هر سه استان دارای ناپایداری هستند. اما از آنجا که جای پای اکولوژیک استان گیلان 76/5 برابر ظرفیت زیستی اش(361/0) می باشد، در مقایسه با دو استان دیگر ناپایدار تر و دارای کسری اکولوژیک بزرگتری می باشد.

برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی در دشت های مناطق خشک و نیمه خشک کشور باعث افت شدید سطح آب زیرزمینی شده است. تغذیه مصنوعی آبخوان ها به روش پخش سیلاب راهکاری است که با آن می توان حجم مخزن آب زیرزمینی را افزایش و روند افت سطح آن را کاهش داد . در این پژوهش سعی شده است با تلفیق سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی ،(Analytical Hierarchy process) مناسب ترین عرصه ها را برای عملیات پخش سیلاب با هدف  تغذیه مصنوعی درمنطقه آبید- سربیشه گتوند شناسایی کرد. بدین منظور، ابتدا هفت عامل موثر - شیب، نفوذپذیری، کیفیت سیلاب، ضخامت آبرفت، قابلیت انتقال، تراکم زهکشی و کاربری اراضی- منطقه مورد مطالعه، در محیط GIS آماده سازی و با روش AHP وزن هر عامل محاسبه گردید. سپس با استفاده از توابع تحلیلی GIS و وزن های اکتسابی هر لایه در روش AHP نقشه عوامل موثر در مکانیابی با  همدیگر تلفیق و نقشه نهایی در چهار کلاس تناسب بالا تا نامناسب تهیه گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که عرصه های با تناسب بالا جهت اجرای طرح های تغذیه مصنوعی به روش پخش سیلاب اغلب در واحد ژئومورفولوژی مخروط افکنه و شیب کمتر از 3 درصد قراردارند. کنترل زمینی نتایج نشان از انطباق بالای مکانیابی با این روش و پروژه های اجرا شده با هدف تغذیه مصنوعی در این منطقه می باشد

با توجه به اهمیت موضوع آب و تاثیر آن بر ادامه حیات موجودات زنده و با در نظر داش تن ش رایط فعل ی من ابع آب ی کش ور، پ ژوهش و مطالعه در این حوزه با رویکردی آینده نگرانه به منظور افزایش افق دید و ایجاد آمادگی برای مواجهه با ش رایط احتم الی در آین ده و نی ز تدوین سیاست های اجرایی مناسب ، یکی از مهم ترین اولویت های علمی پژوهشی کشور محسوب میشود. منطقه غرب آسیا که شمار زیادی از کشورهای آن روی نوار بیابانی جهان قرار گرفته و به ذات کم بارش و کم آب هستند، به واسطه سیاستگذاری های غلط در بخش آب، طی چند دهه اخیر بیشترین چالش را با «بحران کمبود آب» داشته است، چالشی که در آینده به واسطه تغییر الگوی بارش (کاهش بارش، تغییر نوع بارش و و تشدید تبخیر) پیامدهای امنیتی و نظامی درپی خواهد داشت. هدف این مطالعه حصول درکی بهتر از آینده آب در ایران و تاثیر وضعیت احتمالی آینده آن بر تصمیمات و زندگی مردم و از سوی دیگر توسعه روشهای فکری به منظور ایجاد شرایطی بهتر برای تصمیم گیران حوزههای درگیر با منابع آبی با ارائه چشم اندازی قابل وقوع است . مطالعه ی حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی، از نظر نوع تحقیق ترکیبی از روشهای اسنادی و پیمایشی است و از نظر ماهیت بر مبنای روش علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است. در ای ن مطالع ه ب ا اس تفاده از طراحی پرسش نامه ، مصاحبه با کارشناسان و خبرگان و نیز با بهره گیری از تکنیک های آینده پژوهی مانند تکنیک دلفی و س ناریوپ ردازی، عوامل پیشران آینده آب در ایران تعیین و سپس این عوامل بر اساس میزان اهمیت و عدم قطعی ت،اولوی ت بن دی ش ده و حی اتی ت رین عوامل مشخص گردید..

در این پژوهش با استفاده از داده های باز تحلیلی MERR2، دوره زندگی گرمایش ناگهانی پوشن سپهر نوع اصلی در زمستان های نیمکره شمالی (از نوامبر تا مارس) در دوره آماری 2020-1979 بررسی شد. این بررسی بر اساس تغییرات میانگین مداری مؤلفه مداری باد در مدار 60 درجه شمالی و در تراز فشاری ده هکتوپاسکال انجام شده است و بر پایه آن، روز تولد، روز صفر و دوره های رشد، بلوغ، پیری و روز مرگ تعریف شده است. نتایج حاصل از بررسی میانگین مداری دما و مؤلفه مداری باد نشان داد که در این دوره آماری در نیمکره شمالی، 19 مورد گرمایش ناگهانی پوشن سپهر نوع اصلی رخ داده است. از بین موارد آشکار شده، بیشترین افزایش میانگین مداری دما به میزان 8/51 کلوین در دوره کوتاه یازده روزه به گرمایش ژانویه 2009 اختصاص دارد که در طول دوره آماری انتخابی در نیمکره شمالی تا کنون چنین افزایشی، ثبت نشده است. نتایج حاصل از تحلیل دوره زندگی گرمایش ناگهانی پوشن سپهرنوع اصلی نشان داد که کوتاه ترین و بلند ترین دوره رشد به ترتیب با 6 و 37 روز، در موردهای 6 ژانویه 2013 و 23 ژانویه 1987 ثبت شده است. بلند ترین دوره بلوغ با 17 روز تداوم، به گرمایش 23 ژانویه 1987 اختصاص دارد. بلند ترین دوره پیری در این دوره آماری نیز 26 روز است که به گرمایش 24 ژانویه 2009 مربوط می شود. کوتاه ترین و بلندترین طول دوره زندگی نیز در این دوره آماری به ترتیب به گرمایش 1 فوریه 2017 و 23 ژانویه 1987 اختصاص دارد. همچنین مشخص شد که در این دوره آماری به طور متوسط، دوره رشد 4/19، دوره بلوغ 3/4، دوره پیری 2/7 و طول دوره زندگی 9/30 روز است.

در سال های اخیر تغییرات اقلیمی به عنوان تهدیدی برای عملکرد ساختمان ها و سکونتگاه های انسانی مطرح شده است. گرمایش جهانی بزرگ ترین چالشی است که زمین با آن روبرو است و این در حالی است که وابستگی فزاینده به سوخت های فسیلی قدرت انطباق با گرمایش اقلیمی در آینده را کاهش خواهد داد. تاب آور سازی سیستم های معماری و شهرسازی برای مقابله با این مخاطره در آینده ضروری است و آنچه ساخته یا طراحی می شود باید باهدف غلبه بر تغییرات اقلیمی باشد. حتی اگر غلظت گازهای گلخانه ای در جو تثبیت شود، حوادث شدید اقلیمی به دلیل بی تحرکی جو چندین قرن ادامه خواهد داشت. لذا، سازگاری یک راهکار لازم جهت تلاش برای کاهش کربن دی اکسید خواهد بود؛ بنابراین این سؤال مطرح می شود که چه استراتژی هایی در برابر های سنتی پاسخگوی تغییرات اقلیمی، ساختمان ها را تاب آور و سازگار می کند؟ بسیاری از پژوهش ها نشان می دهند که مسکن چنین شرایطی هستند. در مقابل در استراتژی های معاصر، اصول تکامل یافته و فنّاوری وجود دارد. تحقیق حاضر با رویکرد کیفی به مفهوم تاب آوری و سازگاری اقلیمی می پردازد و سپس استراتژی های معماری سنتی سازگار با تغییرات اقلیمی و کارکرد آنها در اقلیم گرم و خشک را معرفی می کند و به بررسی این استراتژی ها در یک نمونه خانه سنتی و یک نمونه خانه معاصر جریان ساز می پردازد و در نهایت معماری سنتی و معاصر معمول اقلیم گرم خشک از نظر میزان سازگاری اقلیمی مقایسه شده است.

آینده پژوهی نحوه مواجهه و آمادگی در برابر حالت های مختلف وقوع یک رخداد در آینده است. نگاه به آینده و ترسیم چشم انداز توسعه شهری، همواره از جمله مسائل پیش روی برنامه ریزان و مدیران شهری بوده است. شهر ایلام علاوه بر ویژگی های خاص و منحصر به فرد سیاسی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی – فضایی در سال های اخیر با توجه به مهاجرت بی رویه با مشکلات خاصی مواجه شده است با توجه به پیچیدگی و ابهام حالت های مختلف آینده، مطالعات آینده پژوهی در برنامه ریزی استراتژیک برای تحقق توسعه شهری ضروری به نظر می رسد و نیز طیف گسترده ای از آینده های محتمل را پیش روی خود دارد. هدف اصلی پژوهش شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی موثر بر توسعه شهری با رویکرد آینده نگاری است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای اسنادی و پایش محیطی انجام شده است. که با استفاده از مطالعات موجود در زمینه توسعه شهری، شش شاخص(سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی،کالبدی- فضایی و زیست محیطی)، انتخاب، طبقه بندی و تدوین شد. همچنین جامعه آماری پژوهش، شهر ایلام و نمونه آماری آن 50 نفر از کارشناسان و متخصصان امر برنامه ریزی شهری و منطقه ای می باشند. با استفاده از روش دلفی 53 عامل توسط کارشناسان شناسایی شد. تجزیه و تحلیل داده ها با به کارگیری نرم افزارهای میک مک و سناریو ویزارد انجام شده است. در نهایت پس از بررسی میزان و چگونگی تاثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر بر وضعیت توسعه آینده شهر ایلام با روش های مستقیم و غیر مستقیم، 10 عامل کلیدی(ضرورت اجرایی مدیریت یکپارچه شهری، مدیریت اجرایی، وجود سازمان های مردم نهاد، اجرای طرح جامع و تفصیلی شهر، مکانیابی کاربری های شهری در نقاط مختلف شهر، مشارکت اجتماعی شهروندان، سامان دهی فعالیت های اجتماعی، آلودگی شهری، افزایش تسهیلات و خدمات عمومی، فرهنگ شهری) که بیشترین نقش را در وضعیت آینده توسعه شهر ایلام دارند، انتخاب شدند. سپس با استفاده از قابلیت های نرم افزار سناریو ویزارد 2 سناریوی قوی، 93 سناریوی ضعیف و 17 سناریوی باورکردنی استخراج شد.

این پژوهش با هدف بررسی پیامدهای اقتصادی گردشگری حضور گردشگران در جوامع روستایی بصورت تحلیلی – توصیفی صورت پذیرفت و با استفاده از ابزارهای جمع آواری داده به دو صورت کتابخانه ای و میدانی صورت پذیرفت . ابزار اصلی بهره مندی از مطالعات و تجربیات پیشینیان ،مصاحبه با صاحب نظران و مدیران محلی و استفاده از پرسشنامه می باشد . جامعه آماری محدوده مطالعاتی 237 خانوار دهستان روشن آباد می باشد که با استفاده از فرمول کوکران 161 نمونه بصورت تصادفی انتخاب شده اند جهت مشخص شدن پایایی پرسشنامه از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است آلفای کرونباخ 0.73نشان دهنده مطلوبیت پرسشنامه دارد. نتایج این پژوهش نشان داد، گردشگری می تواند باعث بهبود زیر ساخت های روستایی، ایجاد اشتغال و در آمد زایی شود و درصورت استفاده از نقطه نظرات روستائیان و مشارکت در فرایند برنامه ریزی و اجرا و همچنین حل موانع زیست محیطی شاهد گسترش گردشگری و شکل گیری توسعه پایدار مطلوب خواهیم بود.

مفهوم حس تعلق مکانی در میزان و نوع روابط بین افراد جامعه تأثیر می گذارد و این رابطه در گروه های اجتماعی که به مکان خاصی اختصاص دارند، باعث افزایش سرمایه های اجتماعی و اعتماد آنان می گردد. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل فضایی رابطه بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی در مناطق روستایی شهرستان رودبار است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق، روستاهای استان گیلان واقع در شهرستان رودبار با تعداد 18 روستا و مجموع 2955 نفر جمعیت می باشد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. تعداد نمونه ها با استفاده از جدول مورگان، 450 نفر تعیین شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که توزیع فضایی تعلق مکانی به صورت شمالی- جنوبی است و روستاهای مناطق مرکز به سمت جنوب غرب کم ترین حس تعلق و روستاهای شمال دارای بهترین وضعیت می باشند. در زمینه توزیع فضایی سرمایه اجتماعی نیز بهترین وضعیت را روستاهای واقع در بخش مرکزی و کم ترین توزیع فضایی را عمدتاً جنوب غرب شهرستان و بخشهایی از جنوب شرقی را دربر می گیرد. یافته ها نشان داد، براساس ضریب تعیین R2، 1/78 درصد از واریانس سرمایه اجتماعی در خانوارهای روستایی مورد مطالعه، توسط 3 شاخص عملکردی، ادراکی و محیطی تعلق مکانی قابل تببین است. ضریب بتا (Beta) نیز حاکی از آن است که، شاخص ادراکی تعلق مکانی با بتای 550/0 بیشترین میزان تأثیر را بر سرمایه اجتماعی روستاهای مورد مطالعه داشته است. با این وصف می توان گفت، تعلق به مکان در بین خانوارهای روستایی عامل مهمی در شکل گیری پایه های ارتباطی استفاده کنندگان و محیط زیست می باشد که منجر به ایجاد محیط های با کیفیت در مناطق روستایی خواهد گردید. این حس می تواند زمینه مساعدی برای ایجاد دموکراسی مشارکتی فراهم سازد و اجرای برنامه های مختلف اقتصادی و اجتماعی را در اجتماع محلی با توفیق چشمگیری همراه کند و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.

پروژه های تغذیه مصنوعی یکی از مهمترین استراتژی ها برای مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی هستند. در سال های گذشته پروژه های تغذیه مصنوعی متعددی در کشور طراحی و اجرا شده است که ارزیابی عملکرد آن ها اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق تاثیر پروژه تغذیه مصنوعی آرد و  بر منابع آب زیرزمینی محدوه برازجان در استان بوشهر بررسی شده است. به این منظور پارامترهای کیفی آب چاه های مجاور پروژه آردو در یک دوره زمانی چهار ماهه از اوایل دی ماه 93 تا اردیبهشت 94 به صورت مکانی و زمانی مورد بررسی قرار گرفته اند. پارمترهایی مانند هدایت الکتریکی، دما، کاتیون ها و آنیون های محلول در آب اندازه گیری و پایش شده اند. سپس با استفاده از دیاگرام های سری زمانی و نقشه های هم ارزش پارامترهای کیفی، تاثیر حوضچه تغذیه مصنوعی آردو بر آبخوان دشت برازجان در زمان های مختلف بررسی شده است. نتایج این تحقیق نشان دهنده الگوی تغذیه نامتقارن در اطراف حوضچه تغذیه مصنوعی است. به طوری که جبهه آب تغذیه ای ناشی از حوضچه تغذیه مصنوعی از سمت حوضچه به طرف شمال غرب آن گسترش یافته است. از لحاظ زمانی نیز بیشترین میزان تغذیه در ماه های بهمن و اسفند رخ داده است. با توجه به نتایج حاصله نقش حوضچه تغذیه آردو در تغذیه آب زیرزمینی در نزدیکی حوضچه و شمال غرب آن بیش از 50 درصد است و پروژه تغذیه مصنوعی تاثیر مثبتی بر کمیت و کیفیت آب زیرزمینی دارد.

بارش های رعد و برقی نوعی از رگبارهای غیر پایدار هستند که با یک حالت غیرعادی فوق العاده قوی، از جابه جایی اتمسفر ایجاد می شوند و از پدیده های مهم آب و هوایی در شمال غرب کشور محسوب می شوند. هدف از این پژوهش بررسی توزیع مکانی بارش های رعد و برقی استان اردبیل با استفاده از تصاویر ماهواره ی و برآورد آب قابل بارش است. در این تحقیق از داده های ایستگاه های سینوپتیک، تصاویر ماهواره ای و هم چنین برای برآورد آب قابل بارش از باندهای 17 و 18 سنجیده مودیس استفاده شد.ه است تصاویر بارش های رعد و برقی روزهای 10/5/2010 و 18/6/2012 در نرم افزار ENVI4.4 پردازش و سپس در محیط ArcGIS درون یابی گردید. هم چنین نتایج درون یابی داده های زمینی نیز نشان داد که بیش ترین بارش های رعد و برقی در ایستگاه خلخال، کم ترین آن در ایستگاه مشکین شهر رخ می دهد و بارش های رعد و برقی استان در فصل بهار و اوایل تابستان اتفاق می افتد. نتایج حاصل از تحلیل داده های زمینی و تصاویر ماهواره حاکی از این واقعیت است که بارش های رعد و برقی مستخرج از تصاویر ماهواره ای به مراتب دقیق تر از داده های حاصل از طریق برداشت های زمینی است و نیز می توان نقشه های بارش های رعد و برقی را با سرعت و دقت، استخراج و درروند پیش بینی های مخاطرات جوی و برنامه ریزی بهینه منابع آب در استان اردبیل به کار گرفت.

شواهد تجربی نشانگر آن است که نابرابری به وجود آمده در کلان شهرهای ایران، ناشی از توسعه مبتنی بر نابرابری است. این روند باعث شده است که شکاف طبقاتی در شهرها عمق بیشتری یابد و هر یک از گروه های برنده و بازنده، نگاه ویژه ای به اداره شهر داشته باشند. به این منظور و برای آنکه مشخص شود، آیا احساس نابرابری بر مشارکت مردم مؤثر است یا خیر؟ تحقیق کنونی به شیوه توصیفی- تحلیلی در شهر مشهد به انجام رسید. داده های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و از نمونه ای به حجم 382 نفر گردآوری شد. داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون های آماری کولموگراف اسمیرنوف، رگرسیون چند متغیره و الگوی معادلات ساختاری در نرم افزار SPSS و PLS تحلیل شد. نتایج نشان داد که شدت احساس نابرابری در ارتباط با نابرابری اقتصادی، شغلی و سیاسی در بالاترین حد و نابرابری فرصت ها در پایین ترین حد خود قرار دارد. علاوه بر آن، متغیر احساس نابرابری، توانایی پیش بینی مشارکت شهروندان در اداره امور شهر را داشته و به ازای یک واحد تغییر در انحراف معیار احساس نابرابری، میزان مشارکت 44/0 تغییر خواهد کرد. مطابق با یافته های فوق، پیشنهاد راهبردی پژوهش، تغییر روندهای کنونی توسعه مبتنی بر نابرابری ازطریق تحول مناسبات اجتماعی در سطح کلان است.

استان مازندران دارای ظرفیت های طبیعی، تاریخی و فرهنگی بسیاری برای توسعه پایدار صنعت گردشگری است. این ظرفیت ها زمانی قابل استفاده و بهره برداری خواهد بود که متناسب با آن برنامه ریزی لازم جهت ایجاد تأسیسات و زیرساخت های موردنیاز گردشگری انجام شود. از این رو پژوهش حاضر با هدف تحلیل فضایی ظرفیت های گردشگری استان مازندران صورت پذیرفته است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ روش از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه آماری شامل شهرستان های استان مازندران در سال 1393 بوده است. جمع آوری اطلاعات با بهر هگیری از روش های مختلف اسنادی، کتابخانه ای و میدانی صورت پذیرفت. در این پژوهش انتخاب معیارها با روش دلفی، تعیین درجه ارجحیت معیارها با روش آنتروپی شانون و ارزیابی و رتب هبندی با استفاده از روش های تصمیم گیری چندمعیاره شامل فرایند تحلیل سلسه مراتبی ساده، رتبه بندی بر اساس تشابه به حد ایدهآل و حذف و انتخاب سازگار با واقعیت صورت پذیرفت و در نهایت برای رسیدن به یک اجماع کلی از روش میانگین رتب هها استفاده گردید. نتایج این پژوهشی حاکی از آن است که شهرستان آمل رتبه اول و شهرستان گلوگاه رتبه آخر را از نظر برخورداری از ظرفیت های گردشگری در سطح شهرستان های استان به خود اختصاص داده اند و در اکثر حوزه های استان توزیع تأسیسات و زیرساخت های گردشگری متناسب و همگن با ظرفیت های طبیعی، تاریخی و فرهنگی نمی باشد.

زیست پذیری شهری گفتمانی نیرومند را در توسعه ی شهری و طراحی شهری بازتاب می دهد که در پیشینه ی برنامه ریزی شهری رواج پیدا کرده است. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف تحلیل شاخص های منتخب زیست پذیری کالبدی در مناطق کلان شهر اهواز صورت گرفته است. این پژوهش از نوع کاربردی و از حیث روش، توصیفی- تحلیلی و داده ها و اطلاعات به دو روش کتابخانه ای و پیمایشی جمع آوری شده است. در تجزیه وتحلیل داده ها از مدل هایTopsis ،Vikor، Sar و روش ترکیبی (ادغام)، بهره گرفته شد. نتایج نشان می دهد، منطقه 2 در رتبه اول ، منطقه 1 در رتبه 2 ، منطقه 6 در رتبه 3 ، منطقه 3 در رتبه 4، منطقه 8  در رتبه 5، منطقه 7 در رتبه 6 و منطقه 4 در رتبه آخر (نامطلوب ترین ) قرارگرفته است. در کل، مناطق هفتگانه این شهر از حیث سطح زیست پذیری کالبدی در شاخص های کیفیت مسکن، زیرساخت، تحرک شهری و شکل شهری متفاوت است، به طوری که به لحاظ سطح مطلوبیت زیست پذیری کالبدی تنها مناطق 2و 1 در سطح مطلوبیت کامل و مناطق 8،3،6 و4 نامطلوب ترین مناطق زیست پذیری کالبدی مشخص شد. ارائه راهکارهای چون بازآفرینی بافت فرسوده شهری، توسعه حمل و نقل ارزان و توسعه زیرساخت و دسترسی، بهبود ساخت و ساز گام مؤثری در مسیر زیست پذیری کالبدی است.

اهمیت موضوع توسعه اجتماعی– اقتصادی ملی هر کشوری لاجرم بر پایه پتانسیل ها و توانمندی های مختلف آن بنا می شود. توسعه مفهومی کلان و جامع است که شاخص های رفاه اجتماعی تشریح کننده آن می باشد. اگر توسعه منطقه ای بعنوان رویکردی در جهت تقویت توسعه ملی تعریف شود، ایران بعنوان یکی از کشورها، پیش از تدوین سند چشم اندازه بیست ساله 1404 رویکرد توسعه گرایانه خود را اعلام نموده و تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشور را اساس کار قرار داده است از این رو در این مقاله سعی شده با توجه به پرسش کلیدی "چگونه می توان ساز و کار مناسب پتانسیل ها توسعه منطقه ای را شناسایی نمود؟" در جهت تجزیه و تحلیل پتانسیل های زیرساختی دانش محور شهرستان آستارا بر اساس سیاست های کلی نظام با استفاده از تحلیل سیاست های توسعه منطقه ای پرداخته شود. با استفاده از مدل تعاملی فاکتورهای توسعه منطقه ای و بهره گیری از شاخص های توسعه منطقه ای به این سؤال پاسخ داده شده است که نتیجه کلی آن تلفیق دانش بنیان اقتصاد منطقه و شاخص های انسانی توسعه منطقه ای است.

در این مقاله شبیه سازی رواناب ناشی از ذوب برف با استفاده از مدل SRM در ارتفاعات حوضه آبخیز طالقان بررسی شده است. برف به عنوان یکی از عوامل اصلی ذخیره آب نقش مهمی در رفع چالشهای موجود در مدیریت منابع آب خصوصأ درمناطق کوهستانی ایفا میکند.آب حاصل از ذوب برف، نقش مهمی در ایجاد رواناب سطحی، تغذیه آبهای زیرزمینی را داراست. پوشش برف معرف میزان آب ذخیره شده در حوضه های کوهستانی است. بنابراین تاثیر آن به عنوان آب معادل برف اهمیت بسیار بالایی در شبیه سازی هیدرولوژیکی حوضه آبخیز طالقان دارد. بر اساس مطالعات انجام شده در این منطقه، با توجه به ویژگیهای طبیعی و اقلیمی شرایط نسبتا مساعدی جهت رشد و توسعه باغداری و کشاورزی و تراکم شهری فراهم آورده است. مدل آبدهی روزانه را با مجذور ضریب همبستگی 45% شبیه سازی کرد.نتایج این تحقیق نشان میدهد که مدل شبیه ساز SRM  ابزاری بسیار مناسب برای برآورد میزان رواناب حاصل ازذوب برف میباشد و از دقت بالایی برخوردار است. و این مدل جهت تخمین و پیش بینی جریان ذوب برف  و مدیریت منابع آب کارآمد می باشد.و همچنین در توسه کالبدی و بهبود شرایط زیست محیطی بسیار حائز اهمیت میباشد.

سیر نگران کننده و روز افزون عوامل تهدیدزای سلامت زیست شهروندان ؛ برنامه ریزان حوزه شهر و سلامت، اصطلاحی نسبتاً جدید با عنوان برنامه ریزی سلامت را مطرح می کنند که در آن به دنبال پیوند محیط و منظر شهری با سلامت فیزیکی و روحی شهر نشینان هستند و تصمیمات خویش را در خصوص برخی مسائل اساسی هم چون سلامت زیست شهری، رفاه اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی انسانی تقویت کنند. هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت محیط و منظر شهری و ارتباط آن با سلامت روان شهروندان شهر پاوه می باشد. پژوهش از نوع کاربردی و به لحاظ روش انجام توصیفی - تحلیلی می باشد. جامعه آماری آن شهروندان شهر پاوه می باشد که با استفاده از فرمول کوکران 380 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه حاوی سؤالاتی در مورد محیط و منظر شهری و سلامت روان شهروندان استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل پرسشنامه از آزمون های تی تک نمونه ای، فریدمن، ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد ه است. نتایج نشان می دهد در شاخص های زیست-محیطی، امنیت، شبکه ارتباطی و حمل و نقل، مسکن، تجاری و فرهنگی، طراحی و مبلمان، مشارکت مردم و آموزشی ؛ میانگین در حد متوسط و کمی بالاتر از مقدار متوسط 3 به دست آمده است، اما در شاخص اقتصادی میانگین پایین تر از حد متوسط می باشد و وضعیت آن خوب نیست. نتایج آزمون فریدمن نشان داد شاخص ها دارای اهمیت متفاوت می-باشند و شاخص زیست محیطی بیشترین اهمیت را داشته است. همچنین نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین مولفه-های مورد بررسی مرتبط با محیط و منظر شهری و سلامت روان شهروندان نشان داد که بین آن ها رابطه معناداری وجود دارد. بررسی میزان همبستگی نیز بیانگر آن است که این رابطه مستقیم می باشد.

مبسوط پیشینه و هدف: تعامل انسان با محیط اغلب در جوامع امروزی به دلیل روندهای اجتماعی اخیر مانند ازدیاد جمعیت، شهرنشینی فزاینده، محدودیت ها و تحمیل هایی که ناگزیر به شیوه نامتجانس طراحی ساختمان و شهر انجامیده و همچنین سبک خاص زندگی، مطلوب نیست. این امر، رجوع به مفهوم دیرینه آرمان شهر را در ذهن متبادر می کند که یکی از وجوه اساسی آن همواره تعامل با طبیعت بوده و امروزه با یک نگرش واقع گرا به تعبیر آرمان شهر اکولوژیک (بوم گرا) معطوف می شود. بر همین مبنا توجه به شهر به مثابه فضای زندگی انسان، نیازمند تمرکز بیشتری بر اکولوژی و طبیعت حاکم بر آن بویژه در پرتو اخلاق است. لذا برای ایجاد شهر اکولوژیک، توجه به ابعاد و شاخص های زیست محیطی از طریق غالب کردن رویکردهای تحقق پایداری بر ایجاد و مدیریت شهر و حریم آن ضروری می گردد. در این راستا شهرسازی بیوفیلیک (طبیعت گرا) به عنوان یک رویکرد راهبردی پایدار در سال های اخیر مورد توجه فزاینده ای قرار گرفته که علاوه بر پیگیری پایداری در ابعاد زیست محیطی، در بر دارنده مضامین مرتبط با پایداری اجتماعی بویژه رعایت اصول و ارزش های اخلاقی بوده و در نتیجه استفاده صحیح از سیستم ها و فرآیندهای طبیعی را در طراحی محیط ساخته شده تمهید می کند. به همین دلیل در این تحقیق، تلاش شده تا اثربخشی و جایگاه این رویکرد نوپا در تحقق اهداف آرمان شهر اکولوژیک دنیای معاصر روشن گردد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر با توجه به معیارها و شاخص های مد نظر در شهرسازی بیوفیلیک نسبت به جمع بندی مولفه های اساسی آن به شیوه اسنادی اقدام نموده و با بهره گیری از تحلیل انطباقی و ادغام مولفه های مذکور در قالب راهبردی اثربخش به تبیین چگونگی بهره گیری از عوامل مذکور در رهیافت به آرمان شهر اکولوژیک پرداخته است. بر این اساس، از منظر هدف از نوع توسعه ای و متعاقبا کاربردی می باشد که به دنبال گسترش و تبیین معیارها، تدوین شاخص ها و تدقیق ساز و کار رهیافت به شهر پایدار در قالب نگرشی آینده نگر با مقیاسی کلان بوده و در این راستا از روش تحلیل محتوای کیفی و کدگذاری توصیفی و البته رویکردی انتقادی بهره برده است. از این رو می توان مدعی شد که این تلاش، بستر شفاف سازی فرآیند حصول آرمان شهرهای اکولوژیک با بهره گیری از دانش بیوفیلیک شهری و امکان جهت بخشی به سیاست های موثر در عرصه مدیریت شهری معاصر را مهیا می سازد و بنابراین مقاله حاضر در بطن خود علاوه بر ابعاد مروری - تحلیلی، دارای بُعد نوآوری پژوهشی نیز هست. یافته ها و بحث: یافته های پژوهش، بیانگر آن است که رهیافت به پدیده متعالی آرمان شهر با نگاهی واقع گرایانه و به دور از رویا در دوران معاصر را باید در مفهوم آرمان شهر اکولوژیک جستجو نمود که مستلزم اتخاذ رویکردی چندبُعدی با محوریت سه شاخص عملکردی و اثرگذار سیاسی - حکمروایی، فرهنگی - اجتماعی و کالبدی - اقتصادی و پایش تاثیرات منفرد، ترکیبی و چرخه ای آنها بر پنچ شاخص محیطی و اثرپذیر زمین، آب، هوا، انرژی و پسماند در قالب الگواره تکمیلی - تکاملی مبتنی بر رویکرد بیوفیلیک پیشنهادی تحقیق بوده و بر این اساس است که نقش بی بدیل اخلاق در تنظیم کلیه روابط انسانی در بستر محیط های مختلف کالبدی، طبیعی، اجتماعی و سیاسی، بیش از پیش خودنمایی می کند. چرا که بدون توجه به حقیقت اخلاق، هیچ چیز پایدار نخواهد ماند و باید اذعان داشت که اصول اخلاقی اگر در حد حرف و شعار باقی بماند و در عملکرد حکومت و منش روزمره مردم، مشهود نباشد نه تنها اثر مثبتی ندارد بلکه به دلیل ترویج فزاینده تزویر و دورویی به انباشت عقده های اجتماعی، انزجار و تباهی بیشتر جامعه و افول روزافزون فرهنگی آن منتج می گردد. نتیجه گیری: پرواضح است که با توجه به معیارهای متعدد مرتبط با حوزه های فوق الذکر، حصول آرمان شهر معاصر، علی رغم دست یافتنی بودن، مستلزم انقلابی در رابطه فرهنگ بشری و طبیعت در مقیاس های خُرد و کلان خواهد بود. در این رابطه، شناخت ارکان مهم دخیل در سامانه پیش روی (برنامه ریزی و طراحی بیوفیلیک به عنوان ابزار و رویکرد مواجهه با مسئله؛ اخلاق به عنوان زیربنای لازم برای تحقق رویکرد مذکور؛ پایداری به عنوان هدف غائی و نهایتا آرمان شهر اکولوژیک به عنوان محصول و مطلوب فرآیند) حائز اهمیت فوق العاده ای بوده که باید در برنامه ریزی راهبردی در سطوح کلان ملی و بین المللی ملحوظ گردد.

در پژوهش حاضر دو مفهوم "آسیب شناسی طرح ها و برنامه ها" و "ارائه الگوی توسعه منطقه ای" در قالب (مقاله، گزارش و طرح، رساله، کتب) در سطح مطالعات داخلی و خارجی مورد شناسایی قرار گرفته است و اهم یافته های مطالعات هر بخش، متغیر های مورد تاکید، نقاط قوت و ضعف هر سطح از مطالعات استخراج شده اند. در این پژوهش از شیوه کیفی و روش (توصیفی - تحلیلی) بهره گرفته شده است و با توجه به اسناد کتابخانه ای، جهت جمع آوری و طبقه بندی دانش موجود داده-های مورد نیاز در خصوص پژوهش جمع آوری و سپس از روش های تحلیل محتوا و تحلیل های اسنادی استفاده شده که نتایج پژوهش نشان داد اهم متغیرهای مورد تاکید در مطالعات داخلی و خارجی شامل تحرک و توسعه در ساماندهی فضا، الگوی متمرکز و مشارکت حداقلی، مولفه های الگو (اصول، چارچوب، فرایند مدیریت الگو، پایش و ارزیابی)، هماهنگی در برنامه های توسعه و اقدامات توسعه شهری ومنطقه ای، ایجادمناطق مترقی، استفاده از توان زیرمناطق برای یکپارچه سازی، پشتیبانی از شهرها جهت شکوفایی پتانسیل آن ها، افزایش رقابت و... بوده است. مهم ترین نقاط قوت برامده از مطالعات شامل ظرفیت نظریه سازی، فعالیتهای بین رشته ای این حوزه، نزدیکی حوزه های فکری و اجرایی، طراحی نظام درآمد- هزینه ی استانی و تاکید بر اجرای آن، بهبود روند تعادلهای بین استانها در برخی از بخش ها و بالا بردن توان و ظرفیت رقابت پذیری نواحی وابسته و حوزه نفوذ و مهم ترین نقاط ضعف شامل فقدان یا کمبود فرهنگ برنامه ریزی، عدم پایبندی به اجرای طرح ها و برنامه های منطقه ای، نبود توافق ملی در زمینه ی توسعه کشور، تضاد بین برنامه ریزی بخشی و برنامه ریزی منطقه ای و نبود نهاد یا دستگاه اجرایی مشخص، مرتبط و مهم تر از همه پاسخگو، نبود نظام اطلاعاتی و داده ای و بخشی نگری، ضعف و ناکارامدی در اهداف برنامه ها، پراکندگی و فقدان وحدت رویه ی متدولوژیک، نظام برنامه ریزی برنامه ها، روند تصویب و نحوه اجرای برنامه ها، ایرادات مربوط به فرایند، محتوا و اجرای برنامه ها، نحوه نظارت بر حسن اجرای برنامه ها و... می باشد.