فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۹۲۱ تا ۵٬۹۴۰ مورد از کل ۳۴٬۷۸۴ مورد.
منبع:
مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی سال ۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱
۲۰۶-۱۸۹
حوزههای تخصصی:
پوشش گیاهی به عنوان یکی از مولفه های مهم حیات اکولوژیک محیط زیست به دلیل تاثیرات بسیار زیاد در اکوسیستم های مختلف محیطی و همچنین به دلیل تاثیر گذاری مستقیم بر معیشت و زندگی انسانی، عاملی اساسی و مهم بشمار می رود. از این رو، هدف از این پژوهش بررسی تغییرات پوشش گیاهی در زاگرس میانی با استفاده از داده های عددی ماهواره ای است. در این راستا داده های پوشش گیاهی ماهواره ترا سنجنده مادیس با توان تفکیک فضایی 250 متر در دوره زمانی 2001 تا 2018 اخذ شد. این داده ها با بهره گیری از زبان کدنویسی پایتون در ارتباط با سنجه های توپوگرافیکی ارتفاع، میزان و جهت شیب با روش پردازش رستری پنجره متحرک و روش آنالیز سلول به سلول مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان داد که بیشینه تراکم پوشش گیاهی در زاگرس میانی در ماههای آپریل (فروردین) تا جون (خرداد) و کمینه آن در ژانویه (دی) مشاهده می گردد. ارتفاعات زاگرس میانی در فصل بهار بالاترین نرخ شاخص پوشش گیاهی و در فصل زمستان کمترین نرخ را نشان می دهند. بیشینه مقدار شاخص پوشش گیاهی در ارتفاع 1500 متر بروز می کند. شاخص پوشش گیاهی در زاگرس میانی تا شیب 95 درصد، روند افزایشی داشته و پس از آن به آرامی کاهش می یابد. کمینه نرخ شاخص پوشش گیاهی در جهت جنوبی از 150 تا 200 درجه آزیموت شمالی ساعتگرد و بیشینه آن در جهت شمال از 300 تا 360 درجه آزیموت شمالی ساعتگرد مشاهده می شود، ارتفاع حد بالای رویش یا M.V.A، در ماه های سرد به سوی طبقات ارتفاعی پائین تر نزول و در ماه های گرم سال به سمت ارتفاعات بالاتر صعود می کند. به طور کلی روند تغییرات شاخص پوشش گیاهی نیز نشان از افزایش شاخص پوشش گیاهی در این واحد کوهستانی دارد.
پیش بینی تغییرات مورفولوژی رودخانه سفید رود با استفاده از Arc GIS(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
جغرافیا و مطالعات محیطی سال دوزادهم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۸
20 - 33
حوزههای تخصصی:
با توجه به رویدادهای سیل به ویژه برای سکونتگاه ها پیرامون رودخانه ها، عدم اطلاع صحیح از تغییرات متوالی بستر رودخانه و جابجایی آن در سال های آتی یکی از مسایل مهم علمی آبخیزداری می باشد از این رو به دلیل اطلاعات ناکافی از رفتار رودخانه ها، سکونتگاه های حاشیه رودخانه های مناطق ساحلی دائماً دچار آسیب هستند. محدوده مورد بررسی این تتحقیق از مرز کنیک کوهستان تا جلگه می باشد. هدف از این پژوهش پیش بینی تغییرات مورفولوژی رودخانه (عرض کانال و اندازه گیری پیچانرودی و ضریب خمیدگی رودخانه) در مناطق ساحلی شمال کشور از طریق روش های تلفیقی سنجش از دور با مدل سلول های اتوماتیک وزنجیره مارکوف است. سفیدرود به عنوان بزرگترین و مهم ترین رودخانه سواحل جنوب دریای خزر نقش مهمی در زندگی، فعالیت ها و سرمایه های انسانی منطقه دارد. عوامل مورفولوژیک رودخانه و محیط های پیرامون آن و پیش بینی شرایط آینده می تواند در برنامه ریزی و آمایش دشت های ساحلی موثر و ضروری واقع شود. در این پژوهش از تصاویر ماهواره ای لندست 5، 7 و 8 سال های، 2002،1987 و 2018، همراه با داده های تغییرات تراز دریای خزر و دبی سفیدرود، بررسی های میدانی و نرم افزارهای Envi 5.3، ArcGIS 10.4.1 و Idrisi TerrSet به عنوان ابزار تحقیق بهره گرفته شد. ابتدا مقادیر احتمال تبدیل کاربری اراضی در سال 2018 بر مبنای مدل تلفیقی زنجیره مارکوف و سلول های خودکار به دست آمد. نتایج نشان داد که مدل تلفیقی، دارای دقت و صحت بالایی جهت پیش بینی الگوی آینده است. سپس با توجه به دقت و صحت خروجی مدل، نقشه پیش بینی کاربری اراضی و مورفولوژی رودخانه برای سال 2030 تهیه شد. با برازش دو نقشه سال 2018 و پیش بینی 2030 تغییرات محتمل در محیط رودخانه به دست آمد و در چهار محدوده مورد تحلیل قرار گرفت. در نهایت با استفاده از داده های تغییرات تراز دریای خزر و دبی سالانه رودخانه سفیدرود، روند تغییرات و پیش بینی مدل، مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین احتمال تغییرات بر اثر تاسیسات ساخت انسان می باشد. فرایندهای فرسایشی، تغییر پیچانرودی و سیل گیری در حد فاصل سد سنگر تا روستای لومان بصورت جابجایی جانبی کانال و تشدید پیچانرودی، روستای کیسم و شهر آستانه اشرفیه و آزادسرا تا لیچاه بصورت سیل گیری تاسیسات انسانی و در محدوده کیاشهر، تالاب بوجاق و دلتای سفیدرود بصورت تغییر موقعیت مصب و جابجایی به غرب کانال رودخانه می باشد، با توجه به نتایج بررسی مقطع عرضی کانال رودخانه در سه دوره 1987، 2002 و 2018، روند کاهشی عرض کانال رخ داده است.
پایش دمای سطح زمین و تحلیل دمای بازیابی شده در سطح کاربری اراضی در پارس آباد مغان با استفاده از تصاویر سنجنده ETM و OLI(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
جغرافیا و مطالعات محیطی سال دوزادهم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۸
34 - 51
حوزههای تخصصی:
دمای سطح زمین از کلیدی ترین پارامترهایی است که می تواند اطلاعات باارزشی از خصوصیات فیزیکی سطح زمین و هوای اطراف آن مهیا کند. این تحقیق با هدف بررسی و ارزیابی دمای سطح زمین و تحلیل آن دررابطه با کاربری اراضی توسط الگوریتم پنجره مجزا در شهرستان پارس آباد با دو تصویر ماهواره ای لندست 5 و 8 برای روز 24 آگوست 1990 و 2020 انجام شد. نتایج نشان داد که در سال های 1990 و 2020 عموماً بخش های غرب و شمال غرب شهرستان، دارای پوشش های جنگلی و پوشش گیاهی نسبتاً متراکم درحالی که بخش های جنوب غرب عموماً اراضی کوهستانی و بایر است. شاخص پوشش گیاهی سال های 1990 و 2020 در بخش های شرقی محدوده موردمطالعه دارای شاخص NDVI بالاتر از 3/0 بوده که گویای پوشش گیاهی با تراکم متوسط به بالا است. بیشینه شاخص پوشش گیاهی در سطح محدوده در ماه آگوست به 55/0 رسیده که عموماً مربوط به اراضی باغی و کشاورزی و یا محدوده های جنگلی متراکم در شمال و شمال شرق محدوده است. از طرف دیگر بخش های وسیعی از شهرستان پارس آباد به ویژه در جنوب و جنوب غرب این شهرستان فاقد پوشش گیاهی بوده و درواقع اراضی بایر به شمار می روند. همچنین نتایج ارزیابی دمای سطح زمین نشان داد دمای بازیابی شده میانگین فضایی سطح زمین در روز 24 ماه آگوست سال 1990 که برای ساعت 11.30 دقیقه به وقت محلی با استفاده از الگوریتم پنجره مجزا به دست آمده است، در محدوده شهرستان پارس آباد برابر 8/31 درجه سانتی گراد بوده است درحالی که این دما در همین روز و همین ساعت در سال 2020، برابر 33 درجه سانتی گراد بوده است.
واکاوی قصد سازگاری کشاورزان استان کرمانشاه با بحران کم آبی: کاربرد نظریه توسعه یافته فعال سازی هنجار(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی سال ۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴
209 - 226
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف بررسی قصد سازگاری کشاورزان استان کرمانشاه در زمینه سازگاری با کم آبی از طریق کاربرد نظریه توسعه یافته فعال سازی هنجار انجام شد. چارچوب تحقیق حاضر شامل قصد رفتاری و چهار عامل روانشناختی شامل آگاهی از پیامدها، انتساب مسئولیت، خودکارآمدی و هنجار شخصی بود. حجم نمونه این تحقیق شامل 380 نفر از کشاورزان گندم کار آبی استان کرمانشاه بودند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. گردآوری اطلاعات در این پژوهش از طریق پرسشنامه انجام گرفت. روایی پرسشنامه توسط متخصصان موضوعی و پایایی آن از طریق پیش آزمون و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی برای متغیرهای مختلف تحقیق مورد تائید قرار گرفت (863/0 تا 894/0). تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزارهای SPSS26 و AMOS24 انجام شد. نتایج حاصل از مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد، سازه های آگاهی از پیامدها، انتساب مسئولیت و خودکارآمدی بر سازه هنجار شخصی اثر مثبت و معنی داری داشتند. همچنین سازه های هنجار شخصی و خودکارآمدی بر قصد سازگاری کشاورزان اثر مثبت و معنی داری داشتند و سازه قصد رفتاری به میزان 62 درصد مورد تبیین قرار گرفت.
سنجش آگاهی و ترجیحات عمومی در زمینه مدیریت پسماندهای خطرناک خانگی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
سنجش آگاهی و شناخت ترجیحات عمومی گام نخست در پایش و آسیب شناسی برنامه های آموزشی اجراشده و همچنین طراحی محتوای جدید آموزشی در جهت ارتقای سطح دانش و رفع نواقص موجود است. در این راستا این مطالعه با طراحی و سنجش پایایی و روایی پرسشنامه، نسبت به ارزیابی سطح آگاهی و نظرسنجی در خصوص ترجیحات عمومی در زمینه مدیریت پسماندهای خطرناک خانگی در شهر تهران اقدام گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد که بیش از نیمی از 971 شهروند تهرانی شرکت کننده در این پژوهش، از خطرناک بودن 6 دسته از پسماندهای خطرناک خانگی اطلاع درستی ندارد. همچنین کمتر از 5 درصد پاسخ دهندگان از سرانه تولید و سهم بخش خطرناک خانگی از جریان پسماند مسکونی آگاه هستند. بااین وجود، اطلاع شهروندان در زمینه نحوه مدیریت و همچنین آثار سوء مدیریت نادرست پسماندهای خطرناک خانگی، در حد قابل قبولی ارزیابی گردیده است. در نظرسنجی صورت گرفته از شهروندان روش جمع آوری توسط اپلیکیشن ها به عنوان روش برتر انتخابی برای جمع آوری و فضای مجازی، به عنوان پراستفاده ترین منبع برای دریافت محتوای آموزشی در خصوص پسماندهای خطرناک خانگی تعیین گردید. نتایج به دست آمده نشانگر آن است که 8/67 درصد از شهروندان حاضر به پرداخت اضافه بها به منظور مدیریت بهینه بخش خطرناک خانگی بوده و 9/92 درصد از آن ها خواستار وضع جریمه برای متخلفین مدیریت اصولی این دسته از پسماندها هستند. جمع بندی نتایج پژوهش حاضر از نقصان آگاهی عمومی در خصوص شناخت کمیت و کیفیت بخش خطرناک خانگی حکایت داشته که می توان این کمبود را با تولید محتوای آموزشی و ارائه آن در فضای مجازی مرتفع ساخت.
برآورد ارزش اقتصادی موزه جنوب شرق ایران با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
گردشگری تاریخی یکی از بزرگ ترین منابع توسعه اقتصادی در هر منطقه است و رشد سریع آن تغییرات فراوانی را به دنبال دارد. برای بیان اهمیت گردشگری تاریخی و تبدیل آن به ارزش های پولی لازم است جاذبه های گردشگری با استفاده از روش های مناسب ارزش گذاری شوند. در مطالعه حاضر، ارزش تفریحی بزرگترین موزه جنوب شرق ایران واقع در استان سیستان و بلوچستان با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط برآورد شده و عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان برای بهبود وضعیت و حفاظت از این موزه نیز با استفاده از الگوی لاجیت مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور ابتدا حجم نمونه بر اساس روش کوکران تعیین شد و سپس داده ها از طریق پرسش نامه و مصاحبه حضوری جمع آوری شدند. نتایج نشان داد که متغیرهای «شغل»، «درآمد»، «فصل مورد بازدید» و «حداکثر مبلغ پیشنهادی» تأثیر معنی داری بر تمایل به پرداخت افراد دارند اما متغیرهای «سن»، «جنسیت»، «وضعیت تأهل»، «تحصیلات»، «تعداد اعضای خانوار»، «وسایل نقلیه»، «بومی یا غیربومی بودن»، «هدف اصلی از بازدید» و «جذابیت منطقه» اثر معنی داری ندارند. همچنین بر اساس محاسبات انجام شده، متوسط تمایل به پرداخت برای هر بازدیدکننده به منظور حفاظت و بهبود وضعیت موزه جنوب شرق ایران، 100950 ریال در ماه است و ارزش تفریحی سالانه آن 4،554،860 ریال برآورده شد که نشان دهنده اهمیت بالای این موزه برای بازدیدکنندگان است.
سیاست گذاری جنایی در تعقیب کیفری تغییرات اقلیمی جغرافیایی از رویکرد بین المللی تا امکان سنجی ملی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
امروزه پیامدهای تغییرات اقلیمی به شکلی غیرقابل اجتناب جنبه های مختلفی از حیات انسانی و سایر جانداران را تحت تأثیر قرار می دهد و و روز به روز به شدت اثرات آنها افزوده می شود. چنین پیامدهایی که البته در مراحل اولیه خود دارای ماهیتی "فیزیکی" بوده (همانند افزایش دما، سیلاب ها، تغییرات شدید جوی، فرسایش خاک و بیابان زایی) به سمت ابعاد اجتماعی و اقتصادی و در شکل مهاجرت، از دست رفتن منابع، تغییر مکان، جابجایی فرهنگی، آشفتگی، بی قراری اجتماعی و موارد دیگر بروز پیدا می کنند. اساسا سیاستگذاری در تعقیب کیفری باید با نظر به ویژگی های تغییر اقلیم روی دهد و از سوی دیگر این پاسخ باید بر رفتارها و جرایمی متمرکز شود که تأثیر قابل توجهی در تغییر اقلیم و تشدید وضعیت اقلیم و یا سرعت بخشیدن به فرآیند آن داشته باشد. پاسخ کیفری به تغییر اقلیم را باید با سازوکار مشخصی صورت بگیرد و نمی توان آن را به یک کشور خاص محدود نمود. به همین دلیل است که پاسخ های جهانی حقوقی از طریق کنوانسیون های مرتبط و تقویت عملکرد نهادهای اجتماعی و تأسیس پلیس تخصصی اقلیمی به نتایج بهتری دست خواهد یافت. به نظر می رسد که وضعیت پاسخ دهی حقوق کیفری به تغییرات اقلیمی در ایران آینده محور نبوده و نوع پاسخ دهی با نظر به گذشته و عدم احیای وضعیت اقلیم و یا تقویت پاسخ دهی پیشگیرانه در خصوص چنین رفتارهای مجرمانه ای است.
مشخصات پیام رسان مطلوب بومی از نگاه کاربران ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
امروزه پلتفرم ها به عنوان یکی از مهم ترین نیازهای ارتباطی کاربران به زیست بومی برای توسعه خدمات و کسب و کارها تبدیل شده اند. در بین پلتفرم ها، پیامرس انهای اجتماع ی تقریب اً تم ام ام ور روزم ره م ردم اع م از ارتباط ات خانوادگ ی، دوس تی و حت ی اداری و مال ی ب ا واس طه کارکردها و عملکردهای آن هاست به گون های ک ه م ردم به واس طه ای ن ن وع از پلتفرمه ای اجتماع ی ب ه برنامهری زی ام ور روزان ه و تنظی م ام ور و رواب ط خ ود میپردازن د که مدیریت پیام رسان ها در خارج از فضای سرزمین و خارج از فضای حاکمیتی می تواند تنش زا و حتی موجب اخلال در زندگی روزمره شود. با توجه به این مقدمه هدف اصلی پژوهش حاضر تحلیل و بررسی مشخصات پیام رسان مطلوب بومی از نگاه کاربران ایرانی می باشد. سوال صلی پژوهش این است که مهم ترین مشخصات پیام رسان مطلوب بومی از نگاه کاربران ایرانی کدام اند؟ این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت اکتشافی است و برحسب نتیجه، پژوهشی توسعه ای است. به منظور شناسایی مشخصات یک پیام رسان بومی فراگیر با نگاه کاربر محور از روش فراتحلیل از نتایج 13 پژوهش شناسایی شده در این خصوص در زیست بوم ایران استفاده خواهد شد. نتایج فراتحلیل این پژوهش ها به شناسایی مشخصات بومی پیام رسان های فراگیر ایرانی از نگاه کاربران منجر خواهد شد.
رسانه (شبکه استانی ایلام), و برساخت هویت کردهای فیلی عراق و نقش آن در امنیت ملی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
قومی شدن و شکل گیری هویت ها در دوره معاصر به یکی از مهمترین مسائل جوامع امروزی تبدیل شده است و عواملی همچون جنگها، محرومیت ها ،ظلم حاکمان،تقسیمات سرزمینی و مهاجرت نقش اساسی را در تضعیف پیوند میان سرزمین ، فرهنگ وهویت جوامع داشته اند. یکی از عوامل موثر در سیاست گذاری کشور بررسی محیط پیرامون ایران به ویژه مناطق مرزی غرب است که از گذشته دور محل سکونت اقوام کرد بوده است .در بین این کرد ها جمعیت قابل توجهی در حدود دو میلیون نفر کرد فیلی اند، که اغلب از استان های ایلام وکرمانشاه مهاجرت و در استانهای شرقی عراق (دیالی،واسط،میسان و بغداد) ساکن شده اند فرصت ها و تهدیدهای آنها در مناطق مرزی غرب ایران یکی از چالش های امنیتی کشور به شمار می آید، سیاستگذاری و برنامه ریزیی های صحیح فرهنگی ،اجتماعی و رسانه ای می تواند علاوه بر بازیابی فرهنگهای مشترک ،ضامن امنیت ملی کشور باشد. در اینجا سوالی که پیش می آید این است که رسانه استانی چگونه می تواند در بر ساخت هویت کردهای فیلی عراق و ایجاد امنیت ملی موثر باشد؟در عصر ارتباطات رسانه نقش مهمی را در همگرایی بین ملتها ایفا می کند .
نشانه شناسی نقوش در هنر پارچه بافی دوران آل بویه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پارچه بافی به عنوان یکی از هنرها در گروه بافته های دستگاهی قرار می گیرد. شواهد حاکی از آن است که در دوره ساسانی و سده های نخستین اسلامی از دوران آل بویه بافته های ارزشمندی به سفارش دیگر کشورها بافته و صادر می شده است. بدین سبب شناسایی ماهیت این هنر به عنوان بخشی از هویت ایرانی و گامی در جهت شناسایی نشانه های نقوش این هنر ، امری ضروری محسوب می گردد. با این هدف پژوهش حاضر با روش انتخابی ، تفسیری-تاریخی است و با مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به واکاوی در مستندات تاریخی در عرصه هنر پارچه بافی می کوشد تا با استفاده از شواهد تاریخی، نشانه ها و ماهیت نقوش هنر پارچه بافی دوره آل بویه را ارائه نماید. به طور کلی با مطالعه و تحلیل نقوش پارچه های دوره آل بویه از طریق نشانه شناسی تا مبنای شکل گیری این نقوش را تعیین و به خوانش تازه ای از رمزگان نهفته در نقوش رسید. نتایج حاکی از آن است که نشانه ها و نقوش تزئینی این پارچه ها در دوره آل بویه سازنده زبان دومی است که در دوره های بعد هم تکرار شده است که متاثر و ریشه در ساختار هنری ، فرهنگی و اجتماعی ایران دارد.
شناسایی عناصر موثر بر مبلمان شهری در جهت کاهش رفتارهای وندالیسم شهری (مطالعه موردی: افراد بالای 18 سال ساکن در شهر سمنان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مقدمه: اهمیت مبلمان شهری در اغلب شهرهای کشور به عنوان یکی از موضوعات مهم برنامه ریزان و زیبا سازان شهری است. توجه به عناصری همانند طراحی مناسب، ابعاد، جایابی و نظارت های مناسب و ...، توانایی کاهش رفتارهای خرابکارانه را دارد.هدف: این تحقیق با هدف شناسایی بهتر این عناصر تلاش کرده است تا مدل مناسبی را در این خصوص در اختیار برنامه ریزان و زیباسازان شهری با هدف کاهش رفتارهای وندالیسمی قرار دهد.روش شناسی تحقیق: این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی - همبستگی است. جامعه آماری تحقیق در بخش دلفی و به منظور دستیابی به اشباع نظری لازم تعداد 11 خبره از بین خبرگان دانشگاهی و مسئولان سازمان زیبا سازی شهری سمنان بود و برای آزمون مدل در نمونه آماری بزرگتر نیز افراد بالای 18 سال ساکن در شهر سمنان به تعداد 386 نفر انتخاب شدند. داده های لازم از طریق ابزار پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل های رگرسیونی در قالب تکنیک معادلات ساختاری و سیستم استنتاج فازی استفاده شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهر سمنان می باشد.یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد مدل طراحی شده دارای برازش مناسب است و در بین ابعاد اصلی، بعد "عوامل روانی" با بار عاملی 96/0 دارای بیشترین همبستگی با مفهوم اصلی تحقیق است. ترکیب بندی عوامل اصلی مدل نیز مشخص کرد که در بهترین میزان کاهش رفتارهای وندالیسم شهری زمانی محقق خواهد شد که میزان توجه به بعد جایابی 68/1، بعد عوامل روانی 83/2، نظارت 59/2 و طراحی 62/2 باشد.نتایج: کاهش رفتارهای وندالیسم شهری تحت تاثیر عناصر مبلمان شهری است و مدل طراحی شده تا 39 درصد رفتارهای وندالیسم شهری را کاهش خواهد داد.
تعیین محلات اولویت دار برای بازآفرینی در بافت های ناکارآمد شهری بر اساس نظریه پذیرش نوآوری (مطالعه موردی: شهر تربت حیدریه)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مقدمه: از آنجا که یک سوم جمعیت کشور در 141 هزار هکتار بافت فرسوده زندگی می کنند، بازآفرینی این بافت ها، یکی از دغدغه های اصلی کشور است. اما، طرحهای ساماندهی این بافت ها، همیشه از پرچالش ترین برنامه های شهری بوده و یافتن نمونه های موفق در بین آنها مشکل و تقریبا غیر ممکن است. یکی از دلایل اصلی این مهم، تردید مردم از نتایج این طرح ها و ضریب پایین پذیرش نوآوری است.هدف: : به نظر می رسد که چنانچه طرح ها در نقاط مناسب و برگزیده اجرا گردد و آثار مثبت و مفید آنها برای مردم قابل لمس باشد، پذیرش رویکردهای جدید تسریع شده و هزینه اجرای طرح ها کاهش و موفقیت آنها تضمین می گردد.روش شناسی تحقیق: روش بررسی از نوع توصیفی و تحلیلی بوده و داده های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه و از نمونه ای به حجم 300 نفر از کارشناسان، مسئولین محلی و مردم عادی گردآوری شد. داده های گردآمده با استفاده از آماره های مختلف و با کمک نرم افزار SPSS و مدل TOPSIS مورد تحلیل قرار گرفت.قلمرو جغرافیایی پژوهش: بررسی حاضر در شهر تربت حیدریه به انجام رسید که بالاترین بافت های ناکارآمد را دارد اما کمترین مطالعه در ارتباط با آن به انجام رسیده است.یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش نشان می دهد که شاخص وضعیت اقتصادی ترغیب و تشویق ساکنین به پذیرش طرح بازآفرینی، در مجموع با میانگین 06/3 در رتبه اول قرار دارد و شاخص مقولات فرهنگی با میانگین 99/2 در رتبه دوم و در نهایت، شاخص ابعاد اجتماعی با میانگین 79/2، در رتبه سوم است. یافته ها نشان داد که بهترین نقطه شروع برای آغاز طرح بازآفرینی در این شهر، محله شهید باهنر است که در بین سه محله دیگر، بالاترین امتیاز را به خود اختصاص داده و در تئوری وبلن، گروه مرجع محسوب می شود.نتایج: بر این اساس، چنانجه مسئولین شهر، به جای این که طرح را در کل بافت های ناکارآمد اجرا نمایند، تمرکز خود را بر این محله قرار دهند و نتایج قابل عرضه ای به دست آورند، ضمن افزایش احتمال موفقیت طرح، هزینه های اجرای آن به شکل قابل ملاحظه ای کاهش خواهد یافت.
ارزیابی روند توسعه نواحی سکونتگاهی و تاثیر وضعیت ژئومورفولوژیکی منطقه در توسعه آینده شهر بانه با استفاده از مدل LCM(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۷ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۸۶
41 - 52
حوزههای تخصصی:
میزان رشد جمعیت شهری در مناطق مختلف متفاوت است و نقش و موقعیت شهرها در این میزان بسیار تاثیرگذار است. شهر بانه در حال حاضر یکی از مهم ترین شهرهای غرب کشور محسوب می شود که بسیار مورد توجه قرار دارد و با توجه به موقعیت تجاری که دارد جمعیت شهری و گسترش نواحی سکونتگاهی شهری آن با روند قابل توجهی در حال افزایش است. با توجه به وضعیت ژئومورفولوژیکی منطقه، توسعه نواحی سکونتگاهی این شهر با محدودیت هایی مواجه است و به همین دلیل در ادامه روند توسعه این شهر، بسیاری از سکونتگاها در مناطقی استقرار می یابند که از نظر ژئومورفولوژی جزء مناطق مخاطره آفرین هستند. با توجه به موارد مذکور در این تحقیق به ارزیابی روند توسعه شهری بانه از سال 1990 تا 2020 پرداخته شده است و هدف از تحقیق حاضر این است تا روند توسعه شهری بانه در طی دوره زمانی 1990 تا 2020 ارزیابی و سپس بر مبنای آن، میزان توسعه شهر بانه را تا سال 2030 پیش بینی کرد. داده های تحقیق شامل تصاویر ماهواره ای لندست سال های 1990، 2000، 2010 و 2020 و همچنین لایه های اطلاعاتی از جمله DEM 30 متر و به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از دو نرم افزار ARC GIS و IDRISI استفاده شده است. در این تحقیق ابتدا با استفاده از تصاویر ماهواره ای کاربری اراضی محدوده مطالعاتی در طی سال های 1990 تا 2020 تهیه شده است و سپس بر مبنای این نقشه ها با مدل LCM میزان توسعه نواحی سکونتگاهی تا سال 2030 پیش بینی شده است. نتایج تحقیق حاضر بیانگر این است که در طی دوره زمانی 1990 تا 2020 وسعت نواحی سکونتگاهی از 9 کیلومترمربع به 20 کیلومترمربع افزایش یافته است و همچنین نتایج حاصل از پیش بینی میزان توسعه نواحی سکونتگاهی نیز بیانگر این است که وسعت نواحی سکونتگاهی محدود مطالعاتی تا سال 2030 به حدود 4/27 کیلومترمربع خواهد رسید.
تحلیل محتوای استراتژی امنیت ملی ایالات متحده آمریکا در قبال چین (2001- 2021)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۰
161 - 176
حوزههای تخصصی:
از آنجا که کشور چین، پس از آمریکا در حال تبدیل شدن به مهم ترین قدرت اقتصادی و نظامی در سطح جهانی است؛ هدف از نگارش این مقاله، تجزیه و تحلیل استراتژی های امنیت ملی ایالات متحده آمریکا در قبال چین (2001-2021) است تا مشخص گردد که آمریکا در این استراتژی ها چگونه با چین رفتار کرده و خواهد کرد(تقابل یا همکاری یا هردو)در پاسخ فرضیه مطرح شده آن است که «افزایش وابستگی متقابل میان کشورها احتمال وقوع درگیری میان آن ها را کاهش می دهد. از همین رو همکاری در عرصه های اقتصادی و تجاری، موجب می شود کشورها فایده بیشتری ببرند و هم زمان دریابند که هزینه منازعه افزایش یافته است». به این منظور از روش تحقیق تحلیل محتوای تلفیقی(کمی و کیفی) و نرم افزار MAXQDA بهره گرفته شده است. نتایج نشان داد: در بخش کمی بیشترین درصد کلمات و پاراگراف های بکار رفته در مورد چین در سال 2021 بوده و در بخش کیفی استراتژی ها آن بود که کشور آمریکا از سال 2001 کشور چین را به عنوان یک بازیگر متعهد جهانی و ادغام در سیستم جهانی تشویق به همکاری کرده اما به مرور به استراتژی تقابل و مهار همه جانبه چین و استقبال از همکاری به صورت همزمان روی آورده است. رقابت و همکاری میان این دو کشور اگرچه گاهی با خصومت و تنش در عرصه های مختلف نظامی، سیاسی همراه بوده اما در ارتباط با تبادلات اقتصادی به شکل ناباورانه ای درهم تنیده شده، به شکلی که میزان مبادلات چین با آمریکا به 700 میلیارد دلار در سال رسیده است؛ این دو کشور به جای منازعه به سمت همکاری همه جانبه نیل پیدا کرده اند.
بررسی تأثیر آینده نگاری راهبردی بر برنامه ریزی شهری (موردمطالعه: شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
شهری و تنوع ذینفعان شده که به عدم قطعیت های آن افزوده است. شهر خلاق صنایع دستی یونسکو (اصفهان) نیاز به نگاهی آینده نگرانه دارد تا بتواند روندی رو به رشد را رقم بزند اما عدم قطعیت ها منجر به مبهم شدن آینده بلندمدت آن شده است. می توان در برنامه های راهبردی شهر اصفهان مشاهده کرد که باوجود سابقه 24 ساله در برنامه ریزی، همچنان با مشکلات بسیاری ازجمله: خشک سالی، کاهش رونق اقتصادی به واسطه بیماری کرونا، ترافیک، آلودگی دست و پنجه نرم می کند. هدف این پژوهش تعیین مؤلفه های آینده نگاری راهبردی به عنوان رویکردی ظرفیت ساز برای شهر اصفهان به منظور تقویت برنامه راهبردی است. در مدل عمومی وروس 6 گام: ورودی، تحلیل، تفسیر، چشم انداز سازی، خروجی و راهبرد برای این رویکرد تعریف شده است. در این پژوهش که درسال 1399 انجام شده است، با استفاده از روش مطالعه کتابخانه ای و به روش فراترکیب، مؤلفه ها در هریک از گام های مدل عمومی استخراج شد. پس ازآن با استفاده از نظر 26 خبره و با استفاده از ضریب لاوشه روایی مدل سنجش شد و درنهایت با استفاده ازنظر 86 کارشناس در اصفهان و به کمک روش تحلیل عاملی تأییدی که به کمک نرم افزار PLS مؤلفه های نهایی به دست آمد. در انتها با استفاده از ماتریس MICMAC نقش هریک از این مؤلفه ها ارزیابی شد. مدل تحلیل عاملی تأییدی نهایی نشان داد که مؤلفه های آینده نگاری راهبردی می تواند در کارآمد کردن برنامه های شهر اصفهان بسیار اثرگذار باشد.
واکاوی رفتارهای محیط زیستی و سازوکارهای مدیریت نهادی خشکسالی و تأثیر آن ها بر توسعه معیشت پایدار کشاورزان شهرستان برخوار: کاربرد نظریه انگیزه حفاظتی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال ۲۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱
137 - 165
حوزههای تخصصی:
خشکسالی های چند سال اخیر شهرستان برخوار، زیستگاه های طبیعی و معیشت روستاییان را بیش ازپیش آسیب پذیر نموده است. در این راستا، به نظر می رسد درک عوامل مؤثر بر رفتارهای محیط زیستی کشاورزان به عنوان اولین گام توسعه معیشت پایدار با رویکرد مدیریت نهادی خشکسالی ضروری است. لذا هدف پژوهش حاضر، واکاوی سازوکارهای مدیریت نهادی خشکسالی و تأثیر آن ها بر توسعه معیشت پایدار کشاورزان شهرستان برخوار استان اصفهان، با تکیه بر نظریه انگیزه حفاظتی است. داده ها به صورت پیمایشی از نمونه ای شامل 293 کشاورزان خرده پا در فاصله سال های 1399-1397 در شهرستان برخوار به دست آمد و با استفاده از مدل معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها حاکی از آن است که سازه های خودکارایی، آسیب پذیری درک شده و اثربخشی پاسخ، تأثیر مثبت و معنی داری بر رفتارهای محیط زیستی کشاورزان داشته، درحالی که، سازه های شدت مخاطرات درک شده و هزینه های پاسخ، تأثیر منفی و معنی داری بر رفتارهای محیط زیستی نشان داده است. همچنین بر اساس یافته ها، سازه های رفتارهای محیط زیستی و مدیریت تلفیقی مخاطرات، پیش بینی کننده اصلی توسعه معیشت پایدار کشاورزان بودند. به علاوه، حفاظت از زیستگاه های طبیعی و تنوع زیستی، و ارائه آموزش های لازم جهت توسعه آگاهی و مهارت های کشاورزان در این مناطق روستایی از شاخص های بسیار مهمی هستند که بهبود و توسعه معیشت پایدار را در شرایط خشکسالی، افزایش داده و منجر به توسعه روستاهای شهرستان می شود.
چالش های ژئوپلیتیکی مذاکرات صلح خاورمیانه با تمرکز بر معامله قرن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
ژئوپلیتیک سال ۱۹ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۷۱)
155 - 186
حوزههای تخصصی:
طرح های صلح پیشین جهت حل مسئله فلسطین به علت عدم توجه مؤثر به چالش های سرزمینی از یک سو و انگاره های هویتی و نمادین دخیل در این مناقشه از سوی دیگر قادر به حل پایدار این منازعه نبوده اند و طرح معامله قرن هم از این قاعده مستثنی نیست. در این راستا پرسش اصلی مقاله حاضر این است که مهم ترین چالش های ژئوپلیتیکی مذاکرات صلح خاورمیانه با تمرکز بر معامله قرن کدامند؟ یافته های این پژوهش که با رویکرد توصیفی-تحلیلی، روش اسنادی و گردآوری داده های کتابخانه ای به دست آمده، نشان می دهد که چالش های عمیق سخت و نرم ژئوپلیتیکی دخیل در مسئله فلسطین نظیر فقدان دولت مستقل فلسطینی و فقدان عمق استراتژیک آن، عدم پیوستگی سرزمینی، عدم ارائه راه حل پایدار برای آوارگان داخلی و خارجی فلسطینی، چالش های هیدروپلیتیک با همسایگان و بی توجهی به انگاره های نمادین دینی، هویتی و تمایلات ناسیونالیستی، مهم ترین چالش های ژئوپلیتیکی مذاکرات صلح خاورمیانه هستند که در معامله قرن نیز مانند طرح های صلح پیشین نادیده انگاشته شده اند.
Analyzing the Role of Climate in the Spatial Distribution of the Robbery Phenomenon and Threats to National Security (Case Study: Cities of Isfahan Province)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
ژئوپلیتیک سال ۱۹ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۷۲)
200 - 228
حوزههای تخصصی:
Robbery is considered as one of the human crimes which has a long history in different societies. This phenomenon underwent many changes over time; however, the only thing which remained constant since its emergence is its ugly and heinous nature. In this regard, the present study aimed to evaluate the role of climate and its changes in the spatial distribution of the crime of robbery in the urban level of Isfahan Province. After obtaining the statistical yearbook of Isfahan Province in the form of SWARA, ARAS, and cluster analysis multi-index techniques, the data related to the crime of robbery among the cities in Isfahan Province were weighted, ranked, and clustered. Pearson correlation coefficient and linear regression were used to measure the relationship between robbery and three parameters of elevation, temperature, and precipitation which its maps were prepared through Kriging method in ArcGIS Software. The results of SWARA technique indicated that the robbery of the in-car accessories weighting 0.170 ranked first and the robbery from public buildings weighting 0.085 ranked last. The results of the ARAS Technique indicated that Chadegan city ranked first based on the robbery, Fereydounshahr ranked second, Semirom city ranked third and Naien city ranked fourth. The results of Pearson correlation coefficient and linear regression indicated that there is a significant correlation between crime occurrences in the urban level of Isfahan Province and elevation, temperature and precipitation. Considering the three parameters of elevation, temperature, and precipitation, most of the crime was committed in the southern and western parts of Isfahan Province (i.e., Semirom, Daran, Fereidounshahr and Khansar). The central and northern parts of Isfahan Province (i.e. Ardestan, Kashan, Mobarakeh and Khor cities) had the least rate of the crime of robbery.
فرا تحلیل موانع تحقق پذیری طرح های بازآفرینی شهری در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
با گسترش بافت های ناکارآمد، «بازآفرینی شهری» به عنوان راهکاری برای توسعه شهرها در ابعاد مختلف کالبدی، اجتماعی و اقتصادی موضوعیت یافته است. باوجود تدوین شیوه نامه طرح های بازآفرینی شهری همچنان این طرح ها در ایران در مرحله تحقق و اجرا دارای چالش هایی هستند. این مقاله باهدف شناسایی «چالش ها و علل عدم تحقق طرح های بازآفرینی شهری در ایران» به بررسی و تحلیل پژوهش های صورت گرفته در این حوزه با رویکردی کیفی پرداخته است. بدین منظور فراتحلیل 23 مقاله در حوزه مشکلات طرح های بازآفرینی شهری در ایران انجام و چالش های مطرح شده در نرم افزار اطلس تی آی به کمک کدگذاری باز و محوری استخراج شدند. در ادامه 100 کد تعیین شده در قالب 10 گروه یا مقوله کلی دسته بندی و در انتها صورت بندی موانع تحقق پذیری طرح های بازآفرینی شهری در ایران به دست داده شد. بر اساس نتایج به دست آمده به ترتیب، حضور کمرنگ سازمان های مردم نهاد، مشکلات تهیه طرح ها، مشکلات نهادی و مدیریتی و ضعف مشارکت، چهار چالش مهم و پرتکرار در پژوهش های صورت گرفته در ارتباط با تحقق پذیری طرح های بازآفرینی شهری در ایران هستند.
دستورالعمل های برنامه ریزی با نقشه های اقلیم شهری، مطالعه موردی: شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
شهرها رشد و توسعه جمعیتی و فیزیکی روزافزونی دارند. رشد فیزیکی آن ها همراه با تغییر و تبدیل پوشش/کاربری اراضی اثرات محیطی و اقلیمی زیادی به دنبال دارد. بی توجهی به ابعاد محیطی و اکولوژیک شهرها سبب کاهش کیفیت محیطی شهرها شده که از مهم ترین آن ها افزایش بار گرمای محیطی، کاهش ظرفیت جابجایی هوا و آلودگی هوا می باشد. نقشه های دو بعدی آب وهوای شهری ابزاری تحلیلی است که عوامل آب وهوای شهری را با عوامل شهری ادغام کرده تا سیاست گذاران و برنامه ریزان شهری بتوانند به راحتی از آن استفاده کنند. برای محاسبه و ترسیم نقشه دستورالعمل های برنامه ریزی با رویکرد اقلیمی از داده ها و اطلاعات مختلف فیزیکی، پوششی و کاربری اراضی استفاده می شود؛ در این تحقیق از دو دسته 1) داده های جوی ایستگاه های هواشناسی برای تحلیل شرایط اقلیم شهر و 2) لایه های اطلاعات مکانی برای تلفیق و محاسبه نقشه اقلیمی توصیه های برنامه ریزی استفاده شدند. بر اساس، نتایج به دست آمده از تلفیق لایه های اطلاعاتی در سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، شهر تهران به پنج منطقه برنامه ریزی اقلیم شهری (UCPZ) طبقه بندی گردید. این مناطق شامل: منطقه یک برنامه ریزی اقلیم شهری، شامل 25 درصد از سطح پوشش مناطق با اقدام حفظ و نگهداری و جلوگیری از ایجاد تغییرات مخرب، منطقه دو برنامه ریزی اقلیم شهری با 35 درصد پوشش و با اقدام راهبردی نگهداری و حفظ مناطق و احیای مناطق تغییریافته، منطقه سه برنامه ریزی اقلیم شهری با 21 درصد مساحت و با اقدام توجه به کاهش عوامل مخرب، منطقه چهار برنامه ریزی اقلیم شهری شامل 16 درصد سطح پوشش و با اقدام راهبردی کاهش اقدامات لازم و توصیه شده و منطقه پنج برنامه ریزی اقلیم شهری، با 3 درصد پوشش با اقدام راهبردی کاهش اقدامات لازم و ضروری است که برای هریک از طبقه ها نیز توصیه هایی با رویکرد برنامه ریزی اقلیم شهری و به صورت تفصیلی ارائه می شود.