درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله با تکیه بر شیوه تطبیقی، استعمار و خشونت ناشی از آن را از خلال دو اثر معروف مارگریت دوراس به نام های سدی بر اقیانوس آرام و نایب کنسول مورد مطالعه قرار می دهد. در این مقاله خشونت حاصل از استعمار و عکس العمل های ناشی از آن مورد نظر است.ابتدا ساختار ظاهری شهر و تقسیم بندی دوگانه آن (شهر-زندان) مورد بررسی قرار می گیرد سپس به وضعیت اهالی بومی و استعمارگر پرداخته تا به این نتیجه برسیم که استعمارگر و استعمار شده به یک اندازه در رنج هستند و ساختار ظاهری شهر استعمار زده نیز مؤید این مطلب می باشد که استعمارگر نیز در زندان خودساخته محبوس است و افزون بر آن از خلال این دو اثر در می یابیم که در هر دو کتاب وضعیت شهر وضعیت شخصیت ها و وضعیت عکس العمل ها دوگانه و یکسان است و خشونت حاصل از استعمار چنان در ذهن نویسنده جا گرفته که دیگر رهایش نمی کند به طوری که بازتاب آن را در سبک و نگارش این دو اثر می یابیم.

بدون شک واژه غربت واژه ای است جهانی. انسان طبیعتاً با ابن درد غربت زاده می شود زیرا که از بدو خلقت، خود را دورافتاده از اصل خویش می بیند. در پی این جدایی، او در جستجوی چشیدن طعم سعادت، وصل و عشق مطلق خواهد بود (آیا در دوران جنینی نیز طعم وحدت را می چشد؟). تمامی متون کلاسیک ادب پارسی به ویژه ادبیّات عرفانی از این غم دوری از عشق ازلی (موطن اصلی روح)، متأثر شده اند. در جستجوی معشوق و معشوقه بودن در آثار ادبی، نماد این غم جدایی و دوری از یار است و حاکی از یک عشق مطلق پاک. منبع این عشق پاک در شرق و آثاری که به ابعاد الهی وجود می پردازند هویدا است. درد اصلی انسان این است که خود را غریب، در تبعید و تنها حس می کند. با یأس به دنبال معشوق بودن او فقط زمانی مداوا می شود که خود را از قید دستیابی به معشوق برهاند. وصل زمانی محقق می شود که شخص از نیاز به وصل رها شده باشد. البته ابن چشم پوشی، ثمره دوبینی عرفانی نیست، زیرا که منشأ عرفان پارسی دریکی شدن دو واقعیت به ظاهر متضاد است که به نوعی به یکدیگر وابسته اند، زیرا که هر دو واقعیّت از خداوند نشأت می گیرند. موطن اصلی روح، عالم نور و عشقی است که منبع و منشأ وجود کلیّه موجودات است. شرایط انسانی ما ایجاب می کند که با قدرت پالایش روحی که در جدایی وجود دارد، شعله بر خرمن ""خود"" زنیم و این مانع حریص اصلی وبانی و باعث جدایی از مظهر وجود را ریشه کن کنیم. ارزش این جهان درمکان آزمایش بودن آن است. تنها عامل و بزرگترین منبع انرژی که می تواند ما را به بوته این آزمایش هدایت می کند و باعث گذراندن و با موفقیّت سپری کردن آن می شود، عشق است، زیرا که از عشق زاده شده ایم و به عشق نیز باز خواهیم گشت.

اثر، نوشته امیل زولا، (1886) صرف نظر از روایت محیط هنری نیمه دوم قرن نوزدهم در فرانسه و جدال بین آوانگارد و فرهنگستان گرایی، به تعبیری، نقلی است از داستان دوستی زولا و پل سزان، نقاش مطرح آوانگارد فرانسوی. اما، در ورای این جدال آشکار، این رمان توصیفی است کامل، هرچند جانبی در قیاس با پیرنگ اصلی، از پدیده کیچ. چنین به نظر می رسد که زولا به هنگام نگارش اثر از معنای این واژه که در سال 1870 ابداع شد اطلاع نداشته است. با این همه، این داستان-پرداز با فراست فراوان و عطف به نگاه دقیقی که به جامعه و بارزه های آن دارد خصایص متنوع و پنهان این پدیده را نیز روایت می کند. از همین رو می توان مدعی شد که این رمان می تواند چشم اندازی گسترده از محیط فرهنگی ـ اجتماعی دوران خود عرضه دهد.

اکثرا عقیده بر این است که بین فرانسوا- رنه شاتوبریان و رنه شباهت های زیادی وجود دارد. برای مشخص کردن موضع رنه در قبال مذهب، بهتر است به خالقش بپردازیم. در مورد عقاید مذهبی شاتوبریان که در رنه و نبوغ مسیحیت مطرح می شود اختلاف عقیده بسیار است و ایمان راستینش مشاجراتی بر انگیخته است. اما توجه به محتوا و انگیزه های سیاسی-اجتماعی این دو اثر نیز حائز اهمیت است. شاتوبریان رنه را به شیوه ای مبتکرانه و با استفاده از اسطوره تراژیک خویشتن در مقابل مدرنیته خلق می کند. او در این اثر در تلاش است تا دوباره به حالت وحشی باز گشته و از اروپای متمدن دور گردد. به ستایش مذهب مسیحیت روی می آورد، اما این رویکرد ناشی ازتاثیر اوضاع سیاسی فرانسه می باشد. در این مقاله به بررسی ابهام در اعتقادات دینی و تاثیر حوادث تاریخی- سیاسی در نبوغ مسیحیت می پردازیم. توسل شاتوبریان به مذهب از سر ایمان راستین است یا معلول حوادث آن برهه از زمان؟ به عنوان طرفدار مذهب مسیحیت، چگونه مسئله دین را مطرح می کند؟ ستایش مذهب ناشی از ایمان راستین است یا ریاکاری؟ این دو اثر را با تکیه بر شرایط تارخی- سیاسی به صورت موازی بررسی خواهیم کرد.