درخت حوزه‌های تخصصی

قاضی ناصر الدین أبی سعید عبدالله بن عمر بن محمد شیرازی بیضاوی دانشمند و فقیه و مفسر بزرگ قرن هشتم فارس و ایران راتفسیری ارجمند‘بنام أنوارالتنزیل وأسرار التأویل است که در طول تاریخ‘از زمان تألیف ‘ مورد توجه دانشمندان و مفسران بزرگ اسلامی بوده است و بیش از پنجاه شرح وتعلیقه بر آن نگاشته اند. گروهی أنوار را شرح و تعلیقه ای بر کشاف اثر جارالله زمخشری دانسته اند‘ اما از آنجا که جارالله را مذهب حنفی ومکتب معتزلی بوده است و قاضی را مذهب شافعی و مکتب أشعری‘قاضی در ضمن تفسیر خود به ردّ و جواب پرداخته و طرحی نو درانداخته و ضمناً به حبل المتین شیخ الطائفه طوسی و علامه طبرسی چنگ انداخته و تلویحاً به ردّ عقائد ایشان نیز پرداخته است . قاضی را در این تفسیر خطبه ای غرّا و عمیق است که شرح آن خود کتابی را اقتضاء می کند و نگارنده این مقال بر آن شد که ان شاءالله شرحی برآن نویسد و ضمناً مقاصد ومرامی والای شیخ طوسی و علامه طبرسی و جارالله زمخشری و ابوالفتوح رازی و میبدی و قاضی بیضاوی را بیان کند و وجوه تفوق اقوال را در سایه آثارشان‘ بهمراه افاضات دیگر مفسران و شارحان عیان دارد. و با ذکر اصل کتابت ایشان‘جهت تعلیم متون قدیم تازی وپارسی به طالبان‘مقالت رابپایان برد. تا چه قبول افتد وچه در نظر آید. و نخست از بزرگترین آیه قرآن کریم آغاز کند.چه: کل أمر ذی بال لم یبدأ فیه ببسم الله فهو أبتر وازآنجا که شرح کلام بلند قرآنی و بیان دقائق و حقایق فرقانی را راهی طولانی است ودر این معدود اوراق نگنجد‘ لذا پهنة سخن را به مقالاتی چند تقسیم نمود تا هر مقاله در ضمن ارتباط با قبل خود منحصراً دارای شأنی باشد چه: هر گلی رنگ و بوئی داده اند هر نگاری را به شکلی زاده اند چشم نرگس را خمارین ‘لاله را داغ عشقی بر جبین بنهاده اند

لرزه خیزی فلات ایران در تاریخ و فرهنگ آن تاثیر نمایان داشته است. زلزله را عاملی مهم در زوال شهرهایی چون زرنگ سیستان در قرن دوم و قومس در قرن سوم و سیراف در قرن پنجم و نیشابور در قرن های ششم تا هشتم به شمار آورده اند ;AMbRASEYS & MELVILLE 1982, p. 109) نیز ¬ملویل(. اینکه غزنه و بلخ و ری و تبریز، با آن همه فراز و فرودی که از سرگذرانده اند، فاقد آثار تاریخی عمده اند با لرزه خیزی آنها بی ارتباط نیست. در عوض، اصفهان، که دست کم هزار سال است از گزند زمین لرزه های بزرگ ایمن مانده، جامع بناهای تاریخی است. زلزله مهر و نشان خود را برجای نام های ایران هم نهاده است. از همه گویاتر بومهن، در نزدیکی پایتخت، به معنای «زمین لرزه» است. جای پای زلزله را در آیین ها نیز می توان یافت: در قدیم، در سفره نوروزی، آینه ای می خواباندند و بر روی آن تخم مرغ می گذاشتند و می گفتند جنبیدن تخم مرغ مژده حلول سال نو است. این جنبش ناممکن نیست؛ زیرا در بسیاری نقاط فلات ایران روزانه چندین زلزله خفیف رخ می دهد که، هر چند شدت عموم آنها کمتر از آن است که به حواس درک شود، آن قدر هست که گوی را به جنبش درآورد یا سگان را به پارس کردن برانگیزد و در هر حال بر روی لرزه نگارها ثبت می شود.

در اندیشه حکمای مسلمان و غیرمسلمان رابطه نزدیکی بین انسان و کائنات وجود دارد، که آن ها طبیعت را با تمام شکوه و زیبایی اش دارای روحی رمزآلود و مقدس می دانند و بین باطن طبیعت و فطرت انسان ارتباطی وجود دارد که تنها به وسیله محاسبات عددی و اشکال هندسی می توان به آن پی برد.در این پژوهش سعی شده به مفاهیم کاربردی این نمادها در معماری مقدس که نقطه ای برای اتصال روح انسان با کائنات در نظر گرفته شده است، دست یابیم و نتایج حاصل از این پژوهش که بر اساس هدف ازنوع تحقیقات بنیادی و براساس ماهیت از نوع تحقیقات تاریخی به شمار می رود، بازگو کننده نگرشی کلی با اهدافی شاخص در کالبد بناهای مقدس در شرق می باشد. نمادهای مربع و دایره به کار رفته در معماری مقدس نشان تعامل بشر در هر مرحله از تاریخ و نقاط مشترک آن با سایر آیین ها می باشد که در این میان نمادهای مربع و دایره باز گو کننده این اشتراک هستند.