رضا افهمی

رضا افهمی

مدرک تحصیلی: دانشیار، گروه پژوهش هنر، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۸۶ مورد.
۲۱.

اثربخشی شیوه های تدریس قصه گویی و نمایش خلاق مشارکتی بر یادگیری مفاهیم میراث ناملموس موزه توسط دانش آموزان دبستانی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۳۸۰
این مقاله با هدف سنجش اثربخشی سه روش سخنرانی، قصه گویی و نمایش خلاق مشارکتی در یادگیری آموزش میراث معنوی همچون مفاهیم گاهشماری با تمرکز بر جشن ها و مراسم ایرانی بر دانش آموزان سوم ابتدایی موزه تماشاگه زمان تهران انجام شد.روش پژوهش، شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و جامعه آماری کلیه دانش آموزان دبستانی بازدیدکننده موزه بوده اند که از این جامعه آماری90 دانش آموز دختر و پسر به روش تصادفی ساده در قالب آزمایش( گروه سخنرانی به عنوان گروه گواه و دو گروه قصه گویی و نمایش خلاق مشارکتی به عنوان گروه آزمایش) مورد مقایسه قرار گرفتند. در تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه های پژوهش از تکنیک تحلیل واریانس بین گروهی دو عاملی استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد بین سه روش آموزش قصه گویی، نمایش خلاق مشارکتی و سخنرانی در باب یادگیری میراث ناملموس(گاه شماری) تفاوت وجود دارد. همچنین بین دختران و پسران در باب یادگیری میراث ناملموس(گاه شماری) نیز تفاوت دیده می شود.
۲۲.

تحلیل برهمکنش امر ذهنی و تریالکتیک امر فضایی در کیفیت فضایی معماری فرهنگی معاصر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تولید فضا تریالکتیک لوفور معماری معاصر تهران معماری فرهنگی امر ذهنی و معماری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۲۱۹
ازآنجا که معماری به معنای اثر ساخته شده، تبلور مستقیم ذهنیت انسان هایی است که آن را نخست تصور و سپس ایجاد و زیست کرده اند، مسئله شناخت بنا از معرفت به امر ذهنی در سه مقوله فضای تصورشده، فضای زیسته و فضای ادراک شده می تواند حاصل شود. در این پژوهش، معطوف به مسئله تبیین سازوکارهای خلق فضاهای انسانی مبتنی بر امر ذهنی، به اتکای نظریه تولید فضای لوفور، پس از احصای مؤلفه های امر ذهنی و تریالکتیک امر فضایی در این نظریه، برهمکنش این دو نزد کاربران فضاها مورد پرسش قرار گرفته است تا بر پایه آن بتوان راهکارهایی برای تولید و بازتولید فضای مطلوب ایرانیان در دوران کنونی تشریح نمود. بنابراین نخست تعاریف و مفاهیم مورد پرسش واقع سده است و پس از آن، مؤلفه های استخراج شده، مورد مطالعه میدانی و آزمون قرار گرفته است. مبانی فلسفی تحقیق، تفسیرگرایی و رویکرد تحقیق، کمی است. با توجه به اینکه سیر حرکت پژوهش از پذیرش یک نظریه به سمت استحصال داده ها از مطالعه نمونه ها حرکت می کند، منطق استدلال، قیاسی و حرکت پژوهش از کل به جز یا به تعبیری از بالا به پایین است. در این پژوهش، عوامل پنهان یا مشاهده ناپذیر که در اینجا همان امر ذهنی است، بر اساس مجموعه ای از متغیرهای مشاهده پذیر تعیین می شود که در اینجا تریالکتیک فضایی لوفور است و واریانس میان متغیرهای وابسته (عوامل نهان) بر اساس همبستگی میان متغیرهای مستقل تعیین و توصیف می شود. روش آنالیز داده ها، روش تحلیل عاملی تأییدی است. یافته های تحقیق نشان می دهد که در پاسخ به پرسش های پژوهش از چیستی مؤلفه های تریالکتیک فضایی و نیز برسازنده های امر ذهنی و نحوه برهمکنش آن ها در تولید و مصرف فضا، در تجربه زیسته هشت بنای مهم فرهنگی معاصر در تهران، میان متغیرهای آشکار، مشهود و محسوس در فضا و عوامل پنهان خلق فضا رابطه همگرایی برقرار است و به استناد داده های تحلیل شده اکثر افراد این عوامل را به مثابه عناصر شکل دهنده امر ذهنی در سه لحظه تولید فضای زیسته، درک شده و تصورشده مورد تأکید قرار داده اند.
۲۳.

بازنگری بهره گیری از فضای شهر تهران در جریان رویدادهای معاصر (بررسی موردی انقلاب مشروطه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فضای شهری تهران انقلاب مشروطه قاجاریه بازنمایی فضایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳ تعداد دانلود : ۲۵۵
تحرک های اجتماعی، نقطه بر هم خوردن نظام دیرپای روابط درون فضا و دگرگونی آن از بعد معنایی و تولید فضاهای جدید است. ازاین رو پژوهش حاضر بر یافتن نحوه دگردیسی فضا در یکی از مهم ترین تحرکات اجتماعی معاصر یعنی انقلاب مشروطه در دوران قاجاریه می پردازد و قصد دارد تا نشان دهد که کنش متقابل میان امر اجتماعی/ فضایی چگونه منجر به تغییر مفهوم فضایی شهر تهران در آن دوره شده است. هدف از این پژوهش بررسی رابطه میان فضای شهری و رخدادهای انقلاب مشروطه و دگرگونی نمادین فضاهای شهری ناشی از این کنش اجتماعی است. روش پژوهش حاضر تاریخی و توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری مطالب به شیوه کتابخانه ای (اسنادی) و میدانی (بازدید از بناها) بوده است. نتایج پژوهش نشانگر آن است که در انقلاب مشروطه، سه مرحله مختلف از مصرف، تولید و مقابله فضایی قابل مشاهده است. در مرحله اول، رویدادها در کالبد فضایی که از منظر تاریخی مشروع محسوب می شوند، آغاز و در ادامه کنش اجتماعی به خلق و بازنمایی فضاهای خود اقدام می کنند و فضاهای روزمره به جزئی از یک نظام نمادین جدید فضای شهری بدل می شوند و در مرحله سوم انقلاب با دگردیسی مفهوم فضایی، تغییر معنای نمادین فضاهای از پیش موجود و تلاش برای تصرف فضاهای تعیین یافته با هدف مقابله گروه های درگیر در انقلاب روبرو هستیم.
۲۴.

کلیشه های جنسیتی و اطلاق جنسیت به یک اثر هنری: مطالعه موردی "نقاشی رئال و انتزاعی"(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کلیشه های جنسیتی اطلاق جنسیت نقاشی نقاشی رئال نقاشی انتزاعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۴ تعداد دانلود : ۲۴۴
شکل گیری کلیشه های جنسیتی ماحصل برداشت از تفاوت زیستی بین جنس ها است که منجر به واگذاری نقش ها به جنسی خاص می شود و در پی آن ترجیحات و انتظارات از جنس ها را به وجود می آورند که به عنوان نوعی پیش زمینه تمامی مناسبات اجتماعی و فرهنگی را تحت تاثیر قرار می دهد و موجب عدم قضاوت صحیح آن ها می گردد. این پدیده در دنیای هنر نیز امکان پذیر است. در پژوهش حاضر بازتاب تقابل دو شیوه فکری منطقی و احساسی در دو سبک نقاشی انتزاعی و رئالیستی مورد بررسی قرار می گیرد تا با تکیه بر این امر به این مقوله دست یابد که تا چه میزان کلیشه های جنسیتی در انتساب یک اثر هنری به زنان یا مردان تأثیر گذار است؟ روش پژوهش حاضر از نوع پیمایشی و میدانی و با اتکا به روش های تجربی و به شیوه کمی است و به منظور سنجش فرضیه پژوهش از ابزار گمانه زنی جنسیت خالق اثر هنری استفاده شده است. تحلیل عاملی پرسشنامه مزبور نشان می دهد که در انتساب سبک اثر هنری به جنسیتی خاص (آثار انتزاعی به مردان و آثار رئالیستی به زنان)، پیش زمینه های فکری و کلیشه های جنسیتی مؤثر است و اطلاق جنسیت به پدیدآورنده اثر هنری با هیچ یک از عوامل جمعیت شناختی همبستگی معناداری ندارد.
۲۵.

تحلیل ویژگی ها و سایه اندازی ایوان های خانه های قاجاری شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۱۲ تعداد دانلود : ۲۰۳
ایوان شاخص ترین عنصر معماری خانه های یزد است. خانه های قاجاری شهر یزد بیشترین نمونه های خانه های قاجاری دارای ایوان جنوبی را در مقایسه با دیگر شهرهای ایران واقع در اقلیم گرم و خشک دارا هستند. هدف پژوهش، بررسی ویژگی های مختلف ایوان و بیان چگونگی سایه اندازی آن در خانه های قاجاری شهر یزد است. پژوهش درصدد پاسخ گویی به سوال های ذیل است: ویژگی های ایوان در معماری ابنیه ی مسکونی یزد در دوره ی قاجار چیست؟ - ایوان ها در معماری ابنیه ی مسکونی یزد در دوره قاجار تحت تأثیر چه عواملی شکل می گرفتند؟ - نقش اقلیمی (سایه اندازی) ایوان در معماری ابنیه ی مسکونی یزد در دوره ی قاجار چیست؟ یکی از راهکارهای اقلیمی برای نیل به آسایش حرارتی در شهرهای اقلیم گرم و خشک مانند یزد، استفاده از سایه و کاهش تأثیر تابش خورشید بود. با توجه به شرایط اقلیمی و جهت شکل گیری شهر تاریخی یزد، از عنصر ایوان به منظور ایجاد سایه و آسایش حرارتی استفاده می کردند. در نتیجه ایوان ها در خانه های قاجاری یزد به ترتیب تعدد در سمت جنوب غربی، جنوب شرقی و جنوبی قرار می گرفت. این در حالیست که قرارگیری ایوان در ضلع جنوب، بالاترین کارایی و بیشترین سایه اندازی در انقلاب تابستانی را دارد و به نظر می رسد دلایل دیگری در شکل گیری خانه های یزد مؤثر بوده که نسبت به سایه اندازی ارجحیت داشته است.
۲۶.

واکاوی اثربخشی قوانین سامان دهی سیما و منظر شهری بر انسجام نماهای شهری (از سال 1347 تا سال 1400)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نمای شهری انسجام نماهای شهری ضوابط سامان دهی سیما و منظر شهری سیر تحول ضوابط نماسازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۰ تعداد دانلود : ۲۶۸
بیان مسئله: انسجام نماهای شهری نقشی بی بدیل در سامان سیما و منظر شهری دارد. نماها خود ابعاد و اجزای متشکله متفاوتی دارند. کیفیت ساختاری و نحوه چینش این ابعاد و اجزا، چه در یک نمای واحد، چه در نحوه استقرار نماهای مجاور و چه در زمینه گسترده تری چون نماهای یک شهر نیاز به انسجام دارد. لازمه ایجاد این انسجام، وجود اصول و قوانینی است؛ اثربخشی مقررات در این زمینه مسئله تحقیق می باشد. اهداف: سنجش کارایی ضوابط و مقررات نماسازی مدون توسط شهرداری ها و دیگر دستگاه های ذی ربط در بازه زمانی سال های 1347 تا 1400 در ایجاد و حفظ انسجام در نماهای شهری و اجزای آن است. روش ها: نوع تحقیق کیفی و روش آن اکتشافی-تبیینی با نگرشی انتقادی است. ابتدا کاراترین «عوامل انسجام بخش نماهای شهری» تعیین گردید. تحلیل «قوانین نماسازی» در بازه زمانی ذکرشده، صورت پذیرفت. سپس هر یک از «مفاد مصوبات» با تک تک «مؤلفه های انسجام» با روش فوق تحلیل گردید. یافته ها: اثربخش ترین و جامع ترین قانون، مصوبه بهار 1393 طراحی نما در تهران می باشد. در زیر معیارهای انسجام بخش، جذابیت بصری و سپس ارتباطات محتوایی، ویژگی مصالح و معنا بیشتر متأثر از قوانین بودند. کمترین توجه نیز در مورد تناسب نما با زمینه، خوانائی، خطوط پیکره و تناسب عرض قطعات بود. نتیجه گیری: نتیجه بیانگر روند رو به رشد و در راستای حرکت به شمولیت هر چه فراتر و صراحت و شفافیت بیشتر قوانین نماسازی در انسجام بخشی نماهای شهری است؛ هرچند هنوز جای کار دارد.
۲۷.

بررسی تحلیلی تأثیرپذیری نگاره های رضا عباسی از نگاره های کمال الدین بهزاد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ن‍ق‍اش‍ی ای‍ران‍ی پیکرنگاری کمال الدین بهزاد رضا عباسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۶ تعداد دانلود : ۳۷۵
رضا عباسی، نگارگر مکتب نقاشی اصفهان، در برهه ای از فعالیت هنری خود (1019-1029ه .ق/ 1611-1621م) به مثنی برداری از آثار کمال الدین بهزاد پرداخته است. در این نمونه از آثار رضا عباسی، پیکره ها برخلاف دیگر عناصر تصویری، به صورت غیرتقلیدی ترسیم شده اند و تفاوت هایی در نوع پیکرنگاری رضا عباسی با بهزاد وجود دارد. براین اساس هدف از این پژوهش بررسی تأثیراتی است که رضا عباسی در حین مثنی برداری از نگاره های کمال الدین بهزاد گرفته است. همچنین در صدد پاسخگویی به این پرسش است که تأثیرپذیری رضا عباسی از کمال الدین بهزاد در چه بخش هایی از نگاره می باشد؟ روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی-تحلیلی با رویکرد تطبیقی است. روش گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی (کتابخانه ای) با استفاده از ابزار فیش و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات کیفی است. با بررسی پیکره های ترسیمی رضا عباسی به تقلید از کمال الدین بهزاد می توان نتیجه گرفت که تأثیرِ تنوعِ موضوعی پیکره های رضا عباسی از کمال الدین بهزاد محدود به پیکره های عامه است. توجه و انتخاب پیکره های عامه از آثار بهزاد جهت مثنی برداری، احتمالاً متأثر از دوره دوم زندگی هنری رضا عباسی بوده است. اما رضا عباسی در مثنی برداری از آثار بهزاد در مقوله کیفیات تجسمی پیکره ها، به شیوه شخصیِ خود عمل کرده است، ازاین رو میزان تناسبات هر عضو، کشیدگی اندام، بلندی قامت و نوع طراحی چهره و صورت در آثار رضا عباسی متفاوت از بهزاد است. از طرفی رضا عباسی در چند مورد جزئی مانند نوع نمایش بالاتنه سه رخ، پایین تنه نیم رخ، انحنا و انعطاف در اندام ها و محل قرارگیری پیکره ها در ترکیب بندی از بهزاد تأثیر پذیرفته است و مورد اخیر نشان از اهمیت و تأکید انسان در نظر این دو هنرمند است.  
۲۸.

فهم معماران از سلیقه شهروندان در طراحی نمای بناهای مسکونی با تأکید بر «نظریه تمایز بوردیو»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سلیقه نما بناهای مسکونی نظریه تمایز بوردیو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۲۴۷
قشربندی های اجتماعی باعث به وجود آمدن تفاوت های پیچیده ای در میان اقشار جامعه می شود که ما به تبعیت از پیر بوردیو «تمایز» می گوییم. درنتیجه ی این تمایزها نماهای مختلفی در بناهای مسکونی طراحی می شود که سیمای شهر را تحت تأثیر خود قرار می دهد. تنوع سلیقه ها در طراحی نماهای مسکونی از سوی شهروندان موجب ایجاد ناهمگونی در سیمای شهری شده و گونه ای از عدم یکپارچگی و پیوستگی در مفاهیم مرتبط با معماری در حوزه نماهای شهری را به وجود آورده است. این پژوهش به تبیین فهم معماران در مواجهه با سلیقه شهروندان در طراحی نمای بناهای مسکونی بر اساس نظریه تمایز بوردیو می پردازد. روش تحقیق این پژوهش از حیث هدف، کاربردی، از نوع کیفی و به لحاظ «قصد » از پژوهش، «تفسیری » است و سعی دارد به این پرسش ها پاسخ دهد که « چه عواملی بر شکل دادن سلیقه کارفرما و مصرف کننده در تولید و مصرف نمادین مسکن شهر تهران در بازه زمانی 1384-1398 تأثیرگذار بوده اند؟ و فهم معماران در مواجهه با سلایق مصرف کننده و کارفرما در طراحی نماهای مسکونی در بازه زمانی 1384-1398 چگونه بوده است؟». در تبیین متغیرهای پژوهش، سرمایه فرهنگی و سرمایه اقتصادی افراد متغیر مستقل و الگوی مصرف معمار را متغیر وابسته تعریف شده است. در این پژوهش با استفاده از مصاحبه با متخصصین، شاخص ها و متغیرهای مؤثر بر تبیین نقش معماران در مواجهه با سلیقه شهروندان تهران در مورد معماری مسکونی از متن مصاحبه های صورت گرفته استخراج گردید، بنابراین «منطق» پژوهش «استقرایی» بوده و روش تحلیل داده ها نیز شامل کدگذاری باز و کدگذاری محوری است. این پژوهش نشان می دهد که دیدگاه اغلب معماران ایرانی در مورد مفهوم «سلیقه شهروندان در مورد بناهای مسکونی» را می توان در چهار صورت «سازه ساختمان»، «سازگاری نما با اقلیم»، «سازگاری نما با عملکرد بنا» و «زیبایی بصری نما» دسته بندی نمود که این الگوی مصرف متأثر از دو دسته ی کلی «سرمایه اقتصادی» و «سرمایه فرهنگی» است.
۲۹.

بازتاب تن کامگی زنانه در عصر صفوی در نقاشی های مکتب اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دوره صفوی مکتب اصفهان هنر تن کامه نقاشی زنان نظریه بازتاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۶ تعداد دانلود : ۴۷۸
دوره صفویه در اوایل قرن یازدهم ه .ق یکی از نقاط عطف تاریخ اجتماعی و فرهنگی ایران است. در حوزه اجتماعی، شهر اصفهان و دربار محل عرضه باز و عمومی برخی از موقعیت های منافی عفت، مانند لذت جنسی زنانه بود؛ و در حوزه هنر نیز شاهد رواج تصاویر تن کامه از جنس زن با مضامین نامتعارف جنسی و اعمال و رفتار زنانه مرتبط با آن هستیم که تا پیش از آن بدین گستردگی در سنت نقاشی ایران رایج نبود.در این مطالعه سعی بر این است تا براساس نظریه بازتاب، علت رواج چنین تصاویری از زنان در مکتب نقاشی اصفهانِ عصر صفوی شناسایی شود؛و هدف از آن ریشه یابی رواج این پدیده در نقاشی مکتب اصفهان است. فرض این مطالعه این است که شرایط اجتماعی برآمده از سیاست ورزی شاهان صفوی در شهر اصفهان، در رواج این گونه تصاویر دخیل بوده است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و مطالعه اسناد تصویری(نقاشی ها)است. نمونه های تحقیق به طور هدفمند از بین نقاشی های این دوره که دربردارنده مضامین و اعمال جنسیِ زنانه هستند،انتخاب شده است.این مطالعه نشان می دهد که شرایط انضمامی و عرفی شده موقعیت جنسی زنانه در بستر اجتماعی اصفهانِ عصر صفوی در رواج چنین تصاویری در هنر آن دوره مؤثر بوده است.رواج هنر تن کامه را باید ناشی از رویکردهای شاه محور حکومت صفوی دانست و دربار به دلیل منفعت طلبی های اقتصادی، سیاسی-نظامی و شخصی شاه، برخی از رفتارهای خلاف عرف را در جامعه ترویج داد.این تن کامگی رایج در جامعه به صورت امری عادی در نقاشی ها بروز یافت و این مؤلفه در ویژگی های مضمونی،تجسمی و نقشی که زنان در نگاره ها دارند، قابل ملاحظه است.
۳۰.

رابطه جنبه های بصری و ادراک زیبایی شناسانه صفحات وب مطالعه موردی: پایگاه وب روزنامه های ایران سال 98(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زیبایی شناسی بصری طراحی بصری پایگاه وب روزنامه زیبایی شناسی صفحه وب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۹ تعداد دانلود : ۴۰۷
بیان مسئله: طراحی زیبایی شناسی بصری پایگاه وب به عنوان بخش جدایی ناپذیر از تجربیات انسان در تعامل فناوری، قادر به وضع پاسخ های عاطفی و تجربیات چندحسی است. امروزه شناسایی مؤلفه هایی که موجب ارتقای کیفیت تجربه زیبایی شناسی بصری کاربر شود به مسئله ای اساسی در طراحی صفحات وب تبدیل شده است؛ ازاین رو، این پژوهش بر نقش طراحی بصری بر ادراک زیبایی شناسی صفحه وب متمرکز شده و تلاش دارد تا به این مسئله پاسخ دهد که چگونه می توان ارزیابی زیبایی شناسی کاربران را از طریق به کارگیری مؤلفه های بصری تقویت کرد.هدف پژوهش: سنجش تأثیر مؤلفه های بصری طراحی صفحات وب بر ارزیابی زیبایی شناسانه ذهنی کاربر در پایگاه وب روزنامه ها و کشف رابطه عوامل بصری طراحی و جنبه های ادراک زیبایی شناسی است.روش پژوهش: این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش در دسته مطالعات توصیفی-تحلیلی قرار دارد. نحوه گردآوری اطلاعات از طریق منابع اسنادی و یافته های مبتنی بر پرسشنامه است.نتیجه گیری: یافته های مطالعه نشانگر تأثیر معنادار مؤلفه های طراحی بصری بر درک کلی از زیبایی شناسی صفحات وب است. سه عامل ساختاری وحدت، تنوع و پویایی عوامل مهم، در تقویت ارزش زیبایی شناسی در طراحی بصری پایگاه وب هستند. وحدت تنها عاملی است که با همه ابعاد ادراک ذهنی زیبایی شناسی در ارتباط است. همچنین تأثیر زیادی بر هر دو جنبه زیبایی شناسی کلاسیک و بیانگر از طریق تأثیرگذاری بر بعد سادگی و ساخت دارد. عامل تنوع با تمامی ابعاد زیبایی شناسی ذهنی رابطه منفی دارد. نتایج حاکی از این است که پایگاه های وب دارای تعادل مطلوب میان وحدت بصری و تنوع، بالاترین رتبه بندی کلی زیبایی شناسی را کسب کرده اند. در نهایت، دستاوردهای عملی برای ارتقای کیفیت زیبایی شناسانه صفحات وب از طریق طراحی بصری ذکر شده است.
۳۱.

بکارگیری روش قصه گویی به منظور آموزش تاریخ به کودکان در موزه

کلیدواژه‌ها: آموزش در موزه آموزش تاریخ قصه گویی کودک موزه های باستان شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۶ تعداد دانلود : ۳۱۷
قصه گویی از جمله روش های موثری است که از گذشته اگرچه برای سرگرم کردن کودک بوده، اما بُعد آموزشی نیز داشته است. در میان روش های آموزشی کودکان در موزه، قصه گویی شیوه آموزشی مفیدی است که جهت انتقال مفاهیم، رشد خلاقیت و اگاهی بیشتر و پرورش کودک می توان بکار برد. ساختار موزه در شکل گیری قصه و ابزارهای مورد استفاده جهت بیان قصه در موزه ها - به منظور بالا بردن سطح یادگیری و فهم کودکان - تأثیر بسزایی دارد و باعث ایجاد علاقه و انگیزه بیشتر در کودکان می شود. هر موزه متناسب با نوع و عملکرد خود، از شیوه خاصی در قصه گویی استفاده می کند. هدف از این نوشتار بررسی تأثیر مطلوب قصه و روش های ارائه آن در موزه به منظور آموزش تاریخ و یادگیری بهتر کودکان می باشد.این مقاله به روش کاربردی و با تحلیل کیفی و توصیفی به بهره گیری از شیوه قصه گویی در موزه می پردازد و برای این منظور راهکارهایی ارائه می دهد. همچنین عوامل موثر در شیوه بکارگیری از این روش مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش، رابطه میان فضای موزه، راهنما، اشیا  را در نوع قصه و نحوه آموزش تاریخ موثر دانسته است،از اینرو متناسب با مخاطب کودک، الگوهای متفاوتی استفاده می شود. روش قصه گویی نسبت به سایر گزینه ها همچون بازی در امر پرورش خلاقیت و فهم بهتر مفاهیم و موضوعات تاریخی مزیت و برتری دارد. همچنین از جهت اجرایی نیز در موزه کارآمدتر است. 
۳۲.

طراحی الگوی برنامه درسی شخصی شده مبتنی بر هنر مفهومی در دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الگوی برنامه درسی هنرمفهومی برنامه درسی شخصی شده برنامه درسی دوره ابتدایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۳۰۵
هدف این مقاله طراحی الگوی برنامه درسی شخصی شده مبتنی بر هنرمفهومی در دوره ابتدایی است. هنرمفهومی یکی از اقسام هنرپست مدرن[1] است که از منظر آن آموزش وبرنامه درسی امری کاملا شخصی وموقعیتی است. بابکارگیری روش سنتزپژوهی به بررسی نظرات و منابع مربوط به هنرمفهومی اقدام شد و نُه مقوله اصلی هنرمفهومی شناسایی شده شامل توجه به: مسائل اجتماعی، سیاسی وفرهنگی/ رویکرد انتقادی/ چند فرهنگی/ خلاقیت/ تعامل با مخاطب/ بعد جهانی وبومی/ مسائل زیست محیطی/ تنوع در تکنیک ورسانه. از سوی دیگر موضوع شخصی سازی آموزش، که طی چنددهه گذشته مجددأ دارای اهمیت شده است، نشان می دهد که برنامه درسی وقتی می تواند موثر و کارآمد باشد که با شخص به ماهوَ شخص ارتباط برقرار سازد. برای تحقق برنامه درسی شخصی شده، مفاهیم: «سبک، چگونگی، سطح، محتوا، راهبرد وروش تدریس، رسانه، ارزشیابی، وقت ومکان» مطرح هستند. براین اساس، تلاش شد تا الگویی از ترکیب مفاهیم اساسی هنرمفهومی درقالب کلی برنامه درسی شخصی شده فراهم گردد که به تأیید نهایی متخصصان برنامه درسی وهنرمفهومی رسیده است. [1]Postmodern Art
۳۳.

خوانشی بر شیوه های اجرایی تحقق ادراک بینافرهنگی در فضای موزه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: موزه ادراک بینافرهنگی آموزش صلاحیت بینافرهنگی پذیرش فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۲۲۶
برخلاف تصور رایج از موزه ها با رسالت حافظان میراث مادی، امروزه آنها به عنوان نهادی آموزشی هستند که با توجه به افزایش در خطر قرار گرفتن فرهنگ ها، از میان رفتن مرزها، تبادلات و تأثرهای فرهنگی و نبودِ ادراک و برتری جویی به دیگر فرهنگ ها ، به مکانی مؤثر برای شناسایی دیگر فرهنگ ها و توسعه توانش بینافرهنگی بازدیدکنندگان بدل شده اند؛ ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف دستیابی به راهبردها و راهکارهای توسعه تجارب بینا فرهنگی در موزه ها و ارائه تجاربی برای توسعه هدفمند آنها در قالب کاربردی، درصدد بر آمده تا با انتخاب هدفمند و بررسی برنامه پانزده موزه با زمینه بینافرهنگی و سنجش عملکردهای آنها با اتکا به نظریه صلاحیت بینافرهنگی بنت و بایرام و تحلیلی کیفی نشان دهد که بین تجارب طراحی شده و نحوه ادراک آنها در این فضای پویا و چند فرهنگی چه رابطه ای وجود دارد و آن را به عنوان یک مجموعه راهبردی ارتقای صلاحیت بینافرهنگی برای اجرا در دیگر موزه ها پیشنهاد کند. یافته های به دست آمده بیانگر رویکرد موزه ها به ارائه داده، پیرامون دیگر فرهنگ ها از طریق اجرای رویدادهای بینافرهنگی و ایجاد روایت بینافرهنگی شبکه ای و چیدمان بینافرهنگی اشیاست، البته با هدف اگاهی بخشی و همچنین توسعه خود اکتشافی و حس سازی، کشف بصری و تجربه فرهنگ دیگری، در ایجاد یک فرایند گفت وگو مدارانه و برابر بر پایه هم رتبگی فرهنگ ها تلاش می کند تا سبب تقلیل تمایز میان فرهنگ ها و برانگیختن حسِ کنجکاوی، علاقه و لذت دیداری مخاطبان شده و با کسب مهارت از منظر بایرام و گذر از مراحل صلاحیت بینافرهنگی نظریه بنت، به ادراکی بینافرهنگی دست یابد.  
۳۴.

رابطه زیبایی شناسی تصویر با آگاهی زیست محیطی از منظر نظریه پردازان اکوسینما(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اکوسینما زیبایی شناسی تصویر سینمایی آگاهی زیست محیطی انسان انگاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۹ تعداد دانلود : ۲۰۸
از ابتدای هزاره سوم که «اکوسینما» به عنوان یک گرایش مطالعاتی سینمایی مطرح شد تا به امروز دامنه ی گسترده ای از مباحث مربوط به رابطه ی بین سینما و محیط زیست از تاثیرات سینما به عنوان صنعت بر محیط زیست تا تاثیرات اجتماعی و ادراکی سینما بر آگاهی زیست-محیطی مخاطبان را درون خویش جای داده است. در همین راستا، هدف مقاله حاضر، بررسی رابطه زیبایی شناسی تصویر سینمایی با آگاهی زیست محیطی است. مقاله با رویکردی توصیفی- تحلیلی و انتقادی به بررسی دیدگاه های مکتوب صاحب نظران این حوزه می پردازد. نتایج مقاله نشان می دهد در حالیکه گروهی از منتقدین با تاکید بر قابلیت عامه فهمی سینمای تجاری، بارگذاری صریح پیام زیست محیطی مطابق با الگوهای رایج فیلم سازی را در افزایش آگاهی زیست محیطی توصیه می کنند، عده ای دیگر سینمای آوانگارد، تجربی و مستقل را محمل مناسبی برای پرداخت جدی به دغدغه های زیست محیطی می دانند. همچنین بررسی انتقادی آرای دو گروه نشان می دهد نبود مبانی نظری متقن در بررسی رابطه ی زیبایی شناسی و ادراک زیست محیطی یکی از مشکلاتی است که غالب نظریه ها با آن مواجه اند. به لحاظ روش شناسی نیز در بسیاری از تحلیل ها به آثار سینمایی به عنوان متون اصلی تحلیل توجه جدی نمی شود. به همین گونه جای خالی پژوهش های میدانی در تحلیل-هایی که بر رفتار و ادراک مخاطبان استوارند به چشم می خورد.
۳۵.

تبیین مدل روش طراحی اینفوگرافیک فرهنگی- تاریخی در محیط شهری (مطالعه موردی: اینفوگرافیک بنای گنبد خشتی)

کلیدواژه‌ها: روش طراحی اینفوگرافیک هنرهای سنتی هویت فرهنگی - تاریخی گنبد خشتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۵۷۷
بیان مساله: بخشی از هنر گرافیک که به طراحی اطلاعات می پردازد اینفوگرافیک نام دارد. پژوهش حاضر سعی دارد با بهره گیری از عناصر هنر سنتی، به طراحی اینفوگرافیک ها در محیط شهری، هویت ببخشد. بدین منظور به ارائه یک مدل روش طراحی پرداخته است.مساله اصلی پژوهش حاضر این است که چگونه می توان در ارائه مدل روش طراحی اینفوگرافیک ها، از عناصر هنر سنتی چنان بهره برد که هم کارکرد اطلاع رسانی در اینفوگرافیک ها را تامین کند و هم در بعد بصری خود، منطبق بر فرهنگ تصویری و هنر سنتی سرزمین ایران باشد. هدف: هدف کلی این جستار، طراحی یک مدل مفهومی است که بر اساس آن برای طراحی و هویت بخشی به اینفوگرافیک ها در محیط شهری، از عناصر بصری هنر سنتی بهره برداری شود. در نهایت مدل مفهومی پژوهش با رویکرد مطالعه موردی، در محیط واقعی مورد آزمون قرار گرفته و به بنای گنبد خشتی تعمیم یافته است. فرضیه: فرض نخست اینکه با استفاده از عناصر تصویری، شیوه بیانی و بصری سازی داده ها در آثار هنر سنتی، می توان برای اینفوگرافیک های مدرن، جنبه هویت فرهنگی- تاریخی و بومی به وجود آورد. بنا بر فرض دوم، با توجه به ابعاد و ویژگی های فرهنگی و بومی مناطق تاریخی می توان اینفوگرافیک هایی متناسب با بافت های تاریخی شهرهای مختلف ایران در دوره معاصر طراحی نمود. روش تحقیق: روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و پیمایشی می باشد. نتایج: یافته های پژوهش نشان می دهد می توان با استفاده از عناصر تصویری هنر سنتی، برای اینفوگرافیک های مدرن، جنبه هویت فرهنگی- تاریخی به وجود آورد و با توجه به ویژگی های فرهنگی و بومی مناطق تاریخی می توان اینفوگرافیک هایی متناسب با بافت تاریخی شهرهای معاصر  ایران طراحی نمود.
۳۶.

آموزش مبتنی بر توسعه پایدار در آموزش عالی با تأکید بر صلاحیت های پایداری دانش آموختگان (مطالعه موردی: دوره کارشناسی صنایع دستی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: صلاحیت های پایداری آموزش عالی آموزش برای توسعه پایدار توسعه پایدار کارشناسی صنایع دستی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۲۵۳
هدف از این پژوهش، شناسایی تغییرات و الزامات اساسی در ساختار آموزش عالی صنایع دستی باهدف کسب صلاحیت های پایداری دانش آموختگان است. چنانچه فلسفه و هدف آموزش عالی تربیت انسان پایدار در نظر گرفته شود، دانش آموخته موفق کسی است که همه صلاحیت های پایداری را کسب کرده و بتواند آن ها را در دانش و کنش خود تلفیق نماید. پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از این که: چه نوع اقداماتی در ساختار آموزشی دوره کارشناسی صنایع دستی باید صورت گیرد تا دانش آموختگان صلاحیت های پایداری در این رشته را کسب نمایند؟ در این تحقیق که به روش کیفی و اکتشافی انجام شده، داده های اولیه از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 30 تن از خبرگان حوزه آموزش صنایع دستی و آموزش برای توسعه پایدار که به صورت هدفمند و گلوله برفی برگزیده شدند، به دست آمد و به روش تحلیل مضمون موردبررسی قرار گرفت. یافته ها نشان داد برای کسب صلاحیت های پایداری، ابتدا باید یکسری اقدام پژوهشی که عبارت است از بازآفرینی محتوای سواد پایداری در رشته صنایع دستی (مبانی نظری، اصول و روش های آموزش، اصول اخلاقی و بینشی) و سپس اقدامات اجرایی- آموزشی که شامل توانمندسازی استادان، گسترش تعاملات برون دانشگاهی، بازنگری برنامه درسی، تغییر روش آموزش به یادگیری فعال و مشارکتی و تأکید بر مهارت های ضروری پایداری است، انجام پذیرد. نتیجه اینکه اگرچه صنایع دستی دارای ظرفیت های مناسبی در مواجهه با توسعه پایدار است، اما برای دریافت نتیجه مطلوب الزامی است آموزش عالی توجه خود را بیش از گذشته به این رشته معطوف نماید تا بتوان به کسب صلاحیت ها و قابلیت های لازم پایداری دانش آموختگان امید بست.
۳۷.

تأثیرپذیری تزیینات معماری کرمان از فرهنگ ایرانی، هندی و چینی از عهد صفویه تا دوران معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تزیینات معماری تأثیر هند و چین معماری صفوی به بعد بناهای کرمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۲ تعداد دانلود : ۱۳۴۸
بیان مسئله: کرمان از دیرباز جایگاه تاریخی مهمی در ایران داشته و در دوره هایی این جایگاه با اهمیت تر شده است. از دوران صفوی و بعد از تبدیل بندرعباس به یک بندر مهم تجاری، کرمان به مرور تبدیل به یک نقطه مهم تجاری در پهنه کشور می شود و در یکی از شاخه های جاده ابریشم قرار می گیرد. در این زمان مبادلات زیادی با هندوستان و چین در کرمان انجام شده و در نتیجه این شهر از یک شهر درجه دو به یک شهر درجه یک تبدیل می شود. بررسی تأثیر این مراودات و نزدیکی جغرافیایی روی معماری و تزیینات کرمان از دوران صفوی به بعد بسیار کم بوده است.<br /> هدف : هدف تحقیق حاضر واکاوی تزیینات ساختمان های کرمان از دوران صفوی به بعد و بررسی تأثیرات این موارد از سایر کشورها به خصوص هندوستان و چین است. با درنظرگرفتن برخی از بناهای این دوران در کرمان تحقیق حاضر به دنبال تحلیل و دسته بندی تزیینات ساختمان های کرمان از لحاظ اصالت و نوع تزیین است.<br /> روش تحقیق : روش تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش جمع آوری داده ها بر مبنای اطلاعات کتابخانه ای است. برای آنالیز داده ها از شیوه قیاسی استفاده شده است. در این تحقیق به منظور تحلیل و دسته بندی تزیینات معماری بناها از لحاظ اصالت، از میان بناهای برجای مانده تعدادی بنا انتخاب و به تحلیل ویژگی های طراحی آنها پرداخته شده است. انتخاب نمونه ها بر مبنای دوره ساخت آنها و داشتن تزیینات معماری اعم از کاشی کاری، آجرکاری، نوع رنگ و احجام استفاده شده در آنها بوده است. فرضیه تحقیق حاضر آن است که تزیینات معماری کرمان از دوران صفویه به بعد ترکیب تزیینات اصیل ایرانی، هندی و چینی را به نمایش می گذارد.<br /> نتیجه گیری : نتایج کاوش ها فرضیه تحقیق را تأیید می کند. در بناهایی که مورد بررسی قرار گرفتند به وضوح ردپای معماری هندوستان و چین در کنار عناصر معماری سنتی ایرانی و گاهاً تأثیر معماری غرب دیده می شود. نتیجه تحقیق حاضر به ویژه از این جنبه حائز اهمیت است که باب جدیدی را در تحقیقات معماری ایران در دوره صفوی به بعد باز کرده و در دیدگاه های رایج گذشته سنت شکنی می کند.
۳۸.

نقش نقاشان زن، در احیا و حفظ سنت نگارگری در نقاشی معاصر ایران (در دهه 50 تا 80)

کلیدواژه‌ها: نقاشی معاصر ایران نگارگری زنان نقاش ایرانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸۴ تعداد دانلود : ۸۲۷
علیرغم گسترش همه جانبه مبانی هنرهای تجسمی مدرن، و انبوه سبک ها و تکنیک های مختلفی که به سرعت در دنیا منتشر می شوند، نگارگری ایرانی، چه به صورت بالفعل و چه به صورت بالقوه کارکردهای بصری و بیانی فراوانی یافته است. با حضور پر شمار زنان به عنوان نقاش در تاریخ هنر ایران در دوران معاصر، نقاشان زن ایرانی، علاوه بر کاربست روش ها و تکنیک های غربی، در به کارگیری برخی شگردهای تصویری این گنجینه بصری در نقاشی معاصر ایران، موفقیت هایی را کسب نموده اند. هدف این پژوهش، جمع آوری و معرفی این نقاشان معاصر و بررسی و تحلیل آثار آنان با در نظر گرفتن حضور نگارگری در آثارشان است. سؤال این است که زنان نقاش ایرانی در زمینه احیای نگارگری در نقاشی معاصر ایرانی، چه نقشی را ایفا نموده اند و چگونه و از کدام ویژگی های نگارگری برای بیان شیوه های نو در نقاشی معاصر، بهره گرفته اند؟ این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، اینترنتی و آرشیوی، به نتایجی دست یافت که در آن مشخص گردید، نقاشان زن ایرانی با استفاده از تلفیق نقوش گیاهی و جانوری و حروف الفبای فارسی، همچنین با استفاده از نقش اسب در شیوه های متنوع، یا تغییر مصالح، ایجاد نمودهای بصری جدید از طریق تحلیل سطوح نگارگری، تحول در کارکرد سطوح معماری و همچنین با بهره گیری از مبانی تجسمی غربی، موفقیت هایی را در جهت غنای نقاشی معاصر با استفاده از عناصر سنت نگارگری به دست آورده اند.
۳۹.

سیر تحول در طراحی و ساخت صندوق قبرهای چوبی قرن 9 هجری قمری مرعشیان مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: صندوق قبر چوبی مرعشیان کنده کاری چوب کتیبه های چوبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۲ تعداد دانلود : ۸۱۷
حکومت محلی مرعشیان (مرعشیه) که شیعه مذهب بودند از سال 760 الی 906 هجری قمری در خطه تبرستان (مازندران کنونی) حکمرانی کردند. در این دوره ساخت بقاع آرامگاهی سادات، امامزادگان و بزرگان مرعشی رونق می گیرد که اغلب آن ها دارای مصنوعات چوبی نظیر صندوق قبر چوبی به جای ضریح های فلزی امروزی بوده اند. در حال حاضر تعداد کثیری از این آثار به دلایل مختلفی از بین رفته و یا مورد سرقت قرارگرفته است، که ضرورت پرداختن به آن ها را دوچندان می نمایاند. این صندوق ها اغلب دارای تزئینات به همراه کتیبه هستند. به نظر نحوه تزیین و نقوش به کار گرفته شده بر روی آن ها به تناوب متفاوت از یکدیگر هستند. بر این مبنا پرسش اصلی تحقیق بدین گونه قابل طرح است که، چه سیر تحولی درزمینه تزئینات، ساخت و کتیبه نگاری بر روی صندوق قبور چوبی قرن 9 هجری قمری در مازندران مشاهده می شود؟ در این راستا هدف اصلی، بررسی روند تغییر و تحولات در ساخت صندوق قبور چوبی قرن 9 هجری قمری مازندران با تکیه بر مؤلفه هایی نظیر: تکنیک های تزیین، نوع قاب بندی، ترکیب بندی ها، نقوش و کتیبه ها است. بر مبنای دسترسی و تاریخ دار بودن صندوق قبر، تعداد 15 نمونه از شهرهای مختلف استان به عنوان جامعه آماری تحقیق، مدنظر است. نتیجتاً، به نظر می رسد رواج مذهب تشیع توسط مرعشیان و پاسداشت آن ها از چهره های مذهبی و سیاسی در قالب ساخت برج مقبره را می توان از اصلی ترین دلایل تعدد صندوق قبرهای چوبی باشد. مجموعاً در تمامی موارد بررسی شده از قبیل: ابعاد و فرم کلی، قاب بندی ها، ترکیب و نوع ترسیم نقوش گیاهی و هندسی، ساختار کتیبه ها همچنین مواردی تکنیکالی همچون روسازی، بافت زمینه و نقاشی روی چوب، شاهد یک سیر رو به رشد و صعودی هستیم به نوعی که در نمونه های متأخر آثار در تمامی موارد نجاران به بلوغ و کمال قابل توجهی در ساخت و تزئین صندوق قبور چوبی دست یافتند.
۴۰.

سیر دگرگونی ساختاری موسیقی جان کِیج (مطالعه موردی: آهنگ سازی، نُت نویسی، جایگاه مخاطب)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جان کِیج موسیقی قرن بیستم آهنگ سازی نُت نویسی جایگاه مخاطب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۸۵
جان کِیج با گریز از سنّت های موسیقی گذشته و فرارَوی از مرزهای متعارف آن، بر فکر و عمل موسیقایی نیمه دوم قرن بیستم تأثیر عمیقی داشت. این تأثیرگذاری، به واسطه همکاری وی با جنبش های نوظهور آوانگارد معاصرش و تأثیرپذیری از آنها و همچنین نوآوری ها و ابتکارات متعدّدی بود که منجر به شکل گیری گستره وسیعی از آثار بسیار متنوع و خلاقانه در طول دوران حرفه ایِ او شد. امّا پژوهش های اندکی، روند تاریخی و عوامل مؤثر بر تحولات ساختاری آثار موسیقایی وی را به منظور تبیین سیر و چگونگی این تحولات ساختارشکنانه، مورد توجّه قرار داده اند. ازاین رو، پژوهش حاضر با رویکرد تاریخی-تحلیلی و بهره گیری از منابع کتابخانه ای، سعی در بررسی سیر تحول ساختار موسیقی کِیج در سه سطح آهنگ سازی، نُت نویسی و جایگاه مخاطب، در طول دوران حرفه ای وی، نموده است. پژوهش حاضر در سیر تاریخی، طبقه بندی شده در سه نقطه عطف، نشانگر گذار به تجارب و ساختاری نامتعیّن، باز و نامحدود در موسیقی است. در بُعد تحلیلی نیز، کِیج، با کاربَست اصوات و ابزار روزمره، نویز و سکوت به عنوان مواد موسیقایی، طرح مقولات هم زمانی و مکان در موسیقی، دوری جُستن از تخصّص گرایی در آهنگ سازی، نُت نویسی گرافیکی و نامتعیّن و دخیل نمودن اجراگر و مخاطب در شکل گیری اثر، به ساختارشکنی و بازتعریف مجدّدِ معنای موسیقی دست می زند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان