داریوش نوروزی

انسان دارای ابعاد وجودی متنوعی است که برای شکوفا شدن و متعالی شدن این ابعاد و استعدادها، احتیاج به تربیت دارد. در این میان پرورش فضایل اخلاقی یکی از مهم ترین و درعین حال مشکل ترین کارها است و انجام این کار از هدف های مهم و والای جوامع بشری است. آموزش اخلاق، تعامل به منظور دستیابی به عمل اخلاقی معطوف به خیر. پژوهش حاضر در راستای ارائه الگوی طراحی آموزشی برای آموزش اخلاق، از روش مرور مبانی نظری، جهت ارائه الگوی مفهومی و روندی استفاده گردید. یافته پژوهش حاضر در زمینه ارائه الگو، شامل بازشناسی نظریه ها، مفاهیم و عوامل مؤثر در آموزش اخلاق و طبقه بندی آنها، ارائه نقشه مفهومی برای آنها و ارائه الگوی طراحی آموزشی برای آموزش اخلاق بود. الگوی طراحی آموزشی آموزش اخلاق در توسعه (شامل جمع آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل مخاطب، تعیین ابعاد برنامه، طراحی آموزشی، تولید، اجرا، ارزشیابی و بازنگری) دارای رویکرد نظامند و در طراحی آموزشی دارای رویکرد سازنده گرایی انتقادی (شامل آماده سازی، عمل، تبیین، انتقاد و انگیزش) است.

هدف از انجام این پژوهش تعیین تأثیر اجرای برنامه درسی فلسفه برای کودکان بر رشد خلاقیت دانش آموزان بوده است. جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان دختر پایه پنجم مقطع ابتدایی منطقه نوزده آموزش و پرورش شهر تهران بودند که از بین آنها 56 نفر به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب و سپس در دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. گروه آزمایش با برنامه درسی فلسفه برای کودکان طی 16 جلسه تحت آموزش قرار گرفتند. با توجه به اینکه طرح تحقیق پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود، ابزار اندازه گیری خلاقیت در دو نوبت قبل و بعد از ارائه برنامه درسی فلسفه برای کودکان اجرا شد. داده های حاصل از پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش حاضر حاکی از تأثیر مطلوب مداخله پژوهش بر خلاقیت و خرده مقیاس های آن داشت. به عبارتی یافته های پژوهش حاضر مبین آن است که برنامه درسی فلسفه برای کودکان میزان خلاقیت فراگیران و مولفه های آن یعنی انعطاف پذیری، ابتکار، بسط، سیالی را در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه را افزایش داده است.

داشتن نیروی انسانی توانمند و آشنا به آموزه های تربیتی سرمایه ای گرانسنگ برای سازمان ها به شمار می آید. از جمله مؤثر در بروز توانمندسازی کارکنان ، آموزش آموزه های تربیتی قرآن کریم می باشد. سازمان های توانمند با واگذاری وظایف خود به افراد جنبه های توانمندسازی را اعطاء می کنند. هدف از مطالعه حاضر تأثیر آموزه های تربیتی قرآن کریم بر توانمندسازی کارکنان سازمان فرهنگی−ورزشی شهرداری قدس می باشد. روش پژوهشی از نظر نوع هدف، کاربردی و نیمه آزمایشی می باشد. با توجه به حجم جامعه آماری (50 نفر) مطابق جدول کرجسی نمونه مورد مطالعه به اندازه 43 نفر از کارکنان سازمان یاد شده محاسبه شد. نمونه گیری به روش تصادفی ساده، ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه توانمندسازی روان شناختی نیروی انسانی اسپریتزر (1995) برای سنجش چهار بعد توانمندسازی استفاده گردید که ضریب پایایی پرسشنامه توانمند سازی 81/0 می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که آموزش آموزه های تربیتی قرآن کریم موجب افزایش ابعاد توانمندسازی کارکنان می شود.

هدف: بررسی تأثیر آموزش همزمان موضوعات مشترک با سطوح پیچیدگی متفاوت در کلاس های چندپایه روستاهای منطقه سردشت از شهرستان های استان آذربایجان غربی و مقایسه آن با روش تدریس به پایه های مختلف به صورت مستقل می باشد. روش: روش تحقیق در این پژوهش طرح شبه آزمایشی پیش- پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی روستاهای دارای کلاس چندپایه شهرستان سردشت بود که از میان آن ها از طریق روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای، دو کلاس چندپایه 20 نفری واجد شرایط به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. داده های پژوهش از طریق آزمون محقق ساخته که روایی آن توسط متخصصان موضوع درسی به تأیید رسیده جمع آوری شده است. پایایی آزمون نیز از طریق همبستگی اسپیرمن مقدار 86/0 محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده های آماری از شاخص های آمار توصیفی، شامل میانگین و انحراف معیار و در قسمت آمار استنباطی از تحلیل کوواریانس یک راهه استفاده شده است. یافته ها: داده های کمی تفاوت معناداری را بین نتایج دو گروه نشان می دهد. آموزش گروهی با توجه به پتانسیلی که برای درگیر نمودن دانش آموزان در فرایند یادگیری و افزایش حس همکاری دارد به مراتب یادگیری بیشتری را در یادگیرنده به وجود می آورد در نتیجه فرضیه پژوهش یادگیری دانش آموزان آموزش دیده با روش تدریس همزمان موضوعات مشترک با پیچیدگی متفاوت در پایه های گوناگون از یادگیری دانش آموزان آموزش دیده با روش آموزش مستقل به هر پایه، بیشتر می باشد" تأیید می گردد

هدف از این تحقیق، مطالعه نظام مند خصوصیات یک محیط یادگیری است که در فرایند یاددهی- یادگیری در برنامه درسی و اجرای عملی آن، از تمام جوانب مورد توجه قرار می گیرد. این محیط متاثر از فرهنگ، سنت، تکنولوژی و غنا در طراحی و ساخت است. رویکرد این پژوهش از نوع کمی می باشد. در الگوی طراحی شده، مؤلفه های محیط یادگیری که با استفاده از تحلیل محتوا، در 7 بعد شناسایی شدند، عبارتند از: یادگیرنده، معلم، فرایند یاددهی- یادگیری، رویکردهای برنامه درسی، محتوای آموزش، فیزیک محیط یادگیری، و ارزشیابی. این الگو توسط پرسشنامه محقق ساخته، اعتباریابی گردید. در بخش اول به ارزیابی مدل بیرونی پژوهش با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول، با ارائه نتایج روایی همگرایی و روایی واگرایی پرداخته شده است و پس از برقرار بودن شرط روایی، مدل معادلات ساختاری با استفاده از مدل اندازه گیری مرتبه دوم ارائه شده است. برای روایی همگرا، میانگین واریانس استخراج شده (AVE) و پایایی (CR) محاسبه شد و برای ارزیابی مدل طراحی شده، از نرم افزار لیزرل استفاده گردید که براین اساس از شاخص های X2 به درجه آزادی، شاخص برازندگی(GFI)، شاخص تعدیل برازندگی(AGFI)، شاخص نرم شده برازندگی(NFI)، شاخص نرم نشده برازندگی(NNFI)، شاخص برازندگی فزاینده(IFI)، شاخص برازندگی تطبیقی(CFI) و شاخص بسیار مهم ریشه دوم برآورد واریانس خطای تقریب(RMSEA) استفاده گردید.

هدف مطالعه حاضر مقایسه اثربخشی راهبرد تدریس مبتنی بر هوش چندگانه و اثربخشی، روش متداول، بر پیشرفت تحصیلی و نگرش به یادگیریِ درسِ علومِ دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی در سال تحصیلی 89/88 بوده است. جمعاً 53 دانش آموز دختر در دو کلاس مختلف در پایه پنجم ابتدایی در این پژوهش مشارکت داشتند که از طریق روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند و از این تعداد 28 نفر در گروه آزمایش و 25 نفر در گروه کنترل بودند. افراد گروه آزمایش از طریق راهبرد تدریس مبتنی بر هوش چندگانه آموزش دیدند و افراد گروه کنترل از طریق روش تدریس متداول یا روش سنتی. مدت این دوره هشت هفته بود. برای مشخص کردن اثربخشی راهبرد تدریس مبتنی بر هوش چندگانه در مقایسه با روش متداول، از یک آزمون معلم ساخته پیشرفت تحصیلی شامل 30 سؤال استفاده شد. همچنین مقیاس 21 سؤالیِ نگرش به یادگیری درس علوم (اکپینر و همکاران، 2009) به منظور سنجش نگرش به یادگیری علوم مورد استفاده قرار گرفت. جهت تحلیل داده های آماری از تحلیل کوواریانس یک متغیری (ANCOVA) و تحلیل کوواریانس چند متغیری (MANCOVA) استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که دانش آموزانی که از طریق راهبرد تدریس مبتنی بر هوش چندگانه آموزش دیده اند، پیشرفت تحصیلی بالاتری در کلیه سطوح شناختی، نسبت به دانش آموزانی که به روش تدریس متداول آموزش دیده اند، داشته اند. همچنین نتایج تحقیق نشان می داد که نگرش دانش آموزانِ گروه آزمایش نسبت به یادگیری درس علوم بعد از عمل آزمایش بهبود یافته است.

هدف تحقیق یافتن به سؤالات زیر بوده است: الف ) در حال حاضر دانشگاه علامه طباطبائی از چه امکانات و وسایل و تجهیزاتی جهت آموزش دانشجویان برخوردار است؟ ب) برای برگزاری دوره ها ی آموزشی از راه آموزش الکترونیکی در دانشگاه علامه طباطبائی چه امکانات و تجهیزاتی لازم است ؟ ج) برنامه های آینده دانشگاه علامه طباطبائی برای برگزاری دوره های آموزشی از طریق آموزش الکترونیکی چیست؟ روش این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی و برای جمع آوری اطلاعات مورد نظر از پرسشنامه و چک لیست محققساخته استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل سه بخش بوده است : الف) کلیه استادان و متخصصان آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی. ب) کلیه دانشگاه های تهران که دارای مراکز آموزش الکترونیکی هستند. ج) کلیه امکانات و تجهیزات موجود در دانشگاه علامه طباطبائی . در این تحقیق از نمونه گیری غیر احتمالی و از نوع نمونه گیری در دسترس برای انتخاب متخصصان استفاده شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها ابتدا شاخص های توصیفی و سپس برای مقایسه میانگینها از استفاده شده است، یافته ها نشان داد که SPSS- استفاده شده است. ضمناً از نرم افزار آماری 18 t آزمون امکانات موجود در زمینه امکانات سخت افزاری و فیزیکی و تأمین منابع مالی در حد مطلوبی قرار دار د. به عبارت دیگر، در صورت برنامه ریزی برای ایجاد مرکز آموزش الکترونیکی و شروع به کار، نیازی به تهیه، بهبود و یا ایجاد این موارد ندارد. نتایج نشان داد دانشگاه علامه طباطبائی به نیروهای متخصص (در زمینه فنّاوری اطلاعات وفنّاوری آموزشی) و ارتقای سطح علمی و دانش فنی استادان و کارشناسان نیاز دارد. در مورد مؤلفه های دیگر باید از طریق تربیت کارشناسان فنّاوری اطلاعات و آموزشی، برای پشتیبانی از سیستم و حتی تولید نرم افزارهای آموزشی اقدام کرد.

هدف مقاله، بررسی نظام مند و ارائه فراترکیبی از پژوهش های مرتبط با پیامدهای آموزش زیبایی شناسی براساس نگرش ها (باورها، ارزش ها) و مهارت ها بود. رویکرد پژوهش، کیفی با استفاده از راهبرد فراترکیب با روش سنتز پژوهی بود. تجزیه و تحلیل داده ها با شیوه تحلیل محتوای استقرایی با رویکرد جهت دار انجام شد که پژوهش های اخیر با روشی نظام مند انتخاب، واکاوی محتوایی و دسته بندی شدند. جامعه مورد بررسی، تحقیقات مرتبط با موضوع از سال های 2000 تا 2019 منتشر در سایت های معتبر داخلی و خارجی است. از مجموع 60 مقاله و کتاب، 47 نمونه به روش هدفمند انتخاب گردید و پایه های نظری و مضامین اصلی استخراج، کدگذاری و طبقه بندی شدند. نتایج نشانگر مدل مفهومی، در سه طبقه اصلی نگرش ها (باورها، ارزش ها)، مهارت های شناختی و مهارت های عملی(تجربی) می باشد. مقوله ها در برخی از ابعاد همپوشانی دارند. نتایج، آموزش زیبایی شناسی را در توسعه پیامدهایی چون درک و لذت از زیبایی ، کنش اجتماعی، ارتقاء تفکر، تجربیات یادگیری محور و ارتباط معنایی با دنیای واقعی مورد تأکید قرار داد.

این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه رضایتمندی کارکنان شرکت ملی نفت از دوره های آموزشی مجازی و حضوری، به روش توصیفی - مقایسه ای با دو گروه مطالعه و مقایسه انجام شده است. نمونه تحقیق، 108 نفر از کارکنان شرکت نفت که در سال 94 در دوره های آموزش مجازی شرکت کرده بودند به عنوان گروه مطالعه و به همین تعداد نیز از بین شرکت کنندگان در دوره های آموزش حضوری به عنوان گروه مقایسه از 5 استان کشور انتخاب شدند. میزان رضایتمندی از دوره های آموزشی، طی پرسشنامه محقق ساخته مورد سنجش قرار گرفت. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، نمودار) و آمار استنباطی (آزمون های کالموگورف اسمیرانف و یومان – ویتنی) مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج آزمون ها نشان داد که بین رضایتمندی از آموزش های مجازی و حضوری در سطح اطمینان 99/0 تفاوت معنی داری وجود دارد. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که «رضایتمندی از دوره های آموزشی مجازی بیشتر از دوره های آموزش حضوری است». همچنین، بررسی ابعاد سه گانه رضایتمندی از آموزش (محتوا، شیوه ارائه و بازخورد) نشان داد که «رضایتمندی از محتوای دوره، شیوه ارائه و بازخورد دوره های آموزش مجازی بیشتر از دوره های آموزش حضوری است».

هدف تدوین و اجرای مؤلفه ها و روش های یاددهی و یادگیری در یادگیری خودراهبر، فقدان توجه لازم به خودراهبر نمودن فراگیران در یادگیری به عنوان یک کمبود اساس در نظام آموزشی می باشد که این امر، امکان بهبود ویژگی ها و توانایی های فراگیران را تضعیف می کند. پژوهش حاضر با هدف مطالعه نظام مند و ارائه فرا ترکیبی از الگوهای نظری و پژوهش های انجام شده صورت گرفته است. روش بررسی این پژوهش کیفی از نوع سنتز پژوهی، با روش تحلیل محتوا و به کمک ترکیب انجام شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر، پژوهش هایی است که در سال اخیر در حوزه یادگیری خودراهبر در داخل و خارج ایران صورت گرفته است. از مجموع 86 کتب و مقاله هایی که متناسب با ارتباط موضوعی داده ها مورد مطالعه قرار گرفت، تعداد 57 نمونه به صورت هدفمند انتخاب و11 مقوله شناسایی در نهایت 73 مفهوم به عنوان مؤلفه های نهایی استخراج شدند. در مرحله بعد همه اطلاعات با روش تحلیل محتوای استقرایی تحلیل شدند.

یکی از مهم ترین مؤلفه های الگوی طراحی محیط های یادگیری حل مشکل تکیه گاه سازی است. هدف اصلی این تحقیق بررسی ابعاد تکیه گاه سازی آموزشی و تدوین الگوی مطلوب برای محیط یادگیری سازنده گرای مشکل گشایی مبتنی بر کامپیوتر بود. روش تحقیق مورد استفاده روش آمیخته و شامل تحلیل محتوای کیفی و پیمایش بود. روش تحلیل محتوای کیفی مورد استفاده روش قیاسی بود. ابزار تحقیق پیمایش یک پرسشنامه ی محقق ساخته بود که روایی آن به تأیید 5 نفر متخصص حوزه ی علوم تربیتی رسید. برای تعیین پایایی از روش بازآزمایی استفاده شد. ضریب همبستگی به دست آمده (499/0) بین دو آزمون در سطح 05/0 معنی دار بود. روش نمونه گیری تحلیل محتوای قیاسی روش انتخاب هدفمند بود. همچنین روش نمونه گیری تحقیق پیمایش، تصادفی ساده بود. یافته های تحقیق نشان داد که تکیه گاه سازی آموزشی مطلوب بر اساس مهارت های فراشناختی یادگیرنده مستلزم استفاده از تکیه گاه سازی فراشناختی است و در ادامه نیز راهبردهای تکیه گاه سازی فراشناختی برای پشتیبانی از مهارت های فراشناخت یادگیرنده تعیین شدند. همچنین یافته ها نشان داد که تکیه گاه سازی آموزشی مطلوب بر اساس سطح انگیزش پیشرفت تحصیلی یادگیرنده مستلزم استفاده از تکیه گاه سازی انگیزشی است و در ادامه نیز راهبردهای تکیه گاه سازی انگیزشی برای پشتیبانی از انگیزش یادگیرنده تعیین شدند. همین طور یافته ها نشان داد که تکیه گاه سازی آموزشی مطلوب بر اساس دانش پیشین یادگیرنده مستلزم استفاده از تکیه گاه سازی شناختی است و در ادامه راهبردهای تکیه گاه سازی شناختی مشخص شدند. همچنین راهبردهای تکیه گاه سازی آموزشی مطلوب بر اساس محیط های یادگیری حل مشکل شناسایی شدند. بدین ترتیب چارچوب تکیه گاه سازی آموزشی شناسایی و الگوی تکیه گاه سازی آموزشی مطلوب تدوین شد. در نهایت الگوی پیشنهادی از نظر 20 متخصص حوزه ی تکنولوژی آموزشی اعتباربخشی شد.  

تضمین موفقیت یادگیرنده الکترونیکی دغدغه تمام نظامهای آموزش الکترونیکی دنیاست. عواملی چون  فناوری، زیرساخت، محتوا، مدرس و پشتیبانی در موفقیت یادگیرنده سهیم اند، اما گفته می شود مهم تر از همه موارد یاد شده خود یادگیرنده است که در کانون یادگیری الکترونیکی قرار دارد. هدف این پژوهش ساخت و اعتباریابی ابزاری برای پیش بینی موفقیت دانشجوی مهندسی در یادگیری الکترونیکی است. در پیشینه پژوهش ابزارهایی چون پیمایش برخط یادگیرنده از راه دور، آزمون موفقیت یادگیری الکترونیکی و آمادگی دانشجویان برای یادگیری برخط بررسی شدند و ساخت ابزاری بومی برای دانشجویان ایرانی ضروری تشخیص داده شد. برای این هدف290 نفر از دانشجویان مهندسی مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه علم و صنعت ایران به صورت تصادفی انتخاب شدند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی ابزار ساخته شده، یازده عامل را شناسایی کرد که در مجموع، 62 درصد از واریانس سازه موفقیت یادگیرنده الکترونیکی را تبیین می کند. پایایی ابزار 84/0 =α  به دست آمده. تحلیل واریانس، معناداری کل مدل را نشان داد و مدل رگرسیون یازده عاملی 14% از تغییرات معدل ترم اول دانشجویان مهندسی در تحصیل الکترونیکی را تبیین می کرد. این ابزار در مقایسه با سایر نمونه های خارجی از اعتبار و پایایی مطلوبی برخوردار است و می تواند در نظامهای آموزش الکترونیکی برای پیش بینی موفقیت یادگیرنده الکترونیکی به کار رود.