علی محمد میرجلیلی

علی محمد میرجلیلی

مدرک تحصیلی: عضو هیات علمی گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه میبد، میبد، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۴۰ مورد.
۲۱.

مواضع امام رضا (ع) در برابر گفتمان های مشروعیت سیاسی دستگاه خلافت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال هشتم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۱ 155 - 184

کلیدواژه‌ها: سیاست قدرت مبانی مشروعیت امام رضا(ع) خلافت عباسی امامت شیعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۴ تعداد دانلود : ۴۶۵
مشروعیت حکومت ها(legitimacy) همواره و حداقل از یونان باستان تاکنون به عنوان یکی از مباحث کلیدی دانش سیاسی مطرح بوده است. در جهان اسلام نیز هرچند صورت بندی های ارائه شده برای انعقاد خلافت، از مقام فعل و عمل متأخر بوده، اما می توان گفت در زمان امامت هشتمین پیشوای شیعیان، بسیاری از آن ها ساخت یافتگی خود را به دست آورده بودند. حال چنانچه از منظر علم سیاست به روایات حضرت رضا(ع) نظر افکنده شود، مشاهده خواهیم کرد بسیاری از آموزه های رضوی مرتبط با مشروعیت حکومت است. این پژوهش می کوشد بر اساس روش توصیفی تحلیلی نشان دهد در بازه زمانی حیات حضرت رضا(ع) (148-203ق) چه گفتمان هایی در زمینه مشروعیت خلافت وجود داشته و دیدگاه امام هشتم شیعیان در مواجهه با آن ها به چه صورت بوده است؟ نتایج تحقیق نشان می دهد دستگاه خلافت، مبنای ثابتی برای مشروعیت نداشته و بر اساس رخدادهای پیشین، در مقام تئوریزه سازی برآمده است؛ نیز در دوره خلافت عباسی، راهکارهایی برای تقویت مشروعیت اندیشیده شد. روایات نیز نشان می دهد آن حضرت در کنار ارائه الگوی شیعه یعنی «نصّ»، هر دو مسیر دستگاه خلافت یعنی برساخت های مشروعیت و راهکارهای تقویت بخش را نقد کردند تا علاوه بر رویکرد اثباتی، در مقام نفی نیز به اصول سیاسی مکتب شیعه، جانی تازه ببخشند.
۲۲.

تصورات ذهنی صحیح از خداوند از دیدگاه قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و نهم بهمن ۱۳۹۹ شماره ۲۷۸ 75-86

کلیدواژه‌ها: خداوند قرآن روایات تصورات صحیح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۸ تعداد دانلود : ۳۷۹
ازآنجاکه یکی از راه کارهای مهم تجلی خداوند در اعمال و رفتار انسان ها در جامعه، تصحیح تصورات نادرست از خداوند است؛ این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته است، به ارائه تصورات ذهنی صحیح از خداوند از دیدگاه آیات و روایات معصومان می پردازد. انتخاب عنوان تصورات صحیح از خداوند در این پژوهش (که به روش کتابخانه ای انجام شده) بر مبنای استخراج تصورات نادرست از خداوند است که از یک پژوهش کیفی جداگانه با عنوان «بررسی کیفی انگاره های ذهنی نادرست از خداوند» به روش تحلیل محتوا بر روی دانشجویان دختر شاغل به تحصیل در غیر رشته های الهیات در دانشگاه میبد به دست آمده است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می دهد که ارائه و آموزش تصورات ذهنی صحیح از خداوند سبب محبت و اشتیاق افراد نسبت به خداوند و در نهایت، اطاعت پذیری و تجلی خداوند در افعال و کردار انسان ها خواهد شد. برخی تصورات صحیح از خداوند عبارتند از: تشبیه در عین تنزیه، توجه به مراتب بالا و وسعت معنا و مصداق در موضوعات دینی، و... .
۲۳.

شفقت پیامبران و آثار تربیتی آن از منظر قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تعلیم و تربیت اسلامی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۳ 73 - 103

کلیدواژه‌ها: انبیا شفقت تربیت رنج بهزیستی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۳ تعداد دانلود : ۳۷۸
  شفقت، مجموعه ویژگی ها و مهارت هایی است که موجب پیشگیری و التیام رنج های مادی و معنوی انسان و عامل بهزیستی و تربیت اوست. شفقت به عنوان ویژگی مثبت درونی پیامبران الهی، ابزار تربیتی آنها نیز بوده که دارای دو نقش اساسی تربیتی است: 1- حفظ و التیام انسان در برابر رنج و 2- بسترسازی برای ایجاد محبت متقابل و بهزیستی. نوشتار پیش رو، با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی سیمای شفقت پیامبران در قرآن و روایات می پردازد و نقش شفقت انبیا را در هدایت و تربیت جوامع بررسی می کند تا ویژگی و مهارت های شفقت انبیا به دست آید و انسان بتواند به وسیله آنها، خود و دیگران را از رنج ها حفظ کرده یا آنها را التیام دهد و با عادت دادن ذهن به شفقت، توان و قدرت رفتار و عمل را برای بهزیستی ارتقا بخشد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که: الف- شفقت، صفت مثبت تربیتی «فردی» و «اجتماعی» است که موجب تأثیرپذیری بر خود و تأثیرگذاری بر دیگران برای بهزیستی و التیام رنج هاست؛ ب- محبت از ویژگی های مهم شفقت است؛ اما تنها ویژگی آن نیست؛ ج- شفقت، مجموعه صفات و مهارت هایی است که مهم ترین آنها عبارت اند از: انگیزه بهزیستی، توجه به رنج، افزایش آستانه تحمل و مهربانی و آگاهی، همدردی و همدلی و تصویرسازی مثبت.
۲۴.

خلأ صورت ملفوظ روایات و گونه شناسی بسترهای چندخوانشی آن (عوامل بسترساز گشتارهای خوانشی در صورت ملفوظ روایات)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال شانزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 113 - 138

کلیدواژه‌ها: روایت صورت ملفوظ واژگان فقه الحدیث متن روایت مضطرب المتن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۴ تعداد دانلود : ۶۹۳
ساختار خط و ماهیت زبان عربی، ظرفیت خوانش های متعددی از یک نوشتار را پدید می آورد که از آن در اصطلاح زبان شناسی به «گشتارهای خوانشی» یاد می شود. خوانش صحیح روایات از نسخه مکتوب، رکن اصلی در برداشت اصیل و متقن حدیث است. توجه ننمودن بدین امر، گاه دشواری ها و اشتباهاتی در فهم روایت به وجود می آورد. مناقشات در فهم حدیث و برداشت های متنوع از مفاد آن که پذیرش یا رد روایت را به دنبال دارد، از نتایج این مهم است. از همین روست که یکی از شرایط اعلای دریافت حدیث، مقابله شفاهی آن بوده و چندان به پذیرش دست نویس و مکتوب حدیثی و نقل آن (مناوله)، روی خوش نشان داده نمی شده است. این مقاله می کوشد خوانش بر پایه نسخه نوشتاری روایات را به محل بحث گذاشته، عوامل بسترساز قرائت های متعدد از متن را بکاود. به دیگر سخن، عوامل پدیدآورنده بدفهمی در خوانش متن حدیث را گونه شناسی نماید. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با تمرکز بر نمونه هایی که از جنبه های مختلف، می توان خلأ صورت ملفوظ روایات را به بحث گذاشت، سامان یافته است و به این نتیجه رسیده که مهم ترین عوامل چندخوانشی در متن روایات «نبود علائم سجاوندی»، «تقطیع روایات»، «نبود حرکت گذاری»، « توجه نداشتن به ترکیبات پایدار زبانی » و «ماهیت قالبی و اشتقاقی زبان عربی» است. کوشش شده است با مثال هایی از روایات معصومین(ع) و ارائه پاره ای از برداشت های متفاوت و متعارض از آن، نشان داده شود توجه به امور فوق تا چه میزان درخور توجه و شایان دقت است.
۲۵.

بررسی نقش ضرب المثل ها در فهم و زیباسازی تعابیر نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال چهارم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 35 - 55

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه ضرب المثل کاربرد ضرب المثل فهم مطالب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۴ تعداد دانلود : ۶۳۳
در ادبیات هر قومی انواع ضرب المثلها وجود دارد، نهج البلاغه هم به عنوان یک اثر ادبی، مکرر از ضرب المثلها استفاده کرده و از آن جا که مَثَل ها در انتقال عقاید و اندیشه های گوینده به مخاطب تأثیر فراوان دارد، از این رو، امام علی(ع) سعی کرده، برای آسان تر شدن درک مفاهیم سیاسی، اخلاقی و اجتماعی و نیز به خاطر نقش ضرب المثل ها در کوتاهی لفظ، رسایی معنا و زیبایی کلمات آنرا به کار گرفته و از این طریق مفاهیم پیچیده را در سطح درک عموم مردم جاری ساخته اند، این مقاله که با هدف بررسی نقش ضرب المثل ها در فهم نهج البلاغه، نگارش یافته ابتدا به شیوه های گنجانده شدن ضرب المثل ها در لابه لای معارف نهج البلاغه پرداخته و سپس انواع زیبایی های بیانی که این مثل ها در قالب آن ها ریخته شده اند، ، مورد مداقه قرار گرفت؛ زیرا با این روش محتوای بلند به سادگی در افکار عمومی جای می گیرند در انتها هدف و نحوه ی کاربرد ضرب المثل ها توسط امیرالمؤمنان از جمله؛ فضاسازی، شکل دادن به لحن و شخصیت پردازی و... بررسی شد.
۲۶.

علی بن حدید مدائنی، راوی موثّقِ امامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم حدیث سال ۲۴ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۹۲) 184 - 209

کلیدواژه‌ها: علم رجال رجال شناسی علی بن حدید وثاقت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۷۱
علی بن حدید از راویان برجسته اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم هجری است که در کتب رجال از اصحاب امام کاظم، امام رضا و امام جواد: شمرده شده است. وی کتابی تألیف نموده و در کتب اربعه حدود دویست روایت از ایشان نقل شده که در مواردی نیز صاحبان کتب اربعه بر اساس آن فتوا داده اند. شیخ طوسی در سه مورد از تهذیب الاحکام و الاستبصار حکم به تضعیف او داده است. همین امر سبب شده تا عدم وثاقت علی بن حدید، نظر مشهور علمای متأخر گردد. البته، در میان علمای متأخر افرادی چون محدث نوری و به تبع او، سید حکیم به اعتبار حدیثی او حکم داده اند. این پژوهش سعی دارد مذهب و وثاقت یا عدم وثاقت علی بن حدید را مشخص سازد. نتیجه این تحقیق نشان می دهد که علی بن حدید راوی موثق امامی مذهب بوده و روایاتش دارای اعتبار هستند.
۲۷.

شیخ شهاب الدین تورانپشتی و کتاب المعتمد فی المعتقد

نویسنده:
منبع: فرهنگ یزد سال اول زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 83 - 102

کلیدواژه‌ها: شهاب الدین توران پشتی المعتمد فی المعتقد اعتقادات و کلام نثر قرن هفتم تصوف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۳۴۶
شیخ شهاب الدین توران پشتی یکی از عالمان کمتر شناخته شده ی قرن هفتم هجری و معاصر با سعدی است که در رشته های گوناگون علوم اسلامی به فارسی و عربی آثاری از او بر جای مانده است. زادگاه وی توران پشت، از جمله آبادی های کهن و معتبر یزد به شمار می رود. در میان آثار توران پشتی کتابی به نام «المعتمد فی المعتقد» وجود دارد که به نثر شیوای فارسی نوشته شده و از لحاظ ویژگی های ادبی و مسائل کلامی درخور توجه است. این مقاله که به شیوه توصیفی تحلیلی تدوین یافته، به اختصار به شرح حال توران پشتی می پردازد و در مورد انگیزه او از تألیف این کتاب و ساختار و محتوای آن توضیح می دهد. همچنین در این نوشتار به منظور نشان دادن سبک نگارش شیخ بخش هایی از المعتمد که نکته ی کلامی شایان توجهی در برداشته آورده شده و به شرح و تحلیل آن ها پرداخته ایم. «توقیفی پنداشتن اسماء الهی»، «تأویل را خلاف ظاهر دانستن» و «اعتقاد به قدیم بودن کلام خداوند» برخی از آراء کلامی تورانپشتی است و «صوفی مشرب بودن» او به وضوح از لابه لای آثارش برداشت می شود.
۲۸.

Application of the Words Fe’l (acting), Amal (doing), and Son’ (making) in the Holy Quran and their Semantic Differences(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 103 - 118

کلیدواژه‌ها: Holy Quran word Fe’l (acting) Amal (doing) Son’ (making) Synonymy

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۲۲
Due to the fact that the Arabic language abounds in words with similar meanings, eloquence in speech or writing calls for the accurate choice of words. The Holy Quran is characterized by the use of words and morphemes in absolute precision, which accounts for part of its beauty and elegance.  This study addresses the proper use of Fe’l, Amal, and Son’ in the Quran, as three semantically close concepts all of which lie in the area of meaning of the verb ‘do’. The study is conducted through a descriptive-analytic method. First, with reference to Arabic dictionaries, the meanings of these words and their nuances are presented. Then, a number of representative verses are extracted from the Quran to show the elegant application as well as the verbal secret of those individual words.  According to the results, the word Amal is used in contexts where something is regularly done by preplanning and with pain. The word Fe’l refers to an action for getting something done or made typically for a short time, but it is on no regular basis, either planned or unplanned. The word Son’, however, is reserved for cases that are done with skill, care, and consciousness of consequences. The word also involves a degree of secrecy. As it is found, since Amal refers to an action which involves toil and trouble, it is never used for God in the Quran. What the Book uses in this regard are the words Fe’l and Son’. This verbal token can be taken as one of the linguistic miracles of the Holy Quran.
۲۹.

روابط معناشناختی شاهد و امام در تقابل عمده تصوری دنیا و آخرت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال هفتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۷ 9 - 31

کلیدواژه‌ها: روابط هم نشین روابط جانشین ایزوتسو معنای لغوی معنای اصطلاحی پیشوای حق شهود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰ تعداد دانلود : ۱۳۳
مفاهیم امام و شاهد در دو عالم دنیا و آخرت در قرآن کریم از انواع گوناگونی برخوردارند که با توجه به تقابل عمده تصوری دنیا و آخرت در قرآن می توانند در عین حال که هر کدام در دو این دو عالم، معنای خاص خودشان را دارند، به صورت مترادف لحاظ شوند. در برخی استعمالات قرآنی به معانی جامع و یا نسبتاً جامع از این واژگان می رسیم. این معانی که گستردگی مفاهیم قرآنی را به نمایش می گذارند، معنای خود را مدیون بهره گیری از روایات شارح از اهل بیت عصمت و طهارت(ع) هستند. از آنجا که این معنا توسط آیات متحد الموضوع قرآن قابل اثبات است، لذا ابزاری جهت فهم صحیح این روایات که بعضاً ارتباطی با ظاهر آیات مربوطه قرآنی ندارند تلقی می گردند. لذا این نوشتار با روش بنیادین و بر اساس مطالعات کتابخانه ای در صدد است ضمن تبیین یک فرایند صحیح معناشناختی، به بررسی برایندهای روابط معناشناختی بین این دو واژه در استعمالات قرآنی به مانند اثبات انحصار مقام حقیقی امامت برای ائمه معصومین(ع) بپردازد. 
۳۰.

لزوم توجه به انواع دلالت ها در فقه الحدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: حدیث دلالت روایت فقه الحدیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۳ تعداد دانلود : ۶۹۶
در راه فهم روایات، نیاز به روش صحیح علمی وجود دارد که آن را فقه الحدیث می نامیم. فهم متون احادیث، بدون توجه به مبانی مورد نیاز، امکان برداشت غلط و انحراف را در پی خواهد داشت. یکی از اموری که در جامعیت و پربار شدن و به روز بودن فقه الحدیث نقش مهم و اساسی دارد، توجه به انواع دلالت های احادیث است. محقق حدیث که در پی فهم صحیح از روایات است، نباید تنها به دلالت مطابقی احادیث اکتفا کند بلکه سایر دلالت های معتبر را نیز مدنظر قرار دهد که عبارت اند از: منطوق، مفهوم، دلالت اقتضا، دلالت تنبیه و دلالت اشاره. در این صورت است که تمام مطالب مستخرج از سخنان معصومان را مورد توجه قرار داده است. معصومینk خود به دلالت های مختلف کلام توجه داشته اند. این مقاله به بررسی اقسام دلالت ها و دلیل لزوم عنایت و درنظرگرفتن آن ها در تفسیر روایات می پردازد.
۳۱.

تأثیرپذیری امام خمینی از الگوی نظارتی امام علی علیه السلام بر کارگزاران(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های مدیریتی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 61-79

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) امام خمینی ره حکومت نظارت کارگزاران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۱۹۹
نظارت عاملی کارآمد برای تطبیق فعالیت های یک مجموعه با اهداف و آرمان های آن، ساختارمندی رفتار اعضا، و ضمانتی برای مدیریت صحیح آن مجموعه محسوب می شود. حکومت ها نیز به عنوان اداره کننده جوامع، نیازمند نظارت بر عملکرد افراد زیرمجموعه خود هستند. نظام حکومتی امام علی علیه السلام به واسطه برخورداری از مبانی محکم اعتقادی- دینی و قرار داشتن امام در رأس هرم مدیریتی آن، توجه ویژه و مضاعفی به مقوله نظارت بر کارگزاران داشته است. نوشتار حاضر به روش «توصیفی – تحلیلی» و فیش برداری کتابخانه ای، ابعاد نظارت در دستگاه حکومتی امام علی علیه السلام را بررسی می کند و سپس الگوگیری های بنیانگذار انقلاب اسلامی از الگوی نظارتی امام علی علیه السلام را به بحث می گذارد. در این پژوهش، روش ها و اجزای الگوی نظارتی امام علی علیه السلام بر کارگزاران از جمله نظارت مستقیم، و توجه به گزارش های مردمی احصا شده است و ضمن استخراج الگوی نظارتی امیرمؤمنان، تأثیرپذیری امام خمینی ره از این الگو به اثبات می رسد. نتیجه پژوهش حاضر نشان می دهد حضرت امیر علیه السلام به روش های گوناگون و در عین حال، نظام مند در قالب یک الگو، بر عملکرد کارگزاران نظارت داشتند. بنیانگذار انقلاب اسلامی نیز با در نظر گرفتن بایسته های اجرایی این الگو، از اجزا و روش های ذیل آن، به میزان قابل توجهی تأثیر پذیرفته بود.
۳۲.

عواطف مثبت، آثار و راهکارهای تقویت آن در سوره یوسف(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال ششم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۱

کلیدواژه‌ها: سوره یوسف عواطف مثبت عواطف فردی عواطف خانوادگی عواطف اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
تعداد بازدید : ۱۸۸۷ تعداد دانلود : ۶۶۷
عواطف و احساسات مثبت، اصلی ترین رهبرانی هستند که نوع بشر، ادامه حیات خود را تا حدود زیادی، وامدار قدرت این عوامل در تعاملات انسانی است. نیروهایی همچون ایمان و تقوای الهی، امید به خداوند، عفو و گذشت، همدلی و همراهی، رابطة صمیمانه با دیگران از نمونه های این عواطف هستند. داستان حضرت یوسف(ع) در قرآن کریم به خاطر نمود زیبای این عواطف در برخوردهای یک انسان کامل، به «احسن القصص»، معرّفی شده است و به دلیل اینکه نکات تربیتی فوق العاده ای دارد، تأثیر بسیار ژرفی در فکر و ذهن انسان گذاشته است و می گذارد و برای تثبیت آن، باید از راهکارهای تقویت کننده کمک گرفت. در این پژوهش، با روش توصیفی تحلیلی، انواع عواطف مثبت در سورة یوسف و آثار عواطف مثبت بر رشد و تعالی انسان در زندگی فردی و اجتماعی و نیز راهکارهایی برای تقویت این عواطف، با محوریّت سوره یوسف مورد بحث قرار گرفته است. این عواطف به سه بخش عواطف فردی، خانوادگی و اجتماعی تقسیم می شوند که هر یک به سهم خود نقش بسزایی در رشد و تعالی انسان دارد.
۳۳.

بررسی تطبیقی سیمای فرعون در قرآن و عهد قدیم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: الهیات تطبیقی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: قرآن عهد قدیم فرعون موسی بنی اسرائیل

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی ادیان دیگر
تعداد بازدید : ۱۵۶۳ تعداد دانلود : ۸۸۹
چکیده از جمله روش هایی که کتاب های مقدس برای تبلیغ و آموزش بشر به کار می برند، استفاده از قصه است؛ قصه هایی که ریشه در وقایع حقیقی تاریخ داشته، عبرت و الگوی خوبی برای آیندگانند. سرگذشت فرعون و فرعونیان و چالش هایی که حضرت موسی (ع) و دیگر انبیاء در مقابل فرعون با آن مواجه بوده اند، یکی از موضوعاتی است که هم قرآن کریم و هم عهد قدیم را به خود مشغول داشته است. این تحقیق با جستجو در آیات قرآن کریم و کتاب مقدس (عهد قدیم)، به معرفی فرعون پرداخته است. بخشی از زندگی، رسالت و مبارزه ی موسی(ع) به فرعون طاغوت زمانش مربوط می شود، از طرف دیگر همین پیامبر در کتاب مقدس به عنوان منجی و نجات دهنده بنی اسرائیل از چنگال فرعون معرفی شده است. این که فرعون زمان موسی(ع) در قرآن و کتاب مقدس به چه نحوه ای معرفی شده، بر روی چه فرازی از زندگی و شخصیت او در هر دو کتاب تأکید شده و به چه جنبه ها و فرازهایی از زندگی این شخصیت و حکومت او کمتر پرداخته شده و یا اصلاً پرداخته نشده، از مواردی است که سعی شده است در این پژوهش به آن پرداخته شود. هر یک از قرآن و کتاب مقدس بر بخش های ویژه ای از زندگانی و منش فرعون و حضرت موسی (ع) متمرکز شده اند. در پایان، وجوه اشتراک و افتراق این دو کتاب را در بیان سیمای فرعون تلخیص کرده ایم. واژگان کلیدی: قرآن، عهد قدیم، موسی، فرعون، بنی اسرائیل.
۳۴.

لزوم توجه به اثبات متن حدیث قبل از ورود به فقه الحدیث از دیدگاه شیخ حر عاملی در الفوائد الطوسیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: مبانی فقه الحدیث حر عاملی الفوائد الطوسیه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات مکاتب حدیثی شیعه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث حدیث شناسی
تعداد بازدید : ۱۲۹۹ تعداد دانلود : ۹۱۹
فقه الحدیث از ارزشمندترین علوم اسلامی است، زیرا حدیث در اسلام، دومین منبع فراگیری دین محسوب می شود و بدون آشنایی با سنت نمی توان اسلام را شناخت. فقه الحدیث ما را با معنای متون احادیث آشنا می سازد، ولی مراجعه به متون احادیث، بدون توجه به مبانی لازم، امکان انحراف را در پی خواهد داشت. از این رو، تلاش های فراوانی از سوی علمای مسلمان برای تدوین قواعد و مبانی فهم صحیح از روایات صورت گرفته که علم اصول فقه، نشانگر بخشی از این تلاش هاست. برخی از محققان حدیث نیز در هنگام شرح روایات، روش و قواعدی به کار برده اند که استخراج آن ها می تواند ما را با شیوه ، ضوابط و مبانی فقه الحدیث آشنا سازد. یکی از این کتب، الفوائد الطوسیه از شیخ حر عاملی است. این کتاب با عنایت به شخصیت علمی مؤلّف و تبیین و توضیح روایات مشکل، اهمیت ویژه ای دارد و در آن، نکات و تحقیقات و دقت ها و نیز پاسخ شبهات و مغالطاتی وجود دارد که در کتب دیگر کمتر یافت می شود. یکی از مبانی مورد توجه شیخ حر در این کتاب، اثبات متن حدیث است. این قاعده مهم ترین اصولی است که در فقه الحدیث باید رعایت شود. در این مقاله، با مطالعه این کتاب به روش تحلیلی توصیفی، این قاعده تبیین و موارد توجه شیخ حر به این قاعده، استخراج و تبیین شده است.
۳۵.

مبانی فهم حدیث از دیدگاه شیخ حر عاملی با تأکید بر کتاب «الفوائد الطوسیه»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۲)

کلیدواژه‌ها: حدیث فقه الحدیث حر عاملی الفوائد الطوسیة

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات تاریخ حدیث رواه و محدثان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث حدیث شناسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث علوم حدیث رجال علما و منابع رجالی
تعداد بازدید : ۲۶۶۲ تعداد دانلود : ۱۱۲۷
در راه فهم روایات نیاز به روش صحیح علمی وجود دارد که آن را فقه الحدیث می نامیم. فهم متون احادیث، بدون توجّه به مبانی مورد نیاز، امکان برداشت غلط و انحراف را در پی خواهد داشت. برای پرهیز از این خطر، تلاش های زیادی توسط عالمان اسلامی برای تدوین قواعد و مبانی فهم صحیح از قرآن و روایات صورت گرفت که علم اصول فقه، حاصل بخشی از این تلاش هاست. بسیاری از بزرگان حدیث نیز در شرح هایی که بر مجموعه های روایی نگاشته اند، روش و قواعدی به کار برده اند که استخراج آن ها می تواند ما را با شیوه، ضوابط و مبانی فقه الحدیث آشنا سازد. یکی از این کتب، کتاب «الفوائد الطوسیة» از شیخ حر عاملی است. این کتاب با عنایت به شخصیت علمی مؤلّف و تبیین و توضیح روایات مشکل، اهمیّت ویژه ای دارد و در آن، نکات و تحقیقات و دقّت ها و نیز جواب شبهات و مغالطاتی وجود دارد که در کتب دیگر کمتر یافت می شود. در این مقاله، مبانی شیخ حر در راستای فهم حدیث با مطالعه این کتاب به روش تحلیلی ـ توصیفی استخراج و تبیین گردیده است. برخی از این مبانی عبارت اند از: اثبات متن، اطمینان از صحّت روایت، تثبیت متن (رفع اضطراب از روایت مضطرب)، تشکیل خانواده حدیث، شناخت مفهوم واژه های موجود در روایت، شناخت سبب و شرایط و مورد صدور حدیث، توجّه به سیاق روایت، شناخت پیام ضرب المثل های موجود در متن، حل تعارض بین روایات متعارض، توجه به قرآن و روایات دیگر.
۳۶.

راه شناخت علل الحدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: حدیث روایت علت و معلّل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۰۱ تعداد دانلود : ۶۸۹
یکی از امور مهم در فقه الحدیث، توجه به روایات معلّل و تشخیص آن ها از روایات صحیح است. شناخت روایات معلّل نیاز به اطلاعات دقیق و تخصص لازم در حدیث شناسی دارد، و تنها استادان فن حدیث و خبرگانی که به اسناد و متون روایات آشنایی کامل داشته باشند، از عهده تشخیص روایات معلّل برمی آیند. در این مقاله، انواع علل الحدیث و راه شناخت آن ها مورد بحث قرار می گیرد، و نمونه هایی از احادیث معلّل معرفی می گردد. امور ذیل از نشانه های علت در حدیث است: 1. تفرد راوی در نقل؛ 2. حدیث به ظاهر دارای سند موصول است، ولی پس از تحقیق روشن می شود که برخی از افراد سند حذف شده است؛ 3. روایت در ظاهر مرفوع است ولی در واقع موقوف می باشد که در قالب مرفوع نقل شده است؛ 4. متن حدیث با متن روایت دیگری مخلوط شده یا سند حدیثی در ضمن سند روایت دیگری آورده شده است؛ 5. راوی در هنگام نقل دچار توهم و تحریف گشته است مثلاً کلمه یا جمله ای به روایت افزوده است؛ 6. تقطیع روایت در مواردی که بخش متروک با بخش مذکور دارای پیوند معنایی باشد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان