سعید حیدری

صفویان از همان اوایل تأسیس، سعی کردند با ایجاد ارتشی برخواسته از عزم و اراده ی ملی، بتوانند در مقابل هجوم دولت های همجوار و مخالفان جاه طلب داخلی بایستند و حکومت نوبنیاد صفوی را در محیط و فضایی نسبتاً آرام و دور از تشنجات سیاسی بر پا دارند. دوران حکومت شاه عباس اول را می توان اوج این تغییر و تحولات دانست. چنانکه شاه جوان در همان ابتدای کار با عزمی راسخ و با خرد گرایی تام توانست با نگاهی به گذشته و چشمی به آینده، مهمترین تصمیم سیاسی را درطول حکومت چهل و دو ساله خویش بگیرد و آن ایجاد یک ارتش کاملاً مجهز با فنّاوری روز آن زمان بود که با استعانت از تجربیات اشخاص اروپایی مانند برادران شرلی به وقوع پیوست تا ایران از سایر دول پیشرفته از نظر ابزار و سیستم جنگی عقب نماند.در این مقاله برآنیم که نشان دهیم که سازمان نظامی صفویه در آغاز در شرایطی بوده و اینکه چگونه شاه عباس موفق به ایجاد یک ارتش منظم وپیشرفته شد. چنانکه این ارتش توانست تا مدتها بعد از مرگ شاه عباس کبیر همچنان رکن اصلی و اساسی کشور را ایفا نماید، اما به مرور با روی کار آمدن شاهان بی کفایت و ظهور دوباره هرج و مرج های داخلی رو به افول نهاده و دیگر نتوانست آن کار آیی لازم را در مواقع بحرانی داشته باشد و این روند تا ظهور نادرشاه افشار ادامه پیدا کرد.

بی تردید نفت از جمله منابع مهم درآمدهای اقتصادی ایران می باشد که سهم بسزایی در روند توسعه و رشد و نیز ممانعت از آن در جامعه ایرانی ایفا نموده است. تحّولات تاریخی صنعت نفت در عصر پهلوی دوم هنوز نیازمند بررسی دقیق و موشکافانه است و این مهّم با توجه به صدارت منوچهر اقبال در دوره ای حساس چندان مورد تحلیل و بررسی قرار نگرفته است. عملکرد اشخاص و إتخاذ تصمیمات درست یا نادرست آنان در دوران صدارت خود بر صنعت عظیم نفت در دوران پهلوی اول و دوم هر چند با فراز و فرودهایی همراه گردید اما روند طی شده در سازمان مدیریتی صنعت نفت از جمیع جهات عمق وابستگی رجال سیاسی و صاحبان قدرتی را نشان می دهد که به نوعی بقای حکومت پهلوی را تضمین کردند. حضور منوچهر اقبال و انتصابش بر ریاست شرکت ملّی نفت ایران به مدت چهارده سال نه تنها باعث بوجود آمدن رقابتهای شدید داخلی و شکاف میان نظامهای سیاسی و اجتماعی داخل کشور گردید بلکه رشد قارچ گونه ی شرکتها و کمپانی های نفتی دولت های اروپایی به منظور سیطره بر این منابع را به دنبال داشت. این مقاله در صدد است که به چگونگی حضور منوچهر اقبال بر ریاست صنعت نفت ایران و سپس به روابط دو سویه اقبال با رجال سیاسی در عرصه ی تصمیم گیری نفتی بپردازد. در ادامه به عواملی که موجب تشدید مدیریت بحران اقبال در صنعت نفت و همچنین انعقاد قراردادهای نفتی از سوی وی با دول غربی نظیر امریکا، ایتالیا، فرانسه و... گردید،اشاره می شود. سؤال محوری این پژوهش آن است که عملکرد اقبال بر صنعت نفت ایران چه تأثیر مهمی در بُعد سیاسی،اقتصادی واجتماعی بر حکومت محمد رضاه شاه ایجاد نمود؟ در پاسخ باید گفت که ضعف سیستم اداری اقبال و زد وبندهای سیاسی ودخالتهای نابجا درامورات نفتی ازسوی رجال وابسته به دربار و خود شاه با آگاهی از عدم آشنایی اقبال از صنعت بزرگ نفت و همچنین وابستگی و وفاداری زایدالوصف اقبال نسبت به شاه و رژیم پهلوی و همسویی وی با خواسته های سیاسی شاه از نفت باعث بروز تعارضات فراوانی در اقتصاد و صنعت در حال رشد ایران شد. این امر با حلقه ی ناکارآمد کارشناسان و مدیران سیاسی و نفتی حکومت وقت تکمیل گردید.

سبک های دلبستگی از تاثیرگذارترین عوامل بروز رفتار در انسان ها هستند و می توانند در بروز رفتارهای مختلف از جمله چگونگی استفاده از تلفن همراه و در مقیاس پیشرفته تر اعتیاد به تلفن همراه نقش داشته باشند. بنابراین هدف این تحقیق بررسی ارتباط بین سبک های دلبستگی با اعتیاد به تلفن همراه و نحوه استفاده از تلفن همراه بود. جامعه پژوهش تمامی دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی تهران بود که در سال 93-92 مشغول به تحصیل بودند. نمونه پژوهش شامل 330 دانشجو (166مرد و 164 زن) بود که به شیوه در دسترس و اتفاقی از این جامعه انتخاب شدند و پرسشنامه های سبک های دلبستگی کولینز و رید، اعتیاد به تلفن همراه و خود گزارشی نحوه استفاده از تلفن همراه را تکمیل کردند. برای تجزیه و تحلیل دادها از روش های آمار توصیفی و روش های آمار استنباطی از قبیل؛ میانگین، کمترین و بیش ترین نمره، همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان دادکه کاربران برای برقراری ارتباط بیش تر از پیام کوتاه استفاده می کنند. بیش تر کاربران بیش تر از یک سیم کارت دارند. بیقراری و سردرگمی بیش ترین احساسی است که بعد از قطع ناگهانی تلفن همراه به فرد دست می دهد. هم چنین مشاهده گردید بین سبک دلبستگی ناایمن و اعتیاد به تلفن همراه ارتباط وجود دارد و اعتیاد به موبایل از طریق سبک دلبستگی قابل پیش بینی است.

در تحلیل جرم، جایگاه مفهوم فرهنگ در کنار مفاهیم و نظریه ها و رویکردهای جامعه شناختی و روانشناختی در قالب جرم شناسی فرهنگی بروز و نمود پیدا کرده است. این مقاله با هدف دستیابی به ساختار صورت بندی ذهن-ادراکی زندانیان جرایم خشن از تجربه تعلق خاطر به خرده فرهنگ لات بازی تدوین شده است. مهمترین پرسش این نوشتار به این شیوه تدوین شده است: زندانیان جرایم خشن که دارای مشخصات خرده فرهنگی خاص گروهی می باشند حالات، احساسات و ادراکات این افراد در موقعیت های مختلف چگونه است ؟ این پژوهش با پارادایم تفسیرگرایی و با استفاده از روش پدیدارشناسی سعی در شناسایی تجارب زیسته لات ها برآمده است. به همین منظور با تعداد با تعداد 16 نفر از زندانیان جرایم خشن در زندان های مازندران مصاحبه انجام شده است. تحلیل متون حاصل از مصاحبه ها از طریق روش تحلیل گفتمان جیمز پل جی انجام شده است. از نتایج قابل توجه، علاو بر تفاوت و تناقض در احساس و کنش و هویت و گفتمان این زندانیان در حالت های مختلف ، می توان به این نکته کلی اشاره کرد که یادگیری و استمرار خشونت در میان این زندانیان به منظور کسب لذت و حظ کردن از حضور در میدان های ابراز وجود لاتی گری از طریق مختل کردن ارادی احساسات کنترل گر ( چشم و ذهن ) صورت می پذیرد که البته این وضعیت با مرور زمان و مشاهده اثرات پیروزی بخش در میدان های خشونت و لات بازی (در قالب هیاهو و سرو صدا کردن و رجز خوانی و قمه کشی) جلوه عینی خود را بازنمایی کرده است.

در تحلیل جرم، جایگاه مفهوم فرهنگ در کنار مفاهیم، نظریه ها و رویکردهای مختلف جامعه شناختی و روانشناختی در قالب جرم شناسی فرهنگی بروز و نمود پیدا کرده است. این مقاله با هدف دستیابی به ساختار صورتبندی ذهنی-ادراکی زندانیان جرایم خشن از تجربه تعلق خاطر به خرده فرهنگ لات بازی تدوین شده است. این پژوهش با پارادایم تفسیرگرایی و با استفاده از روش پدیدارشناسی سعی در شناسایی تجارب زیسته لاتها برآمده است. به همین منظور با تعداد 16 نفر از زندانیان جرایم خشن در زندانهای مازندران مصاحبه انجام شده است. تحلیل متون حاصل از مصاحبه ها از طریق روش تحلیل گفتمان جیمز پل جی انجام شده است. از نتایج قابل توجه اینکه، شکل گیری هویت مجرمان دارای تعلق خاطر به خرده فرهنگ لات بازی ، با نمایش ریاضت داوطلبانه ، پذیرش افتخارآمیز برچسب داغ و ننگ ، ذهنیت پارادوکسیکال ناامیدی و رستگاری نسبت به آینده ، همدلی و همراهی با سرنوشت هم طبقگان شکل پیدا کرده است.

دردهه 1970 میلادی نیاز دانشمندان علوم اجتماعی و علوم انسانی برای بررسی تاثیر علم و فناوری بر زندگی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جوامع، باعث شکل گیری فضایی مشترک برای همکاری دانشمندان در حوزه های مختلف شد و در ادامه باعث شکل گیری رشته «علم، فناوری و جامعه» شد. هدف این پژوهش مطالعه و بررسی برنامه درسی این رشته در دانشگاه های منتخب و نوآفرینی آن در دانشگاه های ایران است. روش پژوهش، پژوهشِ تطبیقی بر اساس مدل بِرِدی است. نمونه آماری شامل پنج دانشگاه از امریکا، سه دانشگاه از اروپا و از آسیا و استرالیا هر کدام یک دانشگاه و همچنین چهار نهاد علمی از ایران است که به روش نمونه برداری هدفمند انتخاب شده است. یافته های پژوهش نشان دهنده تفاوت های فاحش از نظر محتوایی در دانشگاه های ایران با سایر دانشگاه های منتخب است. درپایان، با توجه به یافته های پژوهش، دلالت هایی سیاستی برای اصلاح ساختار و محتوای این رشته در ایران ارائه شده است.

مقدمه: بررسی دیدگاه مدیران کاروان در خصوص سلامت در حج می تواند کمک مؤثری به برنامه ریزی بهتر برای ارتقای سلامت زائران باشد. تاکنون مطالعات محدودی در کشورمان به بررسی مسائل سلامت در حج پرداخته اند. هدف از این مطالعه بررسی دیدگاه مدیران کاروان های حج تمتع در خصوص مهم ترین چالش های سلامت در حج است. روش ها: این مطالعه تلفیقی (کیفی وکمی) در فروردین 1390 روی 600 نفر از مدیران و 400 نفر از روحانیون کاروان های حج تمتع در همایش سالیانه مدیران حج تمتع 1390 در شهر قم انجام شد. ابزار این مطالعه شامل یک پرسشنامه محقق ساخته بود که در دو بخش کمی شامل 10 سؤال نظرسنجی در مقیاس لیکرت و 5 سؤال باز طراحی گردید. پاسخ ها برحسب چک لیست استخراج گردید. یافته ها: بیماری های واگیردار، مسمومیت غذایی، توجه نکردن زائران به توصیه های بهداشتی، آشنا نبودن به برنامه رژیم غذایی مناسب، بی توجهی زائران به توصیه های پزشکان و مدیران کاروان، دفع ناصحیح زباله در کاروان ها، نامناسب بودن وضعیت دستشویی ها و نقص در آموزش ها مهم ترین چالش های سلامت در طول ایام حج و زیارت از دیدگاه آنان بود. نتیجه گیری: بررسی دغدغه ها و دیدگاه های ارائه شده به وسیله مدیران کاروان در خصوص مشکلات سلامت در حج کمک موثری به برنامه ریزان سیستم خدمات سلامتی در طول ایام حج و زیارت می نماید.

یکی از مهمترین وظایف حکمرانی آموزشی، بازنگری به موقع نظام ها و فرآیندهای آموزشی به ویژه در حوزه نظام آموزش عالی است. به نظر می رسد فرصت و تجربیات کسب شده در دوران همه گیری کویید 19  این روند را تشدید کرده است. به همین منظور هدف پژوهش حاضر بررسی تجربه زیسته دانشجویان مدیریت دانشگاه تهران از آموزش مجازی در دوران همه گیری ویروس کرونا و ارائه راهکارهایی جهت بهبود نحوه آموزش می باشد. روشی که در این پژوهش کیفی مورد استفاده قرار گرفته است، تحلیل پدیدارشناختی می باشد. با استفاده از تحلیل پدیدارشناختی می توان دریافت که جامعه هدف دنیای پیرامون خود را چگونه درک می کند و تجارب خاص مورد نظر برای آن ها چه معنایی دارد. جامعه آماری در این پژوهش، شامل آن دسته از دانشجویان مدیریت دانشگاه تهران می باشد که سابقه مشارکت در کلاس های غیرحضوری و مجازی و توام را به صورت هم زمان با فراگیری ویروس کرونا در دانشگاه را داشته اند. پژوهشگران این پژوهش با انجام 29 مصاحبه از بین دانشجویان واجد شرایط به اشباع نظری رسیده اند. یافته پژوهش حاضر نشان می دهد که کلاس های غیرحضوری و مجازی دارای مزایا و معایبی به صورت توامان می باشد که به تفکیک به موارد آن پرداخته می شود. نهایتا این مطالعه با تحلیل محتوای داده های پژوهش، روش آموزش ترکیبی فزاینده را جهت افزایش و بهبود بهره وری فرایند آموزش توصیه و پیشنهاد می کند.  

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثرپذیری تبحر حرکتی از وضعیت تغذیه پسران 7 الی 15 سال شهر اردبیل بود. جامعه آماری پژوهش برای کودکان کلیه دانش آموزان سنین 7 الی 11 سال، برای نوجوانان کلیه دانش آموزان 12 الی 15 سال بود. نمونه پژوهش در هر یک از گروه های سنی 80 نفر بود که از 5 مدرسه در دوره ابتدایی و 5 مدرسه در دوره متوسط اول شهر اردبیل به روش خوشه ای هدفمند انتخاب شدند. پژوهش حاضر توصیفی از نوع پیمایشی و مقایسه ای بود و ابزار اندازه گیری تن سنجی و آزمون برونینکس – اوزرتسکی بود. نتایج پژوهش نشان داد بین گروه های سوءتغذیه، تغذیه متوسط و تغذیه مناسب در تبحر حرکتی سنین نوجوانی تفاوت معناداری وجود نداشت اما بین گروه های تبحر حرکتی سنین کودکی تفاوت معنادار بود. علاوه بر این بین تبحر حرکتی گروه های سنی مختلف تفاوت معناداری نبود. با توجه به این نتایج به نظر می رسد وضعیت تغذیه بر تبحر حرکتی تأثیر دارد و این مسئله در پژوهش حاضر در سنین کودکی و نوجوانی مشاهده شد؛ بنابر این کودکان و نوجوانان آسیب پذیرترین قشر در این زمینه محسوب می شوند و توجه به وضعیت تغذیه آن ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

موضوعات و مسائل اخلاقی از یک سو و گوناگونی روش های تربیتی از سوی دیگر ایجاب می کند که از راهبردهایی در تربیت اخلاقی استفاده شود که متربی را به اهداف لازم برساند؛ زیرا به کارگیری برخی از روش های تربیتی نه تنها توان و وقت متربی را می گیرد، بلکه او را هرگز به مقصود نیز نمی رساند. توحید افعالی به مثابه یکی از مهم ترین متعلقات ایمان که در متون دینی آمده، آثار تربیتی و اخلاقی فراوانی دربر دارد، به گونه ای که می توان گفت: یکی از راهبردهای اصلی در تربیت اخلاقی به شمار می آید و می تواند نقطه ای کلیدی در تربیت اخلاقی به شمار آید. این پژوهش به روش «توصیفی- تحلیلی» کوشیده است راز تأکیدهای مکرر آیات و روایات درباره توحید افعالی را بیان کند تا راهبردی بودن نقش توحید افعالی در تربیت اخلاقی اثبات گردد. آشکار شدن نقش محوری مؤلفه «اسناد» در تربیت اخلاقی، تبیین اخلاق توحیدی و چگونگی نشئت گرفتن فضایل از توحید، و بیان آثار اعتقاد به توحید افعالی از دیگر یافته های این پژوهش است.

ایمان حالتی قلبی و روانی است که در اثر دانستن یک مفهوم و گرایش به آن حاصل می شود. ایمان به مثابه یک نگرش، آثار شگرفی در وجود آدمی ایجاد می کند، به گونه ای که عالمان و اندیشمندان درصدد بیان این چگونگی برآمده اند و نظریاتی در این رابطه بیان کرده اند. یکی از تحلیل های مشهور در رابطه ایمان و آثار آن عبارت است از تأثیر بینش بر گرایش و به تبع آن بر کنش، که قابل انطباق با هرگونه ایمانی است. این پژوهش که با روش «تحلیلی استنباطی» سامان یافته، با توجه به آثار فراوانی که اعتقاد به توحید افعالی دارد، این سازوکار و چگونگی آن را تبیین کرده و با استفاده از دو مؤلفه «اسناد» که از مصطلحات روان شناسی اجتماعی است و «خودگروی» که از مصطلحات فلسفه اخلاق است، چگونگی اثرگذاری توحید افعالی بر اخلاق و رفتار را تحلیل و بررسی کرده است. نتیجه این تحلیل نشان می دهد که ایمان به توحید افعالی خداوند از طریق اصلاح «اسنادها» و نفی «خودگروی» از انسان، بر اخلاق و رفتار فرد تأثیر می گذارد.

هدف اصلی این پژوهش شناسایی و بررسی چالش های روزافزونی است که مدیران منابع انسانی در محیط های کاری مدرن با آن ها روبرو هستند. این پژوهش با تاکید بر اهمیت نقش منابع انسانی به عنوان یک عنصر حیاتی در رشد و توسعه سازمانی، به تفصیل به بررسی مختلف تغییرات و چالش هایی که در این عرصه رخ داده اند می پردازد. چکیده این پژوهش بیانگر این است که مدیریت منابع انسانی در دوران کنونی، فراتر از یک فرآیند ساده استخدام و نگهداری کارکنان است. بلکه بحث هایی نظیر تأثیر جهانی شدن، پیشرفت های فناوری اطلاعات و دیجیتالیزاسیون، چالش های اخلاقی، تعادل کار و زندگی شخصی، و تفاوت های نسلی در محیط کار، از جمله موضوعاتی هستند که به شدت بر عملکرد و راهبردهای مدیریت منابع انسانی تأثیرگذارند. همچنین، این پژوهش به بررسی راهکارهایی برای مواجهه با این چالش ها و بهره برداری موثر از منابع انسانی در جهت دستیابی به اهداف سازمانی می پردازد. در نهایت، پژوهش حاضر نشان می دهد که مدیریت منابع انسانی در عصر حاضر نیازمند یک رویکرد جامع و چندبعدی است که هم فناوری و هم عنصر انسانی را در بر بگیرد و به طور مداوم در پاسخ به تغییرات سریع و پیچیده محیط کاری تطبیق یابد.

یکی از مهم ترین چالش هایی که سازمان های امروزی با آن مواجه هستند، وقوع رفتارهای غیراخلاقی است و در سازمان مورد پژوهش در مقاله حاضر نیز یکی از دغدغه های مدیران جلوگیری از بروز اینگونه رفتارها می باشد. به همین منظور هدف از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل بازدارنده رفتارهای غیراخلاقی در یکی از شرکت های ایرانی صنعت پتروشیمی بوده است. برای دستیابی به این هدف از روش تحقیق کیفی تحلیل مضمونی با رویکرد کینگ و هاروکز استفاده شده که دارای سه مرحله کدگذاری توصیفی، کدگذاری تفسیری و تشکیل مضامین فراگیر می باشد. همچنین به منظور گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساخت یافته با مدیران و کارکنان ارشد سازمان مورد مطالعه که با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند، بهره برده شده است. حاصل انجام 14 مصاحبه، شناسایی 94 کد توصیفی، 14 کد تفسیری و 4 مضمون فراگیر می باشد. نتایج تحقیق نشان داد که عوامل بازدارنده رفتارهای غیراخلاقی از عوامل فردی و روان شناختی، عوامل بین فردی و گروهی، عوامل زمینه ای-سازمانی و عوامل نهادی و محیطی تشکیل شده و مولفه های آن باورها و ارزش های فردی؛ نگرش ها و انگیزه های مبتنی بر اخلاق؛ رفتارهای فردی اخلاق محور؛ رفتارها و تعاملات جمعی اخلاق مدار؛ الگوها و مربیان رفتاری؛ نگرش و رفتارهای مثبت درون گروهی؛ عدم وجود رفتارهای مخرب سیاسی؛ مدیریت اثربخش و توانمند؛ نظام حمایت، تنبیه و کنترل کارآمد؛ توسعه نظام شفافیت؛ اقدامات و فرآیندهای مؤثر مدیریت منابع انسانی؛ فرهنگ سازمانی اخلاق مدار؛ بستر خانواده، جامعه پذیری و انگیزاننده های اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی می باشند.

انسان ها آن گونه زندگی می کنند که باور و عقیده دارند، ازاین رو ایمان و اعتقادات قلبی نقشی اساسی در زیست اخلاقی انسان دارد، اما نکته مهم این است که همه موضوعات و آموزه های اعتقادی نقش یکسانی در زندگی و تربیت اخلاقی افراد ندارند و تنها برخی از موضوعات اعتقادی هستند که در این رابطه بسیار تأثیرگذارند. بنابراین یافتن نقطه های اثرگذار اعتقادی بر تربیت اخلاقی افراد امری ضروری است. توحید افعالی به عنوان یکی از آموزه های مهم اعتقادی، آثار تربیتی فراوانی به دنبال دارد که در جای خود بیان شده است. این پژوهش که به روش توصیفی استنباطی سامان یافته، برجستگی و اهمیت این آموزه دینی و اعتقادی را به وسیله گونه شناسی آیات توحید افعالی در قرآن نمایان ساخته و به اثبات رسانده است و با بیان راز و رمز اسنادهای مکرر امور به خدای متعال حکمت توجه به این آموزه دینی را تبیین کرده است.