حسین خاکپور

حسین خاکپور

مدرک تحصیلی: دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده الهیات، گروه علوم قرآن و حدیث.

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۶۲ مورد.
۲۱.

نقد دیدگاه حسن الدین احمد پیرامون نماد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 25 - 42
تعداد بازدید : ۶۵۰ تعداد دانلود : ۵۲۹
حسن الدین احمد قرآن پژوه معاصر شبه قاره آثار متعددی درباره قرآن به رشته تحریر در آورده که مهمترین آنها «رویکردی نو به مطالعه قرآن» می باشد. مقاله حاضر  به روش توصیفی-تحلیلی، بحث "نماد"را از دیدگاه این اندیشمند تحلیل و بررسی نموده است. حسن الدین احمد، تلاش می کند "نماد"را به صورت خلاصه و مفید درکتاب پیش گفته طرح نماید.  بیان ایشان دارای نکات مفیدی است اما کاستی ها و نواقصی هم دارد . عدم توجه به منابع اصیل اسلامی ونظرمفسران قرآن، تاثیر پذیری بی ضابطه از مستشرقان،عدم رعایت قواعد زبانشناختی،نادیده گرفتن حجیت ظواهر قرآن، از مهمترین آسیبهای مبنایی،روشی،مفهومی ومصداقی دیدگاه ایشان می باشد.
۲۲.

بررسی شبهه بشر بودن پیامبر اسلام(ص)

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰ 42 - 13

کلیدواژه‌ها: شبهه انبیاء بشر بودن پیامبر (ص) قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۶ تعداد دانلود : ۲۱۵
دعوت توحیدی تمامی انبیاء با انواع دشمنی های زبانی همراه بوده که طرح شبهات مختلف را می توان یکی از اساسی ترین آنها برشمرد؛ شبهه تضاد بشر بودن انبیاء با رسالت و به دنبال آن تکذیب ارتباط آنان با خداوند از فراگیرترین شبهات نسبت به بسیاری انبیاء بوده است؛ تحلیل آیات قرآن نشان می دهد شبهه بشر بودن نسبت به پیامبر زیربنایی ترین شبهه است و سایر اتهامات متفرع از همین شبهه هستند؛ امروزه نیز شبهات و اتهامات زیادی در قالب بحث های علمی نسبت به پیامبر اسلام مطرح می شود که ریشه در همین شبهه دارد. قرآن شبهه بشر بودن را نسبت به سایر انبیاء به صورت عام و نسبت به پیامبر اسلام به صورت خاص بیان می کند؛ واکاوی آیات نشان می دهد که کفر، عناد و لجبازی، جهل نسبت به مراتب وجودی انسان از مهمترین انگیزه های مخالفان و مطرح کنندگان شبهه است؛ پاسخ های قرآن نیز نخست علمی– اقناعی است؛ اما از آن رو که مخالفان عموماً مشکل علمی ندارند در مرحله بعد با تهدید مخالفان و تسلای پیامبر همراه است.
۲۳.

تحلیل متن شناختی سوره لقمان براساس نظریه کنش گفتار سرل

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال سوم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: قرآن سوره لقمان متن شناختی تحلیل گفتار سرل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۲ تعداد دانلود : ۷۵۶
بررسی کنش های گفتار در متون مذهبی، یکی از راه های درک و شناخت لایه های پنهان وتأثیر موردنظر مبدأ کلام است، نوشتار حاضر درحوزه کاربردشناسی زبان وتحلیل گفتمان درنظر دارد به مطالعه و بررسی کنش های گفتاری سوره لقمان بپردازد. این پژوهش بر روی سوره لقمان بابررسی اجمالی تفاسیر صورت گرفته است. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش تحلیل محتوا است و واحد تحلیل، می تواند شامل یک جمله، یک کلمه یا چند جمله باشدکه یک کنش را برسانند.ابتدا هر آیه به پاره گفتار تقسیم شده و سپس نوع کنش هر پاره گفتار مشخص گردیده است. پس از تجزیه و تحلیل داده ها و بر اساس نتایج حاصله مشخص شد که از مجموع 107 کنش به کار رفته در این سوره ،کنش ترغیبی باتعداد61 مورد،کنش اظهاری با23مورد و کنش عاطفی با22 مورد بیشترین میزان کنش را در این سوره دارند و کنش تعهدی با تعداد1مورد کمترین میزان را به خود اختصاص داده است. تعداد زیاد کنش ترغیبی و اظهاری با توجه به مباحث مطرح شده در این سوره کاملا قابل توجیه است؛ زیرا تبیین و دعوت مخاطب به مسایل اصلی اعتقادی مانند توحید و معاد بیشتر در قالب کنش اظهاری و ترغیبی اثربخش است و بیان این مسائل کمتر رنگ و بوی عاطفی را می پذیرد. همچنین در این بررسی نشان داده شده است که پاره گفتارهای این سوره نه تنها کنش های متفاوتی دارند بلکه برخی از پاره گفتارها بیش از یک کنش دارند، ضمناً کنش اعلامی دراین سوره استفاده نشده؛ زیرا این نوع کنش ها بیشتر درموقعیت های رسمی مانند جلسه ی دادگاه استفاده می شود
۲۵.

بررسی تطبیقی روایت ابن سیرین در رابطه با جمع قرآن و رابطه آن با بیعت امام علی علیه السلام در منابع فریقین

نویسنده:
منبع: حسنا سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۵

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) جمع قرآن مصحف امام ابن سیرین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۳ تعداد دانلود : ۸۷۶
بنابر گزارش دانشمندان علوم قرآنی، امام علی علیه السلام پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه وآله و فراغت از تدفین آن یگانه تاریخ، چون از مردم دلسرد گشت، به جمع قرآن دست یازید. عده ای تلاش امام را مخالفت ایشان با خلافت ابوبکر ندانسته، سعی نموده اند بین آن، این گونه ارتباط برقرار نمایند که علت تأخیر امام از بیعت ناخرسندی ایشان نبوده است، بلکه اشتغال به جمع قرآن و عمل به وصیت پیامبر صلی الله علیه وآله را عامل آن دانسته، وکوشیده اند-این ارتباط را- در برخی از روایات ابن سیرین به خود امام منسوب نمایند. مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تطبیقی روایت جمع قرآن پرداخته است، پس از بررسی سندی و محتوایی روایت ابن سیرین به این نتیجه دست یافته است که حدیث دارای ارسال درسند است به گونه ای که راوی آن – عکرمه- در دشمنی با علی علیه السلام شهره آفاق است. افزون بر این- ضمن عدم انسجام و مخالفت با سایر روایات- احتمال تحریف و جعل در آن بسیار است.
۲۶.

بررسی مناسبات بینامتنی اشعار اقبال لاهوری و قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۴ 129-146
تعداد بازدید : ۴۹۳ تعداد دانلود : ۶۰۳
نظریه ی بینامتنی حاصل رویکرد زبان شناختی به ادبیات است که هر متن ادبی را زاییده ای از متون گذشته یا معاصر می داند؛ به گونه ای که متن تازه(حاضر) خلاصه ای از متن یا متون متعدد (غایب) است. هدف از این پژوهش « واکاوی مناسبات بینامتنی اشعار اقبال لاهوری و قرآن» است، که به روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد زبان شناختی، روابط بینامتنی میان اشعار اقبال لاهوری و قرآن کریم را بیان کرده است. رابطه های موجود بین این دو متن، با هدف بیان مضامین و مفاهیم مشترک است . ازآن جا که علامه انس دیرینه ای با قرآن داشته، در راستای تشویق انسان ها به مفاهیم اخلاقی، از آیات - به صورت مستقیم و غیر مستقیم- استفاده نموده است. بر این اساس در جهت تحقق اهداف علامه اقبال، انواع بینامتنی در ابیات وی نمود یافته که در میان آنها، بینامتنیت نفی جزیی(اجترار) گستره وسیع تری را به خود اختصاص می دهد و بسامد بیشتری دارد. اما نمونه هایی از امتصاص(نفی متوازی) و حوار (نفی کلی) نیز در میان اشعار وی مشاهده می شود.
۲۷.

بررسی وتحلیل سوره مجادله بر اساس سبک شناسی گفتمانی میشل فوکو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 7 - 34

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم سوره مجادله سبکشناسی گفتمانی میشل فوکو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۷ تعداد دانلود : ۵۲۸
نظریه سبک شناسی گفتمانی در پی بررسی زیبایی های منحصر به فرد چینش کلام در متون برجسته و هنری است. سبکشناسی گفتمانی، نگرشی است در باب رابطه محتوای متن با بیرون متن، که مستقیما تحت نفوذ اندیشه میشل فوکو به وجود آمد. این برخورد زبان شناختی، در متن های ادبی به مقولاتی فراتر از جمله، مانند: پیوستار معنایی، سبک نحوی جمله ها ، کنش گفتاری، بافت، نظم ساختارهای خود متن و بسامد کنشها وجمله هامی پردازد.سبک نحوی جمله هاوکنش گفتاری سوره مجادله، رابطه مستقیمی را با پیوستار معنایی و بافت موقعیتی برقرار کرده است؛ به گونه ای که باتغییربافت موقعیتی، سبک نحوی جمله هاوکنش گفتاری آن نیز تغییر مییابد و نکته دیگر، اینکه با تطبیق کنشها و سبک نحوی جمله ها با بلاغت کلاسیک عربی در علم معانی که توجه به اقتضای حال را شرط اصلی بلاغت شمرده شده است، در یک راستا میباشد و کنشهای کلامی کاملا درست و به جا با مقتضای حال به کار رفته اند.دراین جستار،میتوان به عوامل موثر محیطی درنازل شدن این سوره و تاثیر عوامل محیطی برکنشهای کلامی، پیوستاردستوری ومعنایی به کاررفته در جملات را بهتر جویا شد و به درک صحیح تری از نازل شدن سوره مجادله که به سبک و سیاق ادبی ویژه ای نازل شده است،دست یافت.
۲۸.

تحلیل رویکرد ارتباطات امام رضا(علیه السلام) با فرقه زیدیه (با بهره گیری از روش تحلیل گفتمان روایی پدام(PDAM))(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال ششم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۴ 85 - 104

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) ارتباطات مدل زیدیه نظریه پردازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۹ تعداد دانلود : ۵۶۸
اسلامی سازی روش ها و نظریه های علوم انسانی و تجربی، از نقطه نظرات بیش از دو دهه مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) بوده است. از آنجاکه عصر امام رضا (علیه السلام) با جولان جریان های انحرافی مشهور است، شیوه ارتباطی حضرت (علیه السلام) آموزه های نادری را در علم ارتباطات عرضه می کند که ضابطه مند است. بر این اساس، با جستاری در ارتباطات ایشان در مواجهه با فرقه های انحرافی، با بیان مدل پیشنهادی، گامی به سوی نظریه ارتباطات اسلامی برداشته شده است.این تحقیق با هدف رویکردشناسی ارتباطات امام رضا (علیه السلام) در مواجهه با جریان زیدیه و به روش تحلیلی توصیفی با رویکرد میان رشته ای، به ارائه روش ارتباط صحیح با این فرقه پرداخته است. نتیجه تحقیق نشان می دهد رویکرد جذبی بیشترین درصد را به خود اختصاص می دهد و سایر رویکردها از جمله: تهاجمی، دفعی، استحفاظی، تدافعی و انفعالی، جایگاه بعدی را در مدل پیشنهادی دارا هستند.
۲۹.

بررسی وتحلیل با هم آیی واژگانی سوره حج ومومنون

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال دوم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۸)

کلیدواژه‌ها: باهم آیی حج مؤمنون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۶ تعداد دانلود : ۴۷۰
باهم آیی وقوع دو یا چند کلمه با فاصله کوتاهی درون یک پیکره زبانی است که انتخاب هر واژه بر روی انتخاب سایر واژگان و وقوع آن ها اثر می گذارد . هدف پژوهش حاضر بررسی باهم آیی واژگانی در دو سوره حج و مؤمنون می باشد که به روش توصیفی –تحلیلی با رویکرد تطبیقی پس از معرفی 19 رابطه باهم آیی به استخراج بررسی و تحلیل واژگان باهم آیند در سوره های مدنظر پرداخته است که 17رابطه باهم آیی از میان 19 رابطه در سوره حج و مؤمنون یافت شد . یافته های تحقیق نشان می دهد که 186 باهم آیند در سوره حج و 90 باهم آیند در سوره مؤمنون بر اساس روابط معنایی مذکور طبقه بندی شدند که در مجموع 276رابطه ازمیان 78آیه سوره حج و 118آیه سوره مؤمنون می باشد . در این پژوهش تعداد وقوع برخی از کلمات باهم آیند قرآن به صورت اتفاقی از بین کلمات باهم آیند انتخاب و در کل مصحف شریف شمارش شدند تا نشان داده شود کلمات باهم آیند وقوع بالایی باهم دارند . در این میان رابطه اسنادی بیشترین وقوع را در سور حج و رابطه جنسی در سوره مؤمنون داشت و کلمات باهم آیند استخراج شده از نظر داشتن فاصله و یا نداشتن فاصله نیز مورد بررسی قرار گرفتند و نتیجه به دست آمده نشان داد ، اکثر صورت های باهم آیند در سور حج بی فاصله و در سوره مؤمنون ، بافاصله می باشند.
۳۰.

رویکرد شناسی مفسرین در بهره گیری از عهدین در تفسیر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال هشتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۲۸ 7 - 33

کلیدواژه‌ها: مفسران رویکرد عهدین تفسیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۹ تعداد دانلود : ۳۳۲
هر یک از سه دین توحیدی (اسلام، یهودیت و مسیحیت) کتب مقدس خاص خود را دارند و کتاب های آسمانی از زمان آدم (ع) تا زمان پیامبر (ص) برنامه واحدی را ارائه داده اند که دعوت به توحید است. همچنین، این کتاب ها اصول و مشترکاتی دارند؛ به عنوان نمونه از مهم ترین آن ها می توان به ذکر داستان انبیاء اشاره کرد. بنابراین، مفسران قرآن کریم در تفسیرهایی که از قرآن ارائه داده اند، از مطالب عهدین نیز بهره جسته اند و در واقع، شناخت رویکردهای مفسران در بهره گیری از عهدین سبب می شود تا بدانیم مفسران در برابر مطالب عهدین و استفاده از آن در تفسیر خود چه موضعی دارند. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی به بررسی رویکردهای مفسران در بهره گیری از عهدین پرداخته است و نتیجه می گیرد که مفسران در بهره گیری از عهدین چهار رویکرد اثباتی حداکثری، اثباتی حداقلی، نفیی و دوگانه دارند و هر یک به گونه های مختلف از مطالب عهدین استفاده کرده اند، به طوری که برخی از آنان مطالب عهدین را آورده اند و به نقد کشیده اند و برخی نیز برای تبیین و توضیح مطالب از عهدین بهره جسته اند.
۳۱.

نقد و بررسی آراء قرآن گرایان شبه قارّه درمورد نماز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال نهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۰

کلیدواژه‌ها: شبه قاره نماز انکار سنت قرآن گرایان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم اسلامی مفاهیم دینی و مذهبی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان شبه قاره هند
تعداد بازدید : ۱۴۴۵ تعداد دانلود : ۱۱۲۲
مسلمانان از همان آغازین روزهای بعثت رسول الله(ص) با تأسی از وجود مبارک ایشان  به اقامه نماز همّت گماشته و درآن اختلافی نداشتند. با رخت بربستن رسول الله(ص)ازجهان خاکی اندک اندک اندیشه «حَسبُنا کتاب الله» درذهن برخی دگراندیشان – به ویژه خوارج – ریشه دواند و با گرایش به رأی، در تعداد رکعات نماز اختلاف نمودند. جریان قرآن گرایی اگرچه نوظهور و حاصل رویکرد بخشی از جنبش های نوگرایانه در دو قرن اخیر می باشد، اما شواهدی بر بروز رگه هایی از قرآن بسندگی و بی اعتنایی به سنّت، در قرن اول و دوم هجری گزارش شده است. نوشتارحاضر با روش توصیفی-تحلیلی به طرح ونقد استدلال های قرآنیّون درباره نماز از آیات قرآن پرداخته و ضمن آسیب شناسی دیدگاه ها، نتیجه می گیرد:  قرآن گرایان با  انکار حجیّت سنّت  باب رأی گروی و عقل گرایی افراطی را به روی خود گشوده و با نادیده انگاری نقش سنّت و عقل برهانی دست به برداشت های ذوقی از آیات قرآن کریم زدند. آنها در بسیاری موارد از ظواهر معتبر قرآنی دست کشیده و به تأویل جهت دار و توجیه رأی مدارانه و غیر متکی به عقل برهانی روی آورده اند.گرچه آنها نام «اهل قرآن» را بر خود گذاشته اند، اما تفکر و عمل آنان بر خلاف نص و مضامین قرآن می باشد.
۳۲.

راهکارهای درمان پرخاشگری از دیدگاه قرآن و روایات(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۳ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۴ 117-127

کلیدواژه‌ها: آموزه های دینی پرخاشگری خشم رفتاردرمانی شناخت درمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۱ تعداد دانلود : ۳۰۵
سابقه و هدف: پرخاشگری یکی از ناملایمات جامعه ی امروزی است که می تواند دلایل بسیاری داشته باشد. قرآن کریم خشم را از صفات جاهلی می داند و در مقابل، کنترل آن را از ویژگی های متقین برمی شمرد. ازآنجایی که امروزه در بسیاری از انسان ها رفتارهایی مشاهده می شود که اطرافیانشان آن را پرخاشگری می نامند و به دنبال یافتن روش هایی برای درمان آن هستند؛ هدف این پژوهش نیز، یافتن راه حل مناسب قرآنی - روایی برای درمان پرخاشگری است. روش کار: این پژوهش که ازنوع توصیفی - تحلیلی است با رویکرد قرآنی - روایی به استخراج راه های مؤثر در درمان پرخاشگری ازجمله شناخت عوامل و راه های پیشگیری از بروز آن، راهکارهای مقابله با پرخاشگری دیگران و همچنین جلوگیری از عواقب سوء آن پرداخته است؛ برای جمع آوری اطلاعات پژوهش به بانک های اطلاعاتی مانند بانک نشریات کشور (magiran) و بانک نشریات جهاد دانشگاهی (SID) مراجعه شده است. در این پژوهش همه ی موارد اخلاقی رعایت شده است. علاوه براین، نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که برای تأثیرگذاری بیشتر لازم است هر سه راهکار شناختی، رفتاری و عاطفی با هم و در کنار هم به کارگرفته شود تا بتوان تا حد زیادی به درمان پرخاشگری کمک کرد. نتیجه گیری: از نگاه دینی نخستین راهکار برای درمان پرخاشگری، راهکار شناختی است؛ که امروزه شناخت درمانی نیز نامیده می شود. با تغییر نگرش فرد، تبیین درست مفهوم پرخاشگری و بیان آثار و عواقب آن در کنار تغییر نوع نگاه فرد به خود، جهان هستی و دیگران در سایه ی توحیدمداری، می توان شخص را به شناختی درست رهنمون کرد و او را از ورطه ی پرخاشگری نجات دارد. در گام بعدی لازم است از طریق راهکارهای عاطفی و رفتاری به شخص کمک کرد تا این شناخت به عمل درآید و در او نهادینه شود.
۳۳.

معناشناسی نسخ در پرتو روایت «ناسخ و منسوخ» امام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم حدیث سال ۲۲ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۸۶) 147 - 167

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) ناسخ منسوخ قصه گو نسخ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۸۶
ناسخ و منسوخ از جمله مسائلی است که صاحب نظران علوم قرآنی را از دیر باز به خود مشغول داشته و آثاری را در این حوزه به رشته تحریر در آورده اند. دستمایه اکثر پژوهش گران روایتی از امام علی (ع) است که در ضمن آن امیر المؤمنین به شخصی که در مسجد نشسته بود و مردم را موعظه می کرد، از علم به «ناسخ و منسوخ» سؤال کرد و چون فرد ابراز بی اطلاعی نمود، امام فرمود: خود و شنوندگان را هلاک کردی. با تأمل در این حدیث این سؤال در ذهن خطور می کند که ندانستن مفهوم چند آیه، بنا بر معنای کنونی نسخ، چگونه می تواند موجب هلاکت شود؟ پس روایت معنایی فراتر دارد. هدف مقاله حاضر معناشناسی نسخ در پرتو این روایت امام علی (ع) است که به روش توصیفی - تحلیلی با رویکرد حدیثی و تاریخی، پس از بررسی منابع اصیل، ضمن نشان دادن طرق حدیث، بیان می کند که: مفهوم نسخ در آن روزگار معنای وسیعی داشته و عناوین مختلفی از علوم قرآنی را در بر گرفته، به طوری که در گذر زمان از عمومیت آن کاسته و در معنایی خاص اصطلاح گشته و به تعبیری قبض مفهومی در آن رخ داده است. بر همین اساس، شخصیت مورد خطاب امام، به احتمال قوی، قصه گو بوده است و شکل گیری جریان قصّاص و عدم احاطه آن ها به علوم مورد نیاز جهت تفسیر قرآن، گُمانه عمومیت معنای ناسخ و منسوخ را تقویت می کند.
۳۴.

واکاوی دیدگاه آلوسی در نقد روایت امام علی علیه السلام پیرامون سبب نزول سوره والعادیات

نویسنده:
منبع: حسنا سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۲

کلیدواژه‌ها: سبب نزول ابن عباس حضرت علی (ع) آلوسی سوره عادیات

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات تاریخ قرآن نزول
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی موارد دیگر قرآن و تفسیر در روایات
تعداد بازدید : ۱۲۰۰ تعداد دانلود : ۹۳۸
در تفسیر روح المعانی آلوسی درباره سبب نزول سوره والعادیات دو روایت متفاوت از امام علی علیه السلام و ابن عباس نقل شده است. حضرت علی علیه السلام سبب نزول و موضوع سوره را با فریضه حج مرتبط دانسته وآیات را مطابق با آن تفسیر کرده اند؛ اما ابن عباس سبب نزول سوره را با فریضه جهاد مرتبط دانسته و تفسیری متفاوت بیان داشته است. هرچند ابن عباس پس از شنیدن کلام امام علی علیه السلام از نظر خود بر می گردد، اما آلوسی اصرار دارد که نظر ابن عباس درست تر است و آن را بر روایت امام علی علیه السلام ترجیح می دهد. مقاله پیش رو به روش توصیفی-تحلیلی با رویکرد قرآنی- روایی و با فرض صحت سند به بررسی و تحلیل نظر آلوسی پرداخته وآن را ازنظر دلالی مورد ارزیابی قرار داده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد: گر چه نظر امام علی علیه السلام بر نظر ابن عباس به دلایلی برتری دارد و رجوع وی از نظر خدش نیز این مسأله را تایید می کند؛ اما مضامین سوره گنجایش پذیرفتن هردو رأی را دارد و می توان بین آنها جمع کرد.
۳۵.

چرایی تفاوت آیات تحدی از دیدگاه علامه طباطبائی در المیزان

نویسنده:
منبع: اندیشه علامه طباطبایی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: اعجاز قرآن تحدی تفسیر المیزان علامه طباطبایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱۰ تعداد دانلود : ۶۲۹
قرآندر آیاتی چند به همانندآوری مانند خود تحدی می نماید؛ گاهی به سوره ای، زمانی به دو سوره و در نهایت، به مانندسازی با قرآنتحدی شده است. مفسران از دیرباز به این نکته توجه داشته اند و این چرایی چنان سؤالی در پیش روی آن ها خود نمایی کرده است. برخی بر این پندارند که آیات، مراحل تحدی را بیان می کند و گروهی تلاش می کنند بین محتوای سوره و نوع تحدی ارتباط برقرار سازند و دسته ای غرض خاصی برای آن متصور هستند. مقالة حاضر به روش توصیفی تحلیلی با رویکرد قرآنی، آیات تحدی را از دیدگاه علامه طباطبائی در تفسیر گرانسنگ المیزانبررسی می کند و چنین نتیجه می گیرد که بیان تحدی درآیات مختلف قرآنبه صورت مطلق است و مشتمل بر «اغراض خاصی» می باشد. تحدی در آیة 88 سورة اسراء، تحدی به تمام اغراض قرآنمی باشد و غرض اساسی کلّ کتاب آسمانی این است که احتیاج های مردم را تا روز قیامت در بر دارد. تحدی در آیة 28 سورة یونس، تحدی به یک غرض تامّ و جامع است. بر این اساس، دیدگاه علامه را در بحث تحدی می توان مبتنی بر «غرض خاص» استوار دانست که نشأت گرفته از مبنای ایشان در بحث علت تسمیة «سوره» می باشد .
۳۶.

کارکردهای تربیتی عزت نفس و نقش آن در سلامت روان از منظر قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ششم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۲۴)

کلیدواژه‌ها: عزت عزت نفس سلامت روان قرآن روایات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴۶ تعداد دانلود : ۹۹۵
عزت نفس از موضوعات کلیدی در زندگی هر انسان می باشد که در موفقیت ها و شکست های وی تأثیر مستقیم دارد این مسأله در نظام تربیتی اسلام به عنوان یک هدف مطرح است تا انسانها را به سوی سلامت روان سوق دهد، هدف از این مقاله شناخت کلید های دستیابی به عزت نفس و تأثیر آن در سلامت روان است، نوشته حاضر به روش توصیفی-تحلیلی با رویکرد قرآنی-روایی بر آن شده تا نشان دهد که راههایی برای دست یابی به عزت نفس وجود دارد از مهمترین آنها می توان به توکل به خداوند،تمسک به قرآن و... اشاره نمود و در پایان هم ضمن بیان کارکردهای تربیتی عزت نفس به چگونگی تأثیر آنها بر پیدایش عزت نفس و تأمین سلامت روان می پردازد.
۳۷.

شیوه های مقابله با جنگ روانی در سیره ی حضرت زهرا (س)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال نوزدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۷۴

کلیدواژه‌ها: استراتژی تکنیک جنگ روانی حضرت زهرا (س) سیره ی سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اقوام و ادیان
  2. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در اسلام شخصیتها
تعداد بازدید : ۲۳۸۷ تعداد دانلود : ۱۴۲۲
یکی از روش های تسلط بر افکار و اندیشه ی مردم، جنگ روانی است که تأثیر آن به مراتب از جنگ های نظامی بیشتر است و از کارآمدترین و پویاترین نوع نبرد به شمار می رود. در طول تاریخ همواره این تکنیک میان جبهه های مختلف حق و باطل استفاده شده است. در تاریخ اسلام نیز نمونه های متعددی می توان یافت؛ از جمله اینکه پس از رحلت پیامبر (ص) هجمه های روانی و تبلیغاتی بسیاری در مدینه شکل گرفت و رهبران جبهه ی مخالف از این شیوه ی جنگی استفاده ی وسیع و پیچیده کردند و در مقابل حضرت زهرا (س) مبتکر بهترین تکنیک های ضد جنگ روانی عصر خود بودند که با در نظر گرفتن دو بعد منطق و احساس از ابزارهای گوناگون برای روشن کردن اذهان و ایجاد بصیرت مردم بهره بردند. در این مقاله سعی شده به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد روایی- تاریخی، استراتژی جنگ روانی حضرت زهرا (س) به عنوان آغازگر دفاع از ولایت در مواجهه با جنگ نرم مخالفان حریم ولایت بازشناسی شود و این نتیجه حاصل آمده است که حضرت شیوه های ضد جنگ مثل روشنگری، افشاگری، تحریک عواطف، تشجیع و... را به کار گرفتند و لحظه ای در دفاع از امامت فرو نگذاشتند. از این رو تحلیل سیره ی حضرت در برخورد با جنگ روانی و تبلیغاتی معاندان می تواند الگویی عملی برای استفاده و به کارگیری در عصر حاضر باشد.
۳۸.

بررسی فضایل اهل بیت علیهم السلام در تفسیر روح المعانی

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ 147 - 118

کلیدواژه‌ها: اهل بیت فضایل تفسیر روح المعانی آلوسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۲۱۵
اهل بیت عصمت و طهارت در تبیین و تفسیر آیات قرآن نقش به سزایی بر عهده داشته اند؛ علاوه بر شیعیان، مفسران اهل سنت نیز از این تفاسیر بهره جسته اند. آنان اغلب به فضایل و جایگاه اهل بیت (ع) در تفسیرشان اشاره داشته اند که خود حاکی از جایگاه والای اهل بیت (ع) در تفسیر می باشد؛ آنها چاره ای جز ذکر تعالیم اهل بیت (ع) در تفسیر و ذکر برجستگی هایشان ندارند. آلوسی از بزرگ مفسران اهل سنت در قرن سیزده می باشد که در تفسیر خود، (روح المعانی) به ذکر فضایل اهل بیت (ع) و والایی جایگاهشان، ذیل برخی آیات اشاره می کند. نوشته حاضر به روش توصیفی- تحلیلی با تتبع در تفسیر روح المعانی به بررسی فضایل اهل بیت (ع) در دوحوزه فضایل خاص و فضایل مشترک، می پردازد. البته در پاره ای از موارد آلوسی با دیدگاهی تردید آمیز به فضایل اهل بیت (ع) می نگرد.
۳۹.

تبیین مفهوم «عرش» و «کرسی» بر مبنای علم بلامعلوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی - کلامی سال شانزدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۶۳)

کلیدواژه‌ها: غیب شهادت عرش کرسی علم بلامعلوم

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام خداشناسی صفات و اسماء خدا
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفهوم شناسی
تعداد بازدید : ۳۲۷۱ تعداد دانلود : ۱۲۸۱
از جمله مباحثی که در آیات ذکر شده و روایات منظور از آن را «علم الهی» بیان کرده اند، «عرش و کرسی» است. علم الهی - نیز بر اساس روایات دیگری- «علم بلا معلوم» معرفی شده است؛ علم بلا معلوم، علم ذاتی است که نافی اضافی بودن صفت علم است، نتیجه ی مهمی که در پس آن نهفته شده، عدم تقیید و تحدید علم الهی به معلوم می باشد که کاشفیت اتم این علم را در پی دارد. یکی از مسائل مهم که در پرتو این نظر مورد تبیین قرارمی گیرد، مسئله ی « عرش و کرسی» است. روشن است که کرسى خدا که آسمانها و زمین را در برگرفته است، چیزى نیست که مادی باشد، واضح است که منظور از عرش در آیات شریفه، تخت نیست. بر مبنای روایات، مراد از عرش و کرسى، علم است. و منظور از وسعت و گستردگى آنها هم، احاطه علمى آن دو بر آسمانها و زمین می باشد. وجه اشتراک آنها در این است که، عرش و کرسى هر دو از بزرگترین غیبها یعنى هر دوى آنها علم حقیقى اند و غیب بوسیله آنها معلوم و شناخته مى شود. امّا تفاوت آن دو این است که: کرسى، علم به عالم شهادت است پیش از مرتبه ایجاد آن، امّا عرش، هم علم به عالم شهادت و هم علم به غیر آن است، از امورى که کرسى کاشف و شامل آن نیست.
۴۰.

راه های مقابله با روان پریشی از نگاه قرآن و روایات(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۱ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳ 50-60

کلیدواژه‌ها: روان پریشی قرآن سلامت معنوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۵ تعداد دانلود : ۲۴۱
روان پریشی یکی از بیماری های روانی است که موجب پدید آمدن اختلال های شخصیتی افراد می شود و مختص به سنّ خاصی نیست، بلکه در هر سنی امکان نمود دارد و به شکل های مختلف بروز می کند. با توجه به اهمیت سلامت روان در تعادل شخصیتی افراد، این مقوله در اسلام بسیار مورد توجه قرار گرفته، به نحوی که اعمال عبادی به گونه یی برنامه ریزی شده که در سلامت روان بیش ترین نقش را ایفا می کند. هدف از نوشته ی حاضر، نشان دادن راهکارهای عملی و کاربردی برای درمان روان پریشی، با استفاده از منابع دینی است که به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد قرآنی- روایی، ضمن بیان این که در منابع اسلامی عامل های درونی همچون اضطراب، بی هویتی و ...، در کنار عامل های بیرونی مانند فقر و اختلاف های خانوادگی، سبب بروز این عارضه دانسته شده اند، نتیجه می گیرد که: متن های دینی، درمان این معضل را در چهار جنبه نشان داده است: الف)بینشی: از طریق توحیددرمانی، معاددرمانی و انسان شناختی؛ ب)مَنِشی: با توکل درمانی، توبه درمانی و تقوادرمانی؛ ج)انگیزشی: تسلط بر انگیزه ها و هیجان ها د)کنشی: از راه عبادت درمانی، ورزش درمانی، کاردرمانی و تفریح درمانی.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان