شهناز خادمی زاده

هدف: در عصر حاضر فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث تغییر در دیدگاه ها و نیازهای جوامع شده است. ظهور این فناوری نیازمند کسب دانش و یادگیری مهارت های متناسب با آن در جهت رفع نیازهای ایجاد شده است. حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی نیز از تحولات کنونی مستثنی نبوده و باعث تغییراتی در چشم انداز و جایگاه این حرفه در بازار کار شده است؛ بنابراین هدف این مطالعه، شناسایی مهارت ها و شایستگی های اشتغال پذیری متخصصان و دانش آموختگان حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی و استفاده از نتایج این پژوهش برای کمک به توسعه یا اصلاح برنامه های درسی این حوزه است که نیازهای نیروی بازار کار را برآورده می کند.روش: پژوهش کیفی حاضر از نوع مطالعات کاربردی است و با روش مرور نظام مند انجام شده است. در این پژوهش ابتدا برای مرور ادبیات پژوهش از دو پایگاه اسکوپوس و وب آوساینس از طریق تعیین استراتژی جستجوی مرتبط با مشاغل علم اطلاعات و دانش شناسی، 11986 مدرک استخراج شد. سپس با استفاده از دستورالعمل پریزمای ترجیحی اقدام به غربالگری مطالعات شد و پس از غربالگری و ورود به مطالعه ازلحاظ هدف پژوهش، عناوین شغلی، مهارت های شغلی موجود در مطالعات و وظایف شغلی مورد بررسی قرار گرفتند. جامعه آماری را متونی تشکیل می دهند که طی سال 1923 تا 2023 به زبان انگلیسی منتشر شده اند. پس از بازیابی مدارک به پاک سازی آن ها اقدام شد. پاک سازی داده ها بر اساس میزان ارتباط مدارک با هدف پژوهش بدین صورت بود که ابتدا تمام مدارک غیر مرتبط از داده ها حذف شدند و مدارکی که بیشترین ارتباط با هدف پژوهش را داشتند جهت بررسی تمام متن مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت 223 مدرک مرتبط با مشاغل و مهارت های شغلی گزینش شدند.یافته ها: یافته ها نشان داد که حرفه علم اطلاعات و دانش شناسی وارد مشاغل متنوع و فراتر از حوزه کتابخانه شده است. همچنین مشخص شد که مشاغل حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی نیازمند دستیابی به دانش و مهارت های متنوعی است. مهارت های شناسایی شده برای مشاغل کنونی در بازار کار در 7 مؤلفه مهارت های حرفه ای، مهارت های مدیریتی، مهارت های رفتاری، مهارت های آموزشی، مهارت های پژوهشی، مهارت های سواد اطلاعاتی و مهارت های عملکردی دسته بندی شدند. این مهارت ها می توانند به آماده سازی دانش آموختگان برای ورود به بازار کار کمک کننده باشند.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد موفقیت در هر سازمانی وابسته به کارکنانی پویا، واجدشرایط، خلاق، پرانرژی، متعهد و دارای مهارت کافی است. در چرخه هر سازمانی انتخاب افراد شایسته یک فرایند حساس و بااهمیت است. براساس نتایج بازنگری در سرفصل دروس حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی و اضافه نمودن مهارت های جدید که با ظهور فنّاوری روی کار آمده اند می تواند به توسعه بین رشته ای حوزه کمک کند. همچنین با توسعه مهارت های شغلی دانش آموختگان به هنگام ورود به بازار کار با چالش های مهارتی مواجه نمی شوند؛ حتی این دانش آموختگان می توانند در مشاغل حرفه اطلاعاتی در سازمان ها و شرکت های دولتی و خصوصی و فراتر از کتابخانه ها و در پست های شغلی شناسایی شده استخدام شوند. در این راستا نیاز است تا به وظایف شغلی مرتبط با حوزه نیز توجه بیشتر شود. اگر به جایگاه حرفه در صنعت کشور توجه نشود و زیرساخت های لازم ایجاد نشود تدوین مهارت ها در سرفصل دروس فقط صرف زمان و هزینه خواهد بود و هیچ اثربخشی نخواهد داشت.

در عصر حاضر، سواد هوش مصنوعی به عنوان یک مهارت ضروری برای همه افراد مطرح است. سواد هوش مصنوعی فراتر از دانش فنی است و درک پیامدهای اجتماعی، اخلاقی و اقتصادی این فناوری را شامل می شود. این سواد به افراد کمک می کند تا با هوش مصنوعی به صورت انتقادی تعامل کرده و از آن به شکلی مسئولانه استفاده کنند. هدف اصلی این پژوهش، تبیین ضرورت تحول در برنامه های درسی بر اساس سواد هوش مصنوعی و نقش کتابداران در آموزش آن است. این مطالعه به صورت کیفی، و به روش تحلیل مفهوم و کاربرد الگوی شش-مرحله ای Levac, Colquhoun & O’Brien (2010) انجام شده است. همچنین برای انتخاب صحیح مقالات در مرحله سوم الگوی مذکور، از فرایندِ انتخابِ مقالات Silva (2015) استفاده شده است. جامعه آماری متونی را شامل می شود که به زبان انگلیسی در پایگاه های «اسکوپوس» و «وب آوساینس» نمایه شده اند. پس از جست وجو در پایگاه های اطلاعاتی و بازیابی 912 مقاله، به پاکسازی و غربالگری مقالات پرداخته شد و سرانجام، 34 مقاله مرتبط باقی ماند. مرور متون حاکی از عدم ادغام سواد هوش مصنوعی در برنامه های درسی مدارس و دانشگاه هاست. در ضمن، هنوز رویکردی جامع و یکپارچه برای آموزش آن وجود ندارد. در این بین، کتابداران می توانند نقش مهمی در ترویج سواد هوش مصنوعی ایفا کنند. کتابداران با توجه به دانش و مهارت های خود در زمینه جست وجو و ارزیابی اطلاعات می توانند به عنوان راهنما و مشاور در زمینه هوش مصنوعی عمل کنند. آن ها می توانند به کاربران کمک کنند تا اطلاعات دقیق و قابل اعتمادی در مورد هوش مصنوعی پیدا کنند، از ابزارهای هوش مصنوعی به طور مؤثر استفاده نموده، و درک درستی از محدودیت ها و چالش های این فناوری به دست آورند. با این حال، برای اینکه آن ها بتوانند این نقش خود را به خوبی ایفا کنند، نیاز به آموزش و توانمندسازی در زمینه هوش مصنوعی دارند. همچنین، کتابخانه ها باید به منابع و ابزارهای لازم برای ارائه خدمات مرتبط با هوش مصنوعی مجهز شوند. در مسیر توسعه سواد هوش مصنوعی، چالش هایی نیز وجود دارد؛ از جمله فقدان منابع آموزشی جامع و به روز در زمینه سواد هوش مصنوعی؛ مسائل اخلاقی مرتبط با هوش مصنوعی مانند سوگیری، حریم خصوصی و شفافیت؛ سرعت بالای تغییرات در حوزه هوش مصنوعی و نیاز به به روزرسانی مداوم دانش و مهارت ها؛ و عدم آگاهی و مقاومت در برابر تغییرات و پذیرش فناوری های جدید. بنابراین، برای تحقق جامعه ای هوشمند و مبتنی بر دانش باید به طور جدی به آموزش سواد هوش مصنوعی در همه سطوح توجه شود. با توجه به چالش های موجود، نیاز به همکاری و تعامل بین همه بهره داران از جمله دولت ها، مؤسسات آموزشی، کتابخانه ها و بخش خصوصی برای توسعه و ترویج سواد هوش مصنوعی احساس می شود. در این راه، توسعه برنامه های آموزشی جامع، حمایت از تحقیقات، ترویج همکاری های بین کتابخانه ها، مدارس، دانشگاه ها و سایر نهادها، ایجاد زیرساخت های لازم، و توجه به ابعاد اخلاقی پیشنهاد می شود. با به کارگیری این اقدامات، انتظار می رود به جامعه ای دست یافت که در آن افراد توانایی درک، ارزیابی، و استفاده مسئولانه از فناوری های هوش مصنوعی را داشته باشند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی مشابهت ساختاری موضوعات حوزه مهندسی عمران در دانشگاه شهید چمران اهواز و مطابقت با ایران و جهان انجام شد. پژوهش از نوع مطالعات کاربردی علم سنجی به شمار می رود. جامعه آماری را پژوهش های مرتبط با رشته مهندسی عمران در پایگاه Web of Science تشکیل داده اند. به منظور بررسی هم سویی موضوعی روش خوشه بندی با نرم افزار  VOSviewer انجام گردید. برای تعیین میزان هم سویی پژوهش ها نیز از شاخص مشابهت ساختاری موضوعات استفاده شده است. پژوهشگران به دنبال جستجوی حوزه های موضوعی گروه مهندسی عمران در دانشگاه شهید چمران، ایران و جهان بوده اند. با درصد مشابهت ساختاری، مشخص شد که به مرور زمان موضوعات حوزه مهندسی عمران در دانشگاه شهید چمران با ایران و جهان و همچنین ایران با جهان هم سوتر شده اند ولی هم سویی موضوعات دانشگاه شهید چمران با ایران و جهان کم است. جهت افزایش هم راستایی در پژوهش ها، باید انجمن هایی بین متخصصان، پژوهشگران، صاحب نظران، دانشجویان و اساتید مهندسی عمران برقرار شود تا به اشتراک نظر و هم اندیشی پرداخته شود. همچنین به نظر می رسد نظارت بر روندهای پژوهشی و شباهت آنها با پژوهشگاه های برتر دنیا، دیدگاه جدیدی را پیش روی سیاست گذاران پژوهشی قرار می دهد و اساساً در یافتن نقاط قوت و ضعف رویکردهای پژوهشی و سیاست های آتی مؤثر است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل اثرگذار بر پایبندی به موازین اخلاق نشر در نظام پژوهشی وزارت عتف با روش تحلیل لایه ای علی تنظیم شده است. این مطالعه، یک پژوهش کیفی، با رویکرد و هدف اکتشافی و از نظر بعد نتایج پژوهش کاربردی است. در اجرای پژوهش، به منظور شناسایی عوامل اثرگذار بر پایبندی به موازین اخلاق نشر از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. همچنین جامعه پژوهش عاملان و کنشگران نظام پژوهشی وزارت عتف بودند. در مجموع تعداد 22 نفر از کنشگران طبق قاعده اشباع نظری به پژوهش وارد شدند. به منظور اجرای مصاحبه با کنشگران نظام پژوهشی «بسته مصاحبه»، به عنوان ابزار پژوهش، آماده سازی شد. این بسته مصاحبه حاوی؛ 1) فرم رضایت آگاهانه، 2) فرم راهنمای مصاحبه و 3) تعاریف مفهومی و عملیاتی از متغیرهای پژوهش بود. همچنین در جریان تنظیم سوالات مصاحبه، روش «تحلیل لایه ای علی» مدنظر قرار گرفت. این روش و لایه های آن یعنی لایه لیتانی/ عینی، لایه بافتار/ علل اجتماعی، لایه گفتمان/ جهان بینی ولایه اسطوره/ استعاره به عنوان یکی از روش های آینده نگاری معرفی شده است. در پایان جهت تحلیل داده ها، فایل متنی هر مصاحبه به نرم افزار مکس کیو. دی. ای. نسخه 20 انتقال داده شد. سپس از رویکرد سه مرحله ای «تحلیل مضمونی»، جهت کدگذاری باز و محوری عوامل اثرگذار استفاده شد. براساس نتایج پژوهش، در مجموع 1055 کد باز از مصاحبه ها استخراج شدند که از میان آن ها، 345 کد به لایه لیتانی، 315 کد به لایه علل اجتماعی، 301 کد به لایه گفتمان یا جهان بینی و 94 کد به لایه اسطوره یا استعاره اختصاص داشت. همچنین در هر لایه به تفکیک، مقوله «رصد نظام پژوهشی» (با 82 کد) از لایه لینانی، مقوله «شفاف سازی قوانین و مقررات به لحاظ اجرایی» (با 35 کد) از لایه علل اجتماعی، مقوله «جهت دهی به گفتمان های اجتماعی حاکم با فرهنگ سازی» (با 43کد) از لایه جهان بینی و مقوله «همبستگی آموزش و پژوهش» (با 15کد) از لایه اسطوره و استعاره بیشترین فراوانی را داشتند. بنابراین، هرچند در مسیر آینده ناشناخته های بسیاری وجود دارد اما می بایست با اتخاذ تصمیم ها و راهبردهای به موقع و اجرای اقدامات لازم به ویژه از سوی سیاست گذاران سطح کلان، مسیر دستیابی به نظام پژوهشی اخلاق مدار را هموار نمود. از اقدامات ضروری اعطای استقلال کافی به دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی است. در این میان حلقه های میانی پژوهش نیز مانند مراکز اطلاع رسانی، اجتماعات و انجمن های علمی و کتابخانه ها در گسترش استقلال دانشگاه ها و رشد الگوهای درون زا و تفکرات خودتنظیمی میان پژوهشگران نقش کلیدی دارند.

تجزیه وتحلیل آگهی های شغلی منعکس کننده انتظارات کارفرمایان در ارتباط با مسئولیت ها و صلاحیت های شغلی برای دانش آموختگان جهت ورود به بازار کار است. این روش برای دانشجویان و برنامه ریزان این فرصت را می دهد تا در تدوین سرفصل های درسی دانشگاهی حوزه خود آموزش های مناسب را بگنجانند. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی فرصت های شغلی حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی در جهان و مطابقت با سرفصل های درس های دانشگاهی این حوزه در ایران است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری داده ها از نوع کیفی است که با تکنیک مرور نظام مند انجام شده است. مقالات با پیروی از دستورالعمل های ترجیحی «پریزما» برای مرور ادبیات تحقیق از دو پایگاه اطلاعاتی مهم علمی «اسکوپوس» و «وب آو ساینس» بازیابی، و پس از غربالگری و ورود به مطالعه از لحاظ هدف پژوهش، عناوین شغلی، سرفصل درس های موجود در مقالات، جامعه هدف و فضای دسترسی مورد بررسی قرار گرفتند. جامعه آماری را متونی پوشش می دهند که طی سال های 1923 تا 2023 به زبان لاتین منتشر شده اند. پس از جست وجو در پایگاه های اطلاعاتی و بازیابی 11968 مدرک، به پاکسازی و حذف موارد همپوشانی اقدام شد، و سرانجام 223 مدرک مرتبط با فرصت ها و مهارت های شغلی حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی گزینش شد. فرصت های شغلی متنوعی در اختیار دانش آموختگان حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی وجود دارد، اما با وجود رشد شغلی این حوزه و با توجه به تحلیل محتوای سرفصل های تدوین شده توسط «وزارت علوم تحقیقات و فناوری» در ایران، هرچند برخی از سرفصل های درسی عناوین شغلی را تا حدودی پوشش می دهند، اما این میزان کافی نیست. یافته ها نشان می دهد که عناوین شغلی یافت شده در 7 دسته شغلی شامل پست های خدمات فنی، پست های خدمات اطلاعاتی، پست های پژوهشی، پست های آموزشی، پست های فناوری اطلاعات و ارتباطات، پست های مرجع و مهارت های مدیریتی دسته بندی شدند. نتایج نشان داد که سرفصل های مرتبط با علوم کامپیوتر و برنامه نویسی هرچند از سرفصل های مورد نیاز برای پاسخگویی به بازار کار با توجه به عناوین شغلی است، اما این سرفصل ها به میزان کافی در درس های حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی تدوین نشده اند. به طور کلی، نتایج نشان می دهد که لزوم بازنگری در تدوین محتوای سرفصل های درس های دانشگاهی برای ارائه تخصص و  صلاحیت مورد نیاز برای دانش آموختگان از خلأ های اصلی در مقاطع کارشناسی و سپس کارشناسی ارشد و دکتری  این حوزه در ایران است. گسترش برنامه درسی با رویکردی بین رشته ای و استفاده از فناوری های نوین برای توسعه مهارت ها در این حوزه یک ایده قابل اجراست. 

به رغم وجود تحقیقات فراوان در حوزه شبکه دانش، تاکنون پژوهشی که بتواند چارچوبی جامع در خصوص عوامل تأثیرگذار بر شبکه دانش فراهم آوَرد، یافت نشده است. در این پژوهش 2306 متن علمی مرتبط در بازه زمانی قبل از 2022 از پایگاه های معتبر انتخاب شد. با استفاده از روش فراترکیب و معیارهای ورود و خروج در نهایت، 30 مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفت. در نتیجه تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده، هفت بُعد (درون سازمانی، بین سازمانی، نظام مدیریت دانش، زیرساخت های شبکه دانش، عوامل فردی، محیط بیرونی، و نتایج) و سی وهشت مؤلفه مؤثر بر شبکه دانش شناسایی شد. در مرحله بعد، با استفاده از روش تجزیه وتحلیل آنتروپی «شانون» میزان پشتیبانی مطالعات گذشته از ابعاد و مؤلفه ها بررسی شد. در میان ابعاد، بُعد درون سازمانی و عوامل فردی و در میان مؤلفه ها، ساختار سازمانی پشتیبان شبکه دانش و فرهنگ سازمانی مبتنی بر دانش دارای بیشترین ضریب اهمیت بودند. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند ابزار مناسبی برای شناخت عوامل مؤثر بر شبکه دانش و همچنین ارزیابی نقاط ضعف و قوت شبکه های دانش موجود باشد. بنابراین، سازمان ها می توانند از نتیجه این پژوهش برای طراحی و ارزیابی شبکه دانش بهره ببرند.

هدف: مرور نظام مند پژوهش های قلمرو شاخص های شبکه های ایگو به منظور تعیین ابعاد و جنبه ها و نیز دسته بندی شاخص های بررسی شده در متون در راستای ایجاد مبنایی جهت ارزیابی عملکرد برون دادهای علمی و یا شبکه های افراد، هدف اصلی مقاله حاضربود.روش: پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی و به روش مرور نظام مند انجام شده است. مراحل جست وجو و تحلیل داده ها در این مطالعه بر اساس راهنمای استاندارد پریزما تدوین شده است. بدین منظور بیست و سه پژوهش مرتبط با شاخص های شبکه ایگو از 2003 تا 2023 در مجموعه هسته وب گاه علم و اسکاپوس و IEEE جست وجو و پس از پالایش نتایج ارائه شده اند. در هر سه پایگاه محدودیت های نوع مدرک (مقاله و کتاب)، و بازه زمانی (2003 تا 22  may 2023) و زبان (انگلیسی) اعمال شد.یافته ها: متون مرورشده در این پژوهش سه سطح از شاخص های شبکه ایگو با توجه به ویژگی های ساختاری و ترکیبی را در قالب بیست و یک شاخص شناسایی کرده اند که عبارتند از: شاخص های پیوند ایگو آلتر، شاخص های ویژگی های آلتر، و شاخص های پیوند آلتر آلتر. چهار شاخص ویژگی های پیوند ایگو آلتر شامل اندازه شبکه، تعدد، قدرت پیوند، و پراکندگی پیوند است که نشان دهنده ابعاد متفاوت روابط میان موجودیت مرکزی (ایگو) و آلترها است. شاخص های مرتبط با ویژگی های آلترها که در شبکه ایگو وجود دارند شامل شش شاخص ترکیب شبکه، شباهت ایگو و آلتر، ناهمگونی، مرکزیت آلتر، پراکندگی آلترها، و پراکندگی جغرافیایی هستند. دو مفهوم رایج در علوم اجتماعی مانند سرمایه اجتماعی و حمایت اجتماعی را می توان زیرمجموعه معیار ترکیب تعریف و محاسبه کرد. یازده شاخص تراکم، تعداد و اندازه مؤلفه ها، چاله های ساختاری برت (سه معیار اندازه مؤثر، محدودیت، و سلسله مراتب جهت محاسبه این شاخص پیشنهاد شده است)، شاخص واسط گلد و فرناندز، شاخص بینابینی ایگو، مرکزیت رتبه، نزدیکی و بینابینی آلتر، دسته ها، تعداد گره های منفصل، و هسته پیرامونی در دسته پیوندهای آلتر آلتر مورد بررسی قرار گرفت. برخی از معیارهای ساختاری شبکه مبتنی بر نمودار هستند و بر اساس نظریه نمودار سنجیده شدند که از جمله آن ها می توان به شاخص های تراکم، مرکزیت نزدیکی، درجه و بینابینی آلتر، دسته ها، تعداد گره های منفصل، و هسته پیرامونی اشاره کرد. این معیارها زمانی که در شبکه های ایگو مورد استفاده قرار می گیرند، اغلب معنی و تفسیر خاصی دارند به ویژه اگر ایگو از شبکه حذف شده باشد این معانی با معانی شبکه های کل محور متفاوت است.نتیجه گیری: نتایج حاکی از برخی از شکاف های پژوهشی در قلمرو شبکه های ایگومحور افراد و شبکه های ایگومحور استنادی هست که به لزوم بررسی شاخص های شبکه های ایگومحور، نرم افزارهای مورد نیاز جهت اجرای شاخص ها، شیوه دیداری سازی، اعتبارسنجی، کاربرد شاخص ها در حوزه علم سنجی، ارزیابی پژوهش، و سیاست علم و فناوری می توان اشاره کرد. 

هدف: پژوهش حاضر با هدف رتبه بندی و سنجش اثر موانع و مشکلات پژوهشی حوزه علوم انسانی بر تولیدات علمی از دیدگاه اعضای هیأت علمی انجام شد.روش پژوهش: تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی، و از نوع توصیفی -پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی اعضای هیئت علمی حوزه علوم انسانی دانشگاه شهید چمران اهواز بوده که 137 نفر به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرس ش نامه خادمی زاده و همکاران (1400) استفاده شد. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 و نرم افزار Smart Pls تحلیل شدند.یافته ها: براساس نتایج این پژوهش از بین موانع پژوهشی از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در حوزه علوم انسانی، موانع زیرساختی و محیطی (906/0) از بیشترین تأثیر در بین سایر مؤلفه ها برخوردار است و بعد از آن به ترتیب موانع آموزشی، فرهنگی و اجتماعی (85/0)؛ موانع سازمانی – مدیریتی (847/0)؛ موانع ذاتی (738/0) و موانع فردی (637/0) بودند. در بین موانع فردی پژوهش (مهم ترین عامل ضعف در مهارت های زبان انگلیسی)، در بین موانع ذاتی پژوهش (مهم ترین عامل سرمایه گذاری اندک دولت ها و بخش خصوصی برای پژوهش در حوزه علوم انسانی)، در بین موانع سازمانی و مدیریتی (مهم ترین عامل نبود سیاست های تشویقی در مقابل تولیدات علمی اعضای هیئت علمی)، در بین موانع زیرساختی و محیطی (مهم ترین عامل مؤلفه های سیاست های انقباضی دولت ها  و کمبود بودجه پژوهشی) و در بین موانع آموزشی، فرهنگی و اجتماعی (مهم ترین عامل فقدان فرهنگ کار گروهی و ترویج فردگرائی) بود.نتیجه گیری: براساس نتایج پژوهش از بین موانع مختلف موانع زیرساختی و محیطی نقش پر اهمیت تری در حوزه علوم انسانی دارند. بر این اساس توجه به موانع پژوهشی برای افزایش تولیدات علمی و خصوصاً برطرف نمودن موانع زیرساختی و محیطی نیازمند توجه خاص مدیران بالاخص مدیران پژوهشی دانشگاه را می طلبد تا بتوان از این طریق روند تولیدات علمی در این حوزه اصلاح و تسریع گردد.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، مطالعه مفهوم و ضرورت سواد الگوریتمی و نیز نقش کتابداران در آموزش این سواد است. روش پژوهش: این پژوهش به روش مروری روایتی انجام شده است. بدین صورت که با جستجوی عبارت سواد الگوریتمی در پایگاه های علمی معتبر داخلی و خارجی، مقالات مرتبط استخراج شد. سپس، این مفهوم، از لحاظ تعریف، ابعاد، مؤلفه ها و دیگر جنبه ها مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت و اتفاق نظرها، اختلاف نظرها و شکاف های پژوهشی، آشکار گردید. یافته ها: بررسی متون مشخص ساخت که با وجود این که در خارج از کشور طی سال های اخیر، پژوهش هایی در مورد سواد الگوریتمی انجام گرفته است، هنوز در ایران به بررسی این مفهوم، پرداخته نشده است. در این پژوهش، توسعه مفهوم سواد از عصر اطلاعات تا عصر هوش مصنوعی بررسی شد. همچنین، به تعاریف مختلفی که در مورد سواد الگوریتمی وجود دارد اشاره شد. در ادامه، به ابعاد و مؤلفه های سواد الگوریتمی و اهمیت و ضرورت آن پرداخته شد و در پایان، نقش کتابداران و کتابخانه ها در آموزش سواد الگوریتمی، مورد بحث و بررسی قرار گرفت. نتیجه گیری: برسی متون مربوط به سواد الگوریتمی نشان داد که هنوز تعریف واحد جهانی از سواد الگوریتمی وجود ندارد ولی تعاریف موجود، بر آگاهی از نحوه کارکرد الگوریتم ها و مهارت ارزیابی انتقادی آن ها تأکید دارند. همچنین، ابعاد و مؤلفه های مختلفی توسط پژوهشگران مطرح شده است که در مجموع، این پژوهش ها نشان داد سواد الگوریتمی با ابعاد شناختی، رفتاری و عاطفی کاربر در ارتباط است. امروزه با گسترش روزافزون استفاده از الگوریتم ها در سایه توسعه سریع هوش مصنوعی، لزوم برخورداری از این سواد، ملموس تر است. کتابداران به عنوان پیشگامان در آموزش سواد اطلاعاتی، اکنون می توانند با توجه به رسالت ذاتی خود به عنوان تسهیلگران آموزش و پژوهش، به آموزش سواد الگوریتمی به کاربران کمک و مبادرت ورزند.

پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی مدیریت دانش در دانشگاه ها صورت گرفته است. این پژوهش از نظر روش شناسی از نوع مطالعات کاربردی و به لحاظ روش در زمره پژوهش های کیفی و از نوع فراترکیب است. برای این منظور از طریق جستجو در پایگاه های اطلاعاتی علمی داخلی و خارجی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران (ایرانداک)، پایگاه جهاد دانشگاهی، پایگاه استنادی جهان اسلام، وب آوساینس، پروکوئست، اسکوپوس، گوگل اسکالر و ساینس دایرکت استفاده شد. تعداد 786 مقاله با توجه به استراتژی جستجوی تعریف شده، استخراج شد که در پایان فرایند بررسی، 41 منبع برای تحلیل نهایی انتخاب شدند. روایی محتوایی این اسناد از روش ابزار ارزیابی حیاتی (CASP) احراز گردید. در مرحله تجزیه و تحلیل اسناد منتخب، زیر مؤلفه ها و کدهای باز این اسناد با روش تحلیل محتوای کیفی استخراج و سپس ذیل مؤلفه های اصلی و ابعاد پژوهش دسته بندی و ترکیب گردید. جهت اعتبار یافته ها از روش مقایسه نظر پژوهشگران با فرد خبره استفاده گردید که ضریب توافق کاپا 783/0 بود. نتایج نشان داد با توجه به ماهیت دانشگاه می توان چهار مقوله اصلی برای الگوی مدیریت دانش در دانشگاه ها مد نظر قرار داد.؛ طرح چشم انداز دانشی، جریان دانشی، تحول دانشی و ارزیابی دانشی. همچنین نتایج نشان داد چهار عامل فرهنگ، فناوری، محیط و ذینفعان نقش مهمی در موفقیت الگوی مدیریت دانش برمبنای بافت زمینه ای مدیریت دانش در دانشگاه دارند. در یک جمع بندی کلی می توان گفت مدیریت دانش در دانشگاه ها محدود به زمان و برنامه خاصی نیست و با پایان چهار مرحله این الگو، مدیریت دانش وارد مرحله طرح دانشی جدید خواهد شد.

هدف: با در نظر گرفتن این موضوع که نشریات علمی از مهم ترین کانال های نشر برای انتشار جدیدترین یافته های علمی هستند، لذا مسئله سرعت انتشار در نشریات علمی اهمیت ویژه ای می یابد. در واقع نشریات علمی یکی از مهم ترین راه های انتقال پیام و یکی از منابع مهم و قابل اطمینان در هنگام بروز مشکلات در مورد مسائل متعدد جامعه در بازه زمانی مشخص می توانند باشد. با توجه به تعداد بالای نشریات در حوزه علوم انسانی و نیز تحول در این حیطه، ضروری است که انتقال اطلاعات با سرعت متناسب در جوامع مختلف اتفاق افتد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، ارائه مدل مفهومی عوامل مؤثر بر سرعت انتشار در نشریات حوزه موضوعی علوم انسانی بود. روش: این پژوهش از نوع کاربردی بوده، و با رویکرد کیفی و مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل 18 نفر از متخصصان در حوزه نشریات (شامل مدیران مسئول، سردبیران، مدیران داخلی و کارشناسان نشریات) بودند که با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. از 18 مصاحبه عمیق صورت گرفته، 3 مصاحبه آخر منجربه ایجاد کد جدید نشد. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. گردآوری داده ها تا رسیدن به مرحله اشباع ادامه داشت. در نهایت داده ها با روش های کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. در ادامه فرایند کدگذاری باز از طریق مجموعه ای از مضامین اولیه گردآوری و از درون آن ها مقوله های اصلی (محوری) استخراج شدند و در نهایت از میان پیوند این مقوله های اصلی، کدهای انتخابی (طبقات) تعیین گردیدند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار مکس کیودا 11 انجام شد. برای اطمینان از روایی داده ها، از مفهوم اعتبارپذیری، انتقال پذیری، اطمینان پذیری و تأییدپذی استفاده شد. یافته ها: براساس یافته های پژوهش می توان عوامل مؤثر بر سرعت انتشار در نشریات را در چهار دسته کلی: عوامل مرتبط با تیم اجرایی (در 10 بعد)، عوامل مرتبط با داوری (در 5 بعد)، عوامل مرتبط با نویسندگان (در 5 بعد) و عوامل مرتبط با نشریه (در 8 بعد) جای داد. یافته های پژوهش نشان داد مقوله مرکزی، سرعت انتشار نشریات است. درنهایت 104 کد باز و 28 کد محوری، شامل عوامل علّی (7 مقوله) شامل ضوابط ارسال مقاله، کیفیت مقالات ارسال شده، انجام اصلاحات مطابق با نظرات داوران، نحوه تصمیمات سردبیری، نیروی انسانی متخصص، همکاری در انجام داوری، چارچوب استاندارد داوری؛ عوامل زمینه ساز (4 مقوله) شامل زیرساخت مناسب، سیاست ها، خط مشی ها، و الزامات، مسئولیت داوران، رعایت ضوابط اخلاقی و الزامات؛ عوامل مداخله گر (6 مقوله) شامل شهرت، بودجه و منابع مالی، هزینه های نشر، نفوذ برخی افراد، جلسات هیأت تحریریه، مسئولیت پذیری و وظیفه شناسی منابع انسانی؛ راهبردها (8 مقوله) شامل عوامل ساختاری- مدیریتی، تشویق و ایجاد انگیزه در تیم اجرایی، کنترل مقالات ورودی ؛ تأمین نیروی انسانی و وظایف آن؛ الزامات داوری؛ ارائه راهنمای جامع و شفاف برای نویسندگان ؛ حمایت و انگیزش داوری؛ سامانه جامع داوری در سراسر کشور و نهایتاً پیامدها (3 مقوله) شامل روزآمدی در انتشار، نمایه شدن نشریه در پایگاه های استنادی و اطلاعاتی ملی و بین المللی، و تازگی اطلاعات، به دست آمد. درنهایت با توجه به شرایط علّی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها، و پیامدها، مدل مفهومی ارائه شد. نتیجه گیری: بی تردید نشر تولیدات علمی در حوزه علوم انسانی با توجه به ماهیت، الگوی ارتباط و رفتار علمی در جامعه مهم است. لذا، سرعت بخشیدن به نشر دستاوردهای علمی این حوزه، متناسب با شرایط و نیاز جامعه، ضرورت دارد. بر این اساس، برای سرعت بخشیدن به فرایند انتشار در نشریات، می بایست با یک دید کلان به موضوع نگریست و کل مدل به دست آمده را مدنظر داشت.برخی علت اصلی، برخی زمینه ساز و در این بین عواملی نیز مداخله گر در سرعت بخشیدن به نشر هستند. لذا، برای تحقق این امر می توان با پیاده سازی راهبردهای شناسایی شده، در سرعت بخشیدن به فرایند انتشار و درنتیجه پیامدهای حاصل از آن منجربه روزآمدی در انتشار، نمایه شدن نشریه در پایگاه های استنادی و اطلاعاتی ملی و بین المللی، و تازگی اطلاعات را شاهد بود. نتایج این پژوهش ضمن غنای پیشینه نظری و پژوهشی می تواند بستر مناسب تری جهت پژوهش های آتی در این حوزه فراهم آورد. در این راستا مدل ارائه شده می تواند به عنوان نقشه راه و راهنمای جامعی برای نشریات کشور استفاده شود.

اینترنت اشیاء در حال تبدیل شدن به یک عنصر کلیدی از اینترنت آینده و یک زیرساخت حیاتی ملی و بین المللی است و به نظر می رسد معرفی اینترنت اشیاء در کتابخانه ها امری قریب الوقوع و اجتناب ناپذیر است؛ بنابراین شناسایی معماری به کارگیری اینترنت اشیاء در کتابخانه ها ی دانشگاهی ایران مهم ترین دغدغه و مسئله اصلی پژوهش حاضر است، که با توجه به جستجوهای به عمل آمده تاکنون معماری که بر مبنای بررسی نظام مند مطالعات، معماری ها، الگوهای پیشین و ترکیب یافته ها ی آنان طراحی شده باشد، برای کتابخانه ها ی دانشگاهی ایران ارائه نشده است، لذا این پژوهش می تواند آغازی برای بهره برداری از این فناوری نوظهور باشد. نوع پژوهش بر اساس هدف، توسعه ای-کاربردی است و از نظر مسیر اجرا، از روش های فراترکیب، پیمایشی-تحلیلی و تایید خبرگان موضوعی استفاده شده است. پایگاه های اطلاعاتی الزویر، اسکوپوس، امرالد، LISTA، IEEE Xplore، مگیران، پایگاه مجلات تخصصی نور، سیویلیکا، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و موتور جستجوی گوگل اسکالر مورد بررسی قرار گرفتند. در مرحله اول بعد از بررسی پایگاه های مذکور، پژوهشگران به استخراج مؤلفه ها و شاخص های کاربرد اینترنت اشیاء پرداختند که 9 مؤلفه (ساختمان، مدیریت، کاربران، کتابداران، امانت، سالن مطالعه، مرجع، فهرست نویسی، سواد اطلاعاتی) و 31 شاخص برای طراحی معماری مشخص گردیدند. جهت تایید این مولفه ها و شاخص ها از دیدگاه جامعه هدف (مدیران کتابخانه های دانشگاهی ایران) سیاهه وارسی محقق ساخته ای برای آنان ارسال شد. منظور از این کتابخانه ها ، کتابخانه ها ی مرکزی دانشگاه ها ی جامع است، که به شیوه سرشماری مورد مطالعه قرار گرفتند و بعد از بررسی نتایج آزمون تی تست تک نمونه ای معین شد که کلیه مؤلفه ها و شاخص ها جهت کاربرد در کتابخانه ها ی دانشگاهی ایران مورد موافقت جامعه هدف قرار دارد. سپس با بررسی جامع این پژوهش های پیشین، معماری پیشنهادی طراحی گردید و از نظر خبرگان حوزه اینترنت اشیاء مورد تایید قرار گرفت. معماری پیشنهادی از پنج لایه دستگاه، شبکه، میان افزار، خدمات، امنیت و حریم خصوصی تشکیل شده است که روش کار هر کدام از لایه ها شرح داده شده است. در صورتی که مدیران این کتابخانه ها ، تمایل به کاربرد اینترنت اشیاء داشته باشند، می توانند از این معماری پیشنهادی برای اصول زیربنایی کار خود استفاده نمایند.

روش شناسی: این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی؛ به لحاظ نحوه گردآوری داده ها، پیمایشی؛ و به لحاظ ماهیت داده ها نیز یک تحقیق آمیخته از نوع اکتشافی است که با رویکرد نظام مند نظریه پردازی داده بنیاد انجام شد. در بخش کیفی، ابتدا با انجام 33 مصاحبه و 2 گروه کانونی، عوامل مؤثر شناسایی شدند. تأیید روایی این عوامل با استفاده از شاخص نسبت روایی محتوایی (CVR) و پایایی آن ها از طریق آزمون ضریب کاپای فلیس به تأیید رسید. در بخش کمی، پایایی ابزار با استفاده از پرسشنامه ای متشکل از 16 گویه و با ضریب آلفای کرونباخ به میزان 91/0 تأیید شد. در نهایت، عوامل با روش آنتروپی شانون رتبه بندی شدند.یافته ها: سه سازه فرهنگی شامل گفتمان محلی، عرصه مفاهمه و اشاعه فرهنگی، در ایفای نقش کتابخانه های عمومی به مثابه مراکز اجتماعی اثرگذارند. در این بین، عرصه مفاهمه مهمترین عامل محسوب می شود و اشاعه فرهنگی نیز کمترین تأثیر را در این زمینه دارد. تمامی عوامل دارای روایی محتوایی بیشتر از 33/0 و ضریب کاپای بالاتر از 7/0 بودند، پس همه آن ها از روایی و پایایی لازم برخوردار هستند. در نهایت، مدل مفهومی پژوهش نیز در شش بخش طراحی و ترسیم شد.نتیجه گیری: نظریه حوزه عمومی یورگن هابرماس از جمله نظریات جامعه شناسی است که با توجه به موازین موجود در آن، به اهداف و رسالت کتابخانه های عمومی نزدیک است. کتابخانه های عمومی برای ایفای نقش خود به مثابه مرکزی اجتماعی، لازم است تا گفتمان بومی جامعه را ترویج دهند، عرصه ای امن برای بحث و مفاهمه آزادانه اقشار مختلف اجتماع باشند و از رخدادهای فرهنگی بومی مطلع باشند. همچنین به عنوان مرکزی گفتگو محور از سوی جامعه شناخته شود و به اشاعه فرهنگی در جوامع محلی بپردازند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش وابستگی و عدم وابستگی مدارک در شبکه استنادی با مرکزیت ایگو در راستای ارزیابی کیفیت بروندادهای علمی در دو حوزه موضوعی مهندسی هوافضا و فناوری هسته ای انجام شد.روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و برای اجرا از روش های علم سنجی استفاده شده است. داده ها از مجموعه هسته وبگاه علم با استفاده از وب اسکریپینگ و کدنویسی با زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت استخراج و ذخیره گردید. به منظور تحلیل داده ها از الگوریتم در نرم افزار میمفا راور دیتالب و زبان برنامه نویسی سی شارپ پیاده سازی شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد مقاله آلیسون (2016) با 1535 استناد دومین مدرک پراستناد در فناوری هسته ای و دارای رتبه نخست شاخص وابستگی مطلق است. مقاله شین (2016) در مقایسه با سایر مقالات پراستناد فناوری هسته ای بیشترین میزان شاخص عدم وابستگی مطلق (2015 مدرک) را کسب کرده است. رتبه نخست شاخص عدم وابستگی نسبی با امتیاز 98 درصد نسبت به سایر منابع پراستناد قلمرو فناوری هسته ای لپانن (2015) از نظر شاخص عدم وابستگی نسبی با کسب امتیاز 98 درصد نسبت به سایر منابع پراستناد قلمرو فناوری هسته ای در مقام نخست قرار دارد. ریکر (2015) پراستنادترین مقاله مهندسی هوافضا (1542 استناد) بیشترین امتیاز شاخص وابستگی مطلق را کسب کرده است. وانگ (2020) با 52 استناد اولین مقاله در رتبه بندی شاخص عدم وابستگی نسبی در حیطه مهندسی هوافضاست.نتیجه گیری: میزان وابستگی نسبی در هر دو قلمرو موضوعی نسبت به عدم وابستگی بیشتر بوده است. با افزایش استناد وابستگی و عدم وابستگی مطلق افزایش؛ اما وابستگی نسبی کاهش می یابد. شاخص وابستگی نسبی با سال انتشار و شاخص عدم وابستگی نسبی با تعداد استناد رابطه همبستگی مثبت دارند.

هدف: پژوهش هدفمند به منظور حل مسائل، مراحلی را تحت عنوان فرآیند پژوهش طی می کند. فرآیند پژوهش، به عنوان چرخه حیات هر پژوهش قابل تعریف است و هر یک از این مراحل نیازمند اجرای اصول اخلاقی مجزایی است. با ورود به عصر پژوهش های اینترنت محور، ضروری است که سطح آگاهی و نگرش و عملکرد پژوهشگران نسبت به موازین اخلاق پژوهش افزایش یابد. لذا آگاهی از انواع سوء رفتارهای علمی و در مقابل آشنایی با وظایف اخلاقی در فرآیند پژوهش، نخستین گام توسعه مسیر اخلاق مداری در جوامع علمی است که تا کنون در اسناد بالادستی و متون متعدد به کرّات معرفی شده اند. در این میان می بایست کنشگران نظام پژوهشی، از نویسندگان، سردبیران، ناشران و داوران نشریات، تا سیاست گذاران یعنی مدیران و تصمیم گیران دانشگاه ها و سازمان ها و مراکز پژوهشی، با پایبندی به اصول اخلاق پژوهش و یا فراهم آوری زیرساخت های مناسب جهت ترویج و پرورش و پیاده سازی موازین اخلاقی، به هموارسازی این مسیر در نظام پژوهشی کمک کنند. به منظور اجرای اقدامات تکمیلی، مطالعه حاضر با ورود به گام دوم، به تبیین بایدها و نبایدهای سیاست گذاری اخلاق پژوهش در بروندادهای علمی پرداخته است.روش: این مطالعه به مرور پژوهش ها و اسناد مرتبط با اخلاق پژوهش در ابعاد سیاست گذاری های داخلی و خارجی، با هدف تبیین بایدها و نبایدهای اخلاق پژوهش در نظام پژوهشی، پرداخته است. به منظور جمع آوری متون، سه پایگاه اطلاعاتی داخلی شامل «بانک اطلاعات نشریات کشور»، «پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی» و «مرجع دانش» و سه پایگاه استنادی خارجی یعنی «وب آو ساینس»، «اسکوپوس» و «گوگل اسکالر» بدون درنظر گرفتن بازه زمانی در هر دو دسته بررسی شده است.یافته ها: نتایج واکاوی متون نشان داد که عواملی از قبیل «فرم گرایی علمی»، «فشار نشر»، «تمرکز بر سیاست های تنبیهی» و «سیستم نظارت ضعیف مجلات»، به عنوان نبایدهای پیش روی سیاست گذاران نظام پژوهشی، هریک به نوبه خود موانعی را در مسیر رشد پژوهش های اخلاق مدار ایجاد کرده اند. همچنین در ادامه راهکارها و اقداماتی مانند «تمرکز بر پژوهش های مسئله محور و تقاضا محور»، «گرایش به تفکر سیستمی» و «جهت دهی به سوی جامعه پذیری دانشگاهی» به عنوان بایدهای نظام پژوهشی معرفی شدند.نتیجه گیری: در کنار تدوین کدهای اخلاقی در پژوهش، ضروری است که سازوکارهایی از سوی سیاست گذاران نظام پژوهشی جهت پیشگیری و مدیریت تخلفات پژوهشی با رویکردی مثبت و با هدف پرورش کنشگرانی اخلاق مدار اجرا شود. در این میان فرهنگ و ساختار علمی و نظام آموزشی کارآمد می توانند به نهادینه سازی ارزش ها و نگرش های اخلاقی در پژوهش کمک قابل توجهی کنند. لذا روشن است که سیاست گذاران نظام پژوهشی ضمن تدوین اصول و موازین حقوقی و کیفری، نیاز است که به سیاست های تشویقی با هدف حمایت از نهادهای خودتنظیم علمی و توسعه و ترویج پژوهش های سالم و کاربردی، اهتمامی ویژه داشته باشند. درنهایت پیشنهاد می شود که در مطالعات آتی سطح عملکرد کنشگران و به طور ویژه سیاست گذاران نظام پژوهشی در زمینه تحقق باید های اخلاق پژوهش مورد ارزیابی و مقایسه قرار گیرد. همچنین در سطح ملی نیاز است که مؤلفه های تأثیرگذار بر ساخت آینده مطلوب اخلاق پژوهش و نشر، شناسایی شوند تا نتایج حاصل از آن در سیاست گذاری های نظام پژوهشی مورد استفاده قرار گیرد.

هدف: نقش کتابخانه های عمومی در مقایسه با گذشته متفاوت تر و گسترده تر شده است. پس از آغاز قرن جدید، تغییراتی بنیادی در نقش ها و خدمات کتابخانه های عمومی به خصوص با تأکید بر نقش های اجتماعی آن  صورت گرفته است. لذا با توجه به گسترش دامنه خدمات این کتابخانه ها و تأثیر بیش از پیش آن بر جامعه، پژوهش حاضر به شناسایی و تحلیل نقش های اجتماعی کتابخانه های عمومی پرداخته است.روش: این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و از حیث ماهیتِ داده ها از نوع کیفی است که با تکنیک مرور نظام مند و کاربرد الگوی چهار مرحله ای اوکولی و شابرام (2010) انجام شده است. همچنین برای انتخاب صحیح مقالات در مرحله دومِ الگوی مذکور، از فرایندِ انتخابِ مقالات سیلوا (2015) استفاده شده است. جامعه آماری، متونی را شامل می شود که طی سال های 1381 تا 1401 به زبان فارسی و سال های 2002 تا 2022 به زبان انگلیسی منتشر شده اند. پس از جست وجو در پایگاه های اطلاعاتی و بازیابی 1819 مقاله، به پاکسازی و غربالگری مقالات پرداخته و در نهایت، 201 مقاله مرتبط با نقش های اجتماعی کتابخانه های عمومی گزینش شده است.یافته ها: با وجود اهمیت نقش های اجتماعی کتابخانه های عمومی، مطالعات مربوط به این حوزه در کشور اندک است، و تنها در دهه اخیر به این مسئله توجه شده است. علی رغم فقر پژوهشی در کشور ایران، پژوهش در این حوزه در کشورهای خارجی سابقه طولانی تری داشته و پژوهشگران تحقیقات متعددی انجام داده اند. یافته ها نشان می دهد کتابخانه های عمومی هفت نقش شامل: 1. ترویج عدالت اجتماعی، 2. توسعه سرمایه اجتماعی، 3. بالابردن مشارکت اجتماعی، 4. ارتقای تاب آوری اجتماعی، 5. اجتماع سازی، 6. مدیریت بحران های طبیعی و 7. کاهش محرومیت ها و آسیب های اجتماعی، در جامعه ایفا می کنند.نتیجه گیری: شرط اساسی برای موفقیت در تحقق این نقش ها، درک کامل و جامع از موقعیت کتابخانه های عمومی در شبکه اجتماعات محلی است. برای تحقق این امر، لازم است کتابخانه های عمومی بیش از هر چیز، از مسائل جامعه آگاه باشند. کتابخانه های عمومی با سازماندهی فعالیت هایی که به ایجاد فضایی برای ملاقات، توسعه ارتباطات شخصی و ارتباط با اعضا و اقشار مختلف جامعه منجر می شوند، به ارائه نقش های اجتماعیِ جدید خود، و نیز تقویت جایگاه کتابخانه به عنوان یک نهاد قابل اتکا و شایسته اعتماد در سطح جامعه کمک می کنند. کتابخانه های عمومی می توانند با کمک به توسعه اجتماعی، عاملی مثبت برای تغییر و تحول جامعه باشند. لذا ضروری است در این مسیر، کتابخانه ها به موازات نیازهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جوامع گام بردارند تا به معنای واقعی، جزئی از اجتماع شوند. بر این اساس، برای ایفای نفش خود باید با اقدامات فراگیر، آگاهی رسانی مناسب و دانش افزایی مخاطب، و نیز استفاده از منابع انسانی و آموزشی کیفیت زندگی شهروندان را بهبود بخشند.  

هدف : رفتار اطلاعاتی شامل رفتارهای عمدی و غیرعمدی است. کسب خوش اقبالانه اطلاعات یکی از نمودهای رفتارهای اطلاعاتی غیرعمدی است. این رفتار به منزله یکی از رویکردهای رفتار اطلاعاتی، که مکمل پرس وجوست، نقش مهمی در یادگیری و کسب اطلاعات روزمره افراد دارد. بروز این نوع رفتار، تحت تأثیر عواملی است که پژوهش حاضر با هدف شناسایی آن ها انجام شده است. روش : این مطالعه با روش مرور نظام مند و با بهره گیری از فرایند هشت مرحله ای اُکُلی انجام شده است. جامعه پژوهش را مقالات انگلیسی نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتی وبگاه علوم و اسکوپوس و مقالات فارسی نمایه شده در پایگاه های استنادی علوم جهان اسلام، اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، مگ ایران، نورمگز و پرتال جامع علوم انسانی تشکیل می دهد. پس از حذف مقالات تکراری، براساس معیارهای ورود و خروج تعیین شده، 40 مقاله مرتبط به منظور شناسایی عوامل مؤثر در کسب خوش اقبالانه اطلاعات مطالعه شدند. یافته ها : تحلیل مقالات بازیابی شده نشان داد که پیشینه مطالعه کسب خوش اقبالانه اطلاعات به بیش از سه دهه می رسد. کسب خوش اقبالانه اطلاعات تحت تأثیر عوامل درونی، عوامل بیرونی و ویژگی های محیطی قرار دارد. عوامل درونی تحت تأثیر ویژگی های روان شناختی و شخصیتی فرد است و به دست خود فرد خلق یا مدیریت می شود. عوامل درونی شامل نیاز اطلاعاتی، دانش موضوعی، هوشمندی، کنجکاوی، حساسیت، وظیفه شناسی، برون گرایی، احساسات، اعتمادبه نفس، سواد اطلاعاتی، لذت بردن از فرایند جست وجو و تحصیلات است. این درحالی است که عوامل بیرونی همانند زمان، وضعیت و مکان جدای از ویژگی های روان شناختی و شخصیتی فرد است و سبب تسهیل خوش اقبالی می شود. برخی ویژگی های محیطی ازجمله قابلیت جست وجو و اکتشاف، سهولت دسترسی، قابلیت اتصال، غنی از محرک، محرک های برجسته، تنوع، تضادها، ناقص بودن، دسترسی چندگانه، توقف پذیری خوش اقبالی را پرورش می دهند. همچنین به رغم اهمیت مقوله خوش اقبالی در علم اطلاعات و دانش شناسی، به منزله یکی از روش های کسب اطلاعات، این حوزه مورد توجه پژوهشگران داخل کشور واقع نشده است و فقر پژوهشی در این زمینه وجود دارد. نتیجه گیری : پیشرفت های اخیر در فناوری اطلاعات و ظهور وب 2 سبب افزایش رفتارهای کسب غیرعمدی اطلاعات شده است؛ بنابراین چگونگی بروز این رفتارها و آثار و نتایج آن ها باید بررسی شود. پژوهش های انجام شده گویای این حقیقت است که جست وجوگران براساس عوامل گوناگون، رفتارهای اطلاعاتی متفاوتی بروز می دهند. این امر درمورد کسب خوش اقبالانه اطلاعات به منزله یکی از انواع رفتارهای اطلاعاتی نیز صدق می کند. با شناسایی مناسب و کنترل عوامل مؤثر در کسب خوش اقبالانه اطلاعات کمک شایان توجهی به روند صحیح جست وجو به دست افراد و یافتن اطلاعات مورد نیاز آن ها و توسعه علمی پژوهشگران و استفاده بهینه از اینترنت خواهد شد.

به عنوان یک موضوع رو به رشد، تعریف رسمی و عمومی پذیرفته شده ای از اینترنت اشیاء وجود ندارد. مرور پژوهش های این حوزه نشان می دهد که هر پژوهشگر و سازمانی این فناوری را آنگونه که درک می نماید، تفسیر نموده است. در نتیجه، تا کنون ۱۱۶ تعریف از این فناوری نوظهور ارائه شده است. تحقیق حاضر تلاشی است در راستای شناخت و تسلط بیش از پیش بر تعریف اینترنت اشیاء که با روش مرور پیشینه و بررسی متون انجام شده است. همه تعاریف و توصیف های مربوط اما متنوع به هم ربط داده شد تا تعریفی تهیه شود که بتواند به عنوان مرجعی برای ذینفعانی که مایل به درک مفهوم اینترنت اشیاء هستند قرار گیرد. بررسی تعاریف ارائه شده در این حوزه نشان داد که بسیاری از آن ها دارای وجوه مشترک و مشابه هستند. در این مقاله، یک تعریف جامع از اینترنت اشیاء ارائه شده است که از تعاریف علمی ارائه شده در مقالات، کتب و وب سایت های سازمان های مختلف جهانی استخراج شده است. در نهایت، نگارندگان یک تعریف نسبتا جامع از اینترنت اشیاء ارائه داده اند که یک تعریف مطلق از معنای واقعی اصطلاح مورد بحث نیست، بلکه انتظار می رود به عنوان بخشی از تحقیق و توسعه ی آن در جهت معناداریِ واضح تر این اصطلاح مورد استفاده قرار گیرد. این پژوهش نگاه جامعی به تعاریف ارائه شده در گستره اینترنت اشیاء دارد و می تواند برای علاقه مندانی که به تازگی وارد حوزه اینترنت اشیاء شده اند و یا محققانی که خواستار تعمیق بیشتری در این رابطه هستند، مفید واقع گردد.

هدف: خدمات کتابخانه ای مؤثر برای کودکان مستلزم وجود طیف وسیعی از صلاحیت های حرفه ای کتابداران است. در این پژوهش، مقیاسی برای سنجش شایستگی ها و بایستگی های کتابداران کودک کتابخانه های عمومی طراحی و اعتباریابی شده است. براساس نظریه تتنس، شخصیت و منش هر انسانی از پنج ساحت تشکیل شده است. سه ساحت اول را درونی و دو ساحت آخر را بیرونی نامیده اند. سه ساحت درونی شامل: 1) عقاید و باورها، 2) احساسات، عواطف و هیجانات و 3) اراده و خواست هاست. دو ساحت بیرونی شامل ساحت گفتار و ساحت کردار است. روش شناسی : در این پژوهش از مدل سازی معادلات ساختاری و از تحلیل عامل تأییدی استفاده شده است. برای گردآوری داده ها از پر سش نامه محقق ساخته برگرفته از پژوهش استفاده شد. به سه ساحت درونی، 44 گویه و به دو ساحت درونی، 34 گویه تعلق گرفت. به منظور تعیین روایی محتوای پرسش نامه محقق ساخته از یاری متخصصان و کتابداران متخصص کتابخانه های عمومی بهره بردیم. ایشان را از میان کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان به صورت هدفمند برگزیدیم. برای توزیع پرسش نامه از نمونه گیری تصادفی ساده استفاده کردیم. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از شاخص های آمار استنباطی شامل مدل معادلات ساختاری انجام شد. یافته های پژوهش: برازش مدل شایستگی های مَنِشی کتابداران کودک نشان داد که بار عاملی 44 مسیر بزرگ تر از 5/0 است. عددهای معناداری محاسبه شده بزرگ تر از 96/1 بود که نشان دهنده تأیید تمامی مسیرهاست. نتایج تحلیل عاملی تأییدی مدل بایستگی های کنشی کتابداران کودک نشان داد که بارهای عاملی محاسبه شده برای تمامی مسیرها، بزرگ تر از 5/0 و عددهای معناداری محاسبه شده بزرگ تر از 96/1 است. این نیز نشان دهنده تأیید تمامی مسیرهاست. تحلیل عامل تأییدی ابزار ساخته شده نشان داد ابزار از برازش مطلوب برخوردار است. بالاتربودن پایایی ترکیبی همه عوامل از 90/0 نمایانگر پایایی مطلوب ابزار بود. مثبت و معناداربودن هم بستگی نمره های مؤلفه های پرسش نامه ها نشان دهنده روایی همگرای پرسش نامه بود. نتیجه گیری: مقیاس پیشنهادی ما معیاری برای جذب و استخدام کتابدار بخش کودک ارائه می کند. درعین حال شاخصی برای تقویت و ارتقای توانمندی های منشی و کنشی کتابداران کودک از طریق برنامه های آموزشی خواهد بود.  

هدف از این پژوهش بررسی میزان به کارگیری عوامل کلیدی موفقیت در پیاده سازی مدیریت دانش در سازمان آب و برق خوزستان است. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش کمی است که در آن از روش توصیفی پیمایشی بهره گرفته است. ابزار گرداوری داده ها پرسشنامه است که پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ 87/0 محاسبه شده است. در پژوهش حاضر از آزمون تی تک نم ونه ای، آزمون کول موگروف- اسم یرنوف استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که میانگین ساختار سازمانی (89/2) در مدیریت دانش پیاده سازی شده در سازمان آب و برق خوزستان پایین تر از حد متوسط بود. در خصوص میانگین وضعیت فرهنگ سازمانی (20/3) در مدیریت دانش پیاده سازی شده در سازمان آب و برق خوزستان یافته نشان داد که میانگین اکتسابی بالاتر از حد متوسط بود. یافته ها نشان داد که میانگین وضعیت فناوری اطلاعات (23/3) در مدیریت دانش پیاده سازی شده در سازمان آب و برق خوزستان بالاتر از حد متوسط بود درحالی که میانگین وضعیت منابع انسانی (75/2) در مدیریت دانش پیاده سازی شده در سازمان آب و برق خوزستان پایین تر از حد متوسط بود همچنین میانگین وضعیت رهبری (75/3) در مدیریت دانش پیاده سازی شده در سازمان آب و برق خوزستان بالاتر از حد متوسط بود. تحلیل یافته ها و نتیجه گیری پژوهش نشان داد که از بین عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش پیاده سازی ساختار سازمانی و وضعیت منابع انسانی در سطح مطلوبی قرار ندارند و نیاز است با برنامه ریزی در این خصوص زمینه ارتقاء وضعیت این عوامل فراهم شود. مدیریت دانش پیاده شده در سازمان آب و برق استان خوزستان نیازمند ایجاد شبکه ای مؤثر از عوامل ساختاری سازمان؛ فرهنگ؛ فناوری؛ مدیریت منابع انسانی و رهبری درزمینه مدیریت دانش پیاده شده در سازمان است و هر یک از این عوامل به تنهایی نمی توانند درزمینه مدیریت دانش توفیق حداکثری را کسب کنند.