مطالب مرتبط با کلیدواژه

اسناد بالادستی


۴۱.

طراحی و تدوین الگوی تربیت معلم کارآمد تراز جمهوری اسلامی با تأکید بر اسناد بالادستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۰ بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۴ 279 - 301

کلیدواژه‌ها: الگوی تربیت معلم تربیت معلم کارآمد اسناد بالادستی تراز جمهوری اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۲۶۹
به منظور بهره مندی از تعلیم وتربیت با کیفیت، برخورداری از یک الگوی تربیت معلم اثربخش امری ضروری است. هدف پژوهش حاضر، طراحی و تدوین الگوی تربیت معلم کارآمد تراز جمهوری اسلامی با تأکید بر اسناد بالادستی بود. روش پژوهش،کیفی و از نوع داده بنیاد(گرندد تئوری) است. جامعه آماری پژوهش از میان استادان صاحب نظر دانشگاه فرهنگیان بود. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. تعداد نمونه ها در پژوهش، بر اساس اصل اشباع نظری 21 نفر بود. مدت زمان مصاحبه 30 الی 40 دقیقه بود. سؤالات مصاحبه بر اساس اسناد بالادستی تهیه و سپس با استفاده از روش دلفی به رؤیت و ملاحظه صاحب نظران رسید و روایی محتوایی به مدد خبرگان مورد تائید قرار گرفت همچنین برای سنجش پایایی آن از ضریب کاپا(میزان توافق بین داوران) استفاده شد. پایایی از طریق باورپذیری، انتقال پذیری، وابستگی و اعتمادپذیری انجام شد. ضریب به دست آمده 87/0بود. مفاهیم استخراج شده از این مصاحبه ها شامل 105کد اولیه،15 طبقه اولیه و سه طبقه (تخصص، تعهد، تحول)که طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی در قالب یک الگوی نظری، با محوریت مقوله های اصلی، شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها منعکس شده است و منجر به طراحی الگوی تربیت معلم تراز جمهوری اسلامی شد.
۴۲.

چارچوب نظری مؤلفه های برنامه درسی کنجکاو محور و تحلیل جایگاه آن در اسناد بالا دستی آموزش و پرورش ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال هفدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۴ 277 - 302

کلیدواژه‌ها: آموزش و پرورش اسناد بالادستی برنامه درسی کنجکاو محور تحلیل محتوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۱۹۲
مقاله ح اض ر با هدف شناسایی چارچوب نظری مؤلفه های برنامه درسی کنجکاو محور و تحلیل جایگاه آن در اسناد بالا دستی آموزش و پرورش ایران صورت پذیرفت. روش پژوهش توصیفی شامل: تحلیل اسنادی و تحلیل محتوا بوده و رویکرد آن نیز کاربردی بود. جامعه پژوهشی شامل دو بخش: متون مرتبط با برنامه درسی کنجکاو محور و محتوای چهار سند بالادستی نظام آموزش و پرورش ایران بود. با توجه به ماهیت موضوع، از نمونه گیری صرف نظر شده و حجم نمونه برابر با حجم جامعه در نظر گرفته شد. ابزارهای اندازه گیری، فرم فیش برداری و سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بود. داده های اسنادی به شیوه کیفی و داده های تحلیل محتوی با استفاده از شاخص های توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد بررسی قرار گرفت. ع م ده ت ری ن ی اف ت ه ه ا بیانگر آن است که: 1. چارچوب نظری برنامه درسی کنجکاو محور را می توان در ده مؤلفه: ذهنیت باز، اکتشاف، اشتیاق یادگیری، خود جهت دهی، انگیزه، خلاقیت، نوآوری، یادگیری مشارکتی، پرسشگری، خودانگیختگی تدوین نمود. 2. در اسناد بالادستی (سند چشم انداز بیست ساله، نقشه جامع علمی کشور، سند تحول بنیادین و برنامه درسی ملی)، در م ج م وع 366 مرتبه به مؤلفه های برنامه درسی کنجکاو محور توجه شده که میزان تراکم آن در مؤلفه خلاقیت زیاد و در مؤلفه خودانگیختگی بسیار کم بود. در بین اسناد مورد بررسی، بیشترین ضریب اهمیت مربوط به برنامه درسی ملی و کمترین مربوط به سند نقشه جامع علمی کشور بوده است.
۴۳.

ارائه الگویی برای رتبه بندی مدارس غیر دولتی با رویکرد ذی نفعان و اسناد بالادستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزشی و آموزشگاهی دوره یازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۱) 271 - 298

کلیدواژه‌ها: اسناد بالادستی ذی نفعان شبکه مضامین مدرسه غیر دولتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۲ تعداد دانلود : ۲۵۰
پژوهش حاضر با هدف ارائه الگویی برای رتبه بندی مدارس غیر دولتی دوره دوم متوسطه نظری با رویکرد ذی نفعان و اسناد بالادستی آموزش و پرورش انجام شد. این پژوهش یک راهبرد ترکیبی از نوع اکتشافی متوالی بود که به صورت مطالعه موردی در شهر شیراز انجام گرفت. جامعه آماری، ذی نفعان مدارس غیر دولتی شامل کارشناسان مشارکت های مردمی اداره آموزش و پرورش و ارکان پنج گانه مدارس در دوره دوم متوسطه نظری بود. انتخاب نمونه در بخش کیفی به روش نمونه گیری هدفمند و با تکنیک ملاک محور صورت گرفت. در بخش کمّی از نمونه گیری تصادفی طبقه ای با حجم نمونه 333 نفر استفاده شد. ابزار پژوهش بخش کیفی، مصاحبه باز با مشارکت کنندگان و بررسی کتابخانه ای اسناد بالادستی و مدارک کلیدی آموزش و پرورش، و ابزار پژوهش بخش کمّی پرسشنامه محقق ساخته بر اساس یافته های بخش کیفی بود. تحلیل داده های کیفی به روش تحلیل مضمون و تحلیل داده های بخش کمّی با تحلیل عاملی تأییدی صورت گرفت. یافته های بخش کیفی نشان داد 9 معیار و 28 شاخص در رتبه بندی مدارس غیر دولتی دوره دوم متوسطه نظری منظور شد. نتایج تحلیل عاملی مربوط به بخش کمّی نشان داد مسیرهای منتهی به معیارهای رتبه بندی مدارس غیر دولتی در الگوی پیشنهادی، مثبت و معنادار بودند. بار عاملی تک تک معیارها مطلوب و مقدار تی نیز بالاتر از 96 / 1 به دست آمد و الگوی رتبه بندی ارائه شده تأیید شد. همچنین از دیدگاه ذی نغعان، سه معیار خدمات آموزشی و پرورشی، بروندادها و ارگونومی دانش آموزان به ترتیب، در اولویت های بالاتری قرار داشتند. در نتیجه، شاخص های آن ها می توانند سهم زیادی در نظام رتبه بندی مدارس داشته باشند.
۴۴.

تحلیل محتوای اسناد بالادستی بر اساس مؤلفه های مطلوب آموزش زبان انگلیسی به روش آنتروپی شانون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت دوره ۳۷ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۵۰ ۴۶-۲۷

کلیدواژه‌ها: آموزش زبان انگلیسی اسناد بالادستی تحلیل محتوا مؤلفه های آموزش زبان انگلیسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۵ تعداد دانلود : ۲۶۹
هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای اسناد بالادستی (سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، سند نقشه جامع علمی کشور و سند برنامه درسی ملی) بر اساس مؤلفه های مطلوب آموزش زبان انگلیسی به روش آنتروپی شانون بوده است. محتوای طرح از نظر پاسخگو (سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، سند نقشه جامع علمی کشور و سند برنامه درسی ملی) و هفت مؤلفه اصلی و 45 مؤلفه فرعی آموزش زبان انگلیسی در سال 1398 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحلیل محتوای آنتروپی شانون نشان داد که از بررسی کل سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، سند نقشه جامع علمی کشور و سند برنامه درسی ملی، مؤلفه مربوط به عوامل مؤثر در یادگیری زبان انگلیسی با 429 مورد بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده و کمترین مقدار مربوط به چالشها و آسیبهای یادگیری زبان انگلیسی با صفر فراوانی است. ضریب اهمیت مؤلفه چرایی یادگیری زبان انگلیسی بیشتر از مؤلفه های دیگر است و مؤلفه چالشها و آسیبهای یادگیری زبان انگلیسی در اسناد بالادستی مورد توجه قرار نگرفته است. یافته های حاصل از فراوانی مؤلفه ها نشان داده است که مؤلفه های آموزش زبان انگلیسی از توزیع نرمال برخوردار نیستند، به طوری که در حد خیلی کم به آموزش زبان انگلیسی در این اسناد پرداخته شده است.
۴۵.

شناسایی مؤلفه های تربیت اقتصادی در قرآن کریم و میزان انعکاس آن در اسناد بالادستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال هفتم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) ۱۲۲-۹۱

کلیدواژه‌ها: تربیت تربیت اقتصادی قرآن کریم اسناد بالادستی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۲۱۰
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه های تربیت اقتصادی در قرآن کریم و میزان انعکاس آن در اسناد بالادستی انجام یافته است. روش: روش تحقیق، توصیفی (تحلیل محتوای کیفی) و از نوع قیاسی، با مراجعه به متن قرآن کریم، اسناد بالادستی و منابع علمی و پژوهشی بود. جامعه آماری شامل تمام سوره ها و آیات قرآن کریم، ترجمه و تفسیرهای آن، اسناد بالادستی از جمله سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سند برنامه درسی ملی بود. با توجه به ماهیت پژوهش نمونه برابر جامعه بود. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، چک لیست بررسی آیات قرآنی و اسناد بالادستی بود که روایی آن توسط 5 نفر از اساتید علوم تربیتی، گروه معارف و معلمان علوم قرآنی دانشگاه تبریز تایید و پایایی آن نیز از طریق ضریب توافق لاوشه با نظر خواهی از همین اساتید بررسی گردید. یافته ها: در بخش تحلیل اقدام به استخراج مولفه های تربیت اقتصادی در قرآن کریم شد که این مولفه ها در 3 حوزه اصلی تولید، توزیع و مصرف طبقه بندی شدند. در حوزه تولید، 9 مولفه اصلی و 119 مولفه فرعی، در حوزه توزیع، 24 مولفه اصلی و 56 مولفه فرعی و در حوزه مصرف، 6 مولفه اصلی و 52 مولفه فرعی شناسایی شد. در مرحله بعد، شناسایی مولفه ها از اسناد بالادستی و میزان انعکاس مولفه های استخراج شده از قرآن کریم با اسناد بالادستی بررسی گردید. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که میزان انعکاس مولفه های تربیت اقتصادی در اسناد بالادستی حدود 22 درصد در حوزه تولید، 12 درصد در حوزه توزیع و 20 درصد در حوزه مصرف بود که نتایج بسیار اندکی می باشد. واژگان کلیدی : تربیت، تربیت اقتصادی، قرآن کریم، اسناد بالادستی
۴۶.

صورت بندی مؤلفه های رسانه تراز انقلاب اسلامی از نگاه رهبران و اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال دهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۸) 116 - 160

کلیدواژه‌ها: رسانه تراز انقلاب اسلامی امام خمینی ره آیت الله خامنه ای اسناد بالادستی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۲ تعداد دانلود : ۱۹۵
یکی از نیازهای محوری تمامی رسانه های فعال در جمهوری اسلامی ایران در مسیر پیشرفت و تعالی جامعه، شناخت بایسته های عملکرد رسانه ها در منظومه گفتمان انقلاب اسلامی است که بخش مهمی از آن ریشه در اسناد بالادستی و دیدگاه سیاست گذاران عالی دارد. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف کشف و صورت بندی مؤلفه های رسانه تراز انقلاب به مطالعه این اسناد و بیانات رهبران نظام اسلامی پرداخته است. مطالعه و تحلیل اسناد و بیانات مرتبط با موضوع رسانه و فرهنگ، براساس روش تحلیل مضمون سه مرحله ای ولکات صورت گرفته و نمونه گیری نیز از نوع «نمونه گیری نظری» بوده است. داده ها در قالب 13مضمون محوری به عنوان اصول مبنای گزاره های هنجاری سازماندهی شد. درنهایت بررسی عمیق تر مضامین استخراج شده نشان داد که نگاه رهبران انقلاب و اسناد بالادستی کشور در زمینه رسانه، حداقل در چهار محور کلی رسالت ها و مأموریت ها، باید و نبایدهای محتوایی، باید و نبایدهای فرمی، و ساختار مدیریتی و نیروی انسانی طرح شده و با یکدیگر ارتباط برقرار کرده اند که مؤلفه های ذیل آن در سطوح و موضوعات مختلفی (در منابع هنجاری) لحاظ شده است که نه تنها می تواند به عنوان راهنمای عملکرد سازمان ها و فعالان رسانه ای به آن توجه شود، بلکه از قابلیت کاربست در حوزه ارزیابی برخوردار است.
۴۷.

تحلیل میزان تناظر مبانی معرفت شناختی اسناد بالادستی نظام تربیتی ایران با مبانی معرفت شناختی نظریه یادگیری الکترونیکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال ۳۱ تیر ۱۴۰۱ شماره ۲۹۵ 11-21

کلیدواژه‌ها: مبانی معرفت شناختی مبانی نظریه یادگیری الکترونیکی اسناد بالادستی نظام تربیتی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۸ تعداد دانلود : ۱۲۲
پژوهش حاضر با هدف تحلیل میزان تناظر مبانی معرفت شناختی اسناد بالادستی نظام تربیتی ایران با مبانی نظریه یادگیری الکترونیکی صورت پذیرفته است. روش پژوهش، کیفی است که در آن از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد قیاسی استفاده شده است، جامعه پژوهش شامل کلیه آثار مرتبط اینترنتی و کتابخانه ای و اسنادی است. یافته ها نشان می دهند، بین دو مبانی معرفت شناختی، باتوجه به مؤلفه های اهداف، دامنه، ماهیت، روش، منابع و ابزار، نقاط اختلاف و تباینی وجود دارد. وجوه اشتراک در هدف: یادگیری مادام العمر (اصل جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء صدرالمتألهین، و صیرورت دلوزی) وجود ذهنی، اتحاد عالم و علم و معلوم صدرا و سوبژه دانش ارتباطی و مقارنه دانش و داننده؛ و در دامنه شناخت، قبول جهان طبیعی (علم نفس الامری و فراشناخت)؛ روش شناخت (علم فردی و درونی بودن علم حضوری نفس الامری صدرالمتألهین و علم انفعالی گره اجتماعی و بیرونی بودن علم حصولی صدرا و علم فعال شبکه و گره) و منابع (تجربه) و ابزار (حواس)؛ و در وجوه افتراق عبارتند از: اختلاف در: صیرورت (وجودی اسناد و صیرورت بدون اندام وارگی دلوزی؛ در هدف (نفی فراروایت ها، نظم، ثنویت قوه و فعل و جسم و روح، وحدت علوم، علم یقینی) در دامنه (جهان ماورا الطبیعه/ عصب شناختی)، ماهیت شناخت (وجودی/ بدون اندام وارگی)؛ روش شناخت (وحی و عقل/ ارتباطی) و ابزار (الهام و شهود، کتاب آسمانی/ گره و شبکه و دانش ارتباطی) می توان اشاره کرد.
۴۸.

واکاوی ابعاد و مولفه های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در اسناد بالادستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم بهار ۱۴۰۱ شماره ۲۸ 209-234

کلیدواژه‌ها: قدرت نرم ج.ا.ایران اسناد بالادستی انقلاب اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۰ تعداد دانلود : ۲۱۴
جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بازیگران نظام بین الملل، برای ساماندهی فعالیت های خود در داخل، تعامل با سایر بازیگران سیاسی و به طور کلی برای بقا و تعاملات خود ناگزیر به کسب سطحی از قدرت است. اکنون که بسیاری از قواعد و معادلات حاکم بر روابط داخلی و بین الملل دستخوش تحولات گسترده ای شده است، دستیابی به این اهداف را نمی توان تنها با تکیه بر قدرت سخت دنبال کرد؛ بلکه نیاز به نوع دیگری از قدرت است که بتوان با کمترین هزینه به بیشترین اثرگذاری دست یافت. این شکل از قدرت همان «قدرت نرم» است. ج.ا.ایران که با اتکاء بر دو اصل دین و وحدت مردمی شکل گرفت، با تکیه بر همین قدرت که از مبانی و اصول اساسی در اسناد بالادستی الهام گرفته است، ضمن پایه گذاری انقلابی فرهنگی، توانست مسیر توسعه و شکوفایی داخلی را به خوبی طی کرده، تاب آوری اجتماعی و داخلی را افزایش داده و با گسترش دایره نفوذ معنوی خود در منطقه غرب آسیا و جهان، نوعی گفتمان مقاومت را در برابر گفتمان های مدیریت سلطه و زور در دنیا به وجود آورد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی تلاش کرده است مولفه های قدرت نرم را در اسناد بالادستی شامل دین اسلام، گفتمان امام خمینی، اندیشه های رهبری، فرهنگ و تمدن، قانون اساسی و سند چشم انداز 20 ساله مورد بررسی و واکاوی قرار دهد. نتایج نشان داد هرچند در برخی منابع فوق به طور مستقیم از قدرت نرم صحیت نشده است، اما در تمام این منابع، بر بهره گیری از قدرت نرم در پیشبرد اهداف انقلاب تأکید شده است.
۴۹.

ارائه مدلی برای ارزیابی فعالیت های فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی بر مبنای اسناد بالا دستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش و ارزشیابی سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۸ 155 - 180

کلیدواژه‌ها: ارزیابی فرهنگی فعالیت های فرهنگی اسناد بالادستی مدل فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۱۹۱
اسناد بالادستی، جزء مهم ترین اسناد مرتبط با حوزه فعالیت های فرهنگی که در بسیاری از تصمیمات و اقدامات مهم در حوزه فرهنگی مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از این پژوهش ارائه مدلی جهت ارزیابی فعالیت های فرهنگی در دانشگاه آزاد اسلامی کشور بر مبنای اسناد بالا دستی است. روش تحقیق از نوع تفسیرگرایی و از نظر هدف یک بررسی کاربردی[1] و از نظر زمانی یک بررسی مقطعی[2] است. جامعه این پژوهش، شامل کلیه متخصصان حوزه فرهنگی شاغل در دانشگاه ها، مراکز آموزش عالی و حوزه های علمیه تا حد اشباع نظری می باشد. در این پژوهش از روش تئوری داده بنیاد با رهیافت نظام مند برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. داده های پژوهش از طریق مصاحبه های عمیق و نیمه ساختار یافته با 18 نفر خبره که با روش نمونه گیری نظری انتخاب شده اند، گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری MaxQDA استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد عوامل سازمانی شرایط لازم جهت شکل گیری عملکرد بالای فرهنگی دانشگاه را فراهم می کنند. دستاوردهای حاصل از تحقیق می تواند در راستای ارزیابی فعالیت های فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی برمبنای اسناد بالادستی به کار رود.
۵۰.

بررسی و تبیین الگوی شایستگی مدیران مدارس در اسناد بالادستی نظام آموزش و پرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهبری آموزشی کاربردی سال سوم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 1 - 10

کلیدواژه‌ها: شایستگی مدیران مدارس اسناد بالادستی آموزش و پرورش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۲۰۹
هدف از پژوهش حاضر بررسی و تبیین شایستگی مدیران مدارس در اسناد بالادستی نظام آموزش و پرورش می باشد. روش پژوهش حاضر کیفی و تحلیلی- توصیفی می باشد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه و نمونه پژوهش برابر می باشد. جامعه پژوهش 4 سند مهم نظام آموزشی کشور از جمله سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت، نقشه جامع علمی کشور و برنامه درسی ملی می باشد. محتوای 4 سند مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند و گزاره هایی که با شایستگی مدیران مدارس مروبط بودند جمع آوری و استخراج شده اند. سپس گزاره های بدست آمده از چهار سند به منظور بررسی دقیق تر مورد مقایسه و بررسی قرار گرفته اند. نتایج پژوهش حاضر نشان داده است که سه مولفه اعتقادی، حرفه ای و اجرایی به عنوان الگویی برای شایستگی مدیران مدارس انتخاب شده است. کاربست این الگو ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های آن در انتصاب و انتخاب مدیران آموزش و پرورش و مدارس کشور را قادر می کند تا تب علمی خود را از لحاظ انتخاب و انتصاب مدیران شایسته بسنجند و به عنوان یک قطب نما حرکت علمی خود را از برنامه روزی به برنامه ریزی تغییر و سمت و سوی حرکت خود را جهت ارتقا کیفی آن را روشن نمایند.
۵۱.

ارائه الگوی تربیت معلم کارآمد تر از جمهوری اسلامی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تربیتی سال هفدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۷۰ 185 - 211

کلیدواژه‌ها: الگوی تربیت معلم تربیت معلم کارآمد اسناد بالادستی تراز جمهوری اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۲۰۷
به منظور بهره مندی از تعلیم و تربیت با کیفیت، برخورداری از یک الگوی تربیت معلم اثربخش امری ضروری است. هدف پژوهش حاضر، ارائه الگوی تربیت معلم کارآمد تراز جمهوری اسلامی است. روش پژوهش کیفی و از نوع داده بنیاد(گرندد تئوری) است. جامعه آماری پژوهش از میان اساتید صاحبنظر دانشگاه فرهنگیان که در سال تحصیلی 1399-1398 مشغول به تدریس بودند انتخاب گردید . ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته و تعداد نمونه ها در پژوهش، بر اساس اصل اشباع نظری 21 نفر بود. مدت زمان مصاحبه 30 تا 45 دقیقه در نظر گرفته شد. سؤالات مصاحبه بر اساس اسناد بالادستی تهیه و سپس با استفاده از روش دلفی به رؤیت و ملاحظه صاحب نظران رسید و روایی محتوایی به مدد خبرگان مورد تأیید قرارگرفت، هم چنین برای سنجش پایایی آن از ضریب کاپا(میزان توافق بین داوران) استفاده شد. پایایی از طریق باورپذیری، انتقال پذیری، وابستگی و اعتماد پذیری انجام شد. ضریب بدست آمده 87/0 بود که از نظر روان سنجی ضریب قابل قبولی است. مفاهیم استخراج شده از این مصاحبه ها شامل 105 کداولیه، 15 طبقه اولیه و سه طبقه (تخصص، تعهد، تحول)که طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی در قالب یک الگوی نظری، با محوریت مقوله های اصلی، شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها منعکس شده است و منجر به طراحی الگوی تربیت معلم تراز جمهوری اسلامی شد.
۵۲.

تحلیل جایگاه دولت رفاه ایران در پارادایم های رفاهی با تاکید بر موازین حقوقی و گزارش لگاتوم 2021 (از نظریه تا عمل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های نوین حقوق اداری سال پنجم بهار ۱۴۰۲ شماره ۱۴ 13 - 43

کلیدواژه‌ها: اسناد بالادستی دولت رفاه رژیم های رفاهی گزارش لگاتوم نظام سوسیال دموکرات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۲ تعداد دانلود : ۷۴۱
رژیم های رفاهی بیانگر مجموعه سیاست ها و برنامه های رفاهی یک کشور در حوزه نظر و عمل می باشند که ساختار رفاهی یک کشور را شکل می دهند و به جهت اهداف بسیار مهم رفاه از جمله سعادت و بهروزی شهروندان، توسعه جامعه و همچنین آثار بسیار وسیعی که فقدان مولفه های رفاه در جوامع دارند (مانند آسیب ها، انحرافات و جرایم)، مورد توجه سیاست گذاران اجتماعی و جنایی قرار گرفته است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی ضمن شناخت رژیم ها و مدل های رفاهی به عنوان مبانی نظری، ساختار رفاهی کشور بر مبنای اسناد بالادستی به عنوان نظریه و دیدگاه حقوقی و همچنین وضعیت رفاهی کشور در عرصه بین المللی به عنوان عمل و کارکرد رفاهی مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد. نتایج این پژوهش نشان می دهد، از یک سو قوانین بنیادین در ایران، علیرغم شدت و ضعف در برنامه های رفاهی، حاکی از دیدگاهی نسبتاً فراگیر و تمایل به اجرای نظام دولت رفاه از نوع سوسیال دموکرات است و از سوی دیگر، وضعیت شاخص های رفاهی در گزارش لگاتوم، بیانگر وضعیت بسیار نامطلوب رفاه در کشور و جایگاه نامناسب ایران در عرصه بین المللی و حتی منطقه ای می باشد. همچنین مقایسه وضعیت شاخص های رفاهی در گزارش لگاتوم نشان می دهد که ایران از نظر نظام رفاهی، در کنار کشورهای تامین غیررسمی از نوع کمتر کارآمد قرار دارد. از این رو میان آنچه که در نظریه به عنوان سیاست های رفاهی ناشی از قوانین مبنایی معرفی شده با عمل که حاصل وضعیت فعلی رفاه در کشور است، فاصله بسیار زیادی وجود دارد.
۵۳.

پیشنهادهای سیاستی برای بخش علم و فناوری در برنامه پنج ساله هفتم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر پایه اسناد بالادستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست های راهبردی و کلان سال ۱۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۲ 240 - 271

کلیدواژه‌ها: علم و فناوری اسناد بالادستی برنامه پنج ساله هفتم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی موضوع های سیاستی اجرای سیاست ارزیابی سیاست

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۲۷۲
هدف از این پژوهش شناسایی حوزه های موضوعی سیاست علم و فناوری برپایه اسناد بالادستی و پیشنهاد برخی از گزینه های سیاستی برای این بخش در برنامه پنج ساله هفتم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. در این پژوهش با روش فراترکیب که از روش شناسی های کیفی است، سیاست های علم و فناوری در اسناد سیاستی کشور شناسایی و استخراج شد. سپس این سیاست ها برپایه همانندی ها و تفاوت های موضوعی دسته بندی گردید. براساس تحلیل و تفسیر سیاست های هر دسته نیز نامی بر آن ها نهاده شد. این نام ها همان موضوع های سیاست علم و فناوری است. در پایان نیز برای ویرایش این موضوع ها، دیدگاه دوازده تن از متخصصان دریافت شد. در این پژوهش، شش موضوع سیاستی کلان به همراه هفده موضوع فرعیِ آن ها معرفی شد. شش موضوع سیاستی کلان عبارت است از: 1. منابع انسانی و مهارت ها؛ 2. قوانین و مقررات؛ 3. زیرساخت های اطلاعاتی؛ 4. ارتباطات ملی، منطقه ای و جهانی؛ 5. بخش اطلاعات؛ 6. بخش اقتصاد اطلاعات. این پژوهش پیش نویسی از موضوع های سیاست علم و فناوری و نیز سیاست های در پیوندِ با این موضوع ها را به سیاست گذاران پیشنهاد می کند که می تواند در نگارش برنامه پنج ساله هفتم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به کار رود. در این پژوهش، در زمینه هریک از هفده موضوع، سیاستی فرعی شناسایی شد و افزون بر سیاست، نیازمندی های انجام سیاست و سنجه هایی برای ارزیابی آن نیز پیشنهاد شد.
۵۴.

شناسایی مؤلفه های آموزش سواد رسانه ای و تحلیل جایگاه آن در اسناد بالادستی آموزش وپرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال ۲۲ بهار ۱۴۰۲ شماره ۸۵ 7 - 30

کلیدواژه‌ها: آموزش وپرورش اسناد بالادستی سواد رسانه ای تحلیل محتوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۴ تعداد دانلود : ۲۶۱
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های آموزش سواد رسانه ای و تحلیل جایگاه آن در اسناد بالادستی آموزش وپرورش انجام شد. سروش پژوهش توصیفی شامل تحلیل اسنادی و نیز تحلیل محتوا و رویکرد آن کاربردی است. جامعه پژوهش در بخش تحلیل اسنادی، کلیه متون مرتبط با آموزش سواد رسانه ای و در بخش تحلیل محتوا، چهار سند بالادستی نظام آموزش وپرورش ایران است. با توجه به ماهیت موضوع، از نمونه گیری صرف نظر و کل جامعه بررسی شد. ابزارهای اندازه گیری فرم فیش برداری و فهرست تحلیل محتوای محقق ساخته است. داده های اسنادی به شیوه کیفی و داده های تحلیل محتوا با استفاده از شاخص های توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون بررسی شدند. نتایج پژوهش نشان داد: 1. چارچوب مفهومی آموزش سواد رسانه ای را می توان در سه مؤلفه شناخت، تفکر انتقادی و تولید و تعامل پیام دسته بندی کرد. هریک از این مؤلفه ها نیز به چند خرده مؤلفه تقسیم می شود؛ 2. میزان توجه به مؤلفه های آموزش سواد رسانه در اسناد بالادستی آموزش وپرورش متفاوت است؛ به طوری که بیشترین تأکید بر مؤلفه شناخت و کمترین تأکید بر مؤلفه تفکر انتقادی است؛ 3. در بین اسناد بررسی شده ، بیشترین ضریب اهمیت مربوط به سند چشم انداز بیست ساله (۵۳۴/۰) و کمترین مربوط به سند تحول بنیادین آموزش وپرورش (0/87) بوده است.
۵۵.

واکاوی رویکردها به فلسفه کودک به منظور شناسایی فلسفه کودکی در اسناد بالادستی آموزش و پرورش ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین تربیتی دوره ۱۹ بهار ۱۴۰۲شماره ۱ 259-288

کلیدواژه‌ها: رویکردها فلسفه کودکی اسناد بالادستی فطرت گرایی توحیدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۸ تعداد دانلود : ۲۴۷
در این پژوهش، در راستای شناسایی فلسفه کودکی در اسناد بالادستی آموزش و پرورش ایران، گفتمان های غالب در دو حوزه خطی و غیرخطی مورد بررسی قرار گرفت. از این رو برای تحلیل نوع نگاه به کودک و نیز تأمین هدف مطالعه، ابتدا با استفاده از روش تحلیل اسناد معتبر و روش بردی، تمامی نگرش ها از گذشته تا کنون در قالب پارادایم های سنتی و مدرنیستی در طیف های متنوع تاریخی، دینی، فلسفی و جامعه شناختی توصیف شد. در ادامه، گزاره های توصیف کننده با یکدیگر مقایسه شدند و در خصوص همجواری یا عدم همجواری، شباهت ها و تفاوت ها مورد بررسی قرار گرفت. در پایان؛ بخش مقایسه همزمان رویکردها، مهم ترین عامل در ابهام مفهوم پردازی فلسفه کودکی، نبودِ تعریفی مشخص از آن و بی توجهی به هستی شناسی، ارزش شناسی و معرفت شناسی کودکی در اسناد بالادستی شناخته شد. دستاورد این بررسی نشان دهنده تناقضاتی در مورد نسبت رویکرد فطرت گرایی توحیدی اسناد بالادستی با رویکردهای سنتی و پست مدرنیستی گردیده است که راهکار برون رفت از آن را می توان از یک سو به فاصله گرفتن از رویکردهای خطی و از سوی دیگر به لزوم اشاره بر وجود تفاوت های آن با رویکردهای غیرخطی معطوف کرد. رابطه میانه ای که هم بر وجود تعامل میان کودک با دنیای پیرامون او و هم بر وجود ناهمترازی میان جایگاه او با بزرگسالان اشاره دارد که می توان با استفاده از رویکردهای بیناپارادایمی و رویکرد غیرخطی پیوسته کودکان را شرکایی در فرایند پژوهش و دانش تلقی نمود.
۵۶.

آموزش نیکوکاری در مدارس دوره ابتدایی ایران

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مطالعات وقف و امور خیریه دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 189 - 222

کلیدواژه‌ها: آموزش نیکوکاری سیاست های آموزش نیکوکاری واقعیت های آموزش نیکوکاری دوره ابتدایی اسناد بالادستی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۲۲۶
دوره کودکی دارای اهمیت بنیادین برای آموزش های اساسی و همگانی است. یکی از این آموزش های اساسی، انتقال مفاهیم مرتبط با ارزش های اخلاقی از جمله نیکوکاری می باشد. در واقع، نیکوکاری از نیازهای اساسی برای حیات اجتماعی محسوب می شود که به میزان تن سپردن به قانون، دارای اهمیت است. به دلیل جایگاه مهم نیکوکاری در کسب کمال فردی و اجتماعی، ایجاد حس علاقه به نیکوکارشدن در کودکان و نوجوانان جزو رسالت های مهم آموزش و پرورش قلمداد می شود. لذا؛ در این مقاله تلاش شده است که سیاست گذاری و برنامه ریزی درسی آموزش ابتدایی ایران از نظر اهمیت و جایگاه نیکوکاری مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور؛ محتوای اسناد بالادستی و کتاب های درسی دوره ابتدایی از لحاظ میزان پرداختن به نیکوکاری و مصادیق آن با استفاده از رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوای استقرایی بررسی شد. جامعه پژوهش شامل اسناد بالادستی حوزه آموزش یعنی «چشم انداز بیست ساله ی جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 شمسی»، «سیاست های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش»، «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش»، «برنامه درسی ملی» و «تمام کتب درسی دوره ابتدایی» بود؛ که انتخاب از آنها به شیوه هدفمند صورت گرفت. نتایج تحلیل اسناد بالادستی نشان دهنده این بود که واژه نیکوکاری یکبار در قالب «گسترش فرهنگ نیکوکاری» در سند تحول بنیادین مطرح شده است و در سایر اسناد مفاهیم و مصادیق همتای آن مورد توجه قرار گرفته است. در نتیجه این تحلیل پنج دستاورد شناسایی شد که تبیین کننده آموزش نیکوکاری در مدارس ابتدایی ایران هستند: "پرورش دانش آموز نیکوکار (به معنای کمک مادی به فقرای خودی)، محدودسازی ایثار و فداکاری به خودی ها، باورداشتن کمک به دیگران خودی، تشویق امور خیر و وقف در قالب های حاکمیتی و کمک مادی به دیگران". همچنین، پیگیری سیاست ها و آموزه های مربوط به نیکوکاری و مفاهیم همتای آن در آموزش کودکان، در برنامه درسی آشکار مدرسه یعنی «کتاب های درسی» دوره ابتدایی تبلور یافته است که بیش از همه کتاب های درسی «قرآن» و «هدیه های آسمان» برای طرح آموزه های این مفهوم مورد استفاده قرار گرفته اند. در این بررسی آشکار شد که مجموعه آموزه ها و اندیشه های مورد نظر در ارتباط با نیکوکاری در مدارس ابتدایی ایران تحت سیزده مبحث اساسی سازماندهی و دنبال می شوند؛ که عبارتند از: "منطق، مفهوم، منش، جایگاه، انواع، مصادیق، تاثیرات، الگو و راهنمایان، آموزش، سفارش(توصیه)، ضرورت، بزرگداشت، نیروهای واسط و گستره نیکوکاری".
۵۷.

الگوی توسعه پایدارگردشگری ورزشی جمهوری اسلامی ایران: نظریه پردازی داده بنیاد بر اساس اسناد بالادستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۱ 94 - 65

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار گردشگری ورزشی نظریه پردازی داده بنیاد اسناد بالادستی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۷۷
هدف مطالعه حاضر تدوین الگوی فرایندی توسعه پایدار گردشگری ورزشی ایران بر اساس اسناد بالادستی بود. این مطالعه بنیادی و اکتشافی است که به روش اسنادی و تحلیل محتوای کیفی و با استفاده از روش نظریه پردازی داده بنیاد انجام شد. تحلیل محتوی با قانون اساسی آغاز شد و تا زمان رسیدن به اشباع موضوعی ۹ سند بالادستی تحلیل شدند. کدگذاری محوری 319 کد باز، ۸۳ مقوله فرعی و ۲۶ مقوله اصلی را تشکیل داد و ایجاد شبکه ارتباطی بین آنها پدیده محوری، شرایط عِلّی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها مشخص کرد. توسعه پایدار گردشگری ورزشی به عنوان پدیده محوری انتخاب و با برقراری ارتباط بین سایر مقوله های اصلی الگو تدوین شد. شرایط عِلّی شامل استقلال بودجه دولت از ثروت های عمومی و مبانی انسان شناختی، شرایط زمینه ای شامل ملاحظات اجتماعی، مشارکت ذی نفعان، سیاست گذاری و برنامه ریزی و اقتصاد مقاومتی، شرایط مداخله گر شامل حکمروایی مطلوب، فرهنگ و هویت ایرانی-اسلامی، همبستگی ملی و بین المللی، تأمین مالی، ساخت یافتگی جامعه، حس مکان و توجه به مقتضیات تاریخی در توسعه بود. راهبردها شامل بازاریابی، توسعه زیرساخت های خدمات رفاهی و اقامتی، مدیریت حمل و نقل، مدیریت تأسیسات و کسب و کارهای گردشگری ورزشی، مدیریت محیط زیست، مدیریت و آموزش منابع انسانی گردشگری، حفاظت از منابع گردشگری ورزشی، و مدیریت علم، فناوری و نوآوری، و پیامدها شامل «پایداری محیط زیست، منابع طبیعی و انرژی»، توسعه صلح، توسعه متوازن، و رفاه جامعه میزبان بودند. الگوی تدوین شده قابلیت اجرا با بهره گیری از حمایت قانونی را دارد.
۵۸.

فراترکیب مؤلفه های سرمایه اجتماعی و ارزیابی جایگاه آن در اسناد بالادستی و کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۰ 197 - 230

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی سنتزپژوهی اسناد بالادستی کتب درسی مطالعات اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹ تعداد دانلود : ۱۹۶
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های سرمایه اجتماعی از معتبر داخلی و خارجی و ارزیابی جایگاه آن در اسناد بالادستی و کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی صورت گرفته است. نمونه های مورد مطالعه شامل سه دسته منابع خارجی و داخلی مرتبط با سرمایه اجتماعی، اسناد بالادستی(سند تحول بنیادین آموزش وپرورش، سند برنامه درسی ملی و اهداف مصوب دوره ابتدایی تحصیلی) و متن کتب درسی مطالعات اجتماعی پایه های سوم تا ششم ابتدایی بود. روش پژوهش مورد استفاده فراترکیب بوده که در خلال آن برای ارزیابی اسناد بالادستی و کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از تحلیل محتوای کمی استفاده شده است. یافته های ناشی از فراترکیب بیانگر آن بود که سرمایه اجتماعی را می توان در قالب 10 کلان مؤلفه ارزیابی و گزینش منابع اطلاعاتی، ارتباط اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی، مسئولیت پذیری اجتماعی، عدالت اجتماعی، پذیرش تنوع فرهنگی، زبانی و مذهبی، حمایت اجتماعی، هنجارهای اجتماعی و 49 زیر مؤلفه دسته بندی کرد. تحلیل محتوای اسناد بالادستی نیز نشان داد چارچوب مفهومی مذکور در سند تحول و برنامه درسی ملی تا حد مطلوبی مورد توجه قرار گرفته لکن اهداف مصوب دوره ابتدایی نتوانسته در راستای آن ها حرکت کند و دچار غفلت هایی شده که در کتب درسی مطالعات اجتماعی تجلی یافته است. اصلی ترین غفلت ها در مؤلفه های ارزیابی و گزینش منابع اطلاعاتی(استفاده از رسانه ها، اطلاع از محیط پیرامون، سعی در کشف واقعی بودن اطلاعات) و انسجام اجتماعی(همبستگی با دیگران بر سر منافع کشور و تعهد به اجتماع) بوده است.
۵۹.

اولویت دهی مشوق های قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت برای برنامه هفتم توسعه در قالب اسناد بالادستی با رویکرد آینده نگاری راهبردی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی انقلاب اسلامی سال ۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۵) 141 - 168

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری راهبردی برنامه هفتم توسعه اسناد بالادستی جوانی جمعیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۲۰۵
هدف: این پژوهش با هدف ، اولویت دهی به مشوق های مطروحه در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در قالب اسناد بالادستی با رویکرد آینده نگاری به رشته تحریر درآمده است. روش: این پژوهش با بهره گیری از سه روش به نتیجه رسیده است.در گام نخست با استفاده از روش فراتحلیل دست به شناخت وضع موجود زده، در گام دوم با مطالعه اسنادی، اسناد موجود در خصوص موضوع را بررسی کرده و در نهایت در گام سوم با استفاده از تکنیک دلفی مشوق های کلیدی و مهم را شناسایی کرده است. یافته ها: در این پژوهش بعد از بررسی اسناد بالادستی و شناسایی تاکیدات آنها در خصوص بحث جوانی جمعیت، مشوق های مطروحه در قانون احصاء شده و با استفاده از نظرات کارشناسان مشوق های کلیدی طی پنج مرحله دلفی انتخاب شدند. در ادامه کار بعد از شناسایی بحران های چهارگانه، مشوق هایی فارغ از مشوق های مطروحه در قانون به سیاستگذار پیشنهاد شد. نتیجه گیری: در این پژوهش سعی شد تا این گزاره نهادینه شود که زمان پایان دادن به شیوه عمل مقطعی و آزمون و خطا در این حوزه به سر آمده و باید با توجه به محدودیت های موجود، عوامل موثر به منظور طراحی چارچوبی جامع برای سیاستگذاری استخراج گردد تا به وسیله آن بتوان از این گذرگاه مهم جان سالم بدر برد.
۶۰.

واکاوی سیاست های کلی انرژی و چگونگی اعمال رویکرد اجتماعی در اسناد بالادستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست های راهبردی و کلان سال ۱۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۳ 477 - 518

کلیدواژه‌ها: اسناد بالادستی سیاست گذاری انرژی رویکرد اجتماعی طرح های توسعه ای مدیریت مصرف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۳۰
سیاست گذاری صحیح در حوزه انرژی برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار، مستلزم منظور کردن طیف متنوعی از ملاحظه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است. دغدغه اصلی این است که سیاست انرژی تحت سلطه رویکرد فنی / فیزیکی قرار داشته و این به معنی نادیده گرفتن و سوءتعبیر زمینه انسانی و اجتماعی عرضه و تقاضا در سیاست گذاری انرژی است. در پژوهش حاضر کوشیده ایم سیاست های مندرج در اسناد بالادستی حوزه انرژی و نحوه اعمال رویکرد اجتماعی در سیاست گذاری این حوزه را واکاوی نماییم. بدین منظور با به کارگیری روش تحلیل محتوای کیفی قیاسی و استقرایی، مفاد مرتبط با حوزه انرژی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها بیانگر تأکید جدّی سیاست گذاری انرژی بر دو حوزه طرح های توسعه ای و مدیریت مصرف بوده که اگرچه عناصری از رویکرد اجتماعی را دربردارد، اما در موارد زیادی نیز از اتخاذ این رویکرد غفلت شده است. در اسناد اخیر، ذهنیت غالب، حاکی از تمایل نسبی در رویکرد تکنیکی به سمت رویکرد تکنیکی اجتماعی می باشد. الگوی پیشنهادی پژوهش برای اعمال رویکرد اجتماعی مبتنی بر تجربه برنامه ها و در چهارچوب اسناد بالادستی و تحول های پارادایمی بوده که قابل کاربست در برنامه هفتم توسعه و نیز دیگر رویه های اجرایی مرتبط می باشد.