اندیشه سیاسی

دوره رنسانس، تجلی گاه اندیشه های متضاد و گوناگون است. فیلسوفان، ادیبان، هنرمندان، سیاستمداران هریک ترکیبی از دوران کلاسیک و مدرن بودند. در این دوره گذار هم بحث حاکمیت کلیسا بود و هم بحث حاکمیت مردم، هم از الهیات مسیحی سخن گفته می شد و هم فلسفه یونانی. اندیشمندان این دوره نیز نمود این دوره گذار بودند. فیلسوفان سیاسی این دوره از ماکیاولی تا هابز نقش برجسته ای در زمینی کردن نگاه به سیاست داشتند. اگر این فیلسوفان قله فلسفه سیاسی این دوره بودند، فیلسوفان دیگری بودند که به مثابه دامنه کوه فلسفه مدرن شناخته می شود و با شناخت بهتر اندیشه آنها، فهم ما از بنیان های فلسفه مدرن روشن تر می شود. فرانسیسکو سوارز از آن دسته فیلسوفانی بود که هم پای در الهیات مسیحی و هم دل در گرو فلسفه یونان داشت. اندیشه او نمود گذار اندیشه سیاسی از آسمان به زمین است. در این مقاله با هدف شناخت «قانون» در اندیشه سیاسی این فیلسوف اسپانیایی که تاکنون هیچ پژوهشی در زبان فارسی صورت نگرفته است، به دنبال پاسخگویی به این مسئله است که مفهوم قانون چه تعریفی در اندیشه سوارز دارد و این تفکر چه تأثیری در گذار به حاکمیت مردم داشته است؟ روش مورد بررسی بر مبنای روش زمینه-متن محور اسکنیر خواهد بود.

تاریخ نگاری در اندیشه سیاسی، در کنار نگاه به بستر یا زمینه های تاریخی و سیاسی، پارادایمِ زبانی مسلط در دوره شکل گیری هر اندیشه ای را نیز شناسایی و مورد بررسی قرار می دهد. جان پاکاک در کنار کوئینتن اسکینر و جان دان از بنیانگذاران مکتب کمبریج در روش شناسیِ اندیشه سیاسی می باشد. بر اساس روشِ تاریخ نگاریِ وی، برای مطالعه اندیشه سیاسی بایستی از یک سو متون اندیشه سیاسی را در زمینه تاریخی شان قرار داد و از سوی دیگر به تحلیل زبانی این متون به عنوان جزئی از یک پارادایم یا کنش گفتاری پرداخت. مشخصه های روش شناسیِ تاریخ نگاری عبارتند از: زمینه یا بستر تاریخی در یک سو، و زبان، کنش، گفتمان و پارادایم در سوی دیگر. این روش در مقابل روش شناسی متن محور قرار می گیرد. پس از انتشار کارهای پاکاک و تحقیقات وی درباره اندیشه سیاسی قرن هفدهمِ انگلستان شاهد کشف نوعی سنت جمهوری خواهی هستیم که در دهه های گذشته سنت لیبرالیسم را به چالش کشیده است.