اسلام گرایی در تونس، ماهیت و چشم انداز آینده
آرشیو
چکیده
ادبیات سیاسی اسلام گرایی در تونس که از بطن سنت فکری اخوان المسلمین سربرآورده بود، در سیر تکاملی خود، به ویژه پس از انقلاب 2011 با تغییراتی مهم روبرو گردید. اسلام گرایان میانه رو به رهبری حرکه النهضه پس از دوره کوتاهی از حکمرانی در سالهای 2011 تا 2014 به تدریج از سنت فکری اسلام سیاسی انقلابی و ایدئولوژیک فاصله گرفته و به نوعی عملگرایی روی آوردند. پژوهش حاضر با هدف پاسخ به این پرسش انجام شده است که این گذار از اسلام سیاسی انقلابی به سمت عملگرایی را چگونه می توان تبیین نمود. داده های تحقیق که در چارچوب دیدگاه های معرفت شناسانه مکینتایر تحلیل شده است، نشان می دهد که این چرخش فکری صرفا یک تاکتیک سیاسی نبوده، بلکه حکایت از وقوع یک بحران معرفت شناختی در خوانش رهبران النهضه از سنت فکری اخوانی دارد. آنان در مواجهه با مجموعه در هم تنیده ای از بحران های جامعه تونس، دریافته بودند که دیگر نمی توان با تکیه بر اصول و باورهای گذشته راه حلی برای پیشرفت ارائه نمود، بلکه به منظور رفع نارسایی های موجود باید ارزیابی مجددی از سنت فکری اسلامی صورت پذیرد. صورتبندی مجدد آنان از سنت اسلامی به جای آن که مبتنی بر امکانات درون سنت باشد، بیشتر در جهت فاصله گرفتن از اصول و معیارهای سنت و در جهت گرایش به پراگماتیسم و نوعی واقع گرایی سیاسی بوده است. این امر نشان می دهد که اسلام گرایان برای حل بحران های جامعه خود، مجهز به ابزارهای تحلیلی و فکری لازم نبوده و به همین جهت، نتوانسته اند بر اساس معیارهای درون سنت اسلامی اندیشه ای نظام مند و منسجم برای تحقق الگویی موفق از حکمرانی اسلامی ارائه نمایند. آنان در صورتی خواهند توانست در آینده جامعه تونس نقشی داشته باشند که خود را به ابزارهای تحلیلی فکری لازم در مواجهه با مسائل نوظهور مجهز سازند.Islamism in Tunisia, its nature and prospects
The political discourse of Islamism in Tunisia, which has roots in the intellectual tradition of the Muslim Brotherhood, has undergone significant changes over time, especially following the 2011 revolution. After a brief period of rule from 2011 to 2014, the moderate Islamists led by the Ennahda Movement gradually moved away from the revolutionary and ideological foundations of political Islam and adopted a more pragmatic approach. This study aims to explain how this transition from revolutionary political Islam to pragmatism can be understood. Using MacIntyre's epistemological framework, the analysis suggests that this shift is not merely a tactical political move but also reflects an epistemological crisis within the leaders’ reading of the Brotherhood’s intellectual tradition. Confronted with complex societal crises, Ennahda leaders recognized that solutions based solely on past principles and beliefs were no longer viable. Instead, they saw the need to reassess and reinterpret the Islamic intellectual tradition to address current shortcomings. Their reinterpretation was less about expanding the possibilities within the tradition and more about distancing themselves from traditional principles and criteria, favoring pragmatism and political realism. This reveals that Islamist leaders lack the necessary analytical and intellectual tools to effectively address societal crises, which hindered their ability to develop a systematic and coherent model of Islamic governance grounded in traditional criteria. Going forward, their potential role in Tunisia’s future depends on their capacity to equip themselves with the intellectual tools needed to confront emerging issues and challenges.
تبلیغات
