مطالب مرتبط با کلیدواژه

آینده نگاری راهبردی


۲۱.

بررسی عوامل مؤثر بر رضایت شغلی کارکنان جمعیت هلال احمر با رویکردآینده نگاری راهبردی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

تعداد بازدید : ۳۷۹ تعداد دانلود : ۱۷۸
مقدمه:تغییرات سریع محیطی، نظام های برنامه ریزی در سازمان ها را با چالش مواجه ساخته وآینده نگاری راهبردی به دلیل انعطاف پذیری در برابر بدیل های متغیّر آینده، با استقبال روزافزونی از طرف سازمان ها روبه رو شده است. فرآیند آینده نگاری راهبردی در سازمان ها نیازمند توجه به سرمایه انسانی می باشد. مدیران و رهبران چشم اندازمحور باید به اهمیت عوامل مؤثر در ایجاد انگیزش شغلی و رضایت شغلی در آینده سازمان توجه بیشتری داشته باشند. بر همین اساس، سوال اصلی این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر رضایت شغلی کارکنان و ارائه راهکارهای ارتقای آن است که ضمن مروری بر مهم ترین عوامل مؤثر بر رضایت شغلی کارکنان و ارتباط آن با آینده سازمان به سوابق و پیشینه های این موضوع می پردازد. روش: روش تحقیق ترکیبی است. جامعه آماری، شامل کارکنان جمعیت هلال احمر استان قزوین است. در بحث آمار استنباطی هم از تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول و دوم برای بررسی میزان ارتباط بین شاخص های پرسشنامه و عوامل رضایت شغلی و بررسی میزان ارتباط بین عوامل رضایت شغلی روی آینده سازمان بهره گرفته شده است. یافته ها: عوامل مؤثر بر رضایت شغلی کارکنان، در دو دسته اصلی طبقه بندی شده اند. نخست، عوامل محیطی شغل و مرتبط با شغل که مهم ترین تأثیر را بر رضایت شغلی دارند و شامل چگونگی رفتار افراد، ماهیت وظایف شغلی، ارتباط با سایر افراد در محیط کار و پاداش ها می باشد. دوم، عوامل فردی که افراد با خود به شغلشان منتقل می نمایند، مانند تجارب قبلی فرد و شخصیت. هر دو دسته عوامل در مبحث رضایت شغلی از یکدیگر تأثیر می پذیرند. نتیجه گیری: پنج عامل مؤثر بر رضایت شغلی کارکنان جمعیت هلال احمر به ترتیب ماهیت شغلی، مدیریت (ما فوق)، همکاران، فرصت های ترفیع، حقوق و مزایا اولویت بندی شدند.
۲۲.

سناریو نویسی صنعت دخانیات ایران در افق 1424 با تأکید بر حکمرا نی خوب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری راهبردی حکمرانی خوب نگرش پارادوکسیکال صنعت دخانیات ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۲۵۸
از دغدغه های اصلی تمام صنایع بزرگ قرار گرفتن در مسیر توسعه و توسعه یافتگی است. آنچه در این مسیر، اکثر شرکت های ایرانی به آن نیاز دارند وجود قوانین قدرتمند و به کار بردن اصول حکمرانی هوشمندانه است تا بتوانند با سیاست ها و راهبرد های خود، موفقیت را تضمین نمایند. در شرایط کنونی، صنعت دخانیات ایران به عنوان یکی از قدیمی ترین صنایع ایران در هاله ای از ابهام و پیچیدگی قرار دارد. براین اساس  ارائه آینده نگاری راهبردی حکمرانی خوب در صنعت دخانیات گامی مهم در جهت سلامت مردم، افزایش درآمد دولت، حمایت از صنایع داخلی و هم زمان کنترل مصرف دخانیات می باشد و سبب می شود با دیدی باز و آینده نگرانه به سمت برنامه ریزی، سیاست گذاری صحیح و ایجاد حکمرانی خوب در این صنعت حرکت نمود. بر این اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی فرصت ها و چالش های این صنعت از طریق یافتن پیشران ها، عدم قطعیت ها، تدوین سناریوهای محتمل و مطلوب و ارائه راه کار می باشد. با توجه به این موضوع جهت گیری پژوهش، کاربردی-توسعه ای؛ رویکرد پژوهش، چرخه استقرایی-قیاسی؛ راهبرد پژوهش، پیمایشی اکتشافی/توصیفی/تبیینی؛ شیوه گردآوری داده ها، کتابخانه ای، پرسشنامه و استفاده از متخصصان خبره؛ نمونه گیری، هدفمند و در دسترس؛ ابزار تحلیل داده ها، نرم افزار میک مک و در نهایت تدوین سناریو با بهره گیری از خبرگان متخصص می باشد. بعد از تجزیه و تحلیل اطلاعات، دو پیشران «متغیرهای سیاسی واقتصادی» و حکمرانی خوب «میزان پاسخگویی، شفافیت، التزام به قانون، احترام به حقوق انسان ها و رفتار اخلاقی» به عنوان دو عدم قطعیت شناسایی و سناریوهای  این صنعت شناسایی گردید. چهار سناریوی قوی سیاه یا بهشت گمشده ی شرکت های چندملیتی، جامعه سلامت در انتظار حکمرانی خوب، صنعت دخانیات محروم از موهبت سیاسی و اقتصادی و در نهایت جامعه سبز، ایران نمونه کامل یک کشور درکنترل دخانیات تدوین و سناریو مطلوب نیز جامعه سبز تعیین گردید
۲۳.

نقش آینده نگاری راهبردی صداوسیما در مدیریت تغییرات اجتماعی و ارتقاء امنیت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری راهبردی مدیریت تغییرات اجتماعی امنیت ملی صداوسیما

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۲۴۳
رسانه ها در دنیای امروز جایگاه ویژه و منحصر به فردی در مدیریت افکار عمومی دارند به طوری که نظام های سیاسی تلاش می کنند از رسانه ها برای هدایت و مهندسی ارزش ها و نگرش های جامع استفاده کنند. در واقع رسانه ها یکی از مهمترین ابزارهای مدیریت تغییر و تحولات اجتماعی به شمار می آیند و به واسطه این کارکرد مهم، تاثیر مستقیمی در انسجام ملی و در نهایت امنیت ملی کشورها می گذارد.هدف ازانجام این پژوهش این است که نقش صداوسیما راباکاربست آینده نگاری راهبردی در مدیریت تغییرات اجتماعی و ارتقاء امنیت ملی کشور تبیین کند بر این اساس، فرضیه اصلی پژوهش این است که صداوسیما از طریق مدیریت تغییرات اجتماعی مبتنی بر پیش بینی و پیش تدبیری و با بهره گیری از آموزه های اسلامی-ایرانی موجب ارتقاء و افزایش سطح امنیت ملی خواهد شد. برای پاسخگویی به این مساله از روش های کیفی-کمی و پرسشنامه بسته استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون های آماری این پژوهش(همبستگی و رگرسیون خطی) نشان می دهد که مدیریت تغییرات اجتماعی بر افزایش امنیت ملی کشور توسط صداوسیما تأثیر مثبت دارد و از سوی دیگر آینده نگاری راهبردی نیزبر مدیریت تغییرات اجتماعی تأثیر دارد. در نهایت نیز آینده نگاری راهبردی صداوسیما در مدیریت تغییرات اجتماعی با آموزه های اسلامی- ایرانی موجب ارتقاء و افزایش سطح امنیت ملی کشورخواهد شد
۲۴.

چرایی و پیدایی محور مقاومت و تحلیل ساختاری مسائل مرتبط از منظر آینده نگاری راهبردی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جبهه مقاومت جمهوری اسلامی ایران امنیت ملی آینده نگاری راهبردی تحلیل ساختاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۶ تعداد دانلود : ۳۲۱
جمهوری اسلامی ایران، از ابتدای پیدایش مطابق با اصول مکتبی خود و با پشتیبانی قانون اساسی، همواره به دنبال حمایت مادی و معنوی از جریان های مقاومت اسلامی و نهضت های آزادی بخش بوده و در این مسیر متحمل هزینه های بسیاری نیز شده است. موفقیت های مقاومت اسلامی لبنان در مقابل رژیم صهیونیستی، شکل گیری بسیج مردمی (حشد الشعبی) در عراق برای مقابله با گروه تروریستی داعش ، در کنار رشد فکری و سیاسی سال های اخیر مردم کشورهای منطقه غرب آسیا و گره خوردن مطالبات ایشان با آرمان هایی چون استقلال طلبی، عدالت جویی، اسلام خواهی، کوتاه کردن دست قدرت های مداخله گر از منطقه، در کنار خیزش بیداری اسلامی مردم ستمدیده در کشورهایی مانند بحرین، یمن، فلسطین، سوریه و ... همگی فرصت مناسبی را فراهم آورده است تا بتوانیم با نگاهی ژرف تر، به تحلیل چرایی و پیدایی جبهه مقاومت و مبانی فکری آن در حوزه سیاست خارجی بپردازیم و از منظر آینده نگاری راهبردی و ابزارهای مرتبط با آن، مؤلفه های این جبهه را بررسی نماییم. در این پژوهش با استفاده از روش های آینده نگاری راهبردی، در ابتدا از طریق پویش محیطی به شناسایی پدیده ها و مسائل مرتبط با چرایی و پیدایی جبهه مقاومت پرداخته شده است و پس ازآن با استفاده ازنظر خبرگان، اولویت های مهم این مسائل دسته بندی شده اند. در پایان نیز با کمک روش تحلیل تأثیر متقابل و نرم افزار میک مک، عوامل کلیدی اثرگذار و تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم آن ها ارزیابی و مهم ترین مسائل مرتبط با چرایی و پیدایی محور مقاومت موردبررسی قرارگرفته است.
۲۵.

طراحی مدل آینده نگاری راهبردی به منظور پیاده سازی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۲۷۴
هدف از این مقاله ارائه مدلی است که بتواند بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی را به اسناد برنامه ای کشور مرتبط نموده و زمینه برای پیاده سازی آن را فراهم کند و برای این منظور از ادبیات نظری مدل های آینده نگاری راهبردی استفاده شده تا یک مدل برای پیاده سازی بیانیه بومی سازی گردد. بدین منظور مدل اولیه به کمک مطالعات اسنادی و کتابخانه ای طراحی شده و سپس با استفاده از مصاحبه و پرسش نامه خبرگانی، تاب آوری مدل در ابعاد مختلف مورد سنجش قرار گرفته است. مدل نهایی بدین صورت به دست آمده است که بایستی براساس بیانیه گام دوم، رویکردهای کلان آینده پژوهانه استخراج و سپس چارچوب های شناختی – هنجاری گام دوم انقلاب به دست آید. در ادامه سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مبتنی بر آن بازنویسی شده و چشم اندازهای کلان و ملی (یا بخشی) بر اساس این سند و در افق های زمانی کمتر از 40 سال تدوین گردد. ذیل این چشم اندازها فرآیند دیدبانی راهبردی اجرا شده و در انتها اسناد سیاستی جهت پیاده سازی تولید می گردد. برای پیاده سازی سند گام دوم می بایست ابتدا تمام سند به برخی موضوعات کلان ملی شکسته شده و سپس برای هر موضوع، اسناد سیاستی کشور (مانند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت) اصلاح و تدوین شده و سپس اسناد خردتر مانند چشم انداز، راهبردهای کلان، اسناد سیاستی و... تدوین گردد.
۲۶.

آینده نگاری راهبردی کارآفرینی در صنعت ورزش ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری راهبردی کارآفرینی صنعت ورزش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۱۸۹
هدف از پژوهش حاضر آینده نگاری راهبردی کارآفرینی در صنعت ورزش ایران بود. این تحقیق بر اساس هدف از نوع کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات از نوع آمیخته کیفی کمی است. تحقیق حاضر دارای پارادایم تفسیری و اکتشافی با رویکرد آمیخته (کیفی کمّی) است. مشارکت کنندگان پژوهش متخصصان کارآفرینی، کارآفرینی در ورزش، و استادان مدیریت بودند که به صورت هدفمند تا رسیدن محقق به اشباع نظری 20 نفر از آنان به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. تجزیه وتحلیل داده ها در قسمت کیفی به صورت کدگذاری مبانی نظری و مصاحبه های خبرگان انجام شد. بعد از مشخص کردن عناصر سیستم، شبکه روابط بین متغیرها تعیین شد و در ادامه شناسایی ساختار سیستم انجام گرفت. در مرحله بعد، ماتریس تحلیل ساختاری تشکیل شد و عناصر سیستم در آن جایگزین شدند و با توجه به قوانین تکنیک تحلیل اثرات متقابل به رابطه دودویی عناصر امتیاز داده شد. در قسمت کمّی عوامل مؤثر شناسایی و وارد ماتریس اثرات متقاطع در نرم افزار میک مک شدند و پس از استخراج عوامل کلیدی سناریوی آینده مطلوب کارآفرینی صنعت ورزش ایران تدوین شد. نتایج تحقیق نشان داد 10 عامل مشترک بین عوامل کلیدی تأثیرگذار و تأثیرپذیر وجود دارند و 30 وضعیت محتمل برای 10 عامل تعریف شد. در بخش سناریونویسی نیز 12 سناریو احتمال وقوع دارند که در این میان سناریوی اول مهم ترین و محتمل ترین سناریوی پیش روی توسعه کارآفرینی در صنعت ورزش ایران است.
۲۷.

پویش محیطی صنعت دخانیات ایران: گام نخست در فرآیند آینده نگاری راهبردی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری راهبردی پویش محیطی صنعت دخانیات فراترکیب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۶ تعداد دانلود : ۱۷۰
وجود عدم قطعیت ها، پیچیدگی ها و ابهام از ویژگی های ساختاری صنعت دخانیات برای برنامه ریزان کشور در دوران کنونی است. در چنین شرایطی ابزارهای برنامه ریزی و استراتژی سنتی دیگر مناسب نیستند. لذا هدف پژوهش حاضر پویش محیطی عوامل موثر بر آینده نگاری راهبردی صنعت دخانیات ایران است. در واقع این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که شناسایی کدام عوامل محیطی می تواند در رسیدن به آینده مطلوب صنعت دخانیات ایران مؤثر باشد. پویش محیطی یکی از روش های آینده نگاری راهبردی است که هدفش شناسایی، فهم، ارزیابی و اولویت بندی پاسخ ها به موضوعات و تغییرات محیطی است. هدف از پویش محیطی، اعلام هشدار به موقع به تصمیم گیران است، تا بدین ترتیب تصمیم گیران فرصت کافی برای واکنش مناسب داشته باشند. پژوهش حاضر، از حیث بنیان فلسفی، پراگماتیسمی، از جهت هدف، اکتشافی و از منظر جهت گیری، کاربردی- توسعه ای است. جامعه نظری پژوهش، متخصصان و مدیران ارشد صنعت دخانیات و خبرگان دانشگاهی هستند که با روش نمونه گیری قضاوتی انتخاب شده اند. به منظور پویش محیطی عوامل موثر بر آینده نگاری راهبردی صنعت دخانیات، درگام اول با مرور نظام مند پیشینه پژوهش با روش فرا ترکیب و مصاحبه با خبرگان صنعت 66 عامل محیطی احصاء شد و سپس با استفاده از روش دلفی مهم ترین آن ها شناسایی شد. 28 پیشران غربال شده آینده صنعت دخانیات ایران در گروه های اقتصادی، فردی و روانی، قاچاق، فناوری، سیاسی و قانونی، اجتماعی، حکمرانی، زیست محیطی، سلامت و بهداشت و بازاریابی دسته بندی شدند.
۲۸.

اولویت دهی مشوق های قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت برای برنامه هفتم توسعه در قالب اسناد بالادستی با رویکرد آینده نگاری راهبردی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری راهبردی برنامه هفتم توسعه اسناد بالادستی جوانی جمعیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۲۳۰
هدف: این پژوهش با هدف ، اولویت دهی به مشوق های مطروحه در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در قالب اسناد بالادستی با رویکرد آینده نگاری به رشته تحریر درآمده است. روش: این پژوهش با بهره گیری از سه روش به نتیجه رسیده است.در گام نخست با استفاده از روش فراتحلیل دست به شناخت وضع موجود زده، در گام دوم با مطالعه اسنادی، اسناد موجود در خصوص موضوع را بررسی کرده و در نهایت در گام سوم با استفاده از تکنیک دلفی مشوق های کلیدی و مهم را شناسایی کرده است. یافته ها: در این پژوهش بعد از بررسی اسناد بالادستی و شناسایی تاکیدات آنها در خصوص بحث جوانی جمعیت، مشوق های مطروحه در قانون احصاء شده و با استفاده از نظرات کارشناسان مشوق های کلیدی طی پنج مرحله دلفی انتخاب شدند. در ادامه کار بعد از شناسایی بحران های چهارگانه، مشوق هایی فارغ از مشوق های مطروحه در قانون به سیاستگذار پیشنهاد شد. نتیجه گیری: در این پژوهش سعی شد تا این گزاره نهادینه شود که زمان پایان دادن به شیوه عمل مقطعی و آزمون و خطا در این حوزه به سر آمده و باید با توجه به محدودیت های موجود، عوامل موثر به منظور طراحی چارچوبی جامع برای سیاستگذاری استخراج گردد تا به وسیله آن بتوان از این گذرگاه مهم جان سالم بدر برد.
۲۹.

بررسی تأثیر آینده نگاری راهبردی بر برنامه ریزی شهری (موردمطالعه: شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری راهبردی برنامه ریزی شهری ضریب لاوشه ماتریس میک مک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۹ تعداد دانلود : ۱۵۳
شهری و تنوع ذینفعان شده که به عدم قطعیت های آن افزوده است. شهر خلاق صنایع دستی یونسکو (اصفهان) نیاز به نگاهی آینده نگرانه دارد تا بتواند روندی رو به رشد را رقم بزند اما عدم قطعیت ها منجر به مبهم شدن آینده بلندمدت آن شده است. می توان در برنامه های راهبردی شهر اصفهان مشاهده کرد که باوجود سابقه 24 ساله در برنامه ریزی، همچنان با مشکلات بسیاری ازجمله: خشک سالی، کاهش رونق اقتصادی به واسطه بیماری کرونا، ترافیک، آلودگی دست و پنجه نرم می کند. هدف این پژوهش تعیین مؤلفه های آینده نگاری راهبردی به عنوان رویکردی ظرفیت ساز برای شهر اصفهان به منظور تقویت برنامه راهبردی است. در مدل عمومی وروس 6 گام: ورودی، تحلیل، تفسیر، چشم انداز سازی، خروجی و راهبرد برای این رویکرد تعریف شده است. در این پژوهش که درسال 1399 انجام شده است، با استفاده از روش مطالعه کتابخانه ای و به روش فراترکیب، مؤلفه ها در هریک از گام های مدل عمومی استخراج شد. پس ازآن با استفاده از نظر 26 خبره و با استفاده از ضریب لاوشه روایی مدل سنجش شد و درنهایت با استفاده ازنظر 86 کارشناس در اصفهان و به کمک روش تحلیل عاملی تأییدی که به کمک نرم افزار PLS  مؤلفه های نهایی به دست آمد. در انتها با استفاده از ماتریس MICMAC نقش هریک از این مؤلفه ها ارزیابی شد. مدل تحلیل عاملی تأییدی نهایی نشان داد که مؤلفه های آینده نگاری راهبردی می تواند در کارآمد کردن برنامه های شهر اصفهان بسیار اثرگذار باشد.
۳۰.

آینده نگاری راهبردی کمیته امداد امام خمینی (ره) استان قزوین در افق 1407 ه.ش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری آینده نگاری راهبردی سناریوپردازی کمیته امداد امام خمینی (ره) گزینه های راهبردی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۹۸
کمیته امداد امام خمینی (ره) سازمانی شبه دولتی است که با شعار پشتیبانی از محرومان و مستضعفان و توانمندسازی آن ها بنیان گذاری شده است. اداره کل کمیته امداد امام خمینی (ره) استان قزوین در راستای تحقق شعار فوق در این استان، نیازمند به برنامه ریزی بلندمدت و راهبردی است. از طرفی، عدم اطمینان محیطی و تغییرات فزاینده روزافزون، سازمان های امروزی را از رویکردهای سنتی برنامه ریزی راهبردی به سوی رویکردهای منعطف تری نظیر آینده نگاری راهبردی سوق داده است. لذا این پژوهش با هدف آینده نگاری راهبردی کمیته امداد امام خمینی (ره) استان قزوین در افق 1407 انجام شده است. نوع پژوهش کاربردی بوده که از روش های توصیفی– تحلیلی و موردی – زمینه ای استفاده نموده و با روش های مصاحبه و تحلیل داده های ثانویه با بهره گیری از تکنیک های مختلفی چون "دلفی"، "پانل خبرگان" و " سناریونگاری" انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان دانشگاهی در حوزه آینده پژوهی و آینده نگاری و خبرگان تجربی آشنا به سازمان مورد مطالعه است. برای انتخاب نمونه آماری، از شیوه "نمونه گیری مبتنی بر معیار" به کمک تکنیک گلوله برفی استفاده شده است که با شناسایی عوامل اثرگذار و پیشران های وارد بر موضوع، کلیدی ترین پیشران ها شناسایی و چهار سناریوی باورپذیر به کمک نرم افزار سناریوویزارد ترسیم شد و در پایان پژوهش هم برخی گزینه های راهبردی به مدیران و متولیان امر برنامه ریزی در سازمان مورد مطالعه ارائه گردید.
۳۱.

آینده نگاری توسعه برنامه ریزی محلی سکونتگاه های روستایی با رویکرد سناریونویسی موردمطالعه: استان آذربایجان شرقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری راهبردی برنامه ریزی محلی سناریوپردازی طرح های توسعه آذربایجان شرقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۱۱۱
هدف: از جنبه موضوعی، برنامه ریزی توسعه محلی سکونتگاه های روستایی رویکردی مؤثر به ویژه از نظر تخصیص پایدار منابع در منطقه است که می تواند هدف نهایی آینده ای خوشایند باشد. چنین برنامه ریزی توسعه بایستی از طریق دستیابی به نتایج مطلوب از دیدگاه همه ذی نفعان فضایی منطقه نمایان شود. از جنبه روش شناسی نیز تحقیقات مختلف اغلب در پاسخ به چالش های نوظهور انجام می شود. برای روشن شدن این شکاف مسئله از دو جنبه موضوعی و روش شناختی، تحقیق حاضر به سناریوپردازی برنامه ریزی محلی روستایی در استان آذربایجان شرقی پرداخته است. روش و داده: روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی بوده و به لحاظ ماهیت و گردآوری اطلاعات از نوع توصیفی - تحلیلی و بر مبنای ماهیت داده ها ترکیبی و مبتنی بر سناریونگاری است. گروه مصاحبه متشکل از ۳۰ نفر از کارشناسان و اساتید دانشگاهی رشته های مرتبط است. از نرم افزار سناریوویزارد برای استخراج سناریوها در سه سطح احتمال سازگار، قوی و ضعیف استفاده شد. یافته ها: تعداد یک سناریو قوی، ۱۶۷۵ سناریو ضعیف و ۲۶ سناریو با سازگاری بالا استخراج شد. هر کدام از سناریوهای سازگار در سه سطح احتمال مطلوب، ایستا و بحرانی نمایش داده شدند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج تحقیق، سناریو «ترغیب حکمروایی محلی از طریق مشارکت مردمی و تقویت روابط و مناسبات کارآمد اجتماعی، اقتصادی واحدهای سکونتگاهی منظومه به لحاظ درونی و بین سکونتگاهی و برونی و بین منظومه ای» به عنوان اولین سناریو سازگار شناسایی شد که سازگار و با وجه مثبت و امیدوارکننده است. «عدم مشارکت قابل توجه مردم، نهادهای مردمی و مؤسسات غیردولتی در برنامه ریزی محلی» به عنوان سناریو سازگار بعدی، نشان دهنده نبود نقش ذی نفعان و یا دست کم نقش کم رنگ مردم و نهادهای غیردولتی در طرح ها و برنامه های محلی روستایی در آینده است. «عدم توجه اساسی به نقش شهرهای میانی در توسعه محلی روستایی» به عنوان سومین سناریوی سازگار برای آینده برنامه ریزی محلی سکونتگاه های روستایی استان آذربایجان شرقی شناسایی شد. نوآوری، کاربرد نتایج: تلاش برای پر کردن شکاف تحقیق هم از منظر نقد پیشینه  و همه از جنبه روش شناختی در راستای ارائه سناریو (ها) ی استوار برای آینده برنامه ریزی محلی از دیدگاه همه ذی نفعان فضایی منطقه، نوآوری تحقیق حاضر است.
۳۲.

طراحی فرایند آزمایشگاه سیاستی با رویکرد آینده نگاری راهبردی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آزمایشگاه سیاستی سیاست گذاری آینده پژوهی آینده نگاری راهبردی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۱۵۱
امروزه به فراخور افزایش سرعت و شدت تغییرات محیط، فرایندهای سیاست گذاری نیز نسبت به گذشته دستخوش تغییرات گسترده ای شده اند. لذا دولت ها برای جلوگیری از شکست های سیاستی، بهبود و افزایش اثربخشی سیاست های اتخاذی خود نیازمند سازوکارهایی نوآورانه و گذار از روش های متداول حکمرانی سنتی به حکمرانی مدرن هستند. آزمایشگاه های سیاستی در پاسخ به این تغییرات، سیاست های عمومی را به شیوه ای مبتکرانه با مشارکت شهروندان و نهادهای دولتی تدوین می کنند. از سوی دیگر آینده نگاری راهبردی این ظرفیت را دارد که در مقام عمل، ضمن بررسی سیاست ها و راهبردهای تدوین شده، فضای باورپذیر آینده این سیاست ها و راهبردها را نیز ترسیم و امکان وصول به اهداف مدنظر در آینده را تسهیل نماید. با بهره گیری از امکانات آینده نگاری در فرایندهای سیاست گذاری یک آزمایشگاه، می توان ایده های سیاستی مطلوب تری را ارائه داد که پاسخگوی تغییرات و تلاطم های محیط سیاست گذاری و آینده یک سیاست باشد. لذا در پژوهش حاضر تلاش شده که فرایندی پیشنهادی برای آزمایشگاه سیاستی با رویکرد آینده نگاری راهبردی ارائه شده و مسیر طراحی این فرآیند بر اساس انتخاب مدل های کاربردی و مؤثر در سیاست گذاری و آینده نگاری به صورت توأمان مورد توجه قرار گیرد.
۳۳.

آینده پژوهی حرفه حسابرسی مستقل با تأکید بر تحول تجارت الکترونیک برای فعالیت های مالی و اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری راهبردی حرفه حسابرس مستقل تجارت الکترونیک سناریوپردازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۹۲
هدف کلی این مقاله آینده پژوهی حرفه حسابرسی مستقل با تأکید بر تحول تجارت الکترونیک بود. روش پژوهش بر مبنای نوع پژوهش نیز از انواع پژوهشهای ترکیبی می باشد که بخشی از آن کیفی و بخشی نیز کمی است و بر مبنای هدف نیز از نوع کاربردی و بر مبنای روش جمع آوری داده ها توصیفی - پیمایشی و اکتشافی محسوب می شود. تدوین سناریو از جمله ابزارهای پیشنهادی در این مقاله است که می تواند به منظور بررسی پیامد های آتی اتخاذ تصمیم گیری ها و اجرای سیاست های مختلف راهبردی در خصوص آینده محتمل حرفه حسابرسی مستقل است. پس از شناخت عوامل شکل دهنده حرفه حسابرسی مستقل در چارچوب تحول تجارت الکترونیک، سه سناریو با عناوین حسابرسی هوشمند، یادگیری اجتماعی و بازیافت دانایی حاصل شد. با توجه به شرایط و عوامل شکل دهنده آینده راهبردی حرفه حسابرسی مستقل در چارچوب تحول تجارت الکترونیک از حیث اثرگذاری و اثر پذیری، سناریوی دوم (حسابرسی هوشمند) پیشنهاد گردید.
۳۴.

بررسی تأثیر آینده نگاری راهبردی در عملکرد زنجیره تأمین با تأکید بر نقش میانجی انعطاف پذیری راهبردی (مورد مطالعه: صنعت خودرو ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زنجیره تأمین آینده نگاری راهبردی انعطاف پذیری راهبردی صنعت خودرو ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۱۰۵
 امروزه آینده نگاری راهبردی به عنوان یک ابزار مهم و حیاتی در سازمان ها برای مقابله و مواجهه با شرایط عدم قطعیت در آینده و پایداری در محیط های پیچیده شناخته شده است. هدف این تحقیق بررسی نقش آینده نگاری راهبردی در عملکرد زنجیره تأمین می باشد. برای این منظور از نقش تعدیلگری انعطاف پذیری راهبردی به عنوان یک عامل تعدیلگر استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق تمام اعضای زنجیره تأمین صنعت خودرو ایران می باشند که از دو مرحله نمونه گیری تصادفی ساده و نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم استفاده شده است. تعداد 136 پرسش نامه توزیع و در نهایت 125 پرسش نامه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. برای آزمون 5 فرضیه اصلی از روش مدل سازی معادلات ساختاری مبتنی بر واریانس (فن حداقل مربعات جزئی) و تحلیل مسیر بهره گرفته شد. نتایج و تحلیل خروجی ها نشان داد که انعطاف پذیری راهبردی و خلق ارزش مشترک بر عملکرد زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری دارند. از بین شاخص های آینده نگاری راهبردی نیز صرفاً سازماندهی رسمی بر انعطاف پذیری راهبردی تأثیر منفی دارد و مابقی شاخص ها تأثیر مثبت دارند. انعطاف پذیری راهبردی نیز بر خلق ارزش مشترک تأثیر مثبت و معنادار دارد. نتایج این پژوهش اعضای زنجیره تأمین را به درک صحیحی از تأثیرگذاری آینده نگاری راهبردی بر عملکرد زنجیره تأمین به منظور بهبود تصمیم گیری های آتی رهنمون می کند.
۳۵.

تبیین الگوی نظری تحقق شهر هوشمند در افق 1415 در چارچوب آینده نگاری راهبردی با استفاده از FCM و Mental Modeler(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شهر هوشمند FCM Mental Modeler آینده نگاری راهبردی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷ تعداد دانلود : ۵۲
بیان مسئله: عدم قطعیت ها، بحران های طبیعی و انسانی، ظهور فناوری ها، رشد جمعیت و گسترش شهرنشینی با فشارهای اکولوژیکی، اجتماعی و زیرساختی، همگی موید این مطلب هستند که چارچوب های سنتی مدیریت شهری به عنوان یک راهکار برون رفت از این چالش های روزافزون دیگر به تنهایی نمی توانند راهگشا باشند و برای توسعه پایدار شهری در افق آینده لازم است تا از چارچوب های نوینی همچون آینده نگاری شهرهای هوشمند استفاده نموده و برنامه ریزی های شهری را با رویکردهای سناریوپردازانه مبتنی بر آینده نگاری ترکیب نمود (Zali et al, 2016). به کمک سناریوپردازی می توان آینده های بدیل پیش روی شهرهای هوشمند را ترسیم نمود و به فهم برنامه ریزان و سیاست پردازان شهری جهت دهی نمود. با توجه به اینکه یکی از ضعف های بالقوه سناریوپردازی این است که به تنهایی نمی تواند فهم جامعی در خصوص نتایج حاصل از وقوع هریک از سناریوها ارائه دهد لذا لازم به نظر می رسد تا از ابزارهای تکمیلی جهت آینده نگاری راهبردی شهرهای هوشمند بهره برد.هدف: هدف این پژوهش، تبیین الگوی نظری تحقق شهر هوشمند در افق 1415 در چارچوب آینده نگاری راهبردی با استفاده از ابزارهای مکمل جهت پوشش دهی به ضعف های روش سناریونگاری است تا خط فکری جامعی در سیاست پردازان و مدیران شهری ایجاد نماید و موانع مدیریت و پیشران های کلیدی موثر بر این فرایند را برای اذهان برنامه ریزان شهری در افق 1415 مطابق با اسناد بالادستی فراهم آورد.روش: برای تحقق این منظور، ابتدا مهمترین پیشران ها و موانع تحقق شهر هوشمند در قالب سناریوهای مختلف شناسایی شده و سپس در قالب Mental Modeler و به کمک مدل FCM دسته بندی شده اند. نتایج بدست آمده از خبرگان پژوهش با استفاده تکمیل ماتریس اثرات عناصر بر همدیگر منجر به تدوین نقشه شناختی فازی تحقق شهر هوشمند شده است که برای کمک به درک و فهم بهتر به صورت گرافیکی نیز ارائه شده و مرکزیت و تأثیرگذاری عوامل تصویر گردید.یافته ها: خروجی ها نشان می دهد که در دسته عناصر از نوع موانع تحقق شهر هوشمند عناصر «عدم رعایت اصل عدالت، توازن و تعادل در ابعاد اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی (فقدان مدیریت بهینه منابع شهری)»، «کالایی شدن زمین» و «عدم توسعه متوازن و رشد لجام گسیخته شهری و ظهور بافت های مسئله دار» به ترتیب با شدت 58/8، 92/7 و 65/7 بیشترین تأثیرات را از سایر عناصر مدل پذیرفته اند. از حیث اثرگذاری بر مبنای نتایج حاصله، دو عدم قطعیت «افزایش روند مهاجرپذیری شهرها» و «تولید و تحویل آنی (اقتصاد آنی اشیا)» بیشتر از همه عناصر اثرگذار بوده اند.نتیجه گیری: در انتها بر اساس نتایج، الگوی نظری تحقق شهرهای هوشمند بر اساس روش اینده نگارانه ترکیبی ارائه شده است.
۳۶.

تحلیل ساختاری به روش میک مک فازی در آینده نگاری راهبردی (مطالعه موردی آینده پژوهی ایران 1394)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری راهبردی تحلیل فازی تحلیل ساختاری فازی میک مک فازی تحلیل اثرات متقابل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۱۶
تحلیل ساختاری نخستین گام در آینده نگاری راهبردی است. در این گام متغیرهای کلیدی شناسایی و سپس اثرات مستقیم و غیرمستقیم متغیرها بر یکدیگر محاسبه می شوند. در روش سنتی میک مک، شدت روابط میان متغیرها با استفاده از اعداد قطعی محاسبه می شود، اما این روش امکان در نظر گرفتن عدم قعطیت های هنگام گردآوری داده و نیز امکان استفاده از متغیرهای زبانی به هنگام ارائه خروجی را ندارد. برای پاسخ به مشکلات فوق، تحلیل میک مک فازی یا تحلیل فازی زبان شناختی طراحی شده است. هدف از میک مک فازی آن است که امکان استفاده از متغیرهای زبانی در مرحله گردآوری داده ها و ارائه یافته ها فراهم شود. به دلیل آنکه میک مک فازی ابزاری پیشرفته تر برای انجام تحلیل ساختاری در آینده نگاری راهبردی محسوب می شود، در این مقاله پس از معرفی مختصر روش تحلیل اثرات متقابل با رویکرد میک مک و توصیف نحوه انجام محاسبات فازی در روش میک مک فازی، به این پرسش پاسخ می دهیم که این روش از چه نقاط قوتی در مقایسه با میک مک سنتی برخوردار است.   
۳۷.

طراحی مدل آینده نگاری راهبردی جهت توسعه اقتصادی و کسب مزیت رقابتی در بنگاه های کوچک و متوسط ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری راهبردی کسب مزیت رقابتی بنگاه های کوچک و متوسط تکنیک فرا ترکیب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷ تعداد دانلود : ۱۳
هدف: تهدیدات آتی، تغییرات سریع و تلاطم های محیطی، ساختارهای مدیریتی و  خط مشی های سازمان ها را با چالش هایی مواجه نموده و  آینده نگاری راهبردی، به علت منعطف بودن در مقابل بدیل های ناپایدار آینده، به طور فزاینده ای از سوی شرکت ها مورد استقبال واقع شده است. هدف اصلی  این تحقیق ارائه مدلی مناسب جهت آینده نگاری راهبردی در بنگاه های کوچک و متوسط ایرانی است. روش: رویکرد این پژوهش از نوع ترکیبی کیفی و کمّی است. در بخش اول با کاربرد  ابزار فراترکیب (متا سنتز) که شامل گام های هفت گانه ای است، که به ارزیابی و تحلیل نظام مند مدل های مختلف، یافته های مطالعات محققان پیشین پرداخته است. سپس، از آلفای کرونباخ و نرم افزار spss جهت اعتبارسنجی مدل پیشنهادی استفاده گردیده است. در ادامه نیز برای گردآوری داده ها از روش مطالعات کتابخانه ای و نظرات متخصصان بهره مند شده است. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان می دهد که 35 مدل متناسب با موضوع تحقیق شناسایی شده و مدل نهایی شده شامل 13 مؤلفه اصلی و 9 شاخص فرعیِ آینده نگاری راهبردی است. نتیجه گیری: طبق بررسی های صورت گرفته در این حوزه، تاکنون مطالعه جامعی در رابطه با آینده نگاری راهبردی در بنگاه های کوچک و متوسط ایرانی انجام نشده است. درنتیجه، ساختار ارائه شده به عنوان نخستین مدل برای آینده نگاری بنگاه های مذکور است که توانایی تدوین و اجرای راهبردهای مرتبط را با توجه به وضعیت متغیر کنونی دارد.    
۳۸.

آینده نگاری راهبردی منابع انسانی دولتی ایران با تاکید بر نقش فناوری در افق 1424(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری راهبردی منابع انسانی فناوری سناریوپردازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳ تعداد دانلود : ۱۸
هدف:طی سال های اخیر، رشد فناوری تأثیر عمیقی بر منابع انسانی داشته است و با توجه به تغییرات سریع فناوری در بخش دولتی، این باور وجود دارد که فناوری بر ماهیت پردازش های منابع انسانی در آیندهتأثیر خواهد گذاشت.هدف این پژوهششناسایی مهم ترینپیامد هایناشیازتغییر فناوریدر آینده مشاغل دولتیایرانو سناریوهای محتمل در این مسیر است. روش:پژوهش حاضراز نظر هدف کاربردی-توسعه ای، از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی و از نظر روش شناسی مبتنی بر آمیخته(کیفی و کمی) است. روش به کار رفته در این پژوهش مبتنی بر سناریوپردازی با استفاده از نرم افزار میک مک جهت شناسایی  پیش ران های کلیدی است. یافته ها:پس از شناخت عوامل شکل دهنده ی آینده، روندهای کلان و  پیش ران های راهبردی در بخش دولتی، چهار سناریو با عناوین مصرف گرایی تمام نشدنی؛ دولت ارزش آفرین؛ معمای حل نشده و در امتداد شب حاصل شد. نتیجه گیری:با توجه به یافته های پژوهش می توان این نتیجه را بیان کرد که تنها در یک سناریو امکان نیل به آینده ی مطلوب با رشد فناوری و استفاده ی بهینه از آن، کاهش اشتغال دولتی به صورت دائم و چابک سازی دولت وجود دارد. در واقع شناسایی پیش ران ها، برنامه ریزان وسیاست گذاران کلان را متوجه این مسئله می نماید که در حال حرکت به سمت کدام سناریو هستیم و اگر بخواهیم به سمت سناریوی مطلوب، یعنی سناریوی دولت ارزش آفرین حرکت کنیم، باید کدام شاخص ها را تبدیل به شاخص مطلوب نماییم.
۳۹.

چارچوب یکپارچه آینده نگاری راهبردی در شهر (مورد مطالعه: شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری راهبردی یکپارچگی فراترکیب برنامه ریزی پابرجا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳ تعداد دانلود : ۲۳
هدف: شهر اصفهان، شهری فرهنگی، با قدمت تاریخی، شهرت جهانی دارد و دارای موقعیت استراتژیک ویژه ای در کشور ایران است، لذا آینده نگاری راهبردی می تواند بر مزیت های رقابتی و نسبی این شهر بیافزاید. پژوهش حاضر با هدف استخراج الگوی یکپارچه ی آینده نگاری راهبردی شهر اصفهان انجام گرفته است. روش: در این پژوهش ابتدا با استفاده از روش فراترکیب به استخراج مؤلفه های الگو به کمک مطالعات و اسناد کتابخانه ای پرداخته شده است. پس آن به کمک سه دور روش دلفی و با استفاده از خبرگان شهر و شهرداری اصفهان به انتخاب مؤلفه های شهر اصفهان پرداخته شده است. در انتها با استفاده از روش مدل سازی ساختاری تفسیری، اولویت دهی مؤلفه ها نسبت به هم صورت گرفته است. یافته ها: نتایج نشان داد، الگوی یکپارچه آینده نگاری راهبردی، در مرحله ی ورودی و در سطح اول، چارچوب بندی محتوایی و در سطح نهائی، سؤالات راهبردی ارائه می دهد. در مرحله ی آینده نگاری در سطح اول، تحلیل روند و در انتها با چشم انداز خاتمه می یابد. در مرحله ی خروجی آزمون گزینه های راهبردی در کنار نشانک ها و شگفتی سازها برای ورود به برنامه ی راهبردی و ایجاد مشارکت بین ذینفعان قرار می گیرد و در مرحله ی راهبرد، راهبردها برای رسیدن به برنامه ی پابرجا و تحلیل اثر آن ها بر بودجه، بهترین مؤلفه های الگوی آینده نگاری راهبردی برای شهر اصفهان هستند. همچنین با توجه به ترکیب رویکردهای مختلف آینده پژوهی به صورت گام به گام در سراسر الگو، یکپارچگی الگو نیز مورد توجه است. نتیجه گیری: باتوجه به نتایج تحقیق لازم است تا شهرداری اصفهان به منظور تقویت برنامه ی  راهبردی، ضمن تنظیم سند آینده نگاری با الگویی یکپارچه، نسبت به تهیه ی سناریوها و جهت گیری های کلان اقدام نماید تا ضمن تقویت برنامه ی راهبردی به برنامه ای پابرجا دست یابد.
۴۰.

شناسایی و تدوین الگوی محیطی مؤثر بر آینده نگاری راهبردی ورزش ایران بر اساس مدل STEEPELD و تعیین پیشران های کلیدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری راهبردی بررسی محیطی پیشران های کلیدی ورزش ایران STEEPELD

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۱۶
هدف: محیط اغلب سازمان های ورزشی، بیش از پیش نامطمئن ش ده اس ت و اه داف، آن چن ان درحرکت اند که به سختی می توان به آن ها رسید. به علاوه، رویکردهای سنتی برنامه ریزی استراتزیک در مواجهه با آشفتگی و عدم اطمینان محیطی منعطف نبوده و از پاسخگویی مناسبی برخوردار نیستند. بدین سبب، هدف این تحقیق شناسایی و تدوین الگوی محیطی مؤثر بر آینده نگاری راهبردی ورزش ایران براساس مدل STEEPELD و تعیین پیشران های کلیدی بود. در واقع این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که شناسایی و کنترل کدام پیشران ها می تواند در نیل به آینده مطلوب ورزش ایران مؤثر باشد.روش:  پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر ماهیت کیفی و از نظر مسیر اجرا در تحقیقات آینده نگاری، پویش محیطی است. جامعه آماری، اعضای هیأت علمی مدیریت ورزشی با مرتبه دانشیاری و بالاتر بودند که با نمونه گیری ترکیبی انتخاب شدند. برای تنظیم عوامل محیطی، پرسشنامه ای 61 سوالی طراحی شد که روایی همگرا (622/0) و ضریب پایایی مرکب آن (868/0) تأیید شد. روش های آماری مورد استفاده شامل: آمار توصیفی، مدل سازی معادلات ساختاری (PLS) و رتبه بندی فریدمن است.یافته ها:  نتایج نشان داد مدل تحقیق با میزان 745/0 GOF=  مورد تأیید خبرگان است. همچنین، تجارت بین المللی، یکپارچگی در مدیریت ورزش، گسترش فلسفه ورزش، افزایش سرانه استاندارد ورزشی، افزایش سرمایه های اجتماعی، سیاست های زیست محیطی، گسترش رسانه های جمعی و شبکه های اجتماعی و تدوین نظام نامه های حقوقی به عنوان پیشران های کلیدی مؤثر بر آینده نگاری راهبردی ورزش ایران شناسایی شدند.نتیجه گیری: از این رو، الگوی تدوین شده در این پژوهش می تواند به عنوان یک راهنما در برآورد و پیش نگری آینده سازمان های ورزشی ایران مؤثر باشد.