درخت حوزه‌های تخصصی

مطالعات زنان

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آسیب شناسی مسایل زنان آموزش زنان اخبار مطالعات زنان حقوق زن زن در سطح ملی و جهانی زن در اسلام زن در تاریخ، مکاتب و جنبش ها زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست زن و اقتصاد زن، اجتماع و خانواده زن، اقوام و ادیان زن، تفریحات و سلامت نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۷۸۱ تا ۱٬۸۰۰ مورد از کل ۶٬۵۰۷ مورد.
۱۷۸۱.

بررسی تأثیر ابعاد هویت فردی بر نگرش به ازدواج با میانجی گری مؤلفه های افق ازدواج در دانشجویان دختر مجرد تحصیلات تکمیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زنان سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۱)

کلیدواژه‌ها: ابعاد هویت فردی نگرش نسبت به ازدواج مؤلفه های افق ازدواج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۱ تعداد دانلود : ۳۵۱
هدف پژوهش حاضر، طراحی و تدوین مدل تأثیر ابعاد هویت فردی بر نگرش به ازدواج با میانجی گری مؤلفه های افق ازدواج بود.جامعه آماری کلیه دانشجویان دختر مجرد مقاطع تحصیلات تکمیلی دانشگاههای استان آذربایجان شرقی بود که نمونه ای به حجم 300 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد. طرح پژوهش، از نوع تحلیل ماتریس کوواریانس یا همبستگی (تحلیل مسیر) است. ابزارهای مورد استفاده شامل مقیاس نگرش به ازدواج پارک و روزن (2012)، پرسشنامه فرایند هویت فردی بالیستری و همکاران(1995)، مقیاس اهمیت ازدواج بلت (2016)، مقیاس سن مورد انتظار ازدواج ویلوغبی (2014) و مقیاس آمادگی ازدواج جانسون و همکاران (2011) می باشند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد، مؤلفه عشق هم به صورت مستقیم و هم غیرمستقیم از طریق سه مؤلفه افق ازدواج با نگرش نسبت به ازدواج رابطه دارد. اما مؤلفه کار فقط به صورت غیرمستقیم و از طریق مؤلفه زمانبندی ازدواج و آمادگی ازدواج با نگرش نسبت به ازدواج رابطه دارد. از سوی دیگر؛ مؤلفه جهانبینی هم به صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق مؤلفه اهمیت ازدواج و مؤلفه آمادگی ازدواج موجب بهبود نگرش نسبت به ازدواج می شود. مؤلفه های دیدگاه افق ازدواج نیز با به صورت مستقیم با نگرش نسبت به ازدواج ارتباط دارند.
۱۷۸۲.

تحلیل ادله فقهی موارد منع و جواز ختنه دختران در مذاهب خمسه با تأکید بر فقه امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال هشتم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۹ 133 - 156

کلیدواژه‌ها: ختنه دختران حقوق دختران فقه امامیه فقه اهل سنت حکم استحباب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۹ تعداد دانلود : ۱۴۰۹
ختنه دختران رسمی فرهنگی است که در جوامع مختلف انجام می شود. این رسم بر اساس یافته های سازمان بهداشت جهانی مشتمل بر انواعی بوده که در برخی مواقع ممکن است منجر به آسیب های جسمانی و روانی به دختران شود که این موضع ناقض حقوق انسانی آنهاست. این درحالی است که بررسی نظرات برخی از فقهای عامه و امامیه بیانگر رویکرد مثبت نسبت به ختنه دختران است، به ویژه اینکه گاهی فقهای امامیه به استناد روایات معتبر، حکم به استحباب این عمل داده اند. براین اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل ادله فقهی موارد منع و جواز ختنه دختران در مذاهب خمسه با تأکید بر فقه امامیه به روش توصیفی- تحلیلی انجام شد.با بررسی های انجام شده، پژوهشی که موضوع مطالعه حاضر در آن بررسی شده باشد، یافت نشد. نتایج و یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که بررسی انواع ختنه دختران و تطبیق آنها با مفاد روایات، مبیّن این مهم است که حکم جواز ختنه دختران فقط به نوع اول ختنه (خفیف ترین درجه) تعلّق می گیرد و سایر انواع آن که در مواردی متضمن آسیب است از دایره جواز خارج است. بنابراین، تصور استناد همه مصادیق ختنه دختران به فقه نادرست بوده و مخلاف اهتمام دین به سلامت جسمانی و روانی انسان هاست.
۱۷۸۳.

اقسام شروط ضمن عقد نکاح برای پرداخت مهریه

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی زنان و خانواده سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳ 29 - 39

کلیدواژه‌ها: مهریه عند الاستطاعه عندالمطالبه مهرالمثل مهرالمتع مهرالمسمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴۸ تعداد دانلود : ۸۵۵
خانواده در اسلام قداست و منزلت خاصی دارد و برای تحکیم روابط بین زوجین احکام و دستورات خاصی صادر کرده است. یکی از موضوعاتی که در آسان کردن تشکیل خانواده و استواری روابط خانوادگی رابطه مستقیم دارد موضوع مهریه است. مقدار مهریه و نحوه پرداخت آن از مباحث قابل توجه است. امروزه در عقدنامه ها قید عندالمطالبه یا عندالاستطاعه منشأ نگرانی ها و مشکلاتی شده است. اهداف نوشتار حاضر بیان اقسام شروط ضمن عقد نکاح برای پرداخت مهریه و جلوگیری از اختلافات بین زوجین برای پرداخت مهریه و یا مطالبه مهریه در اثر جهل نسبت به شرط عندالمطالبه یا عندلاستطاعه است. دستاوردهای پژوهش حاضر به این قرار است: مهر سه قسم دارد: مهرالمسمی، مهرالمثل و مهرالمتعه. در مورد مقدار مهریه بین فقهای امامیه اختلاف وجود دارد. مشهور فقها معتقدند که در مهر حداقل و حداکثر وجود ندارد. درباره ماهیت مهریه برخی می گویند که مهریه در زمره عقود معاوضی و برخی دیگر می گویند قراردادی است اگر در زمان عقد، مهر معین نشود و بعد از عقد نکاح مهر معین شود. شروط ضمن عقد برای پرداخت مهریه دو قسم است: الف) شرط عندالاستطاعه که مبانی فقهی آن مواردی مانند قدرت پرداخت، قاعده نفی عسر و حرج و عمومات «المؤمنون عند شروطهم» است؛ ب) شرط عندالمطالبه که برای اثبات آن نیازی به مبانی فقهی نیست؛ زیرا اصل در دیون این است که به محض مطالبه طلبکار، مدیون باید دین را پرداخت کند، پس در وجود و قراردادن این دو شرط هیچ اشکالی وجود ندارد و می توانند به عنوان شرط ضمن عقد برای پرداخت و مطالبه مهریه قرار گیرند.
۱۷۸۴.

نگاره زن اشکانی بر روی آثار و یافته های باستان شناسی

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۵ 7 - 19

کلیدواژه‌ها: نگاره زن اشکانی آثار باستان شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۹ تعداد دانلود : ۵۷۰
هدف این پژوهش بررسی حضور، نمایش و جایگاه زن به مفهوم وسیع آن بر روی آثار و مواد فرهنگی باستان شناختی برجای مانده از دوران اشکانیان می باشد. جامعه پژوهش شامل نقش و نگار زنان بر روی آثار دوران اشکانی است. نمونه نگاره های زن بر اساس شواهد باستان شناختی می باشد. طرح تحقیق توصیفی-تحلیلی و بر پایه تطبیق داده ها به صورت کیفی است. گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و موزه ای با استفاده از منابع مکتوب و دیجیتال انجام شده است. نتایج نشان می دهند که در این دوره بیشتر از ادوار پیشین به شمایل نگاری زنان توجه شده و نسبت به دوره های قبل از خود به کلی متفاوت است. محصولات هنری به شدت التقاطی هستند و هیچ سبک خاصی در آن ها به چشم نمی خورد. نوع پوشش رایج زنان دوره اشکانی در مناطق مختلف متفاوت است. وجود آثار به جا مانده از نگاره زنان و ملکه ها بر روی سکه ها، نقوش برجسته، سردیس ها، نیم تنه ها، پیکرک ها، مجسمه ها، نقاشی های دیواری، آرایه های معماری، زینت آلات، ظروف و ریتون ها بیانگر نقش و حضور سیاسی و اجتماعی زنان در این دوره می باشد. از سویی دیگر مقایسه آن ها با دوره های مختلف راه را برای شناخت هر چه بیشتر بافت اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و سیاسی در دوره اشکانی هموار می کند.
۱۷۸۵.

حقوق اقلیت های قومی - مذهبی در اسناد بین المللی حقوق بشر

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه حقوق بشری سال پنجم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۹) 13-59

کلیدواژه‌ها: اقلیت های قومی حقوق بشر تبعیض اقلیت های مذهبی مشارکت سیاسی آزادی عقیده برابری با اکثریت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱۰ تعداد دانلود : ۲۸۷۳
اعلامیه ها و اسناد بین المللی حقوق بشر همواره بر ضرورت حقوق یکسان افراد تأکید داشته اند و اصل برابری مندرج در اعلامیه جهانی حقوق بشر، گواهی بر اهمیت رفع تبعیض از جامعه انسانی وتأکید بر این موضوع است که اقلیت های قومی، مذهبی و زبانی باید باتوجه به اصولی نظیر عزت، آزادی، برابری و حق مشارکت در تعیین سرنوشت، به حقوق انسانی خود دست یابند و هرگونه تبعیض نسبت به آن ها مردود است. مجموعه اسناد حقوق بشری بعد از جنگ جهانی دوم به موضوع اقلیت ها توجه داشته و تمام حقوق شهروندان عادی را برای اقلیت ها نیز مشروع می دانند.باتوجه به اهمیت حقوق اقلیت ها در نظام های سیاسی چندفرهنگی، این مقاله درپی پاسخ به این سؤال است که اقلیت های قومی و مذهبی براساس اسناد بین المللی حقوق بشر دارای چه حقوقی هستند؟ در پژوهش حاضر، نگارنده با استفاده از روش توصیفی و استناد به اسناد حقوق بشری، بیان می دارد که اقلیت های قومی و مذهبی، با دارا بودن حقوق چندوجهی، می توانند موجودیت، هویت، ارتباط، مشارکت، فرهنگ و ارزش های خود را حفظ کنند و دولت ها حق تعرض به آن ها را ندارند و همان گونه که اصل مشارکت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی برای همگان مورد تأکید است، اقلیت ها نیز می توانند در عرصه های مختلف اجتماع به کنش گری بپردازند و حق تعیین سرنوشت به آن ها اجازه فعالیت سیاسی و حتی تأسیس حزب و انجمن را هم می دهد.
۱۷۸۶.

کودک همسری از نظر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زنان سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۳۳) 141-163

کلیدواژه‌ها: کودک همسری قرآن ماده 1041قانون مدنی فقه امامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴۹۹ تعداد دانلود : ۲۱۰۶
در قانون مدنی ایران «کودک همسری» یا «ازدواج صغار» علیرغم آسیب های فردی، خانوادگی و اجتماعی آن، پذیرفته شده است. با استناد به دو آیه در قرآن، پاره ای از احادیث و سنت فقها حکم به جواز آن داده اند. در مقاله حاضر که پژوهشی است کتابخانه ای، موضوع «کودک همسری» در «قرآن» از منظر مطالعات زنان، که متعهد به بهبود و ارتقای وضعیت زنان است، با تمرکز بر آموزه های قرآن و با استفاده از روش تحلیلی -تفسیری قرآن به قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله استدلال شده است که کودک همسری در قرآن تجویز نشده و حتی به آن اشاره ای نرفته است و آموزه های قرآنی درباره ازدواج و ارتباط شوهران با زنانشان با آن سازگاری ندارد. بنابر این، به نظر می رسد که ماده 1041 قانون مدنی درباره ازدواج کودکان هیچ دلیل قرآنی ندارد. این پدیده از احکام تأسیسی اسلام نبوده و حکم به جواز آن در فقه باید در بافت فرهنگی، اجتماعی و تاریخی فهمیده شود. با توجه به آثار و تبعات ناگوار آن برای کودکان و جامعه، بازنگری در ماده قانونی مذکور و اصلاح آن ضروری و ممکن به نظر می رسد.
۱۷۸۷.

الماس مؤنث: رویکردی پسافمنیستی به تجلی زنان در نقش سیاه در دوران پس از انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۲ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 323 - 348

کلیدواژه‌ها: پست مدرنیسم سیاه بازی شخصیت سیاه فمنیسم نمایش سنتی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳ تعداد دانلود : ۱۹۲
در تاریخ نمایش سنتی ایران، به ویژه سیاه بازی، کنشگری و حضور زنان در این عرصه فرهنگی هنری در بسیاری از وجوه کم رنگ و گهگاه کاملاً محو بوده است. همچنین به دلیل عدم ثبت وقایعِ نمایش سنتی، اسناد زیادی در این رابطه وجود ندارد. با وجود این، یکی از جنبه های مهم کنشگری زنان در دهه های اخیر در زمینه نمایش های سنتی، به خصوص در سیاه بازی رُخ داده است. این فعالیت ها به خلق شخصیت الماس (سیاه) مؤنث بین زنان ایرانی منجر شده که تا پیش از انقلاب اسلامی وجود نداشته است. این مقاله به حضور زنان در این گونه نمایشی و بازی در نقش الماس می پردازد و جنبه های اجتماعی حاصل از این رویداد را در حوزه نظری، بر اساس آرای فمنیسم پست مدرن با تأکید بر مفهوم «دیگری» و نیز بر اساس نظریات جودیت باتلر با محوریت «هویت جنسیتی» و «مخالف پوشی» بررسی می کند. تلاش بر این است بدانیم چرا زنان تا پیش از این در نمایش های سنتی ایرانی حضور نداشته اند و با حضور خود چگونه یک گفتمان زنانه را شکل داده اند. به منظور بررسی جزئیات شکل گیری شخصیت الماس مؤنث، از گزیده ای از متون نمایشی و اجراها هم استفاده شده است. مقاله نشان می دهد که «دیگری بودن» باعث ساختارشکنی و خلق رویداد جدیدی می شود که همانا شروع شکل گیری الماس مؤنث در قالب یک گفتمان زنانه است: گفتمان تازه ای که حاصل رویکرد تبدیل به دیگری و به هم ریختن عرف های جنسیتی است.
۱۷۸۸.

نقض حقوق زن در نقش همسری: مواجهه ی واقع گرایانه زنان با مسئله تضییع حقوق خود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زنان سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۳۳) 111-139

کلیدواژه‌ها: حقوق زن واقع گرایی زنانگی فراشرعی ناهماهنگی شناختی درماندگی آموخته شده خودخاموشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۴ تعداد دانلود : ۴۴۸
تأمل در مصادیق شرعی حقوق زن در نقش همسری، معرف مصادیقی از حقوق زن است که در جامعه کمتر شناخته شده است. به طوری که به نظر می رسد در ارتباط با این مسئله، در منابع سه گانه شرع، عرف و قانون، نوعی ناهمسازی و شکاف وجود دارد. مقاله حاضر با اذعان به پیچیدگی و ذو ابعاد بودن دلایل این تعارض، در نظر دارد از منظر رویکرد روانشناسی اجتماعی، نقش زنان را در این زمینه مورد مطالعه قرار دهد. به این منظور 30 زن ساکن استان تهران که سابقه زندگی زناشویی داشت ند، از حیث چگونگی مواجهه با تضییع حقوق خویش مورد مصاحبه قرار گرفتند. تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل تماتیک، به استخراج پنج تم محوری خودخاموشی، درماندگی آموخته شده، زنانگی فراشرعی، خانواده مداری و اخلاق مداری انجامید که مانع مطالبه گری زنان شده بود. براین اساس زنان با ادراک توانایی های فردی خویش، خُلقیات شوهر و شرایط فرهنگی- اجتماعی جامعه، با اتخاذ رویکرد واقع گرایی از مطالبه حقوق شناخته شده خود ممانعت کرده و در تضییع حقوق زن و تثبیت وضعیت موجود مشارکت می ورزند.
۱۷۸۹.

بررسی ارتباط افسردگی و وسواس فکری با رضایت زناشویی در زنان باردار شهرستان ملکان در سال 1397

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای زنان دوره دوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۴) 33 - 41

کلیدواژه‌ها: افسردگی رضایت زناشویی زوجین وسواس فکری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۱۵۴
رضایت زناشویی از عوامل پیشرفت و دستیابی به اهداف زندگی است؛ از طرف دیگر داشتن مشکلات روانی از قبیل افسردگی و وسواس فکری می تواند از موانع رسیدن به این اهداف باشد. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط افسردگی و وسواس فکری با رضایت زناشویی در زنان باردار شهرستان ملکان انجام گرفت. این پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی انجام شد. جامعه آماری شامل زنان نخست زا و باردار شهرستان ملکان در سال 1397 بودند. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس از بین مراجعین به مراکز بهداشتی تعداد 100 نفر انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه بک جهت تعیین میزان افسردگی، پرسش نامه وسواس فکری مادزلی و پرسش نامه انریچ جهت تعیین میزان رضایت زناشویی بود که با انجام مصاحبه تکمیل شد. داده ها با آزمون آماری مجذور کای، فیشر، پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه تجزیه و تحلیل شد. نتایج رگرسیون خطی چندگانه اثر افسردگی بر رضایت زناشویی نشان داد که افسردگی با خرده مقیاس های رضایت زناشویی، ارتباط، حل تعارض و تحریف آرمانی ارتباط آماری معنی داری داشتند. هم چنین نتایج رگرسیون خطی چندگانه اثر وسواس فکری بر رضایت زناشویی نشان داد که وسواس فکری با خرده مقیاس های ارتباط و تحریف آرمانی ارتباط آماری معنی داری داشتند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که ارتباط بین افسردگی و وسواس فکری با رضایت زناشویی به صورت معکوس می باشد. به صورتی که میزان رضایت زناشویی در زنان باردار مبتلا به افسردگی و وسواس فکری کمتر از افراد سالم بود. بنابراین باید به عنوان یکی از الویت های مهم در جهت کاهش این مشکلات اقدام شود.
۱۷۹۰.

بازشناسی عوامل مؤثر بر خوانایی بانوان از فضای شهری (نمونه موردی: شهرک اکباتان تهران)

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای زنان دوره دوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳) 7 - 28

کلیدواژه‌ها: خوانایی بانوان تصویر ذهنی نقشه شناختی شهرک اکباتان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۲۱۱
خوانایی یکی از از ویژگی های اساسی محیط های شهری با کیفیت به شمار می رود که به فرد برای درک صحیح و عمیق پیرامون، امکان برقراری ارتباط مطلوب بین فرد و محیط شهری را فراهم می سازد. در واقع هنگام قرارگیری در محیط خوانا، تصویر ذهنی افراد در قالب نقشه های شناختی از محیط، سبب می شود افراد هنگام حرکت در فضا به آسانی مسیریابی نموده و حس سردرگمی نخواهند داشت. امروزه درپی شهرسازی مدرن و پیدایش مجتمع مسکونی های مدرن، به علت کم بودن کیفیت گوناگونی، شاهد ضعف در خوانایی هستیم که شهرک اکباتان به عنوان نمونه ای از شهرسازی مدرن، دارای ضعف در خوانایی است و از آنجا که جنسیت نیز مانند عواملی همچون محل سکونت، سن، شرایط اجتماعی و قومیت بر ادراک و ترجیح محیط تأثیر می گذارد و از این بین زنان بیشترین جمعیت جامعه را تشکیل می دهند که حضور آنها منوط بر خوانایی و امنیت در محیط می باشد، لذا هدف این مقاله شناخت و ایجاد فضای شهری خوانا برای بانوان در شهرک اکباتان می باشد و به دنبال پاسخ به این پرسش است: چه عواملی بر خوانایی بانوان از شهرک اکباتان مؤثر بوده و میزان پراکندگی عوامل در شهرک به چه میزان است؟ این تحقیق به روش کیفی انجام گردیده و برای ارزیابی نهایی از تحلیل داده ها بهره گرفته شده است. این پژوهش ابتدا به بازتعریف مفاهیم خوانایی، تصویر ذهنی، نقشه شناختی، ادراک بانوان با استفاده مطالعات اسنادی و منابع کتابخانه ای می پردازد، سپس براساس مفاهیم مستخرج از بخش نظری پژوهش، شناسایی عوامل خوانایی در شهرک اکباتان به روش میدانی و حضور در شهرک، تهیه نقشه های ذهنی، پرسشنامه محقق می گردد، سنجش داده با استفاده از درصد و ارزیابی پایایی با نرم افزار SPSS انجام گرفته است. بررسی های انجام گرفته حاکی از آن است که بانوان بومی با مدت سکونت بالا و شناخت زیاد، شهرک را محیطی خوانا تلقی می نمایند. در واقع آن ها به واسطه تصویرذهنی که از شهرک و مؤلفه های خوانایی دارند، احساس سردرگمی نمی کنند. عوامل مؤثر بر خوانایی بانوان در شهرک به ترتیب میدان بسیج، بیمارستان صارم و خیابان نفیسی محسوب می شوند و بخش های خارج از بلوک های مسکونی دارای خوانایی بیشتری نسبت به بخش های داخلی بلو ک ها هستند.
۱۷۹۱.

طراحی تحلیل جامعه شناختی هوشمندی زنانه (مکر) در داستان های عامیانه فارسیِ عصر قاجار بر مبنای کتاب ادبیات مکتب خانه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان دوره هجدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۶۲) 105 - 130

کلیدواژه‌ها: هوشمندی زنان مکر ادبیات مکتب خانه ای قاجار نقد جامعه شناختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۴ تعداد دانلود : ۳۹۵
هدف این مقاله جنسیت زدایی از واژه «مکر» در روایات مرد سالارانه، از هوشمندی و چاره اندیشی زنان است. اساس کار این پژوهش، کتاب ادبیات مکتب خانه ای است که هفتاد قصه عامیانه فارسی زمان قاجار را گردآوری کرده است و بازتاب گفتمان فکری _ فرهنگی این دوره است. از بین این داستان ها بیست ودو داستان را که به موضوع مکر در آن ها بیشتر پرداخته شده است، انتخاب کرده ایم. مسئله مقاله حاضر آن است که چرا مکر بیشتر به زنان اختصاص داده شده است و دلایل زنان برای ابراز و اظهار مکر چیست . در این تحقیق از روش کیفی و فن تحلیل محتوا بر اساس نظریه های جامعه شناختی استفاده شده است. در این پژوهش پس از بررسی مصادیق مکر در داستان ها مشخص شد که خوانش مردسالارانه و زن ستیزانه ، چاره گری و زیرکی زنان را که بیشتر فعالیتی واکنشی و طبیعی است، به مکر تعبیر می کند درحالی که تدبیرِ مردانه را زیرکی می داند.
۱۷۹۲.

بررسی تأثیر یوگای خنده بر تاب آوری و امید به زندگی در بحران کرونا در میان زنان منطقه 9 مشهد

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای زنان دوره دوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳) 63 - 76

کلیدواژه‌ها: یوگای خنده تاب آوری امید به زندگی بحران کرونا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۴ تعداد دانلود : ۲۰۷
بحران کرونا پیامدهای روانشناختی مهمی به دنبال داشته است. لذا هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر یوگای خنده بر تاب آوری و امید به زندگی با توجه به بحران کرونا در میان زنان منطقه 9 مشهد بود. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی همراه با پیش آزمون و پس آزمون با گروه آزمایش بود. جامعه آماری پژوهش حاضر دربرگیرنده تمامی زنان ساکن منطقه 9 مشهد بود که 20 نفر از آنان به عنوان نمونه با روش نمونه گیری در دسترس و با در نظر گرفتن ملاک های ورود انتخاب شدند و سپس در گروه آزمایش قرار گرفتند. افراد گروه آزمایش در مرحله پیش آزمون به مقیاس تاب آوری کانر-دیویدسون و امیدواری اسنایدر پاسخ دادند، سپس به مدت 16 جلسه دوساعته در معرض برنامه آموزشی یوگای خنده قرار گرفتند. در مرحله پس آزمون گروه مجدداً به پرسشنامه های پژوهش پاسخ دادند. داده ها جمع آوری و با روش آزمون تی نمونه های وابسته تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاصل نشان داد که یوگای خنده باعث افزایش تاب آوری و مولفه های آن شامل تصور از شایستگی فردی، اعتماد به غرایز فردی، تحمل عاطفه منفی، پذیرش مثبت تغییر و روابط ایمن، کنترل تأثیرات معنوی، و همچنین افزایش امید به زندگی در میان زنان منطقه 9 شده است. تمرین ه ای یوگای خنده یک درمان منحصر به فرد با تمرکز ب ر خنده شبیه سازی شده و تنفس عمیق است که با راه های مختلفی می تواند از طریق خندیدن، انرژی ذخیره شده ناشی از شرایط مختلف مثل بحران کرونا و حوادث ناگوار زندگی را از ذهن فرد تخلیه کند و باع ث کاهش تنش های فیزیکی، افزایش سطح سلامت و امید به زندگی شود.
۱۷۹۳.

مقایسه ادراک از محیط کلاس، سرزندگی تحصیلی و قلدری در کودکان با خانواده تک والد و عادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره هشتم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۸) 161 - 183

کلیدواژه‌ها: خانواده تک والد خانواده دو والد ادراک از محیط کلاس سرزندگی تحصیلی قلدری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۶ تعداد دانلود : ۴۲۱
پدیده تک والدی در تمام دنیا به عنوان یک بحران بزرگ اجتماعی مطرح است. هدف این پژوهش، مقایسه ادراک از محیط کلاس، سرزندگی تحصیلی و قلدری کودکان خانواده های تک والد با دو والد در جامعه آماری دانش آموزان پایه چهارم، پنجم و ششم ابتدایی شهر یزد در سال تحصیلی 96-1395 است. با روش پژوهش علّی- مقایسه ای ( پس رویدادی)، ۶۹ دانش آموز تک والد (گروه تک والد) با نمونه گیری در دسترس انتخاب و با ۶۹ دانش آموز دو والد (گروه گواه) از نظر متغیرهای جنسیت، پایه ی تحصیلی، وضعیت جسمانی و عملکرد تحصیلی همتا شدند. سپس هر دو گروه پرسشنامه های ادراک از محیط کلاس(جنتری، گابل و ریزا)، سرزندگی تحصیلی (حسین چاری و دهقانی زاده) و مقیاس قلدری (ایلی نویز) را تکمیل کردند. تحلیل داده ها با آزمون های t وابسته و t مستقل، ویل کاکسون و u من ویتنی انجام شد. یافته ها نشان داد بین میزان ادراک از محیط کلاس و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان تک والد و عادی تفاوت معنی داری وجود ندارد، اما میزان زورگویی و قربانی شدن دانش آموزان تک والد به طور معنی داری بیش از دانش آموزان عادی است. همچنین تفاوت ادراک از محیط کلاس و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان تک والد دختر و پسر معنی داری نیست، اما میزان قلدری (زورگویی و قربانی شدن) در بین پسران تک والد به طور معنی داری بیشتر از دختران تک والد است. لذا ارایه خدمات مشاوره ای به کودکان تک والد، برگزاری کارگاه های آموزشی جهت آشنا شدن معلمان، کادر مدرسه و خانواده ها به خصوص در بحث قلدری موثر است.
۱۷۹۴.

بررسی فرضیه بردگی زن در دوره ساسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 161 - 176

کلیدواژه‌ها: زن بردگی دوره ساسانی مرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۸ تعداد دانلود : ۵۲۲
بررسی فرضیه بردگی زن در دوره ساسانی کریم گلشنی راد چکیده کهنترین تحقیق را در مورد وضعیت زن در دوره ساسانی، کریستیان بارتلمه در کتاب زن در حقوق ساسانی انجام داده است. وی معتقد است که در شاهنشاهی ساسانی، بنابر قوانین متداول از قدیم زن شخصیت حقوقی نداشت . یعنی زن شخص فرض نمی شد بلکه شیئی پنداشته می گردید . بطور خلاصه زن دارای حقوقی نبود و همانند بردگان بود.سایر نویسندگان و محققین نیز که بعد از بارتلمه در مورد وضعیّت زن در دوره ساسانی مطلب نوشته اند مانند آرتور کریستن سن و تورج دریایی سخنان وی را تکرار می نمایند.بنظر می رسد آنچه که تاکنون در مورد " وضعیّت زن در دوره ساسانی " توسط اکثر پژوهشگران بیان شده بعلت برداشت نادرست آنها از منابع می باشد. این پژوهشگران، به دلیل وجود سه قاعده یا مسئله مربوط به زنان دوره ساسانی چنین برداشتی ارائه می نمایند که این سه قاعده عبارتند از : 1- ازدواج نروزد یا ازدواج استقراضی 2- مسئله دشتان یا عادت ماهیانه زنان 3- اطاعت و فرمانبرداری زن نسبت به شوهر خود . در این مقاله نشان داده می شود که ازدواج استقراضی فتوای برخی حقوق دانان دوره ساسانی بوده نه قانون کلی.درمورد محدودیتهای مربوط به دشتان نیز باید اظهار داشت موبدان دوره ساسانی درمورد احکام مذهبی محدودیتها و سختگیریهای زیادی نه تنها درمورد زنان بلکه نسبت به مردان نیز اعمال می کردند.دربسیاری از کشورهای امروزی نیز زنان موظفند فرمانبردار همسران خود باشند و این به معنای بردگی زن نمی باشد
۱۷۹۵.

واکاوی حق استیلاد زوجه با استناد به ادله سلطنت بر اعضای بدن و منافع مترتب بر آن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلامی زنان و خانواده سال ۷ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۳ 31 - 52

کلیدواژه‌ها: حق سلطه حق استیلاد زوجه عزل مالکیت منافع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹ تعداد دانلود : ۳۳
در اسلام، به دلیل جایگاه و منزلت زن در خانواده، حمایت از حقوق وی، ابعاد مختلف حیات مادی و معنوی او را شامل شده است تا زن در سایه آن بتواند ضمن دستیابی به کمال مطلوب، در مسیر حفظ نفس و نسل حرکت کند. نظر به چالش فراروی جامعه امروزی در خصوص دعاوی زوجین در امر باروری و شبهات مطرح شده درباره حق زوجین در فرزندآوری، اثبات حق سلطه انسان نسبت به اعضای بدن، از جمله مباحث در خور واکاوی است که زوجه می تواند با استناد به آن، حق استیلاد (فرزندآوری) را از آن خود کند و هر نوع دخل و تصرف در رحم را، حتی بدون اذن زوج، منوط به اجازه خود داند. از جمله این تصرفات، اسقاط نطفه (در فرضی که نطفه ای به طور اتفاقی منعقد شود) یا انعقاد نطفه است. این انعقاد اگر در جهت منفی و فرض عدم تمایل زوجه به فرزندآوری باشد، با استناد به حق سلطه بر رحم، حق پیشگیری از فرزندآوری با استفاده از روش های مختلف بررسی می شود. در انعقاد، در جهت مثبت و فرض تمایل زوجه به فرزندآوری نیز در صورت عزل زوج و عدم تمایل وی به فرزندآوری، حق باروری زوجه به وسیله زوج مطرح می شود. این پژوهش که از منظر علم فقه و به کارگیری فرایند گام به گام در سازمان دهی مطالب و استفاده از منابع مکتوب کتابخانه ای سامان یافته، بر آن است که زوجه با اثبات مالکیت منافع می تواند مالک منافع بدن خود، از جمله اجاره رحم باشد و از این طریق کسب منفعت کند.
۱۷۹۶.

مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و داروی کلومی پیرامین در درمان اختلال وسواسی جبری در زنان و مردان شهرستان شیراز

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای زنان دوره دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲) 23 - 35

کلیدواژه‌ها: اختلال وسواسی جبری درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد کلومی پیرامین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۱۹۰
هدف مطالعه مقایسه اثربخشی درمان های مبتنی بر پذیرش و تعهد و داروی کلومی پیرامین در درمان اختلال وسواسی جبری و تعیین کارآمدترین نوع درمان از درمان های مورد مطالعه در این پژوهش در کاهش علائم مبتلایان به این اختلال بود. این تحقیق از نوع کاربردی و طرح پژوهشی آن هم از نوع شبه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش، شامل مبتلایان به اختلال وسواسی جبری مراجعه کننده به ده مرکز از مراکز درمانی شهر شیراز در تابستان سال ۹۷ بودند که تشخیص قطعی اختلال وسواسی جبری را از روان پزشک دریافت کرده بودند. نمونه گیری در این پژوهش به روش نمونه گیری در دسترس و شرکت کنندگان در سه گروه پانزده نفری به صورت تصادفی قرار گرفتند. آزمودنی ها قبل و بعد از اجرای مداخله با پرسشنامه ییل براون مورد سنجش قرار گرفتند. به منظور تجزیه وتحلیل داده های آماری از روش آزمون تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر با استفاده از نسخه 21 نرم افزار SPSS استفاده گردید. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که هر دو نوع درمان در پس آزمون بر روی بهبود علائم اختلال وسواسی جبری مؤثرند (P˂0/01)؛ اما در پیگیری، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) اثر درمانی خود را حفظ کرد. لازم به ذکر است که در این پژوهش تفاوت بین زنان و مردان از نظر آماری معنادار نبود. یافته های این پژوهش حاکی از کارایی ماندگارتر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد دارد و این مهم به نظر می رسد به علت تلفیق تکنیک های شرقی و روان شناسی غربی هست که درمان را برای مبتلایان ایرانی کارامدتر می کند.
۱۷۹۷.

بررسی رویکردهای رایج در مفهوم عدالت جنسیتی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلامی زنان و خانواده سال ۷ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 31 - 52

کلیدواژه‌ها: عدالت جنسیتی جنس جنسیت عدالت مساواتی عدالت استحقاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱ تعداد دانلود : ۳۰
در میان رویکردهای موجود در تعریف عدالت جنسیتی، صحیح ترین رویکرد کدام است؟ نحوه تعریف عدالت جنسیتی در نتایج عملی و نظری این حوزه تأثیرگذار است. این مقاله با روش تحلیلی انتقادی، آثار معاصر فمینیستی و نویسندگان فارسی زبان در باب عدالت جنسیتی را مطالعه کرده و به صورت کلی، دو رویکرد در تعریف عدالت جنسیتی اصطیاد نموده است: «عدالت مساواتی»، هرگونه تمایز جنسیتی و قانونی میان زن و مرد را مغایر عدالت محسوب می کند و درواقع، برابری در همه ساحت ها را معیار تحقق عدالت جنسیتی می شمارد. متقابلاً «عدالت استحقاقی»، برابری یا نابرابری را معیار عدالت نمی شمارد؛ بلکه هر یک را بر پایه مطالعات دقیق پیشینی، محتمل می داند و از این طریق، از پیش داوری در معیار عدالت جنسیتی احتراز می کند. به باور این مقاله، رویکرد عدالت استحقاقی، کامل ترین رویکرد در تعریف عدالت جنسیتی است و لازم است در این زوج ترکیبی، برخلاف گرایش غالب فمینیستی و به منظور احتراز از نسبیت در هنجارهای حوزه عدالت جنسیتی، از جنسیت نیز دوگانه متعین «زن و مرد» را اراده نمود و در نتیجه در عدالت جنسیتی، معنای «عدالت استحقاقی در مورد زنان و مردان» را اراده کرد.      
۱۷۹۸.

تأثیر آموزش جنسی مبتنی بر آموزه های اسلامی بر رضایت زناشویی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلامی زنان و خانواده سال ۷ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 53 - 76

کلیدواژه‌ها: بسته آموزش جنسی سلامت جنسی رضایت جنسی آموزش جنسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹ تعداد دانلود : ۳۴
پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش جنسی مبتنی بر آموزه های اسلامی بر رضایت زناشویی زوجین انجام گرفت. این پژوهش از نوع نیمه تجربی و به شیوه پیش آزمون - پس آزمون انجام شده و کلیه زوجین مراجعه کننده به مرکز مشاوره مأوا در شهر قم، جامعه پژوهش هستند. از این میان گروه نمونه، 14 زوج به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و گواه قرار داده شدند. ابزار آموزشی، بسته آموزش جنسی بنیانی و همکاران (1398) و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ (1998) است. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS.19 و با روش تحلیل کواریانس، تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان می دهد میانگین نمرات رضایت زناشویی آزمودنی های مرد گروه آزمایش، پیش از اجرای بسته آموزش جنسی 28/231 و پس از اجرای بسته آموزشی به 14/257 افزایش یافته است. در حالی که میانگین نمرات رضایت زناشویی آزمودنی های مرد گروه کنترل، پیش از اجرای بسته آموزش جنسی 28/234 و پس از اجرای بسته آموزشی 57/233 است، که تقریباً تغییری نداشته است. میانگین نمرات رضایت زناشویی آزمودنی های زن گروه آزمایش، پیش از اجرای بسته آموزش جنسی 42/235 و پس از اجرای بسته آموزشی به 42/256 افزایش داشته است. میانگین نمرات رضایت زناشویی آزمودنی های زن گروه کنترل، پیش از اجرای بسته آموزشی، 28/238 و پس از اجرای بسته آموزشی 28/236 است که تقریباً تغییر نداشته است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که آموزش جنسی مبتنی بر آموزه های اسلامی، رضایت زناشویی مردان (041/9 F= و 004/0 P=) و رضایت زناشویی زنان (986/18 F= و 001/0P=) را به طور معناداری افزایش داده است.  
۱۷۹۹.

بررسی تفاوت های درون، بین و فراجنسیتی فلات زدگی شغلی اعضای هیأت علمی (مورد مطالعه دانشگاه های تهران و اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره هشتم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۷) 137 - 162

کلیدواژه‌ها: فلات زدگی اعضاء هیأت علمی جنسیت تفاوت های درون جنسیتی شرایط فراسازمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۲ تعداد دانلود : ۴۲۶
سازه فلات زدگی شغلی سازه ای عینی- ذهنی است، میزان و نوع آن در بین گروه های مختلف درون جامعه متفاوت است و تحت تأثیر توانایی های فردی، ویژگی های فراسازمانی و فرصت های عینی و ذهنیِ در دسترس افراد قرار دارد. بدون شک یکی از مهمترین تفکیک های درون هر جامعه ای، تفکیک جنسیتی و تمایزات مبتنی بر جنسیت است. براین اساس، هدف پژوهش حاضر این است که با بررسی میزانِ و گونه هایِ فلات زدگیِ شغلیِ زنان و مردان و اعضای هیأت علمیِ دانشگاه های تهران و اهواز، به این سؤال پاسخ دهد که تأثیر جنس در میزان و گونه های فلات زدگی شغلی مهمتر است یا تأثیر جنسیت؟ روش مطالعه پیمایشی، و جمع آوری داده ها ابزار پرسش نامه بوده است. براساس یافته های بدست آمده؛ شرایط ساختاری دانشگاه در تعیین فلات زدگی شغلی تأثیری تعیین کننده تر از جنس افراد دارد؛ این تأثیر در دانشگاه اهواز و تهران به ترتیب بیشتر در بعد ساختاری و محتوایی می باشد. همچنین براساس مقایسه میانگین ها، زنان عضوهیأت علمی به لحاظ فلات زدگی زیستی و مردان به لحاظ فلات زدگی حرفه ای به تفکیک دانشگاه محل خدمت با یکدیگر تفاوت معناداری دارند. بدین لحاظ تأثیر دانشگاه محل خدمت، عدالت سازمانی، شیوه مدیریت و فرهنگ سازمانی بر انواع فلات زدگی تعیین کننده تر از جنس بوده است.
۱۸۰۰.

مردان و واگذاری وکالت در طلاق: پیامدها از منظر صاحب نظران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره هشتم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۷) 163 - 188

کلیدواژه‌ها: طلاق وکالت در طلاق شرط پیامدهای طلاق مطالعه کیفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۵ تعداد دانلود : ۴۵۶
پژوهش حاضر با هدف دست یابی به «پیامدهای واگذاری شرط توکیل در طلاق از جانب مردان» به منزله ی یک پدیده ی اجتماعی انجام شده است. داده های مورد نیاز این پژوهش با رویکرد کیفی و تکنیک مصاحبه نیمه-ساختاریافته گردآوری و با روش تحلیل مضمون تحلیل شده است. با توجه به ملاحظات نظری، واگذاری وکالت مرد در طلاق تمام ابعاد حیات آنان را تحت الشعاع خویش قرار داده، ضمن اینکه می تواند مثبت یا منفی تلقی گردد. بسترهای درخواست اخذ شرط از منظر مصاحبه شوندگان حقوقی، فرهنگی اجتماعی بوده و براساس یافته-های تحقیق، کارشناسان عواملی مانند اطاله دادرسی قضایی، برداشت فمینیستی، شکل گیری منیّت در زندگی، ناکامی های حقوقی، قدرت طلبی، بی اعتمادی اجتماعی، ضرورت های اجتماعی، بزرگ منشی متظاهرانه، ناامنی روحی و خودتنظیمی در زندگی را از جمله بسترهای شکل دهنده این پدید می دانند. همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که پیامدهای مثبت معطوف به مردان از دیدگاه کارشناسان، واگذاری شرط در ازای بذل مهریه که دِین مرد تلقی می گردد، بسیاری از مشکلات را حل می نماید. همچنین آثار منفی معطوف به مردان، فروگذاری تعهد اقتصادی، اقتدارزدایی خاموش، تله رهاشدگی، مخفی کاری و تظاهر اخلاقی، ناامنی روانی و محدودیت بخشی است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان