درخت حوزه‌های تخصصی

در این پژوهش منظور و ابعاد ایده اسلامی سازی دانشگاهها در نگاه مبدعان این ایده با استفاده از دوروش اسنادی و تحلیل محتوا مورد بررسی قرار می گیرد.برای رسیدن به این اهداف،در بخش اسنادی از اغلب اسناد مربوط به ادبیات و پیشینه پژوهشی داخلی وخارجی در ایران فیش برداری شده است.همچنین با روش تحلیل محتوی اطلاعات لازم بوسیله پرسشنامه معکوس از کلیه اسناد و نرم افزارهای مربوط به نظرات مبدعان پدیده اسلامی سازی دانشگاهها در کشوراستخراج و مورد مقایسه قرار گرفته است.مطالعات اسنادی نشان می دهد، اسلامی سازی دانشگاه ایده کاملا جدیدی نبوده و زیر مجموعه ایده مهندسی اجتماعی قرار می گیرد وبا اسلامی شدن جامعه رابطه تنگاتنگی دارد.به لحاظ نظری هم اسلامی سازی و هم شقوق مغایر آن یک واقعیت اجتماعی است. ایده اسلامی سازی به معنای حاکمیت شناخت مذهبی و اسلامی بر دانشگاه و جامعه و رد سایر شناختها (غربی، غیرمذهبی، سکولار) با چالشی اساسی رو به رو است . تحلیل این پدیده، در چارچوب تئوریهایی صورت می پذیرد که تحلیل درونِ نهاد علم و همچنین روابط بین نهاد علم و سایر نهادهای اجتماعی را در دستور کار خود قرار دهد.

امنیت، یک نیاز اولیه، اساسی و هدفی متعالی برای زندگی اجتماعی است. نظام اجتماعی به میزان برخورداری از امنیت، مشروعیت، مقبولیت و کارامدی پیدا می کند. یکی از ابعاد امنیت، امنیت اجتماعی است که جزء اصلی حقوق شهروندی محسوب می شود. نهادهای آموزشی از جمله دانشگاه، نقش اساسی در تربیت و آموزش نیروی انسانی را به عهده دارند. مطالعاتی که اخیراً در مورد ارتباط سرمایه اجتماعی با توسعه انسانی انجام گرفته، نشان دهنده ارتباط بسیار قوی بین سرمایه اجتماعی با توسعه انسانی است. سرمایه اجتماعی به عنوان «غایتی در خود» مطرح است که منجر به افزایش فرصت، آموزش و استانداردهای کیفیت زندگی و در نهایت، امنیت اجتماعی می شود.هدف:در این مقاله تلاش شده به این سؤال پاسخ داده شود که دانشگاه چه نقشی در سرمایه اجتماعی به عنوان رویکردی در جهت تامین اجتماعی ایفا می کند.روش: با استفاده از نظریات صاحب نظران علوم اجتماعی به توصیف و اهمیت موضوع پرداخت شده است.یافته هانشان می دهد که سرمایه گذاری در آموزش عالی، منجر به توانایی و افزایش مهارتهای دانشجویان به عنوان سرمایه اجتماعی می شود که در قدرت تولید نمود پیدا می کند. این موضوع، خود باعث افزایش تولید ملی، منطقه ای، توسعه اجتماعی و در نتیجه، افزایش امنیت اجتماعی می شود و باید به عنوان یک برنامه ملی آن را تلقی کرد.

مدتی است که چالش تازه ای  در استفاده از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) پیش روی سیاستگذاران و دست اندر کاران آموزش کشور قرار گرفته است . مطالعات متعددی بر قابلیت استفاده از فنّاوری اطلاعات در فرایند یادهی  یادگیری تاکید کرده است . به همین منظور ، این مطالعه با توجه به ویژگی های خاص دانشگاه پیام نور در ارائه دروس و بهره مندی دانشجویان از راهبردهای یادگیری دانشجویان به بررسی تاثیر بهره مندی از ابزارها و امکانات فنّاوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) بر پیشرفت تحصیلی و یادگیری دانشجویان دانشگاه پیام نور آستارا انجام گرفت .پژوهش حاضر ، یک مطالعه نیمه آزمایشی است که بر روی ۳۲۰ دانشجو با انتخابنمونه گیری طبقه ای نسبی صورت پذیرفت . ابزار گرد آوری اطلاعات، سیاهه میزان استفاده از فنّاوری اطلاعات، پرسشنامه راهبردهای یادگیری خودگردان زیمزمن و پونز و آزمون الکز و همکاران است . برای سنجش میزان ( MSLQ ) راهبردهای انگیزش برای یادگیری پیشرفت تحصیلی نیز از معدل تحصیلی پایان ترم استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین متغیرهای پیشرفت تحصیلی ، یادگیری خودتنظیمی و انگیزش تحصیلی در بین دانشجویانی که از طریق (فاوا) به یادگیری پرداختند به مراتب بیشتر از دانشجویانی است که  به روش سنتی آموزش دیده اند .

این پژوهش ، با هدف اصلی اجرای فرایند ارزیابی درونی در گروه معماری مؤسسه غیردولتی غیرانتفاعی ساریان و به منظور تحلیلی جامع از کیفیت موجود گروه و پیشنهاد برای بهبود و ارتقاء آن انجام شده است . روش تحقیق ، از نوع پژوهش ارزشیابی و رویه گردآوری داده ها توصیفی  پیمایشی است . در این خصوص ، داده ها از یک جامعه ۵۵۰ نفری شامل شش زیرجامعه گردآوری و تحلیل شده است . ابزار تحقیق شامل پرسشنامه محقق ساخته، مصاحبه و چک لیست بود . روایی و پایایی مطلوب (بین 87/0 تا 93/0) بوده است. در این پژوهش، 7 عامل: اهداف، جایگاه سازمانی، مدیریت و تشکیلات (۶ ملاک و ۲۲ نشان گر)،  هیئت علمی ( ۶ ملاک و ۱۴ نشانگر) ، دانشجویان ( ۴ ملاک و ۸ نشانگر) ، فرایند تدریس و یادگیری ( ۳ ملاک و9 نشانگر) ، دوره های آموزشی و برنامه های درسی( ۴ ملاک و ۲۸ نشانگر)، امکانات و تجهیزات آموزشی  پژوهشی ( ۴ ملاک و ۱۰ نشانگر)،  دانش آموختگان ( ۲ ملاک و ۳ نشانگر) برای ارزیابی درونی مورد استفاده قرار گرفته است . نتایج ارزیابی به شرح زیر به دست آمده است: عامل اهداف، جایگاه سازمانی، مدیریت و تشکیلات در سطح نسبتاً مطلوب، عامل هیئت علمی درسطح مطلوب، عامل دانشجویان درسطح نسبتاً مطلوب، عامل فرایند تدریس و یادگیری در سطح نسبتاً مطلوب، عامل دوره های آموزشی و برنامه درسی در سطح نسبتاً مطلوب، عامل امکانات و تجهیزات آموزشی  پژوهشی در سطح مطلوب، عامل دانش آموختگان در سطح نسبتاً مطلوب قراردار د؛ بنابراین ، به طور کلی ، وضعیت گروه در سطح نسبتاً مطلوب قرار دارد ولی در مورد برخی نشانگرها کاستی هایی وجود دارد که پیشنهادهایی برای رفع آنها و بهبود کیفیت گروه ارائه شده است . همچنین بر اساس الگوی ارائه شده در این پژوهش و با توجه به نتایج حاصل از ارزیابی درونی، هدف های مشخص و دقیقی برای برنامه ریزی توسعه گروه تدوین و مدلی برای نحوه استفاده از هدف ها در فرایند ارزیابی درونی ارائه شد

زنان، موتور محرکه مهمی برای رشد و توسعه هستند و پرورش سرمایه انسانی آنها بسیار با اهمیت است . زنان، به ویژه در ده سال اخیر تمام سالهای عقب بودن از تحصیلات عالی را یکباره جبران کرده اند. یک دلیل این امر، این است که موفقیت شغلی و حرف های زنان در گرو کسب تجربیات تحصیلی است؛ همچنین فرض بر این است که برخورداری زنان از آموزش عالی به مشارکت بیشتر آنان در بازار کار کمک می کند. یافته های مقاله حاضر نشان می دهد که سهم زنان از کل شاغلان دانش آموخته کشور در سال ۱۳۸۵ معادل ۳۱ درصد و سهم مردان ۶۹ درصد است؛ به عبارت دیگر، با وجودی که زنان و مردان سهم متعادلی درتعداد فارغ التحصیلان دارند (حدود 50-50) اما زنان دانش آموخته، در یافتن شغل با موانع بیشتری نسبت به مردان مواجه اند؛ به علاوه ، از مجموع 373 هزار بیکار دانشآموخته آموزش عالی سال ۱۳۸۵ کشور، 8/54 درصد از زنان و 2/45 درصد را مردان تشکیل می دهند. نرخ بیکاری دانش آموختگان در سال ۱۳۸۵ نیز در حد1/10درصد بوده است. با این ویژگی که این نرخ برای مردان 9/6 و برای زنان دانش آموخته 4/2 برابر بالاتر از این و برابر با 7/16 درصد است. همچنین، تغییر و تحولات ساختاری پدیدآمده در اقتصاد و در کیفیت نیروی کار به ویژه زنان، آن چنان که باید تفاوتی در گرایش های بازار کار نسبت به جذب و به کارگیری زنان به وجود نیاورده است . با وجود آنکه ترکیب و کیفیت زنان متقاضی کار ، به خاطر نیل به آموز شهای سطوح برتر، به طور چشمگیری متحول شده اما این عامل نیز نتوانسته است، در روند راهیابی آنان به مشاغل دگرگونی معناداری ایجاد کند

توسعه فرهنگ دانشگاه اسلامی مستلزم توجه به فرهنگ اسلامی و شناسایی نشانگر های مربوط به توسعه دانش است. از آنجا که ممکن است نکات برگرفته از مدیریت دانش و شناخت مربوط به تجارب علمی و عملی آن بتواند توجه را به حکمت اسلامی بودن دانشگاه و نکات معرفتی آن برای توسعه جلب کند و چون زمینه اسلامی دانشگاه خود میتواند بستری برای توجه به ظهور و استفاده از مقوله های نوینی چون: توسعه علوم و فناوری اطلاعات و ارتباطات، پدیده جهانی شدن، دگرگونیهای جمعیت شناختی، آموزش مداوم، انفجار دانش، بحرانهای اخلاقی، سازمان یادگیرنده و رشد فزاینده دانش باشد، این مقاله برآن است تا مفهوم فرهنگ دانشگاهی را واکاوی کند، نقش و اهمیت بهره گیری از الگوی مدیریت دانش در فرهنگ دانشگاه اسلامی در دوران معاصر را شناسایی نماید، بر روال توسعه آن بیندیشد و با تعریف نسخ جدید از اصطلاحات مرتبط با فرهنگ دانشگاهی و توسعه سلسله مراتب مدیریت دانش، بستری مناسب در جهت توسعه فرهنگ دانشگاه اسلامی فراهم سازد.

فلسفه علم هیدگر محل اختلاف صاحب نظران است. برخی او را واقع گرا می دانند. یک دلیل آنها این است که او متعلق معرفت علمی را مستقل از روش های علمی می دانست. برخی او را نسبیت گرا می دانند؛ چون به تعبیر آنها، هیدگر علم را تنها در افق دانایی هر دوران ممکن می شمرد. برخی بین فلسفه علم هیدگر متقدم و متاخر وحدت می بینند؛ چون او را در هر دو دوره، واقع گرا یا در هر دو نسبیت گرا می دانند. برخی بین آن دو افتراق می بینند؛ مثلا به این دلیل که او در ابتدا، به استقلال موجودات از روش های علمی قایل بود؛ اما بعد این استقلال را رد کرد. برخی به دلایل مختلف مدعی اند که هیدگر، پیش از تامس کوون، به آنچه او در فلسفه علمش «پارادایم»، «علم متعارف» و «انقلاب علمی» می نامد، پی برده بود. برخی مخالف چنین ادعاهایی هستند. در این مقاله، آرا پنج صاحب نظر در این زمینه ها شرح و تحلیل می گردد.

خردمایه مقاله حاضر گویاى آن است که مطالعات علوم انسانى با نگاهى پارادایمیک، تا پیش از طرح و بسط میا ن رشته گرایى، عمدتاً، براساس یکى از پارادایم هاى اثبات گرایى، تفسیرى، نظریه انتقادى، فمینیسم، پست مدرنیسم و نظریه آشوب، به عنوان پارادایم غالب، بوده است که این مسئله به نوعى یک سونگرى و یک جانبه گرایى منجر شده است. در این مقاله، هدف آن است تا با کنکاشى نوپردازانه و بهره گیرى از چارچوبى ابتکارى و منبعث از دیدگاه کثرت گرا، الگویى براى تحلیل پارادایمیک مطالعات میان رشته اى از تقاطع سه عامل به منظور نوعى مفاهمه بهتر و برداشت موزونتر از مطالعات «ساختار»، «الگو» و «فرایند» میان رشته اى ارائه شود. در این راستا، مفهوم نوظهور بازاریابى کارآفرینانه به مثابه مصداقى میان رشتگى، که از تلفیق وجوه دو رشته علمى بازاریابى و کارآفرینى در مطالعات مدیریت ناشى شده است، مطرح و مصادیق آن در این نقش هنگارى ابتکارى، جانمایى شده است. بدین ترتیب، نتیجه گیرى شده است که در پژوهش هاى میان رشته اى و نوظهور، توجه توأمان به پارادایم هاى مذکور و شناخت هریک از مطالعات در حوزه هاى مختلف مى تواند در راستاى درک بهتر حقیقت و رهایى از قیدوبندهاى تفکر وابسته به متن و محتوا راه گشا باشد و مانع کوته نگرى و یک جانبه گرایى شود

این پژوهش با هدف بررسی «نقش تلویزیون در ایجاد و تقویت گرایشهای دینی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان» صورت گرفت. در راستای هدف مذکور، به بررسی گرایشهای دینی در قالب پنج مؤلفه «رعایت ارزشهای اخلاقی، رعایت اصول دینی، رعایت احکام دینی، تقابل با جهل و خرافات، تقابل با تعصبات مذهبی» و سپس «نقش آموزه های تلویزیون» بر آنها پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داد که نقش آموزه های تلویزیون بر رعایت ارزشهای اخلاقی با میانگین16/2، رعایت احکام دینی با میانگین 91/1، تقابل با تعصبات مذهبی با میانگین 80/1 و تقابل با جهل و خرافات با میانگین 38/1 با اطمینان 95% از نظر دانشجویان کمتر از سطح متوسط بود و در مورد رعایت اصول دینی با میانگین 66/2 بیشتر از سطح متوسط بوده است. همچنین در مورد نقش آموزه های تلویزیون در تقویت گرایشهای دینی، مواردی چون تاهل، جنسیت، میزان تحصیلات، میزان تحصیلات پدر یا مادر تاثیری نداشتند.

پژوهش انسانی بایستی پاسخگوی نیازهای بهداشتی جمعیت یا جامعه ای باشد که در آن انجام می گیرد. مقتضیات اخلاقی فقط زمانی برآورده می شود که مداخلات موفقیت آمیز یا دیگر منافع حاصل از چنین پژوهش هایی در اختیار جامعه قرار گیرد. لذا، به منظور تامین مقتضیات اخلاقی، یک فرایند برنامه ریزی و مدیریتی باید قبل از آغاز پژوهش، انجام و تا پایان مراحل اجرایی و حتی در دسترس قرار دادن نتایج حاصل به مراجع ذی صلاح و جمعیت مورد مطالعه، مورد پایش و ارزشیابی قرار گیرد. صلاحیت و مهارت محققین متخصص و شرایط ایمن محیط پژوهش بایستی پیش از اجرا مورد تایید کمیته های اخلاق واقع گردد و در حین اجرا نیز به محض برخورد با موارد خلاف تعهد و اصول انسانی از ادامه آن جلوگیری به عمل آید. کسب رضایت آگاهانه آزمودنی و دادن اطمینان از خروج اختیاری و بدون قید و شرط او از پژوهش، جزء لاینفک تعهدات پژوهشگر محسوب می گردد. از جمله معضلاتی که بعضا، در مورد انجام پژوهش های حمایت شده از سوی پشتیبانان رخ می نماید سوگیری در اجرا و ارایه نتایج حاصل از تحقیق می باشد، لذا پژوهشگر، موظف به انجام تعهدات خویش فارغ از ارتباطات خاص به ویژه اقتصادی اجتماعی با پشتیبانان است و در صورت بروز تضاد منافع بالقوه، باید آنرا برای کمیته های اخلاقی و حتی در انتشار آشکار سازد.نتیجه گیری: در این مقاله جنبه های مختلف اخلاقی در پژوهش های زیست پزشکی بر روی آزمودنی های انسانی و دستور العمل های ضروری جهت رعایت حقوق آنها در پژوهش مورد بازنگری قرار گرفته است.

مدیریت دانش با هدف افزایش نوسازی، سهیم سازی، بهبود و کاربرد بهتر دانش در سازمان مطرح شد؛ اما در عمل با چالشهایی از جمله احتکار و کتمان دانش، عدم تسهیم سازی و بی رغبتی کارکنان سازمان نسبت به کسب، کاربرد و تسهیم دانش مواجه گردید. منشا بسیاری از این چالشها به عدم تربیت کارگزارن دانش جهت مدیریت دانش و عدم ترویج فرهنگ دانایی محور بازمی گردد. دانشگاه اسلامی این قابلیت را دارد که با راهکارهای فرهنگی و تربیتی بر حرکت شتابنده توسعه مدیریت دانش بیفزاید. مطالعه این راهکارها از اهداف این پژوهش است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که دانشگاه اسلامی با به رسمیت شناختن ارزش دانش و تکریم طالبان و انفاق کنندگان دانش و ترویج وجوب کسب دانش و ... در جهت ایجاد و تقویت فرهنگ دانایی محور تلاش و دانش آموختگانی هدفمند، با انگیزه و توانمند در کسب، کاربرد و انفاق دانش تربیت کند. تربیت یافتگان چنین دانشگاهی باید به ارزشهای اخلاق علمی مانند خداباوری، تواضع، ملایم بودن و عدالت ورزی متعهد و از آفات علمی مانند دنیاطلبی، احتکار و کتمان علم، تکبر و علم بدون عمل مبرا باشند.

هدف اساسی پژوهش حاضر، تبیین جایگاه و ضرورت شاگردپروری و مؤلفه های آن به منظور اثربخش سازی نظام آموزش و پژوهش دانشگاهی است. بر این اساس، سه سؤال پژوهشی پیرامون «مصادیقی از شاگردپروری در سبک تدریس و شیوه عملی امام خمینی(ره)»، «مؤلفه های شاگردپروری بر اساس ویژگی های عملی استاد مطهری» و «وجوهی از مؤلفه های شاگردپروری در مدرسه شاخص خوانساری ها» مطرح و مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. روش انجام پژوهش، تحلیل اسنادی بوده است. یافته ها مبین آن است که عمده ترین مؤلفه های شاگرد پروری بنا بر سه زمینه مورد بررسی، شامل؛ سعی مداوم استاد بر ایجاد روحیه تحقیق و تحلیل در دانشجو، توجه کامل استاد به سخن دانشجو و یادگیرنده خود، حضور استاد در کلاس با مطالعه قوی، دقت خاص استاد درشکافتن مطلب برای فهم عمیق دانشجو، سنجش درک و فهم شاگرد در ابتدای درس و سپس تدریس و آموزش بوده است.

در شرایط پویا و پیچیده کنونی ، محیط و سیستم های دانشگاهی، اطلاعات صحیح و به موقع، نقشی اساسی و ارزشی راهبردی در کیفیت تصمیم گیری و اقدام و موفقیت دانشگاه در بهسازی و توسعه پویای خود و در نتیجه تضمین اثربخشی و سلامت سازمانی آن دارد؛ بنابراین، اتخاذ رویکرد راهبردی در قبال آن ضرورت می یابد . در این مقاله، پس از بیان مختصر نقش و اهمیت اطلاعات در توسعه دانشگاه و ماهیت راهبردی مدیریت نظام اطلاعات در این زمینه، الگویی کاربردی برای هدایت راهبردی نظام اطلاعات دانشگاه مشتمل بر سه بخش اصلی (تعیین مطلوبیت های راهبردی اساسی، تحلیل راهبردی و راه یابی راهبرد ی) و نُه گام عملی ارائه شده است . در نهایت به برخی الزامات استقرار و تحقق مطلوب آن در دانشگاه اشاره شده است. الگوی مذکور در مورد سایر نظام های کارکردی(ماموریت محور) دانشگاه قابل استفاده است.