درخت حوزه‌های تخصصی

شهرها وروند شهرنشینی در ایران ازدهه های اخیر تحولات عظیمی را پشت سر گذاشته است بگونه ایکه طی دهه های اخیر تعداد و جمعیت شهرها وتوسعه فضایی آنها ابعاد بی سابقه ای یافته است . شهر خرم آباد به عنوان مرکزاستان لرستان از این تحولات دور نمانده و با توجه به موقعیت ارتباطی آن در مسیر تهران – خوزستان و مهاجرتهای روستایی وعشایری دردهه های اخیر افزایش جمعیت بالایی داشته است. در مقاله حاضر علاوه بر مطالعه جمعیت ونرخ رشد آن علل و عوامل اصلی افزایش جمعیت در خرم آباد و آینده نگری آن و زمان مضاعف شدن جمعیت برای سالهای 1385 و 1400 محاسبه شده است .

رویکرد «پلیس جامعه محور» در یکی دو دهه گذشته نه تنها به لحاظ تئوریک بلکه به لحاظ تجربی نیز رشد قابل توجهی داشته است و به جرات می توان گفت یکی از مهم ترین ملاک های اثربخشی و کارایی «پلیس جامعه محور» توانایی آن در کاهش احساس ناامنی شهروندان است. به لحاظ نظری با توجه به اتخاذ رویکرد پایین به بالا و شکل دهی و ارتقای سرمایه اجتماعی و از طریق شناسایی و پیشگیری از وقوع جرم و توجه به دیدگاه های شهروندان، «پلیس جامعه محور» می تواند به افزایش رضامندی، احساس امنیت و در نهایت کیفیت زندگی آن ها کمک کند. از لحاظ تجربی نیز شواهد حاکی از آن است که پیاده سازی برنامه های «پلیس جامعه محور» و آگاهی شهروندان شده است، با این حال به دلیل پیچیدگی موضوع «ترس از جرم» و «احساس ناامنی» بعضا نتایج متناقضی نیز حاصل گردیده است.در این مقاله پس از مقدمه ای کوتاه، به بررسی احساس امنیت و برخی نظریه های تبیین کننده آن، از جمله «پلیس جامعه محور» پرداخته می شود. بخش دوم مقاله نیز به «پلیس جامعه محور»، تعاریف، ابعاد و مولفه ای و نقشی که این رویکرد نسبتا جدید در افزایش ضریب امنیتی شهروندان می تواند داشته باشد، اختصاص دارد.

" هدف این مقاله، بررسی فقر در اقتصاد ایران با استفاده از آمار هزینه و درآمد خانوارها به عنوان شاخصی برای ترسیم وضعیت فقر طی سال های 1361 تا 1382 است. اساس این بررسی، بر این پایه استوار است که افزایش یا کاهش و همچنین مصرف کالاها در سبد مصرف خانوارها نشان از تغییر اوضاع زندگی آنان دارد. ملاک قضاوت درباره تغییر ساختار و روند شاخص ها نیز «نظریه انگل» درباره رفتار مصرفی خانوارهاست که می گوید با بهبود اوضاع اقتصادی زندگی خانوارها، سهم مصرف کالاهای خوراکی کاهش می یابد. بررسی های انجام شده نشان می دهد که اوضاع اقتصادی خانوارهای ایرانی طی دو دهه گذشته شرایط نگران کننده ای داشته است و خانوارها به شکل فزاینده ای تحت فشارهای اقتصادی بوده اند. همچنین این نتیجه به دست می آید که تغییر ساختار مصرف خانوارها نه به خاطر بهبود اوضاع فقر در کشور، که ناشی از وجود فشارهای اقتصادی بوده است."

"هویت ملی از مباحث مهم و برجسته در دنیای امروز است. نیاز به آن و احساس تعلق، وفاداری و گرایش به سمت آن از ضرورت‌های انکارناپذیر در هر جامعه‌ای محسوب می‌شود. با توجه به اینکه نظام آموزش و پرورش در همه کشورها بزرگ‌ترین نیرو و سرمایه انسانی را در اختیار دارد، می‌تواند یکی از بهترین راه‌های تحکیم و تقویت هویت ملی به شمار آید و برنامه‌های درسی به عنوان یکی از ارکان اصلی این نظام می‌توانند نقشی محوری و کلیدی در شکل‌گیری هویت ملی ایفا کنند. با توجه به موارد فوق، هدف اصلی این تحقیق بررسی جایگاه هویت ملی در نظام آموزش و پرورش است. به این منظور ابتدا به طور مقایسه‌ای هویت ملی در نظام آموزش و پرورش ایران و دیگر کشورها مورد واکاوی قرار گرفته و سپس علل ضعف هویت ملی در نظام آموزش و پرورش ایران بیان شده است. در ادامه با موشکافی در اهداف کلی و آموزشی سه مقطع، میزان توجه به مقوله هویت ملی در بیان این اهداف مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج این بررسی نشان داد در اهداف تصریح‌شده برای نظام آموزشی ایران، هویت ملی از جایگاه مطلوبی برخوردار نیست و با توجه به تاثیرگذار بودن این مقوله در سایر زمینه‌هایی که به توسعه و تحکیم کشور مربوط است، نیاز به تجدیدنظر و بازاندیشی دارد. "

ابوالحسن علی بن حسین مسعودی (م 346 ه. ق) در نیمه ی دوم قرن سوم در بابل زاده شد و پس از سکنی گزیدن در بغداد علوم مختلف را در آن جا فراگرفت. اطلاعات روشنی در مورد زندگی و نشو و نمای او در منابع ارائه نشده است و سرگذشت وی را بیش تر مرهون دو کتاب باقیمانده وی «مروج الذهب و معادن الجوهر» و «التنبیه و الاشراف»هستیم که در آن منابع به شرح مشاهدات، مسافرت ها، وضع سیاسی و اجتماعی و ... مناطق مختلف دنیای آن روز پرداخته است. «مروج الذهب و معادن الجوهر» یکی از تألیفات قابل توجه در زمینه تاریخ عمومی در قرن چهارم ه.ق است که به دلیل توّجه ویژه به منابع دست اول، مشاهده و معاینه و سنجش درستی اخبار جایگاه ممتازی در میان تواریخ عمومی اسلامی دارد. روش تاریخ نگاری مسعودی در این کتاب مورد توّجه ابن خلدون مورخ قرن هشتم ه.ق و برخی از مستشرقان قرارگرفته است و تحسین آن ها را به واسطه در پیش گرفتن این شیوه در قرن چهارم هجری در پی داشته است. این مقاله بر آن است تا با بررسی کتاب «مروج الذهب و معادن الجوهر» ضمن اشاره به موضوع و منابع آن، به شیوه تاریخ نگاری مسعودی در این کتاب بپردازد.

پوشش از جمله موضوعات حیات اجتماعی است که از گذشته تاکنون و در جوامع مختلف مورد عنایت بوده و درباره عوامل و زمینه های بروز آن تامل شده است. در این تحقیق، الگوی پوشش دانشجویان دانشگاه های دولتی، پیام نور و آزاد اسلامی (مورد شهر بافت) به تناسب محیط ـ موقعیت های مختلف ظهور آن بررسی شده است. دانشجویان مورد بررسی 180 نفر بودند که 9/38 درصد در دانشگاه دولتی، 3/38 درصد در دانشگاه پیام نور و 8/22 درصد در دانشگاه آزاد اسلامی تحصیل می کردند. این گروه با پاسخگویی به یک پرسشنامه، داده های لازم را ارائه کردند و داده ها با استفاده از روش های آماری مناسب تحلیل شدند. تحلیل داده ها نشان داد: در دانشگاه های مورد بررسی اقدام به پوشش ناهمنوا دارای فراوانی متفاوتی بوده و استفاده از الگوی پوشش ناهمنوا با «محیط» و «موقعیت»، رابطه مثبت معناداری با بروز رفتار داشته است؛ یعنی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی بیش از دانشجویان دانشگاه پیام نور و دانشجویان دانشگاه پیام نور بیش از دانشجویان دانشگاه دولتی شهر بافت هنگام حضور در بازار برای خرید و یا حضور در نزد دوستان برای مهمانی از پوشش ناهمنوا استفاده کرده اند؛ اما هر سه گروه در دانشگاه به طور مشابه دارای پوشش همنوا بوده اند. در مجموع می توان گفت پوشش ناهمنوای دانشجویان به تناسب نوع رابطه ای که آنها با محیطِ رفتار دارند و به تناسب انتظاری که از محیط در آنها شکل می گیرد، تغییر می کند. در محیط های عمومی (فاقد کنترل و ناآشنا) که منافع فرد کمتر از سوی دیگران امکان تهدید دارد، الگوی ناهمنوا بیشتر است ولی در محیط های دانشگاهی (دارای کنترل و آشنا) این وضعیت کاهش می یابد. اما در محیط دانشگاهی نیز به تناسب نوع انتظاری که از تحصیل و دانشگاه وجود دارد، وضع رفتار پوششی متفاوت می شود. دانشجویی که در دانشگاه دولتی درس می خواند، انتظار بیشتری دارد که به محیط های کار مرتبط وارد شود تا دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی. به همین علت، تفاوت در میزان بروز رفتار ناهمنوا دیده می شود؛ با وجود این، حتی رفتار پوششیِ همنوای دانشجویان دانشگاه دولتی نیز با این پرسش مواجه است که تا چه میزان درونی شده است؟

مقالة حاضر به بررسی پدیدة ژئوپلیتیک و ژئوکالچر تشیع با استفاده از نظریات کلاسیک در این حیطه می پردازد و با تبیین مفهوم «ریملند شیعی» و موقعیت تشیع به عنوان عاملی مؤثر در مناسبات منطقه ای و بین المللی، سعی در پاسخ به این سؤال دارد که نقش ایران به عنوان یک بازیگر منطقه ای، در معادلات بین المللی چیست؟ پدیدة شیعه و جمعیت های شیعی، از لحاظ جغرافیایی در قلب ریملند واقع شده و با ظهور انقلاب ایران به پدیده ای اثر گذار در معادلات بین المللی تبدیل شد. انقلاب ایران که یک انقلاب مبتنی بر ایدئولوژی شیعی بود، از سویی ایران را تبدیل به ام القرای شیعه نمود و از سوی دیگر، به بیداری جمعیت های شیعی در کشورهای منطقه ریملند انجامید. شیعیان کشورهای منطقه که بیشتر آنان زیر سلطة حاکمان سنی مذهب به سر می برند، در این سال ها با الگوگیری از انقلاب ایران، و با تأکید بر موقعیت های اعتراضی به وضع موجود- که مبتنی بر تبعیض های سازمان یافته و دولت خواسته ضد آنان است- سعی در تغییر وضع موجود داشته اند. این مقاله به بررسی نقش شیعیان منطقه به عنوان فضای «پیرامونی» ایران، و واکاوی موقعیت سیاسی- اجتماعی و ژئوپلیتیک آنان در ارتباط با ایران به عنوان «مرکز» تشیع می پردازد تا از این رهگذر، به تبیین ژئوپلیتیک پدیدة شیعه به عنوان بازیگری فعال در معادلات منطقه ای و بین المللی، و همچنین ژئوپلیتیک نوین تشیع نائل آید.

"طرح مساله: در این مطالعه رشد جمعیت و سطح باروری و ارتباط آن با توسعه یافتگی اقتصادی و اجتماعی کشورهای مختلف جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران مورد بحث قرار می گیرد. روش: روش بررسی در این مطالعه تلفیقی از روش کتابخانه ای و تحلیل ثانویه است و داده های جمعیتی و آماری از نشریات سازمانهای جهانی از قبیل صندوق جمعیت سازمان ملل متحد، یونیسف، بانک جهانی و مرکز آمار ایران اخذ و با بهره گیری از نرم افزار spss، ارتباط بین متغیرهای طرح شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که هر اندازه سطح توسعه یافتگی کشوری بالا باشد به همان اندازه میزان زاد و ولد و در نتیجه رشد جمعیت آن کشور کمتر است. نتایج: رابطه بین توسعه یافتگی و نرخ زاد و ولد همان گونه که در این پژوهش نشان داده شده است یک رابطه معکوس می باشد؛ یعنی در مناطق محروم جهان و در سطح ایران و استانهای کشور این رابطه به خوبی نمایان است. استانهای برخوردار از رفاه و توسعه، شاهد میزان رشد جمعیت کمتری هستند. "

تحقیق حاضر، با هدف تحلیل جامعه شناسی از خود بیگانگی درمیان دانشجویان دانشگاه تدوین شده و روش مطالعه در این تحقیق روش پیمایشی است. پس از نگارش پیشینه و ادبیات موضوع وچهارچوب نظری تحقیق، شش فرضیه مطرح شد که با استفاده از تکنیک پرسش نامه همراه با مصاحبه از بین 336 دانشجوی دانشگاه های تکمیل گردید. فرضیات تحقیق به سنجش عدم انطباق وسیله و هدف، بوروکراسی، عقلانیت، زندگی در کلان شهر، فرد گرایی و اقتدار واقعیات اجتماعی با از خود بیگانگی اجتماعی می پردازد که در نهایت، پنج فرضیه تایید شد و میان فردگرایی و از خود بیگانگی ارتباطی یافته نشد.

تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر مربیگری تیمی بر تصمیم گیری گروهی و مسئولیت پذیری اجتماعی با نقش میانجی انعطاف پذیری منابع انسانی در سازمان های دولتی شهر ایلام انجام شده است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی - پیمایشی بود. جامعه آماری، مدیران و کارکنان سازمان های دولتی شهر ایلام به تعداد 2500 نفر را شامل می شد که تعداد 384 نفر از آنان به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابراز اصلی جمع آوری داده ها، پرسشنامه بود و تجزیه و تحلیل داده ها به روش مدل سازی معادلات ساختاری انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که مربیگری تیمی بر تصمیم گیری گروهی، مسئولیت پذیری اجتماعی و انعطاف پذیری منابع انسانی، تأثیر مثبت و معناداری دارد؛ انعطاف پذیری منابع انسانی نیز بر تصمیم گیری گروهی و مسئولیت پذیری اجتماعی، تأثیر مثبت و معناداری دارد. مربیگری تیمی هم از طریق انعطاف پذیری منابع انسانی بر تصمیم گیری گروهی و مسئولیت پذیری اجتماعی، تأثیر معناداری دارد.

حفظ اقتدار دولت و فراهم کردن امکانات و شرایط لازم برای مأموران به انجام مأموریت های محوله از شرایط اعمال حاکمیت است. نافرمانی افراد در برابر مأموران تحت هر یک از عناوین «حمله یا مقاومت» در حقوق کیفری ایران با شرایطی موجب تحقق جرم تمرد است، مراد از حمله تعرض فیزیکی به مأمور است، بنابراین بکارگیری الفاظ موهن با هر مفهومی حتی اگر عرفاً حمله لفظی تعبیر شود حمله به شمار نمی آید. حتی فرار یا پنهان شدن از دست مأموران دولت در حین انجام وظیفه یا عدم اطاعت از دستور او مقاومت محسوب نمی شود، مگر اینکه قانون گذار در تعریف تمرد « از رفتاری که مانع اجرای وظیفه مأمور شود» نام برد که اعم از حمله یا مقاومت است. از آنجایی که تمرد با استفاده از ابزار یا آلات، خطرناک است، پیشنهاد می شود جدا بر تشدید مجازات کسانی که از سلاح در ارتکاب جرم تمرد استفاده می کنند، مجازات کسانی که از ابزار یا آلات برای ارتکاب این جرم استفاده می کنند بیشتر از کسانی باشد که از این ابزار یا آلات استفاده نمی کنند؛ لذا شایسته است زیر یکی از بندهای ماده 607 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 عبارت ذیل اضافه شود: هر گاه تمرد با دست بردن به ابزار یا آلاتی باشد، متمرد به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم می شود.

توسعه دارای ابعاد پیچیده، ‌متنوع و متکثر اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ‌روان شناختی و سیاسی است. برای فهم عوامل و موانع توسعه باید همه مولفه های مذکور مورد پ‍ژوهش قرار گیرند، اما عناصر فرهنگی – اجتماعی نقشی بنیادی در فرایند توسعه ایفا می نمایند. در این مقاله برآنیم که دریابیم: چرا علی رغم اینکه در دو دهه گذشته سرمایه گذاری های کلان صنعتی، اقتصادی و تجاری در هرمزگان صورت پذیرفته و دانشگاهها و موسسات آموزش عالی متعددی تاسیس شده اند، این منطقه توسعه درخور نیافته است و هنوز در زمره مناطق محروم طبقه بندی می گردد؟ در این پژوهش با الگو قرار دادن نظریه نوسازی اجتماعی پارسنز و با روش پیمایشی و با استفاده از مقیاس های لیکرت،‌ تمایزات معنایی (برش قطبین) و فرافکنی خـاص گرایی را که یکی از موانع عمده فرهنگی -اجتماعی توسعه محسوب می گردد، در شهر بندرعباس مورد آزمون قرار دادیم. نتایج بررسی نشان داد که میانگین خاص گرایی شهروندان بومی (2.88)،‌ غیربومی ها (2.98)، زنان (2.86)، مردان (2.93)، اهل سنت (2.8) و شیعیان (2.95) بوده است

"این پژوهش به بررسی تاثیرات روابط اجتماعی که از آن به عنوان سرمایه اجتماعی شبکه نام برده می شود، بر سلامت روان (جسمانی، اضطراب، کارکرد، افسردگی) می پردازد. مهم ترین عواملی که بر این پدیده تاثیر می گذارند عواملی هستند که روابط اجتماعی را متاثر می کنند (روابط غیررسمی افراد مورد توجه است). بهداشت روان افراد نیز اهمیت فراوان دارد. درصورت وجود سلامت روان افراد قادرند به دور از تعارضات رفتاری عمل کنند، و این روند با وجود سرمایه اجتماعی ممکن می شود. محتوای سرمایه اجتماعی شامل ارزش ها، هنجارها و پیوندهای اجتماعی است که در روابط اجتماعی شکل می گیرد. بدین طریق افراد قابلیت های خود را افزایش می دهند و از حمایت های محیطی و اجتماعی موجود در شبکه های ارتباطی خود برخوردار می شوند. در این تحقیق، نظریه های مختلف سرمایه اجتماعی را مورد مطالعه قرار می دهیم، به ویژه ی نظریه ولمن در مورد مدل اجتماع رها شده و سلامت روان (نظریه شخصیت سالم). داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه و با شیوه مصاحبه جمع آوری شد، جامعه آماری کارکنان سازمان آموزش و پرورش شهر ساری است که در سال 87 تعداد آن 4915 نفر بوده است. نمونه ی 300 نفری از طریق نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم استفاده شده است. سرمایه اجتماعی دارای ویژگی های ساختی، تعاملی و کارکردی است و بُعد کارکردی (حمایت متقابل) مورد سنجش قرار گرفته است. برای سنجش سلامت روان آزمون GHO استفاده شده است. نتایج نشان می دهند که هر چه سرمایه اجتماعی افراد در بُعد کارکردی بیشتر شود، سلامت روانی نیز افزایش می یابد. افراد شاغل و متاهل از سرمایه اجتماعی بالاتر و سلامت روانی بیشتری برخوردارند. زنان انواع زنانه تر حمایت (عاطفی) و مردان انواع مردانه تر حمایت (مالی، عملی، اطلاع رسانی) را فراهم می کنند. همچنین نحوه ی ادراکات و نگرش های افراد در مورد اعضای شبکه بر سلامت روان آنان مؤثر بوده است."