دین و بهداشت روان(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
این نوشتار، بخش دوم سخنی است که با هدف تبیین ساز و کارهای تامین بهداشت روانی در دین نوشته شده است. در شماره پیشین، چیستی بهداشت روانی در مکتبهای گوناگون روانشناسی و نیز اسلام بررسی شد. سپس برخی از مؤلفههای بهداشت روان را که مورد توجه پژوهشگران غربی است، ارائه شد.
در این شماره، از میان دیگر مؤلفههای بهداشت روان که در دین فراهم میآید، به چهار مورد میپردازیم: ثبات شخصیت؛ خودشکوفایی؛ هماهنگی در سهگانه بینش، گرایش و کنش و رفع اضطراب. راهکارهای اسلام برای رسیدن به خودشکوفایی عبارتند از: تقویت روحیه تعهدپذیری آدمی و جلوگیری از آزادی افسارگسیخته؛ ضعف دلبستگیهای مادی؛ ایجاد انگیزه قوی؛ جهتدهی انگیزهها؛ تحقق هدفهای تعلیم و تربیت دینی و خودشناسی. برای هماهنگی در سهگانه بینش، گرایش و کنش، اسلام به هدایت در هر سه جنبه می‌پردازد. بسترهای لازم را برای حفظ در مسیر و بازگشت خطاکار فراهم میسازد و در نتیجه، بسترساز بهداشت روانی است. این دین خاتم، برای اضطرابزدایی و رساندن به آرامش روان، ساز و کارهای متفاوتی در عرصههای مختلف ذهن، دل و رفتار دارد که برخی از راهکارهای ذهنی و بینشی آن عبارتند از: ارتقای معرفت و جلوگیری از آشفتگی بینش؛ رفع کاستی شناختی؛ خداباوری؛ ایجاد، حفظ و رشد تدریجی جهانبینی الهی و خوشبینسازی. آخرین راهکار آرامشزا که در این نوشتار بدان میپردازیم، موضوع فطرت و احیای آن است. در این بخش، از اضطرابزایی پایمالی اخلاق و وجدان و ساز و کار تقویت وجدان در دین سخن به میان میآید.