رویکرد موضوعی

نمایش ۳٬۹۰۱ تا ۳٬۹۲۰ مورد از کل ۵٬۴۳۱ مورد.

۳۹۰۱.

تجربه دینی در جهان جدید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا قائمی نیا

منبع: قبسات ۱۳۸۱ شماره ۲۶

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین

تعداد بازدید : ۲۶۰۲

موضوع‌ بحث‌ این‌ مقاله‌ بررسی‌ علل‌ پیدایش‌ بحث‌ تجربة‌ دینی‌ در جهان‌ جدید است. چرا تجربة‌ دینی‌ در جهان‌ جدید پیدا شد و چه‌ تغییر و تحولاتی‌ یافت؟ به‌ نظر نگارنده، بحث‌ تجربة‌ دینی‌ دو روش‌ دارد: روش‌ معرفت‌شناختی، و روش‌ پدیدارشناختی. بحث‌ تجربه‌ دینی‌ با آغاز مدرنیته‌ ظهور کرد و در بستر جریان‌ پست‌ مدرنیسم‌ نیز دگرگونی‌هایی‌ یافت. ارکان‌ مدرنیته‌ چه‌ ارتباطی‌ با این‌ بحث‌ دارد؟ نگارنده‌ نخست‌ ارکان‌ مدرنیته‌ را برشمرده؛ آن‌ گاه‌ ارتباط‌ آن‌ را با این‌ بحث‌ بیان‌ کرده‌ است.

۳۹۰۲.

معرفت شناسی علمی

نویسنده: و.و کوآین مترجم: محمدرضا معمار صادقی

منبع: کتاب ماه ادبیات و فلسفه مهر ۱۳۸۱ شماره ۶۰

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۰۸۹

۳۹۰۳.

مبانی زبان شناختی فهم متن

نویسنده: عبدالله نصری

منبع: سروش اندیشه ۱۳۸۱ شماره ۲

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۸۱ تعداد دانلود : ۱۱۹۹

۳۹۰۴.

کاربرد روش هندسی در فلسفه اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عبدالرسول کشفی

منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۸۱ شماره ۷۱

کلیدواژه‌ها: روش هندسی روش اصل موضوعی روش قیاسی فلسفة اسلامی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۸۲

نظامهای معرفتی را می توان در قالب مجموعه ای از گزاره ها تنظیم کرد، گزاره هایی که خود از مجموعه ای از اصطلاحات پدید آمده اند. در هر نظام معرفتی بعضی گزاره ها از بعضی دیگر استنتاج شده و برخی اصطلاحات به کمک اصطلاحات دیگر تعریف می شوند. کاربرد روش هندسی در یک معرفت، گزینش مجموعه ای از گزاره ها و استنتاج گزاره های دیگر از آنها و انتخاب مجموعه ای از اصطلاحات و تعریف اصطلاحات دیگر بر مبنای آنهاست. در این پژوهش، ضمن معرفی روش هندسی و مبانی آن، کاربرد آن را در فلسفة اسلامی نشان می دهیم.

۳۹۰۵.

نظام بخشی و قوام بخشی تصورات عقل در نظام فلسفی کانت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدعلی عبداللهی

منبع: نامه مفید ۱۳۸۱ شماره ۳۴

کلیدواژه‌ها: عقل محض قوام بخشى تصورات عقل نظام بخشى

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۶۴۵۸

بدون تردید یکى از نظامهاى فلسفى بسیار مهّم مغرب زمین که شاید بتوان گفت نقطه عطفى در سیر تحوّل اندیشه غربى است، نظام فلسفى فیلسوف شهیر آلمانى، ایمانوئل کانت است. کانت در بخش اول کتاب نقد عقل محض به تجزیه و تحلیل قواى سه گانه انسان، یعنى حس، فاهمه و عقل پرداخته است. کانت در «جدل استعلایى» که به اعتقاد بعضى، مهمترین قسمت کتاب نقد عقل محض است، به تبیین و توضیح عقل، تصورات عقل و ربط و نسبت آن با حس و فاهمه پرداخته است. به اعتقاد کانت عقل دو کاربرد متمایز دارد؛ کاربرد منطقى و کاربرد محض(استعلایى). عقل داراى اصولى است که به وسیله آنها قواعد فاهمه را وحدت مى‏بخشد. این اصول، معرفتهاى کلّى پیشینى هستند که از مفاهیم محض عقل ناشى شده‏اند، عقل به کمک اصول خود، احکام فاهمه را وحدت مى‏بخشد. کانت، عقل را به لحاظ کارکرد منطقى‏اش «قوه استنتاج» مى‏نامد. به اعتقاد کانت قوه عقل، کارکرد دیگرى نیز دارد که براساس آن عقل، اصلى بنیادین دارد که استعلایى است. این اصل بنیادین، عبارت است از این فرض که زنجیره مقدمات منطقى که عقل در کاربرد منطقى خود بدانها دست یافته بود، واقعا داراى یک حدّ نهایى نا مشروط است. به اعتقاد کانت عقل در سیر قهقرایى خود که بدنبال امر مطلق و نامشروط است، به مفاهیمى دست مى‏یابد که ما بازایى در تجربه ندارند. این مفاهیم را کانت «مفاهیم عقل محض» مى‏نامد. این مفاهیم کارکردى مثبت دارند که «نظام بخشى» است و کارکردى منفى دارند که «قوام بخشى» است، در طول این مقاله این دو کارکرد، توضیح داده شده است.

۳۹۰۶.

نظریه حقوق طبیعى

نویسنده: محمدباقر پارساپور

منبع: پژوهش های فلسفی-کلامی ۱۳۸۱ شماره ۱۳و۱۴

کلیدواژه‌ها: عدالت حقوق موضوعه حقوق طبیعى مستقلاّت عقلى مکتب تاریخى

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه حقوق

تعداد بازدید : ۱۶۳۹۷

چکیده فکر حقوق طبیعى یا فطرى واعتقاد به وجود قواعدى برتر از حقوق موضوعه را مى‏توان از بحث انگیزترین موضوعاتى دانست که پیشنیه آن به قرن‏ها پیش از میلاد حضرت مسیح علیه‏السلام باز مى‏گردد. این اندیشه با مناقشه‏ها و ایرادهایى روبه‏رو بوده است که در این مقاله، نویسنده از مجموعه ایرادات، چهار ایراد عمده را مطرح و سعى کرده به آنها پاسخ گوید. این چهار ایراد عبارت‏اند از: 1. عدم توافق درباره مفهوم عدالت؛ 2. تنوع قوانین وحقوق موضوعه در بین جوامع؛ 3. عدم انطباق وقایع تاریخى با حقوق طبیعى؛ 4. پیروى حقوق از داورى‏هاى خودسرانه وفردى اشخاص.

۳۹۰۷.

نقش دین در ایجاد و تداوم تمدن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: کریم ولایتی

منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز ۱۳۸۱ شماره ۱۸۳ و ۱۸۴

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین

تعداد بازدید : ۴۰۱۸ تعداد دانلود : ۱۳۹۰

دانشمندان در بررسی تمدن و عوامل آن، دین را از عوامل و عناصر تمدن به شمار آورده اند و این بدان جهت بوده است که تاثیر دین در جامعه های بشری یک واقعیت غیر قابل انکار است؛ یعنی دین گذشته از اینکه خود را آسمانی و منتسب به موجود برتر از طبیعت می داند، در طول قرون و اعصار؛ در گستره عمر آدمی تاثیرات عمیق و شگرفی، بر جوامع بشری و به خصوص پیروان خود داشته است؛ بدین سبب در بررسی مسایل اجتماعی و انسانی، نادیده گرفتن عامل دین، به هر علتی که باشد، بی شک، نوعی تعصب جاهلانه و مخالفت با حقایق تاریخی و عینیت های خارجی تلقی خواهد شد.ما در این نوشتار نقش دین را در ایجاد و تداوم تمدن مورد بحث قرار داده ایم، و آن را از زاویه های مختلف با تکیه بر واقعیتهای مسلم بررسی کرده و برای اولین بار خاستگاه و سرچشمه دین و سنن دینی را از زاویه ای خاص و دیدی متفاوت با دیدگاههای دیگر مورد بررسی قرار داده ایم.

۳۹۰۸.

روسو و دین مدنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: غلامرضا بهروزلک

منبع: نامه مفید ۱۳۸۱ شماره ۳۲

کلیدواژه‌ها: اسلام دین مدنی روسو

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۳۵۴

نوشتار حاضر در صدد تبیین دین مدنى از دیدگاه ژان ژاک روسو است. از این رو نخست به بررسى چیستى و سیر تطور دین مدنى پرداخته و پس از تبیین دیدگاه روسو در این موضوع، نسبت دین مدنى روسو را با اسلام ـ آن گونه که روسو نیز خود در بحث دین مدنى اشاره‏اى به دین اسلام نموده است ـ بررسى خواهیم کرد.

۳۹۰۹.

معرفی کتاب؛ آیا خدایی هست؟(مقاله علمی وزارت علوم)

منبع: نامه مفید ۱۳۸۱ شماره ۳۰

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین

تعداد بازدید : ۶۳۰۷

۳۹۱۰.

پلورالیسم و وحی از منظر صدرالمتألهین و پل تیلیش ‏

نویسنده: اعلی تورانی

منبع: خردنامه صدرا ۱۳۸۰ شماره ۲۵

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۵۶ تعداد دانلود : ۹۴۱

۳۹۱۱.

کثرت‏گرایى دینى

نویسنده: حسن معلمی

منبع: رواق اندیشه ۱۳۸۰ شماره ۵

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۲

کثرت‏گرایى دینى از جمله مباحث مطرح در فضاى فرهنگى جامعه امروز ماست و مطالب متنوع و متفاوتى در باب تبیین و نقد و بررسى آن مطرح شده است. مباحث مذکور جهات مختلف بحث را روشن و آشکار کرده و به مقدار زیادى جهات مثبت و منفى نظریه مذکور را ارائه نموده است. ولى هنوز على‏رغم مباحث مذکور جهات مبهم در این بخش وجود دارد. سعى مقاله حاضر توضیح بعضى از جهات مبهم و نقد و بررسى نظریه مذکور است. در این نوشته ابتداء معانى کثرت‏گرایى دینى و سپس نقد و بررسى معانى مذکور و در ادامه اشاره به زمینه‏ها و علل پیدایش این نظریه و در نهایت نگاهى از منظر قرآن مجید به این بحث ارائه خواهد شد.

۳۹۱۲.

سه نحله مهم در مبانی ریاضیات :بخش دوم مکتب شهودگرائی و مکتب صورت گرایی

نویسنده: علی لاریجانی

منبع: فصلنامه فلسفه دانشگاه تهران ۱۳۸۰ شماره ۲ و ۳

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه ریاضیات

تعداد بازدید : ۲۰۱۲ تعداد دانلود : ۱۷۹۰

۳۹۱۳.

علامه طباطبایی- کانت: نکاتی در معرفت شناسی مقایسه ای

نویسنده: مسعود امید

منبع: علامه ۱۳۸۰ شماره ۱

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۹۹ تعداد دانلود : ۱۲۶۳

۳۹۱۴.

بررسى انتقادى فرضیه پلورالیسم دینى جان هیک

نویسنده: استیو ریچارد حیدر شادی

منبع: حوزه و دانشگاه ۱۳۸۰ شماره ۲۷

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۳۱

آقاى استیو ریچارد، فرضیه پلورالیسم دینى جان هیک را از سه منظر کلامى، معرفت‏شناختى و روش شناختى قابل نقد مى‏داند. در نقد کلامى، که در این شماره تقدیم مى‏شود، او معتقد است این فرضیه جوابى است به سؤال رابطه مسیحیت با ادیان دیگر از درون سنت مسیحى. به نظر نویسنده، در سنت کلامى مسیحى در خصوص رابطه مسیحیت با ادیان دیگر عمدتا دو پاسخ وجود داشته است: انحصارگرایى و شمول‏گرایى. به اعتقاد آقاى ریچارد، فرضیه پلورالیسم دینى جان هیک جواب سوّمى به این سؤال است. در این مقاله، انتقادات انحصارگرایان و شمول‏گرایان به پلورالیسم دینى مطرح شده و سپس به اختصار جوابهاى جان هیک با استفاده از نوشته‏هاى او آورده شده است.

۳۹۱۵.

سیری گذرا بر معرفت شناسی اومانیسم

نویسنده: محمد مغربی

منبع: فروغ اندیشه ۱۳۸۰ شماره ۱

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۱۲ تعداد دانلود : ۹۹۶

۳۹۱۶.

ماهیت فلسفه سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ریموند پلانت مهدی براتعلی پور

منبع: قبسات ۱۳۸۰ شماره ۲۰ و ۲۱

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه سیاسی

تعداد بازدید : ۲۸۰۴

۳۹۱۷.

حقیقت و دموکراسی

نویسنده: حمید پارسانیا

منبع: کتاب نقد ۱۳۸۰ شماره ۲۰ و ۲۱

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه سیاسی

تعداد بازدید : ۱۵۸۸۸

۳۹۱۸.

‌دو گونه‌ مبناگرایی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: ویلیام آلستون سید حسین عظیمی دخت

منبع: ذهن ۱۳۸۰ شماره ۸

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی معرفت شناسی

تعداد بازدید : ۳۳۵۳

تعریف‌ رایج‌ معرفت‌ نزد فیلسوفان‌ غربی، باور صادق‌ موجه‌ است. تحلیل‌ هریک‌ از عناصر سه‌گانه‌ این‌ تعریف، بخشی‌ از مباحث‌ معرفت‌شناسی‌ معاصر را تشکیل‌ می‌دهد. در این‌ میان‌ مبحث‌ «توجیه» در کانون‌ توجه‌ معرفت‌شناسان‌ قرار دارد و مبناگرایی‌ و انسجام‌گرایی، دو گرایش‌ عمده‌ در این‌ مبحث‌ به‌شمار می‌آیند. مبناگرایان‌ معتقدند برخی‌ از باورها - که‌ آنها را باورهای‌ پایه‌ یا بنیانی‌ می‌نامند - در توجیه‌ خود بر سایر باورها مبتنی‌ نیستند و سایر باورها به‌واسطة‌ نسبتی‌ که‌ با این‌ باورها دارند، موجه‌ می‌شوند. ویلیام‌ آلستون، معرفت‌شناس‌ و فیلسوف‌ دین‌ معاصر در زمرة‌ مبناگرایان‌ قرار دارد. وی‌ در مقاله‌ حاضر، دوگونه‌ مبناگرایی‌ را از یکدیگر متمایز می‌کند: مبناگرایی‌ ساده‌ و مبناگرایی‌ مضاعف. براساس‌ مبناگرایی‌ ساده، باورهای‌ پایه‌ به‌هیچ‌ وجه‌ تردیدناپذیر، اصلاح‌ناپذیر و خطاناپذیر نیستند. آلستون‌ اینگونه‌ مبناگرایی‌ را تنها شکل‌ قابل‌ دفاع‌ این‌ نظریه‌ می‌داند و در این‌ مقاله‌ به‌ اثبات‌ ادعای‌ خویش‌ می‌پردازد.

۳۹۱۹.

«اسطوره زدایی» از پیام مسیح (ع)

نویسنده: علیرضا شجاعی زند

منبع: کتاب ماه دین شهریور و مهر ۱۳۸۰ شماره ۴۷ و ۴۸

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۲۷ تعداد دانلود : ۹۳۱

۳۹۲۰.

نشانه شناسی پرس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نرجس جوان دل

منبع: نامه مفید ۱۳۸۰ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: پرس معرفت‏شناسى نشانه‏شناسى زبان‏شناسى

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۶۸۷

اهتمام نوشتار حاضر بررسى نشانه‏شناسى (Semiotics) از دیدگاه پرس است. نشانه‏شناسى پرس نظریه‏اى چند بعدى است که در زمینه مسائل معرفت‏شناسى، فلسفه ذهن، فلسفه زبان و متافیزیک کارآمد است. در نظر پرس اندیشه، خود، نشانه محسوب مى‏شود و با تفسیرى که از اندیشه و یا تصور دیگر به دست مى‏آید، معنادار مى‏شود. از نظر پرس هر نشانه داراى نسبتى سه گانه است که شامل خود نشانه (sign) مدلولش (opject) و تفسیر کننده (interprtant) است. بر همین اساس، پرس، سه تقسیم بندى از نشانه ارائه داد که نظام پایه‏اى سه مقوله‏اى هستى شناختى او را نشان مى‏دهد. او به ترتیب این سه مقوله را اولیت (firstness)، ثانویت (Secondness) و ثالثیت (Thirdness) نامید.

درخت حوزه‌های تخصصی