فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱٬۴۵۸ مورد.
مدیریت منابع خاکستری (موردپژوهی: کتابخانه های سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها مدیریت و سازمان کتابخانه ها
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات سازماندهی اطلاعات
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات اشاعه اطلاعات
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها تخصصی
هدف: شناسایی وضعیت مدیریت منابع خاکستری در کتابخانه های وابسته به سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی از سه جنبه مجموعه سازی، سازماندهی، و اشاعه است.
روش/ رویکرد پژوهش: با استفاده از پرسشنامه نظر 52 مسئول کتابخانه مؤسسات پژوهشی و مراکز استانی وابسته به سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی درباره وضعیت مدیریت منابع خاکستری در این کتابخانه ها پیمایش شده است.
یافته ها: 4/40% کتابخانه ها منبع خاکستری را با نام خود منبع می شناسند؛ فقط در 8/5% کتابخانه ها دستورالعمل مدون برای تهیه انواع منابع خاکستری وجود دارد؛ در هیچ کتابخانه ای کمیته انتخاب منابع خاکستری وجود ندارد؛ 9/26% کتابخانه ها فهرستی از منابع خاکستری موجود در کتابخانه خود دارند و 4/70 %آنها این منبع را در پایگاه سیمرغ معرفی کرده اند؛ 5/63% کتابخانه ها امکان دسترسی به منابع خاکستری از طریق امانت بین کتابخانه ای و یا اشتراک در خرید منابع خاکستری را ندارند؛ 6/59% کتابخانه ها منابع خاکستری خود را وجین نمی کنند؛ و بیشترین روش تهیه منابع خاکستری در کتابخانه ها (7/82%) از طریق اهدا صورت می گیرد. همچنین 2/73% کتابخانه ها منابع خاکستری را هم به شیوه دستی و هم به شیوه کامپیوتری سازماندهی می کنند.
نتیجه گیری: در کتابخانه های مورد بررسی به اهمیت منابع خاکستری و مدیریت آنها توجه نمی شود. دلیل این امر شاید ناشناخته ماندن منابع خاکستری و بی توجهی به اهمیت مدیریت منابع خاکستری در این کتابخانه ها باشد. این نتیجه را می توان تا حدودی به وضعیت این منابع در سایر کتابخانه های کشور تعمیم داد.
استفاده از روش پژوهش ترکیبی در تحلیل رفتار جستجوی اطلاعات پژوهشگران ایرانی در محیط وب و ارائه الگوی موجود(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
پژوهش حاضر با استفاده از طراحی روش پژوهش ترکیبی به تحلیل و ارائه الگوی موجود رفتار جستجوی اطلاعات پژوهشگران ایرانی در محیط وب پرداخته است. این پژوهش از نوع کاربردی است و در اجرای آن با توجه به ماهیت پژوهش از روش پژوهش ترکیبی و از راهبرد روندهای هم زمانی استفاده شده است. جامعه پژوهش را نمونه ای متشکل از 44 نفر از پژوهشگران در حوزه های مختلف علوم تشکیل دادند. داده های این پژوهش در بخش کمی از طریق پرسشنامه محقق ساخته و در بخش کیفی از طریق مصاحبه نیمه طراحی شده گردآوری شدند. تجزیه و تحلیل داده های مصاحبه با استفاده از شیوه نظام-مند نظریه زمینه ای منسوب به استراوس و کوربین انجام شده است. نتایج تحلیل پرسشنامه ها نشان داد مهم ترین اهداف آزمودنی ها برای جستجو در وب انجام کار پژوهشی است. آموختن از طریق آزمون و خطا و کمک از دوستان مهم ترین منبع کسب اطلاعات در مورد چگونگی جستجوی اطلاعات از وب است. آنان منابع اطلاعاتی را از طریق جستجو در منابع اطلاعاتی، ابزارها و امکانات ارتباطی و خدمات اطلاع رسانی مورد شناسایی قرار می دهند. جستجو از طریق موتورهای کاوش، پیگیری و مرور ماخذ مقالات، جستجو در پایگاه های اطلاعاتی پیوسته مهم ترین مجراهای شناسایی منابع اطلاعاتی بوده است. راهبرد استفاده از موتورکاوش و ابزارهای تخصصی مهم ترین راهبرد از نظر آزمودنی هاست. استفاده از روش جستجوی ساده متداول تر است. عنصر ""موضوع مقاله""، ""کلیدواژه"" و ""عنوان مقاله"" مهم ترین عناصر مورد استفاده آزمودنی ها برای بازیابی است. یافته های حاصل از مصاحبه ها نشان داد که رفتار جستجوی پژوهشگران در محیط وب نه مرحله دارد: انتخاب موضوع، شروع جستجو، تدوین عبارت جستجوی مناسب، بازیابی اطلاعات، دسترسی به اطلاعات، ارزیابی اطلاعات، انتخاب اطلاعات، مدیریت اطلاعات و توقف/تداوم جستجو. این نه مرحله چهار مقوله بزرگ تر شامل رفتارهای اولیه جستجو، رفتار تدوین عبارت جستجو، رفتار پردازش اطلاعات و رفتار راهبری جستجو را تشکیل دادند.
نقش شبکه های اجتماعی تخصصی وبی فارسی در اشتراک دانش(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: تعیین نقش شبکه های اجتماعی تخصصی وبی فارسی در اشتراک دانش میان کاربران این شبکه ها.
روش/ رویکرد پژوهش: به روش پیمایشی تحلیلی و با استفاده از پرسشنامه 370 نفر از کاربران فعال 10 شبکة اجتماعی تخصصی وبی فارسی بررسی شدند.
یافته ها: هدف اصلی کاربران از عضویت در شبکه ها آشنایی با سایر فعالان و متخصصان حوزه های مورد نظر است. به طور کلی، عملکرد شبکه های داخلی در رفع نیاز اطلاعاتی کاربران، ترغیب آنان به مشارکت در اشتراک دانش، جلب اعتماد و اطمینان آنها، تأثیر در ارتقای سطح دانش تخصصی، و نقش در افزایش تعاملات این کاربران، متوسط رو به پایین ارزیابی شد. کاربران بزرگ ترین مشکل موجود در شبکه های اجتماعی داخلی را اطلاع رسانی نامناسب و ناشناس بودن این شبکه ها اعلام کردند.
نتیجه گیری: بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی تخصصی فارسی و اشتراک دانش، رابطة معنادار مثبتی وجود دارد. لازم است اطلاع رسانی لازم در مورد شبکه ها انجام شود و در عین حال، کیفیت خدمات شبکه های اجتماعی تخصصی وبی به حدی ارتقاء یابد که تمایل افراد به اشتراک دانش در این شبکه ها را افزایش دهد.
پیش بینی رفتار اطلاع جویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز بر مبنای ابعاد جهت گیری هدف و خلاقیت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش امکان پیش بینی رفتار اطلاع جویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی بر مبنای جهت گیری های هدف و ابعاد خلاقیت انجام شده است. روش پژوهش: از بین جامعه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز، نمونه ای مشتمل بر 221 نفر (134 دختر و 87 پسر) به شیوه ی نمونه گیری طبقه ای خوشه ای انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه های رفتار اطلاع-جویی (خسروجردی و دیگران 1388)، جهت گیری هدف به شیوه محقق ساخته و پرسشنامه مدادی کاغذی چندگزینه ای سنجش خلاقیت (عابدی 1372) بود که توسط دانشجویان تکمیل شد. پایایی پرسشنامه ها به روش آلفای کرونباخ و روایی آن ها به شیوه تحلیل گویه، تعیین شد. نتایج آزمونها بیانگر روایی و پایایی مطلوب پرسشنامه ها بود. داده های پژوهش با استفاده از آزمون رگرسیون چندگانه مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش: یافته های حاصل از رگرسیون چندگانه نشان داد که الف) همه ی ابعاد جهت گیری های هدف پیش بینی کننده ی مثبت برای بعد قضاوت ربط رفتار اطلاع جویی می باشند. ب) بعد جهت گیری پرهیز از شکست و بعد بسط خلاقیت پیش بینی کننده ها ی مثبت و بعد سیالی خلاقیت، پیش بینی کننده ی منفی برای بعد زمان به عنوان عامل انگیزاننده می باشند.ج) بعد جهت گیری معطوف به یادگیری و جهت گیری پرهیز از شکست پیش بینی کننده های مثبت برای بعد تایید دانش پیشین رفتار اطلاع جویی می باشند. د) بعد جهت گیری معطوف به یادگیری و بعد ابتکار خلاقیت پیش بینی کننده های مثبت برای بعد خلق اندیشه های نو رفتار اطلاع جویی می باشند. ه) بعد تلاش برای جست و جوی اطلاعات در رفتار اطلاع جویی تنها از طریق بعد جهت-گیری معطوف به یادگیری به صورت مثبت و معنادار قابل پیش بینی است. نتیجه گیری: با توجه به وجود رابطه مثبت و معنی دار بین ابعاد جهت گیری هدف و خلاقیت با رفتار اطلاع جویی و امکان پیش بینی رفتار اطلاع جویی دانشجویان از طریق متغیرهای روان شناختی فوق، می توان بیان نمود که موفقیت یا عدم موفقیت دانشجویان در اطلاع جویی و دسترسی به اطلاعات و همچنین عملکرد بهینه در فعالیت های پژوهشی نه تنها محصول مهارتهای تخصصی آنها بلکه برگرفته از مسائل روان شناختی همچون ابعاد جهت گیری هدف و خلاقیت می باشد.
ارایه الگوی طبقه بندی دارایی های اطلاعاتی سازمانی و معماری امنیت آن در محیط ابر خصوصی سازمان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
امروزه سازمان ها با حجم و تنوع بسیار زیاد اطلاعات و دارایی های اطلاعاتی مواجه هستند که در سیستم های مختلف از جمله سیستم مدیریت دانش ، سیستم مالی و حسابداری، سیستم اتوماسیون اداری و سیستم اتوماسیون صنعتی و ... تولید شده و حفاظت از این اطلاعات ضروری است. از طرفی رایانش ابری، بعنوان نسل جدیدی از رایانش، یک مدل برای دسترسی فراگیر، راحت و به محض درخواست به مخزن منابع رایانشی به اشتراک گذاشته شده را ارایه می کند که مزایای متعدد آن سبب شده است تا سازمان ها گرایش زیادی به استفاده از آن داشته باشند. چالش اصلی در توسعه و پذیرش این مدل، اطمینان از برقراری، حفظ و مدیریت امنیت اطلاعات سازمان در محیط ابری است. در این مقاله، مبتنی بر ""روش شناسی تحقیق علم طراحی"" و همسو با روال های ""فرایند طراحی در تحقیق سیستم های اطلاعاتی"" الگوی طبقه بندی دارایی های اطلاعاتی سازمان مشتمل بر 355 نوع مختلف دارایی های اطلاعاتی سازمانی در هفت گروه و سه سطح ارایه شده است تا مدیران بتوانند با توجه به اهمیت هر یک از گروه دارایی ها برای بقای سازمان، کنترل های امنیتی متناظر را طرح ریزی کنند. در ادامه بمنظور هدایت سازمان در معماری امنیت اطلاعات خود در محیط رایانش ابری، متدلوژی مناسب برای تدوین معماری امنیتی ارایه شده است. متدلوژی ارایه شده به سازمان کمک می کند تا پس از شناسایی و طبقه بندی دارایی های اطلاعاتی خود متناسب با الگوی ارایه شده، نسبت به معماری امنیت اطلاعات خود بصورت بهینه و کارآمد اقدام نماید. معماری امنیتی پیشنهاد شده با بکارگیری این متدولوژی و الگوی طبقه بندی اطلاعات سازمانی ارایه شده با روش دلفی بر اساس نظر خبرگان مدیریت سازمان و متخصصان امنیت رایانش ابری، مورد بحث و تبادل نظر، اصلاح و نهایتا اجماع قرار گرفته است.
یکپارچه سازی معنایی منابع اطلاعاتی در کتابخانه های دیجیتالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: شناسایی وضعیت محتوای فراداده های کتابخانه های دیجیتالی ایران از نظر یکپارچه سازی معنایی و ارائة پیشنهادهایی برای بهبود روابط معنایی در فراداده های آنها.
روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش از نوع توصیفی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعة پژوهش را تمامی کتابخانه های دیجیتالی فعال در کشور تشکیل می دهد (32 کتابخانه) که در نهایت 26 کتابخانه با پژوهش حاضر همکاری کردند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامة پژوهشگر ساخته و برای کسب روایی از نظر متخصصان بهره گرفته شد.
یافته ها: کتابخانه های دیجیتالی ایران تأکید اصلی خود را بر منابع اطلاعاتی متنی قرار داده اند و سایر منابع مانند منابع چندرسانه ای و غیرمتنی همچنان در چرخة ارائه اطلاعات به کاربران قرار ندارند. کتابخانه های دیجیتالی از نظر پوشش منابع دیجیتالی و تکمیل فیلدهای فراداده در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. فیلدهای اساسی مورد نیاز در یکپارچه سازی معنایی مانند کلیدواژه های نمایه، شابک، شابم، و دی.اُ.آی. در تکمیل فیلدهای فراداده مورد توجه کتابخانه ها نیستند. از نظر مستندسازی محتوای فیلدهای فراداده نیز وضعیت چندان رضایت بخشی را شاهد نیستیم. به عنوان نمونه، فیلدهای پدیدآورندگان، ناشران، و کلیدواژه های نمایه ای مستند نمی شوند.
نتیجه گیری: کتابخانه های دیجیتالی ایران از نظر ارائه خدمات یکپارچه معنایی در وضعیت مناسبی قرار ندارند، بر این اساس به تقویت محورهای معنایی در فیلدهای فراداده ای نیاز دارند.
کارکردپذیری پیشینه های مستند نام اشخاص در مارک ایران بر اساس مدل ""ملزومات کارکردی داده های مستند"" (فراد)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: تعیین میزان تطابق ساختاری و محتوایی پیشینه های مستند نام اشخاص در مارک ایران با مدل فراد است.
روش/ رویکرد پژوهش: برای انجام این مطالعه ترکیبی از روش مطالعه اسنادی (کتابخانه ای)، پیمایشی توصیفی با رویکرد کیفی از طریق تشکیل پنل دلفی و موردپژوهی است.
یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین تطابق ساختاری پیشینه های مستند نام اشخاص مارک ایران با مدل فراد 75/88 است. بیشترین میزان تطابق ساختاری در نقش کاربری ""بافتارنمایی"" با امتیاز وزنی 07/99 و کمترین میزان مربوط به نقش کاربری ""شناسایی"" با 3/78 است. همچنین میانگین تطابق محتوای پیشینه های مستند نام اشخاص مارک ایران با مدل فراد 02/25 است. بیشترین میزان تطابق محتوایی در نقش کاربری ""توجیه"" 82/37 و کمترین میزان مربوط به نقش کاربری ""یافتن"" با امتیاز وزنی 26/18 است.
نتیجه گیری: مارک ایران در بخش مستند نام اشخاص توانسته است از لحاظ ساختاری، حداکثر شرایط را برای تطابق با مدل فراد در نقش کاربری ""بافتارنمایی"" فراهم نماید. به بیان دیگر، گذاشتن نام یک شخص در بافت، روشن کردن رابطه میان دو یا چند نام شخص، مشخص کردن رابطه میان یک شخص و نامی که شخص بدان نام شناخته می شود، در ساختار مارک ایران فراهم شده است. همچنین بیشترین میزان تطابق محتوایی با مدل فراد مربوط به نقش کاربری ""توجیه"" است. با توجه به اینکه نقش کاربری ""توجیه"" خاص مستندسازان و کتابداران مرجع است پیشنهاد می شود کتابخانه ملی به نقش های کاربری مربوط به کاربران نهایی بیشتر توجه کند.
درک کودکان 7 تا 14 سالة ایرانی از رابط کاربر وبگاه کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاع یابی
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی رابط کاربر در کتابخانه های دیجیتالی
هدف: ارزیابی رابط کاربر وبگاه کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان از نظر مطابقت با درک کودکان ایرانی است.
روش پژوهش: روش مورد استفاده پیمایشی است و برای سنجش میزان مطابقت رابط کاربر کتابخانه با درک کودکان ایرانی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. ضریب آلفای کرونباخ جهت سنجش پایایی 86 درصد به دست آمد. جامعة نمونه 96 نفر از کودکان 7-14 ساله بوده که به طور هدفمند نمونه گیری شد.
یافته ها: رابط کاربر کتابخانه با درک کودکان ایرانی مطابقت دارد؛ اما سطح درک کودکان سنین مختلف از رابط کاربر با یکدیگر متفاوت است؛ بین سطح تحصیلات والدین و میزان ارزیابی کودک از رابط کاربر ارتباطی وجود نداشته، اما بین میزان آشنایی کودکان با اینترنت، میزان مراجعه به کتابخانه، و میزان ارزیابی آنان از رابط کاربر ارتباط معناداری وجود دارد. سطح درک پسران و دختران از رابط کاربر با یکدیگر اختلاف معناداری ندارد.
استناد به مقاله های مجلات در وبلاگ های علوم اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف این مقاله تحلیل انگیزه های وبلاگ نویسان وبلاگ های حوزه علوم اجتماعی از استناد به مقاله های مجلات است تا از این طریق مشخص شود که آیا استنادهای وبلاگی به مقاله های علمی شاخص خوبی از تأثیر اجتماعی پژوهش هستند یا خیر. نمونه ای تصادفی ۳۰۰ تایی (از میان ۱۲۳۳ پست) از پست های وبلاگ های علوم اجتماعی از وبگاه ریسرچ بلاگینگ که در فاصله زمانی ۱ ژانویه ۲۰۱۲ تا ۱۸ جولای ۲۰۱۴ گردآوری و تحلیل محتوا شد. مقوله های مورد استفاده در تحلیل محتوا با استفاده از یک دسته بندی موجود و با ایجاد تغییر در آن به صورت استقرایی تشکیل شدند. در مجموع ۳۰۰ پست، دارای ۴۷۲ استناد بودند که 424 تای آنها مقاله از ۲۶۹ مجله مختلف بودند. شصت و یک مجله (۲۲٫۶۸٪) از کل مجلات مورد ا ستناد متعلق به حوزه علوم اجتماعی بودند و بیشتر مجلات با بسامد بالا، مجلاتی با ضریب تأثیر بالا از حوزه کلی علوم مثل مجله ساینس بودند. هفتاد و پنج درصد همه مجلات تنها یک بار مورد استناد قرار گرفته بودند. سن میانگین مقاله های مورد استناد ۵٫۸ سال بود. پربسامد ترین (۱۲٫۶۷٪) انگیزه برای استناد ارائه یک گزارش مفصل بی طرفانه از تحقیق بود. در کل وبلاگ های علوم اجتماعی بیشتر موضوع محور هستند تا مقاله محور؛ به این معنی که تعداد زیادی از پست ها صرفاً برای معرفی یک مقاله نوشته نمی شوند بلکه وبلاگ نویس در مورد موضوع مورد علاقه اش می نویسد و در این فرایند برای پشتیبانی از استدلال خود به مقاله ها نیز استناد می کند. این مقاله نشان دهنده پتانسیل استنادهای وبلاگی به عنوان یکی از شاخص های آلتمریک و به عنوان واسطه ای برای سنجش اثر پژوهش است.
تحلیل پیوند علم و فناوری با مطالعه استنادی پروانه های ثبت اختراع ایرانی در طول سال های 2009-2013(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: تحلیل جریان دانش از طریق بررسی استنادهای پروانه های ثبت اختراع ایران است.
روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش علم سنجی و مطالعه استنادی انجام گرفته است. ابتدا پروانه های ثبت اختراع ایران، از پایگاه پروانه های ثبت اختراع و علائم تجاری امریکا (USPTO) استخراج شد و موضوعات بر اساس ""طبقه بندی بین المللی پروانه ثبت اختراع"" تعیین و استنادهای موجود در آنها به تفکیک پروانه های ثبت اختراع و دیگر منابع علمی تحلیل گردید.
یافته ها: فقط 43 درصد از پروانه های ثبت اختراع به منابعی غیر از پروانه های ثبت اختراع استناد کرده اند و از کل استنادهای صورت گرفته، در حدود 6/77 درصد استنادها به دیگر پروانه های ثبت اختراع و فقط 4/22 درصد استنادها به منابع غیر از پروانه های ثبت اختراع بوده است. آزمون ها معنا دار بودن اختلاف در تعداد استناد به پروانه های ثبت اختراع ایران به صورت کلی و نیز در میان حوزه های موضوعی را نشان می دهد.
نتیجه گیری: پروانه های ثبت اختراع ایران، بیشتر فناوری- بنیان هستند تا علم- بنیان
اهمیت ذخیره سازی سوابق ایجادشده در رسانه های اجتماعی برای سازمان ها
حوزه‌های تخصصی:
هدف این پژوهش، بررسی انواع رسانه های اجتماعی و نحوة استفاده از شبکه های اجتماعی از سوی سازمان ها و همچنین سازمان های آرشیوی است. این پژوهش با روش کتابخانه ای انجام شده است. ابتدا به رسانه های اجتماعی و انواع آن پرداخته و سپس به مبحث تولید محتوا و اهمیت مدیریت محتوای تولیدشده در این رسانه ها توجه شده است. در این پژوهش، مشخص شد که سازمان ها از رسانه های اجتماعی جهت اطلاع رسانی اخبار و رویدادها، قرار دادن تصاویر و ویدئو از سازمان، یا موجودیِ مجموعة خود بهره می گیرند، اما به رویدادها و نظرها به منزلة یک سابقه و سند توجهی نمی شود.
درنهایت، در این پژوهش به این مهم پرداخته می شود که سوابق ایجادشده می تواند در مواردی برای مؤسسه ها ارزشمند باشد، اما برای آرشیوها اهمیت بیشتری خواهند داشت. از این رو، راهکارها و پیشنهادهایی جهت ذخیره سازی این سوابق ارائه شده است.
لازم به ذکر است که مقاله حاضر در هشتمین همایش ملی اتحادیه انجمن های علمی دانشجویی علم اطلاعات و دانش شناسی ایران (ادکا) با عنوان ""رسانه های اجتماعی در مراکز اطلاع رسانی"" که با حمایت مادی و معنوی انتشارات سوره مهر در آبان ماه سال جاری برگزار گردید، ارائه شده و برای اولین بار در شماره های هفدهم و هجدهم فصلنامه کتاب مهر منتشر می گردد.
بررسی میزان بازیابی تصاویر بر اساس عملگر سایت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری نمایه سازی و چکیده نویسی
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات سازماندهی اطلاعات
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات ذخیره و بازیابی اطلاعات
هدف از نگارش این مقاله بررسی تأثیر نمایه سازی مفهوم-محور بر بهینه سازی بازیابی تصاویر با استفاده از عملگر سایت است. با توجه به اهمیت روزافزون تصاویر در دنیای کنونی؛ این مقاله پیرامون ویژگی های مورد توجه عملگر سایت در بازیابی تصاویر بحث می کند. پژوهش حاضر از نوع پژوهش کاربردی است و بر میزان بازیابی تصاویر در عملگر سایت تمرکز دارد. روش پژوهش مورد استفاده در آن از نوع پژوهش مبتنی بر فناوری و نیمه تجربی است. تعداد تصاویر بازیابی شده براساس عملگر سایت (site:) 151 تصویر از کل تصاویر مجموعه که تعداد 900 تصویر با 9 پیوند (صفحه) بوده است است. آماره خی دو جهت بررسی تفاوت فراوانی تعداد تصاویر بازیابی شده بر اساس کدهای مختلف معنی دار بوده است و نشان می دهد که تعداد تصاویر بازیابی شده در کدهای مختلف، متفاوت بوده است. تخصیص عنوان و شرح حاشیه تصویر به زبان فارسی به ترتیب باعت افزایش رتبه و تعداد بازیابی تصاویر در مرحله بازیابی از طریق عملگر فوق می شود. آزمون کروسکال والیس برای تفاوت میانگین رتبه های بازیابی تصاویر در 9 گروه معنی داری است و از این رو میانگین رتبه بازیابی تصاویر در گروه های نه گانه متفاوت است. بنابراین، توجه به برخی متغیرها، بر بهبود سازماندهی تصاویر یک وبگاه تاثیر دارد و لازم است نمایه سازان و مدیران وبگاه ها در استفاده از تصاویر آن ها را مد نظر قرار دهند. این مقاله با تاکید بر نمایه سازی مفهوم-محور تصاویر، ویژگی ها و محدودیت های نمایه سازی تصاویر از طریق عملگر سایت را مورد بررسی قرار داده است.
ابهام زدایی واژگانی صفات مبهم در ترجمه ماشینی: بررسی پیکره بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی فهرست نویسی منابع اطلاعاتی الکترونیکی
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات سازماندهی اطلاعات
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات ذخیره و بازیابی اطلاعات
موضوع ابهام در معانی واژه ها و ساختار ها و چگونگی برطرف کردن آن به ویژه به هنگام ترجمه ماشینی ذهن بسیاری از محققان را در این حوزه به خود مشغول داشته و برای آن راهکار های گوناگونی ارائه شده است. در این مقاله بر آنیم تا به ابهام موجود در واژه ها بپردازیم.صفات و نامهای مبهم با تعدد معانی خود دشواریهایی را در ترجمه ماشینی بوجود می آورند . در برنامه های خودکار که اراده انسانی در انتخاب معادل دخالتی ندارد این موضوع عیان تر است. ماشین نمی تواند بر اساس بافت به صورت خودکار بهترین معادل را انتخاب کند حال آنکه به کمک زبانشناسی رایانه ای و بکار گیری پیکره ها این امر ممکن است. در پژوهش حاضر به منظور اثبات این توانایی از میان دو مقوله اسم و صفت ، صفات را برای بررسی انتخاب کردیم. برای این کار کلیه ی صفات انگلیسی موجود در یک فرهنگ متوسط ( فرهنگ هزاره) را به همراه معانی متعدد آنها استخراج کرده و ضبط کردیم، آنگاه این صفات را در یک کشف اللغات موازی انگلیسی به فارسی قرار دادیم و جملاتی را که این صفات در آنها به کار رفته بودند ضبط کرده و این صفات را به همراه بافت و معنا استخراج کردیم و فهرستی به صورت یک کشف اللغات تهیه کردیم. برنامه ای برای این کشف اللغات نوشته شد به گونه ای که از میان معانی موجود بالاترین بسامد معنایی به همراه با هم آیی و بدون آن به عنوان معادل به هنگام ترجمه انتخاب شود. معادل های انتخاب شده رامترجمین انسانی نیز آزمودند و نتایج نشان دادند که در بیش از 50 درصد موارد معادل های انتخاب شده از سوی مترجمین با آنچه که برنامه ابهام زدایی انتخاب کرده بود یا یکسان و یا بسیار نزدیک بودند. نتایج حاصل از این پژوهش در امر ترجمه ماشینی، بازیابی اطلاعات دوزبانه، ایجاد شبکه های واژگانی و آموزش زبان فارسی سودمند خواهد بود.
میزان موفقیت وظایف کاربری در پیوند با خانواده های کتابشناختی مبتنی بر الگوی مفهومی اف.آر.بی.آر. در نرم افزارهای کتابخانه ای(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی انواع منابع اطلاعاتی کتابها
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات سازماندهی اطلاعات
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی کاربران
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان بهبود نتایج جستجوی کاربران عادی و متخصص موضوعی با استفاده از خانواده های کتابشناختی مبتنی بر الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (اف.آر.بی.آر.) در دو نرم افزار کتابخانه ای یکی با امکان محدود کردن نتایج جستجو براساس براساس خانواده های کتابشناختی و دیگری بدون این امکان انجام شده است.
روش/ رویکرد پژوهش: میزان موفقیت کاربران به روش تجربی از طریق پایگاه آزمایشی محقق ساخته پژوهشگر ساخته در مورد اعضای دو خانواده کتابشناختی ""بوستان سعدی"" و ""رباعیات خیام"" با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته و تجربه کاربران در دو نرم افزار کتابخانه ای سیمرغ و رسا مورد وارسی و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: میزان موفقیت نرم افزار سیمرغ در پشتیبانی از چهار وظیفه کاربری (یافتن، شناسایی، انتخاب، و دسترسی) به بیان هایی از خانواده کتابشناختی ""بوستان سعدی"" و ""رباعیات خیام"" برمبنای نظرات دو گروه کاربران متخصص و عادی بیش از نرم افزار رسا بود.
نتیجه گیری: هر دو نرم افزار رسا و سیمرغ می توانند با اصلاح صفحات جستجو امکانات بیشتری را برای پشتیبانی از وظایف کاربری در اختیار کاربران قرار دهند.
لایه های روش شناختیِ منطق استفهامی و کاربرد آن در تحلیل نظام های رده بندی دانش(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
در این مقاله، بر مفهوم «روش شناسی» و تفاوت آن با «روش» تأکید می شود و در چارچوب این تفاوت گذاری، لایه های دخیل در پژوهشِ استفهامی مشخص می گردد. هدف آن است که با مشخص کردنِ این لایه ها، زمینه کاربردِ منطقِ استفهامی در تحلیلِ نظام های رده بندی دانش، به عنوان بدیلی برای منطق استقرائی و قیاسی که نوعاً منطق اغلبِ پژوهش ها در این حوزه هستند، ارائه شود. روش: تحلیل مفهومی. یافته ها: منطق استفهامی به دنبالِ تبیینِ واقعیتِ مستقل از کنشگرانِ اجتماعی نیست، بلکه قصد فهمِ نحوه برساختِ پدیدارهای اجتماعیِ این کنشگران را دارد. این مواجهه تفسیرانگارانه و برساخت انگارانه کمک می کند رده بندی دانش را به عنوان یک برساخت اجتماعی تحلیل کنیم. چنین تحلیلی نشان می دهد که نظام های رده بندی، نظام های عینیِ مطلقِ استعلایافته از زمان و مکان نیستند، بلکه نظام هایی هستند که شرایطِ فرهنگی و اجتماعیِ حاکم بر تولیدشان، آنها را مقید و مشروط می سازد. هر نظامِ رده بندیِ دانش، محدود به حدودِ هستی شناختی و معرفت شناختی خاص خودش است و باید رده بندی های «دیگر»، مبتنی بر حدود هستی شناختی و معرفت شناختیِ «دیگر» را نیز به رسمیت شناخت و برایشان حق حیات قائل شد.
اصالت/ارزش: از طریق معرفی لایه های روش شناختی منطق استفهامی، راه های بدیل و جدیدی را برای بررسی و تحلیل نظام های رده بندی دانش، به عنوان سازه هایی تفسیری و معنایی، پیش پای متخصصان و حرفه مندان کتابداری و اطلاع رسانی می گذارد.
چگونگی ارزیابی نرم افزارهای مخزن سازمانی: تجربه ای از یک مورد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
یکی از چالش های دهه اخیر برای مدیران دانشگاهی مدیریت اطلاعات در دانشگاه ها بوده است. بسترهای گوناگونی برای این امر توسعه و پیشنهاد شده اند. وب سایت های دانشگاه ها (و دانشکده ها، بخش ها و گروه ها) یکی از این راه حل ها بوده اند. اما اتکاء به صفحات وب سایت برای درج منابع دانشی و استفاده از آن بنابه دلایلی هم چون عدم روزآمدی رضایت بخش نیست. به این ترتیب، در طی سال های اخیر بسیاری از دانشگاه ها برای آگاهی از فعالیت های کارکنان و گردآوری دارایی های فکری خود، اقدام به طراحی سیستم های مدیریت اطلاعات دیجیتال کرده اند. دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان یکی از دانشگاه های مادر و برتر کشور، با توجه به حجم انتشارات و ضرورت مدیریت آن، سیستمی را با هدف مدیریت اطلاعات پژوهشی در دانشگاه طراحی کرده است. سیستم اطلاعات علمی دانشگاه فردوسی مشهد یا ساعد، توسط معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1385 طراحی و اجرا گردید. هدف اصلی این پژوهش بررسی فنی نرم افزار مخزن سازمانی دانشگاه فردوسی مشهد است. این پژوهش کاربردی و از نوع ارزیابانه بوده و با روش مطالعه موردی انجام شد. برای بررسی سیستم نرم افزاری مورد استفاده برای مخزن سازمانی دانشگاه از سیاهه وارسی محقق ساخته استفاده شد. یافته ها نشان داد که وضعیت ""ساعد"" از لحاظ ویژگی های فنی در حد متوسط است. با این وجود، ضعف در برخی از قسمت ها مانند مدیریت محتوا و دسترس پذیری بر کارآرایی سیستم تأثیر دارند. از اینرو باید تمرکز بیشتری بر ویژگیهای کاربرمدار سیستم صورت گیرد. همچنین ویژگی های آرشیو و پشتیبانی از سیستم در وضعیت متوسط هستند که با توجه به استفاده روز افزون از سیستم، می توانند در آینده چالش برانگیز باشند.
دگرسنجه ها: راهی نو در علم سنجی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: تبیین و توصیف مفاهیم پیرامون دگرسنجه ها (آلتمتریکس) است.
روش/ رویکرد پژوهش: بررسی متون کتابخانه ای و استخراج و تحلیل مطالب مطرح شده مرتبط با اهداف است.
یافته ها: برخلاف شاخص های استنادی علم سنجی که کاملاً کند و زمان بر هستند، دگرسنجه ها می تواند در بازه زمانی بسیار کوتاه حتی یک یا دوروزه به ارزیابی تولیدات علمی بپردازد، همچنین بسیار از تولیدات علمی که خارج از مجلات در محیط وب انتشار می یابند نیز قابل ارزیابی هستند.
نتیجه گیری: اصلی ترین چالش فراروی این حوزه تردید در داشتن اعتبار علمی در حد حوزه علم سنجی است؛ زیرا مقالات مورد ارزیابی در علم سنجی از فیلترهای علمی بسیاری چون داوری و... عبور می کنند، اما آنچه مسلم است در ارزیابی های درون سازمانی آن هم در بازه زمانی کوتاه دگرسنجی می تواند بهترین شیوه باشد.
سنجش رضایتمندی کاربران از اصطلاحنامه علوم اسلامی به عنوان ابزار بازیابی اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات ذخیره و بازیابی اطلاعات
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری مجموعه سازی انتخاب و ارزیابی منابع
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری نمایه سازی و چکیده نویسی اصطلاح نامه ها و هستی شناسی ها
- حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی کاربران
هدف: آگاهی از میزان رضایتمندی کاربران در استفاده از اصطلاحنامه علوم اسلامی به عنوان ابزار بازیابی اطلاعات است.
روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی - تحلیلی است و جامعة کاربران اصطلاحنامه علوم اسلامی از دو گروه تشکیل شده اند که به ترتیب تعداد 128 نفر از کاربران نهایی و 62 نفر از نمایه سازان مراکز اطلاع رسانی استفاده کننده از اصطلاحنامه فوق بوده اند. ابزار گردآوری داده ها دو پرسشنامه پژوهشگرساخته برای کاربران نهایی و نمایه سازان است.
یافته ها: یافته ها نشان داد که وضعیت ساختار اصطلاحنامه علوم اسلامی و نظام ارجاعات در این اصطلاحنامه، متوسط و میزان تطابق تدوین اصطلاحنامه علوم اسلامی با نیازهای کاربران، میزان کاربرپسند بودن، روابط معنایی، ارائه محتوا، و صحت محتوا بالاتر از متوسط است. میزان رضایت کاربران از نه اصطلاحنامه تشکیل دهنده اصطلاحنامه علوم اسلامی تفاوت معناداری دارد. بیشترین رضایت کاربران نهایی مربوط به اصطلاحنامه علوم قرآنی، و بیشترین رضایت نمایه سازان از اصطلاحنامه فلسفه اسلامی است.
نتیجه گیری: اصطلاحنامه علوم اسلامی به میزان زیاد در مدیریت اطلاعات اسلامی مؤثر است و کاربران نهایی به میزان متوسط مراجعه به آن را قبل از اقدام به جستجوی اطلاعات برای بازیابی بهتر اطلاعات لازم و ضروری می دانند. اعتماد کاربران نهایی به یافتن اصطلاحات مناسب و هماهنگ با نیاز اطلاعاتی شان در این اصطلاحنامه زیاد است.
بررسی شکاف مهارتی در استفاده از رسانه های اجتماعی - تعاملی توسط کتابداران کتابخانة مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران
حوزه‌های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف آگاهی از میزان شکاف بین مهارت های موجود و مطلوب کتابداران در استفاده از رسانه های اجتماعی- تعاملی انجام شده است. این پژوهش به روش پیمایشی انجام شده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای محقق ساخته است. پرسشنامه دارای 45 سؤال است و چهار مؤلفه: «مهارت ارتباطی»، «مهارت اطلاعاتی»، «مهارت اینترنتی» و «مهارت رایانه ای». نخست کلیة عناصر مربوط به مهارت های مورد نیاز کتابداران از منابع و متون مرتبط و تحقیقات انجام شده در این حوزه جمع آوری شد. سپس، با نظرخواهی از استادان و صاحب نظران، عناصر همسو با این پژوهش انتخاب شد. جامعة آماری شامل 220 نفر از کتابداران شاغل در کتابخانة مرکزیِ سیزده دانشگاه دولتی شهر تهران است. از 220 پرسشنامة توزیع شده 190 پرسشنامه (86 درصد) عودت شد. نتایج نشان می دهد وضعیت مهارتی کتابداران در زمینة مهارت رایانه ای با میانگین 33/3 در رتبة اول و در مهارت اینترنتی با میانگین 44/2 در رتبة چهارم قرار دارد. بیشترین شکاف مهارتی بین وضعیت موجود و مطلوب مهارتی کتابداران در استفاده از رسانه های اجتماعی- تعاملی در زمینة مهارت اینترنتی با میانگین 70/3 و کمترین شکاف در زمینة مهارت رایانه ای با میانگین 33/2 است.
شکاف معنی دار در همة ابعاد مهارتی کتابداران، به ویژه مهارت اینترنتی، نشان دهندة ضعف مهارتی کتابداران در استفادة تخصصی و حرفه ای از رسانه های اجتماعی- تعاملی است. در صورتی که شکاف بین مهارت های موجود و مطلوب کتابداران به موقع و صحیح پُر نشود، می تواند به کاهش جایگاه حرفه ای و اجتماعی کتابداران در عرصه های دیجیتالی و مجازی منجر شود.
لازم به ذکر است که مقاله حاضر در هشتمین همایش ملی اتحادیه انجمن های علمی دانشجویی علم اطلاعات و دانش شناسی ایران (ادکا) با عنوان ""رسانه های اجتماعی در مراکز اطلاع رسانی"" که با حمایت مادی و معنوی انتشارات سوره مهر در آبان ماه سال جاری برگزار گردید، ارائه شده و برای اولین بار در شماره های هفدهم و هجدهم فصلنامه کتاب مهر منتشر می گردد.