درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: مطالعه صورت های روابط اجتماعی میان افراد در کانون توجه مطالعات جامعه شناختی قرار دارد، مشارکت نیز به عنوان یکی از اشکال روابط اجتماعی دارای جایگاهی ویژه است که می بایست به آن توجه کافی شود. یکی از مهم ترین نمودهای مشارکت، مشارکت فرهنگی در توسعه کتابخانه های عمومی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی موانع جذب و توسعه مشارکت های مردمی در کتابخانه های عمومی از دیدگاه خیرین کتابخانه ساز کشور است. روش شناسی: پژوهش حاضر، از نظر هدف، یک پژوهش اکتشافی است که با استفاده از روش پژوهش آمیخته انجام شده است. در بخش کیفی پژوهش، 15 نفر از خیرین فعال کتابخانه ساز به صورت هدفمند و با روش نمونه گیری گلوله برفی مورد مصاحبه قرار گرفتند. جامعه پژوهش در بخش کمی، خیرین فعال کتابخانه های عمومی کشور هستند؛ از آنجایی که حجم جامعه پژوهش مشخص نبود برای تعیین نمونه از فرمول تعیین حجم نمونه با جامعه نامشخص استفاده شد و پرسشنامه بین 246 نفر از آنها، توزیع و گردآوری شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های استنباطی شامل آزمون کلموگروف اسمیرنوف، تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی و از نرم افزارهای اس پی اس اس 22 و پی ال اس 8/3 استفاده شده است.    یافته ها: با توجه به یافته های پژوهش، موانع ساختاری، موانع زمینه ای و موانع رفتاری به عنوان موانع مؤثر در جذب مشارکت های مردمی شناسایی شدند. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که موانع ساختاری با ضریب تأثیر 882/0، موانع زمینه ایی با ضریب 832/0 و موانع رفتاری با ضریب 818/0 به ترتیب در اولویت های اول تا سوم موانع جذب مشارکت های مردمی در کتابخانه های عمومی هستند.  نتیجه : در راستای موانع موجود در جذب مشارکت های مردمی در کتابخانه های عمومی، حل مشکلات و کاستی ها در کتابخانه های عمومی به مشارکت مردمی نیاز دارد اما این کار بدون برنامه ریزی ممکن نیست. هماهنگی نهادهای گوناگون، وضع قوانین و مقررات برای گسترش مشارکت، آگاه سازی مسئولان و مدیران و کارکنان نهاد کتابخانه های عمومی، تبلیغ و گسترش مشارکت به روش های گوناگون، فراهم ساختن زمینه های قانونی و اجتماعی و آماده کردن بسترهای لازم برای تبادل افکار و نقد و تحلیل برنامه ها از جمله اقدامات در راستای حذف موانع هستند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش سرمایه اجتماعی در کارآفرینی سازمانی و اجتماعی کارکنان دانشگاه شیراز با تأکید بر نقش میانجی متغیر مدیریت دانش انجام شد. پژوهش حاضر از نظر هدف و ماهیت،کاربردی و از لحاظ گردآوری داده ها، توصیفی از نوع همبستگی مبتنی بر مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان دانشگاه شیراز به تعداد 558 نفر بود. حجم نمونه با توجه به جامعه آماری و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و جدول مورگان 200 نفر در نظر گرفته شد. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه های استاندارد سرمایه اجتماعی، کارآفرینی سازمانی، کارآفرینی اجتماعی و مدیریت دانش استفاده شد. روایی صوری و محتوایی پرسش نامه ها مورد تأیید محققان و متخصصان قرار گرفت. پایایی پرسشنامه ها از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ  به ترتیب 94/0، 71/ . ، 94/0 و 87/0  برآورد گردید. داده های بدست آمده با استفاده از روش همبستگی و مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارهای،SPSS  و Lisrel مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی سازمانی و کارآفرینی اجتماعی، سرمایه اجتماعی بر مدیریت دانش، مدیریت دانش بر کارآفرینی سازمانی و کارآفرینی اجتماعی، کارکنان دانشگاه شیراز تأثیر مستقیم، مثبت و معنی داری دارد. سرمایه اجتماعی با نقش میانجی مدیریت دانش بر کارآفرینی سازمانی و کارآفرینی اجتماعی کارکنان دانشگاه شیراز تأثیر دارد. هم چنین بیشترین اثر کل مربوط به اثر سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی سازمانی است. سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی سازمانی و اجتماعی کارکنان دانشگاه شیراز به طور مستقیم اثر مثبت داشته است. هم چنین سرمایه اجتماعی می تواند به واسطه مدیریت دانش بر کارآفرینی سازمانی و اجتماعی کارکنان تأثیر مثبت و معناداری بگذارد. بنابراین مدیریت دانش کارکنان می تواند اثر سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی سازمانی و اجتماعی را تقویت نماید. لذا برای دستیابی به کارآفرینی سازمانی و اجتماعی، توجه به سرمایه اجتماعی و مدیریت دانش ضروری به نظر می رسد.

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر بر نوآوری و خلاقیت در کتابخانه های عمومی از دیدگاه متخصصان حوزه نوآوری و خلاقیت و کتابخانه های عمومی و نیز اولویت بندی آن ها از دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان است. روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف یک پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل متون حوزه خلاقیت و نوآوری و همچنین 22 نفر از خبرگان دانشگاه بودند که به روشِ نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جامعه پژوهش در بخش کمّی شامل همه کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. یافته ها: در بخش کیفی 50 مؤلفه تأثیرگذار بر خلاقیت و نوآوری در کتابخانه های عمومی شناسایی شد. این عوامل در بخش کمّی از دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان در 8 عامل کلی دسته بندی شد که به ترتیب اولویت عبارت اند از: فرهنگ سازمانی، عوامل فردی و ویژگی های شخصیتی، ساختار سازمانی، استراتژی سازمانی، مدیریت و رهبری سازمانی، جو سازمانی، انگیزش و پاداش سازمانی و منابع سازمانی. اصالت/ارزش: شناسایی عوامل و مؤلفه های خلاقیت و نوآوری برای کتابخانه های عمومی در ایران انجام نشده بود. عوامل مؤثر در خلاقیت و نوآوریِ شناسایی شده در این پژوهش می تواند در فرایند برنامه ریزی و مدیریت کتابخانه های عمومی و ارتقای سطح کیفیت خدمات سازمان استفاده شود. به علاوه، این عوامل شناسایی شده قابلیت استفاده برای کشف و اولویت بندی برای کتابداران کتابخانه های عمومی کل کشور را دارد.

هدف: سنجش بلوغ مدیریت دانش اجازه می دهد شرکت هایی که در حال اجرای پروژه های مدیریت دانش هستند، فعالیت های مدیریت دانش خود را به صورت جامع ارزیابی کنند و به صورت سیستماتیک و نظام مند جایگاه و موقعیت خویش را در مدیریت دانش تشخیص دهند و دقیقاً موانع پیشرفت را شناسایی و تغییرات و تنظیمات لازم را اجرا و منابع موردنیاز برای رسیدن به مراحل بعدی را تعیین کنند. لذا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تأثیر بلوغ مدیریت دانش بر کیفیت خدمات در بانک پارسیان انجام شده است. روش: با توجه به ارائه مدلی به منظور ارزیابی تأثیر بلوغ مدیریت دانش بر کیفیت خدمات در بانک پارسیان با استفاده از محیط معادلات ساختاری در نرم افزار AMOS، در پژوهش حاضر از متدلوژی پژوهشی ترکیبی استفاده خواهد شد. روش گرد آوری اطلاعات، مطالعه موردی مستندات و روش کتابخانه ای است. جامعه آماری، یک نمونه 221 نفری از مدیران و کارشناسان بانک پارسیان که با موضوع تحقیق آشنایی داشته اند، است. پژوهش دارای دو پرسشنامه است، اولین پرسشنامه، پرسشنامه محقق ساخته بلوغ مدیریت دانش در بانک پارسیان است و پرسشنامه دوم، پرسشنامه کیفیت خدمات بانکی است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده نیز از ابزار بومی سازی مؤلفه های پژوهش، آمار توصیفی و همچنین آمار استنباطی استفاده شده است. در محاسبه ضریب پایایی ابزار اندازه گیری نیز از آلفای کرونباخ استفاده می گردد. یافته ها: پس از بررسی مدل های پیشنهادی برای سنجش بلوغ مدیریت دانش و کیفیت خدمات بانکی، به بررسی اثر بلوغ مدیریت دانش بر کیفیت خدمات بانکی در بانک پارسیان می پردازیم. بدین منظور، مدل معادلات ساختاری بین بلوغ مدیریت دانش و کیفیت خدمات بانکی برازش می گردد. نتایج: نتایج نشان می دهد میزان بلوغ مدیریت دانش بر کیفیت خدمات اثر مثبت و معنی داری دارد. از بین متغیرهای تعیین کننده بلوغ مدیریت دانش، دسترسی به دانش و تجربیات، فرآیندهای سازمانی، مهارت کارکنان، انگیزه افراد، ثبت تجارب کارکنان، بازیابی دانش و مبادله دانش بر بلوغ مدیریت دانش اثری مثبت و مستقیم داشته و مدیریت سازمان، سیستم های سازمان و فناوری اطلاعات و فعالیت دانش تیمی اثر معکوسی بر به بلوغ رسیدن مدیریت دانش در سیستم داشته اند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر بازاریابی محتوایی در نهاد کتابخانه های عمومی کشور انجام شده است. روش پژوهش: روش پژوهش،کیفی و به لحاظ هدف اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش را خبرگانی که آشنایی کامل با موضوع بازاریابی محتوایی داشتند تشکیل داده که شامل 17 نفر از اساتید گروه های علم اطلاعات و دانش شناسی، مدیریت بازرگانی گرایش بازاریابی، فناوری اطلاعات، مهندسی کامپیوتر وکارشناسان تولید محتوا که به روش هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل مصاحبه های نیمه ساختار یافته است. در این پژوهش جهت شناسایی عوامل مؤثر بر بازاریابی محتوایی از تحلیل تم و به منظور اجماع نظرات خبرگان از تکنیک دلفی فازی استفاده شده است. داده های حاصل با استفاده از نرم افزارهای PSS24 و PLS3.8 تحلیل شدند. یافته ها: یافته های بدست آمده از تحلیل تم و تکنیک دلفی فازی نشان داد که عوامل اصلی بازاریابی محتوایی در نهاد کتابخانه های عمومی کشور شامل 7 مؤلفه برنامه ریزی استراتژیک، 6 مؤلفه تأمین و تولید محتوا، 5 مؤلفه توزیع و نشر محتوا، 3 مؤلفه تحلیل و آنالیز محتوا، 2 مؤلفه قیمت گذاری و فروش شناسایی شد که از این بین، عامل تأمین و تولید محتوا با ضریب تأثیر 931/0 دارای بیشترین تأثیر و در اولویت اول و عامل های توزیع و نشر محتوا با ضریب 917/0؛ تحلیل و آنالیر محتوا با ضریب 894/0؛ برنامه ریزی استراتژیک با ضریب 877/0 و قیمت گذاری و فروش نیز با ضریب 642/0 به ترتیب در اولویت های دوم تا پنجم میزان تأثیرگذاری قرار دارند. نتیجه گیری: بنا بر نظر خبرگان، مؤلفه های بازاریابی محتوایی در مؤلفه های اصلی به ترتیب شامل: برنامه ریزی استراتژیک، تأمین و تولید محتوا، توزیع و نشر محتوا، تحلیل و آنالیز محتوا و قیمت گذاری و فروش بر بازاریابی محتوایی تأثیرگذار هستند. نتایج مطالعه سه مرحله دلفی فازی نشان دهنده تأیید مولفه های کشف شده توسط خبرگان است.

در پژوهش حاضر، بررسی شده که عوامل اجتماعی وقوع پدیده سرقت علمی با چه نظمی رخ می دهند و به چه شیوه معتبری می توان آن را توضیح داد. برای این کار از روش مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شده است. سه مدل مفهومی مستند (مدل ساختاری، مدل پارادایمی، و مدل سیستمی) ترسیم شده که هفت سازه مشترک دارند. داده ها با پرسشنامه اعتباریابی شده ای که با استفاده از این هفت سازه ساخته شده، از ۵۴۰ نفر دانشجوی ارشد و دکتری ۳۶ دانشگاه جامع کشور که با نمونه گیری خوشه ای و سپس سیستماتیک انتخاب شده بودند، گردآوری گردید و داده ها با نرم افزار «پی ال اس» نسخه ۳-۳-۳ تحلیل شد. نتایج نشان داد که مدل سیستمی نظم رخداد را بهتر از بقیه نشان می دهد و فرض یک رد شد. با توجه به این مدل، نظم وقوع بدین ترتیب است که سرمایه داری دولتی (اقتصاد رانتی، تخصص زدودگی و کالایی شدن دانش) و رسوبات فرهنگی (گفتمان های سنتی و علم ایدئولوژیک) به عنوان ورودی های سیستم اجتماعی-تکنیکی دانشگاه، منجر به فرایندهایی چون صورت گرایی پژوهشی (پژوهش ماشینی و غلبه وجه خطابی) و آموزش غیرانتقادی (نگاه آموزشی به پژوهش) می شود، و خروجی آن ورودی ها و این فرایندها، بی تفاوتی (مبادله فاسد) و دانشگاه دیوان سالار (ارزیابی ایستا و ضعف کنترل) است. فرض دو تأیید شد و نشان داده شد که متغیرهای اقتصادی، اثر بیشتری نسبت به بقیه متغیرها دارند. فرض سه نیز رد شد و معلوم گردید که عامل «عادت واره مَدرَسی» (اشرافیت علمی و تک افتادگی» متغیر میانجی مهم تری است.

زندگی در دنیای امروز بدون دسترسی به اطلاعات امکان پذیر نیست. اطلاعات و فناوری های مربوط به آن تمامی زوایای زندگی را در عصر حاضر در برگرفته است. هدف این پژوهش سنجش سواد دیجیتال و مصرف محتوای دیجیتال و بررسی رابطه بین آن ها در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال تحصیلی ۹۸-۹۹ است. این پژوهش از حیث هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی از نوع پیمایشی است. با توجه به تعداد افراد جامعه آماری (نزدیک به ۶۰۰۰ نفر)، تعداد ۳۶۰ نفر از افراد جامعه بر اساس جدول «کوکران»، به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از دو پرسشنامه استفاده شده است که اولی ترجمه پرسشنامه استاندارد «دانشگاه داندی» است و برای انجام پژوهشی با مضمون سواد دیجیتال تهیه شده بود و پرسشنامه دوم، محقق ساخته است و با همکاری اساتید مجرب و صاحب نظر در این زمینه تدوین شده است. پایایی پرسشنامه ها با استفاده از روش آلفای «کرونباخ» محاسبه شد و نتیجه حاکی از آن است که هر دو از پایایی بالایی برخوردارند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که تمامی مؤلفه های سواد دیجیتال، یعنی همکاری و به اشتراک گذاشتن محتوای دیجیتال، یافتن اطلاعات، ارزیابی کیفی اطلاعات (تعامل آنلاین و ابزارهای آنلاین)، مدیریت اطلاعات و اطلاع رسانی، و درک و مشارکت در فعالیت های دیجیتال در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی «دانشگاه شهید باهنر کرمان» در حد متوسط است. همچنین، چهار مؤلفه مصرف محتوای دیجیتال شامل زیرساخت ها، سطح دسترسی و بازیابی، میزان مصرف محتوای دیجیتال، و قالب ها در سطح متوسط و مؤلفه مدیریت مصرف پایین تر از حد متوسط قرار دارند. نتایج پژوهش همچنین، نشان می دهد که بین مؤلفه های درک و مشارکت در فعالیت های دیجیتال، یافتن اطلاعات، همکاری و به اشتراک گذاشتن محتوای دیجیتال، مدیریت اطلاعات و اطلاع رسانی با میزان مصرف محتوای دیجیتال رابطه افزایشی (مستقیم) و معنادار وجود دارد. اما بین مؤلفه ارزیابی کیفی اطلاعات (تعامل آنلاین و ابزارهای آنلاین) و میزان مصرف محتوای دیجیتال رابطه معناداری وجود ندارد.

هدف : طراحی و پیاده سازی سامانه اطلاعات مدیران، به ویژه در بخش عمومی، کاری چالشی، دشوار و زمان بر است. هدف این نوشتار، ارائه یک مدل تجربی برای پیاده سازی سامانه اطلاعات مدیران در حوزه دانشگاهی است. روش شناسی: روش شناسی اصلی برای انجام این کار، روش پژوهش علم طراحی است و از الگوهای تحقیق و توسعه و نمونه سازی در این روش شناسی، جهت ساخت و تکمیل راه حل ها و فرآیندها استفاده شده است. یافته ها: در این نوشتار یک مدل تجربی تکامل یافته برای تولید و پیاده سازی سامانه اطلاعات مدیران، در حوزه دانشگاهی ارائه شده است. این مدل شامل ساختار اجرا، فرآیندها، روش ها و راهنمایی هایی جهت مواجه با چالش های مختلف در پیاده سازی چنین سامانه ای است. نتیجه : مدل ارائه شده در عمل و در طی زمان طولانی استفاده (بیش از 5 سال) کارایی خود را نشان داده است. با توجه به مشابهت بافت دانشگاه های مختلف، استفاده از این مدل می تواند باعث کاهش هزینه ها و افزایش سرعت پیاده سازی سامانه های مشابه در حوزه دانشگاهی شود.

هدف: کلان داده مجموعه داده هایی است که با برخورداری از ویژگی هایی خاص، از طریق سیستم های نرم افزاری معمول امکان ذخیره سازی، مدیریت و پردازش آنها وجود ندارد. رایانش ابری مجموعه ای از منابع مجازی سازی شده با قابلیت دسترسی و استفاده آسان است. فناوری ذخیره سازی بر مبنای ابر قادر به مدیریت مؤثر کلان داده ها است. هدف این پژوهش تعیین وضعیت موجود مدیریت کلان داده های کتابخانه ای مبتنی بر رایانش ابری و رتبه بندی مؤلفه های آن در کتابخانه های دانشگاه های سطح اول ایران است. روش شناسی: پژوهش حاضر، از نوع مطالعات کاربردی و از نظر ماهیت، روش و کنترل متغیر ها در زمره تحقیقات توصیفی است. جامعه آماری شامل کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاه های سطح اول ایران به تعداد 520 نفر است. پرسشنامه به صورت الکترونیکی در اختیار پاسخگویان قرار گرفت و در مجموع 393 پرسشنامه دریافت و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته که با بررسی مطالعات پیشین شش مولفه اصلی مؤثر بر مدیریت کلان داده های کتابخانه ای مبتنی بر رایانش ابری شامل نیروی انسانی، سازمان، زیر ساختار، مسائل اقتصادی، فرهنگ و مدیریت داده شناسایی شد که از طریق تحلیل عاملی تأییدی، روایی آن تأیید شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی و نرم افزار های اس. پی. اس. اس22^[1]  و آموس 22^[2] استفاده شد. یافته ها: وضعیت موجود مدیریت کلان داده های کتابخانه ای مبتنی بر رایانش ابری در کتابخانه های دانشگاه های سطح اول ایران از دیدگاه کتابداران، با میانگین 582/23 و انحراف استاندارد 655/7 معادل 41730/0-، نامطلوب ارزیابی شد. رتبه بندی مؤلفه های وضعیت موجود از قوت به ضعف به ترتیب 1. نیروی انسانی با میزان بار عاملی 64/.، 2. مسائل اقتصادی با میزان بار عاملی 60/0، 3. زیرساختار با میزان بار عاملی 59/0، 4. مدیریت داده با میزان بار عاملی 58/0، 5. فرهنگ با میزان بار عاملی 57/0، 6. سازمان با میزان بار عاملی 52/0 قرار دارند. نتیجه : کتابداران به واسطه درگیری روزمره شان با حجم بسیار بالای داده، عملا با کلان داده ها درگیر هستند. تطابق متوسط بودجه این کتابخانه ها با نیاز های فعلی و تأمین هزینه های لازم برای دیجیتال سازی منابع و وجود زیر ساختار های قانونی سخت افزاری و نرم افزاری مناسب، راه را برای انجام اقدامات لازم برای بهره برداری از سرویس های ذخیره سازی مبتنی بر ابر را هموار می کند. اغلب کتابداران ضمن درک فرهنگ دسترسی آزاد به اطلاعات، اهمیت ارائه داده های تحلیل شده به مراجعین را درک کرده اما درک مراجعین از دریافت چنین داده هایی در حد متوسط می باشد. آگاهی و درک پایین مسئولین و عدم تمایل به تعامل و همکاری با سازمان های فعال در این حوزه، محیط پایداری را جهت کار با کلان داده ها و ارائه خدمات بر مبنای آنها را فراهم نمی کند.   [1]. Spss [2]. Amos

هدف : جایگاه و منزلت کتابخانه به عنوان یک نهاد و کتابداری به عنوان یک حرفه موضوعی با اهمیت است. از این رو هدف پژوهش حاضر مطالعه دیدگاه های دانشجویان دانشگاه رازی در مورد منزلت کتابخانه و حرفه کتابداری بود. روش پژوهش : رویکرد پژوهش حاضر کمّی و روش استفاده شده برای انجام آن، پیمایشی بود. جامعه پژوهش عبارت بودند از همه دانشجویان دانشگاه رازی در شهر کرمانشاه که در زمان انجام اجرای پژوهش یعنی آبان هزار و سیصد و نود و هشت، 14752 نفر بودند. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 375 نفر تعیین شد. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته ای استفاده شد. از مجموع 375 پرسشنامه که به صورت تصادفی طبقه ای نسبتی در بین دانشجویان دانشگاه رازی توزیع شده بود، 311 پرسشنامه تکمیل و عودت داده شد؛ که از این 311 پرسشنامه 8 مورد مخدوش بودند که وارد تحلیل نشدند و تجزیه وتحلیل بر روی 303 پرسشنامه باقیمانده انجام گرفت. یافته ها : یافته ها نشان داد که منزلت کتابخانه از دیدگاه دانشجویان دانشگاه رازی در سطح متوسط و منزلت حرفه کتابداری پائین تر از سطح متوسط است. همچنین یافته ها حاکی از آن بود که دیدگاه دانشجویان در مورد منزلت کتابخانه و کتابداری بر اساس متغیرهای سن، جنسیت، گروه های تحصیلی و مقطع تحصیلی با هم متفاوت است. نتیجه : در تبیین دلایل پائین بودن منزلت کتابداران از دیدگاه دانشجویان دانشگاه رازی می توان به برخی عوامل محتمل نظیر عدم آشنایی پاسخ دهندگان با حرفه کتابداری، عدم اعتماد آنان به دانش تخصصی کتابداران، ضعف در دانش تخصصی کتابداران، به روز نبودن محتوای علمی حرفه، ضعف انجمن های حرفه ای و صنفی کتابداری و مواردی از این دست اشاره نمود.

هدف : هدف از پژوهش حاضر " طراحی مدل ارزیابی پاسخگویی خدمات کتابخانه های دانشگاهی ایران " است. روش شناسی : در این پژوهش با استفاده از روش کیفی به تدوین مدل ارزیابی پاسخگویی خدمات کتابخانه ای در کتابخانه های دانشگاهی کشور پرداخته شد. جامعه مورد مطالعه شامل 15 نفر ازمدیران کتابخانه های دانشگاهی و خبرگان کتابداری است که به روش گلوله برفی انتخاب شده اند. جهت جمع آوری داده ها در این پژوهش از مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شده است. یافته ها : با توجه به وزن بدست آمده در مراحل کدگذاری، شاخص های رضایت کاربران، سواد اطلاعاتی کارکنان، استفاده از نوآوریهای خدماتی، کاربرد فناوری، ارائه خدمات به عنوان فرایند زیر بنایی، دسترسی به اطلاعات، برگزاری دوره های آموزشی در راستای اهداف و سنجش مداوم و منظم کیفیت خدمات توانستند بیشترین وزن را به خود اختصاص دهند. در راستای طراحی مدل مربوطه 9 مؤلفه شناسایی شدند که 1- رهبری2- خط مشی3- نتایج کارکنان 4- نتایج کاربران 5- کارکنان 6- فرایندها 7- نتایج جامعه 8-نتایج کلیدی عملکرد و 9- شراکت و منابع می باشند. نتیجه گیری : با توجه به مدل طراحی شده به نظر می رسد مؤلفه های رهبری، خط مشی و استراتژی و همچنین فرایندها بر کارکنان و شراکت و منابع تأثیر خواهد داشت و از این طریق بر نتایج کارکنان و کاربران تأثیرگذار می باشند. نتایج مدل همچنین نشان می دهد نتایج کارکنان و کاربران بر نتایج جامعه و در نهایت بر نتایج کلیدی عملکرد تأثیرگذار است.این مدل برای مقایسه کیفیت پاسخگویی خدمات یک کتابخانه با دیگر کتابخانه های دانشگاهی مفید است.

هدف: ارائه الگوی مفهومی انتشار مقالات ویدیویی در نشریات علمی – پژوهشی ایران و دستیابی به زیرساخت های فنی و قانونی برای پیاده سازی آن می باشد. روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است . از نظر نحوه گردآوری داده ها غیرآزمایشی و با رویکرد کمی است که به روش فن دلفی انجام شده است . ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته می باشد. به همین منطور پنل دلفی متشکل از15 متخصص الگوی اولیه با 132 مولفه را در سه دور بررسی کردند و سرانجام الگوی نهایی با 81 مولفه برای انتشار مقاله ویدیویی در نشریات علمی – پژوهشی ارائه شد. ارائه ی الگو به روش معادلات ساختاری و مدلسازی PLS-SEM و اعتباریابی مدل نهائی با بررسی شاخص های روایی افتراقی، پایایی و روایی همگرایی سازه های انعکاسی و بررسی معیارهای برازش مدل انجام شد. یافته ها : با توجه به یافته های پژوهش مقدار t بدست آمده برای ضریب تاثیر متغیرهای مدل نهایی نشان میدهد رابطه بین متغیرهای وابسته و متغیرهای مستقل پژوهش مثبت و معنی دار می باشد. استلزامات انتشار مقاله ویدیویی دارای بیشترین ضریب تاثیر بر انتشار مقاله های ویدیویی در نشریه های علمی- پژوهشی ایران را با مقدار 0.436 داراست . ب با توجه به مقدار بدست آمده برای شاخص ضریب افزونگی با مقدار 0.171 برای متغیر انتشار مقاله های ویدیویی در نشریه های علمی - پژوهشی ایران می توان نتیجه گرفت که توانایی مدل در پیش بینی انتشار مقاله های ویدیویی بیش از حد متوسط می باشد. همچنین مدل بدست آمده از این پژوهش بامقدار 0.281 از نیکویی برازش قوی برخوردار است.

امروز دنیا طور دیگر شده است و عصر اطلاعات و به ویژه اطلاعات دیجیتال همه را به جهانی دیگر فراخوانده و چهره جهان را به شکلی دیگر ترسیم کرده است. در این شرایط، باید دنیای جدید را درک کرد. مبارزه با این دستاورد بزرگ بشری که هر روز بر دامنه آن افزوده می شود فایده ای ندارد، بلکه باید با شناخت دقیق آن به آسیب شناسی آن پرداخت. سیر حضور فناوری و مقابله با آن در بعضی موارد و مناطق و سپس پذیرش آن در طول تاریخ همچنان وجود داشته و دارد. ملت هایی که پیشاپیش به استقبال تغییر می روند و آن را قبل از درک و دستیابی به آن فرهنگ سازی می کنند موفق ترند.

در سال های اخیر، کاربرد گونه نوشتاری غیررسمی زبان فارسی به دلیل گسترش روزافزون فضای مجازی و شبکه های اجتماعی و تمایل کاربران به نزدیک کردن زبان نوشتار به گفتار رشد چشمگیری داشته است. با وجود این، ابزارهای پردازش این گونه زبانی به میزان لازم توسعه داده نشده است. تحلیلگرهای تصریفی از جمله ابزارهایی است که در پردازش زبانی کاربرد وسیعی دارد و تاکنون برای گونه غیررسمی طراحی و پیاده سازی نشده است. با توجه به این که گونه نوشتاری غیررسمی در کنار واژگان و قواعد صرفی و نحوی مختص به خود، در بخشی از واژه ها و ساختارها با گونه رسمی مشترک است، در این پژوهش با پوشش فارسی رسمی و غیررسمی اولین ابزار تحلیل تصریفی فارسی معاصر برای همه اقسام واژه توسعه داده شده و تلاش شده همه ساختارهای تصریفی واژه های فارسی غیررسمی پوشش داده شود. این ابزار به صورت قاعده مند و مستقل از بافت و با بهره گیری از مبدل حالت محدود، پی بست ها و وندهای تصریفی رسمی و غیر رسمی را در واژه های زبان شناسایی و تحلیل کرده، ستاک های رسمی و غیررسمی را نیز استخراج می کند. به منظور پوشش دادن تمام ساخت ها و حالت های تصریفی، با توجه به رویکرد مستقل از بافت، الگوریتم برای هر واژه، تمام خوانش ها و معانی گوناگونی را که می تواند بسته به قرارگیری در بافت های گوناگون داشته باشد، تحلیل و ارائه می کند. به منظور استخراج و بررسی واژگان و قواعد تصریفی و نگارشی گونه غیر رسمی، پیکره فارسی معاصر از سیاق ها و زیرسیاق های گوناگون این گونه زبانی تهیه شده و در طراحی و آزمون تحلیلگر مورد استفاده قرار گرفت. آزمون تحلیلگر با استفاده از 1786 واژه یکتای استخراج شده از پیکره، نتیجه 67/96 درصد را در معیار اف به دست داده است. از این ابزار می توان در انواع تحلیل ها و کاربردهای پردازش رایانه ای زبان فارسی و همچنین در آموزش فارسی، به ویژه محاوره فارسی به غیر فارسی زبانان استفاده کرد.

در جهان کنونی که اطلاعات از هر طرف انسان ها را در برگرفته آنچه بیش از همه اهمیت پیدا می کند، بازیابی صحیح اطلاعات است. بازیابی اطلاعات همواره از دغدغه های بشر بوده به همین دلیل به طور مداوم دستخوش تغییرات بسیاری شده است. یکی از مسائلی که متخصصان حوزه بازیابی اطلاعات همواره به آن اندیشه اند، طراحی یک نظام بازیابی اطلاعات کارا است. از این رو با شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر آینده بازیابی اطلاعات می توان در طراحی این چنین نظامی موفق تر عمل کرد و سهم بیشتری در آینده بازیابی اطلاعات داشت. پژوهش حاضر کاربردی و با استفاده از روش های مرور منابع و تحلیل تأثیرات متقابل انجام شد و برای تحلیل تأثیرات متقابل و شناسایی عوامل کلیدی از نرم افزار میک مک بهره گرفته شد. پژوهش حاضر منجر به شناسایی 13 عامل کلیدی: 1. تبدیل کتابخانه های سنتی به دیجیتال، 2. توسعه و ارتقاء موتورهای جستجو، 3. قالب های جدید محتوا، 4. هوشمند شدن روش های جمع آوری اطلاعات، 5. همگرایی رسانه ها، 6. افزایش تولید محتوا، 7. نسل جدید وب، 8. خودکار شدن فرآیندهای بازیابی اطلاعات، 9. ظهور منابع ترکیبی، 10. داده های عظیم، 11. پردازش ابری، 12. افزایش منابع اینترنتی و 13. استفاده از هوش مصنوعی و پردازش زبان طبیعی در بازیابی اطلاعات مؤثر؛ بر آینده بازیابی اطلاعات شد. که حاکی از سهم زیاد فناوری در آینده نظام های بازیابی اطلاعات متنی است. از این رو ضروری می نماید در عصر انقلاب صنعتی پنجم متخصصان علم اطلاعات بیش از گذشته به ابزار فناوری مجهز شوند

هدف: هدف پژوهش حاضر شناخت دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی زیر نظر دو وزارت خانه علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پیرامون دسترسی کاربران به پایان-نامه ها است. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش از نوع پیمایش توصیفی است. جامعه پژوهش شامل تمامی مدیران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی زیر نظر دو وزارت خانه علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بود. با توجه به شمار محدود اعضای جامعه، در این پژوهش از نمونه گیری استفاده نشده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود. یافته ها: یافته ها نشان داد که به طور کلی مدیران کتابخانه های مرکزی دانشگاه ها دیدگاه های متفاوتی در مورد دسترسی به پایان نامه ها دارند. دیدگاه مدیران در مورد سطوح دسترسی به پایان نامه برای کاربران داخل و خارج دانشگاه متفاوت بود به طوری که در مورد کاربران داخل دانشگاه آنان بیشتر با دسترسی به متن کامل و در مورد کاربران خارج از دانشگاه نیز بیشتر با دسترسی به اطلاعات کتابشناختی موافق هستند. همچنین آنان با دسترسی بخش هایی از پایان نامه ها (نه متن کامل) در هردو شکل چاپی و الکترونیکی و در قبال پرداخت هزینه موافق ترند. مدیران مورد بررسی از میان قالب های گوناگون نسخه الکترونیک با قالب «پی.دی.اف.» موافق بودند. اصالت: علیرغم اهمیت شناخت نگرش مدیران کتابخانه ها نسبت به تعیین خط مشی و سیاست دسترس پذیر نمودن پایان نامه ها برای کاربران کتابخانه، تا کنون این مهم بررسی نشده است. در این مقاله به این مهم پرداخته شده است.

ارزش، که در مدیریت ارزش استفاده می شود، این روش را از روش های مرسوم بررسی هزینه متمایز می کند. تحقیق با هدف بررسی رابطه مدیریت ارزش با خلق ارزش در مدیریت کتابخانه های عمومی شهر کرمان انجام شده است. روش: روش پژوهش، پیمایشی توصیفی و از نوع هم بستگی است. جامعه آماری، مدیران و کارکنان کتابخانه های عمومی شهر کرمان بودند. به دلیل محدودبودن جامعه آماری پژوهش، از روش سرشماری کل استفاده شد. تعداد مدیران و کتابداران کتابخانه های عمومی کرمان ۷۰ نفر بودند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های 26 سؤالی مدیریت ارزش با روایی قابل قبول و پایایی 764/0 و پرسش نامه دوازده سؤالی مدیریت کتابخانه با روایی قابل قبول و پایایی 788/0 استفاده شد. مؤلفه های اصلی پرسش نامه مدیریت ارزش، شامل کیفیت و مشتری مداری، تخصص گرایی، استقلال عمل، مدیریت و تسهیل کنندگان، و ساختار حرفه ای بود. داده های پرسش نامه با استفاده از آزمون های هم بستگی پیرسون نرم افزار اس.پی.اس.اس نسخه 21 تجزیه وتحلیل شد. یافته ها : بررسی و نتایج حاصله نشان می دهد که مؤلفه های تخصص گرایی در میان کارکنان با میانگین= 6/3 و میانه= 4؛ کیفیت و مشتری مداری با میانگین=2/3 و میانه= 5/3 وضعیت بالاتر از حد متوسط و مؤلفه های مهارت مدیریت و تسهیل کنندگان با میانگین= 6/2 و میانه= 7/2؛ ساختار حرفه ای با میانگین=2/2 و میانه= 3/ 2 وضعیت پایین تر از حد متوسط را داشته اند. مؤلفه های تخصص گرایی، استقلال عمل و مهارت مدیریت و تسهیل کنندگان، اثر پیش بینی کنندگی معناداری در مدیریت کتابخانه ها دارند. همچنین بر طبق شاخص ضریب هم بستگی جزئی، در میان مؤلفه های مدیریت ارزش، مؤلفه تخصص گرایی و استقلال عمل، بیشترین رابطه را با مدیریت ارزش دارد. به طور کلی، یافته های این پژوهش نشان داده اند که مؤلفه های مدیریت ارزش به غیر از مؤلفه ساختار حرفه ای با مدیریت کتابخانه های عمومی شهر کرمان رابطه معنی داری دارند. نتیجه گیری : ایجاد ارزش با شرایط فعلی کتابخانه های عمومی شهر کرمان دور از انتظار است. به مؤلفه تخصص گرایی و استقلال عمل بیشتر توجه شده است. با کاربردی کردن مؤلفه های مدیریت ارزش در ساختار مدیریتی کتابخانه های عمومی و سایر کتابخانه ها، می توان ایجاد ارزش کرد و باعث ارزش افزوده خدمات کتابخانه ای شد. نتایج نشان داد که به کارگیری مؤلفه های مدیریت ارزش می تواند باعث بهبود روند کاری در این کتابخانه ها شود. همچنین سبب جذب بهتر کاربران می شود. توانمندی های فنی، آشنایی با فناوری های اطلاعاتی، رایانشی، شناخت بهتر دستگاه ها و تجهیزات کتابخانه سبب حفظ ارزش های کتابخانه می شود. افزایش کیفیت خدمات اطلاعاتی، تأمین مشتری مداری، توجه به تخصص گرایی، گروه بندی دقیق تخصص و استقلال عمل، تقویت مهارت های مدیریتی و تمرکز بر حرفه گرایی با توجه به مؤلفه های مدیریت ارزش از زمره پیشنهادهای پژوهش است.

ربط از جمله مفاهیمی است که به تأیید بسیاری از محققان نقشی اساسی و مهم در بازیابی اطلاعات دارد. این نقش در ایران نیز طی سا لهای گذشته مورد توجه قرار گرفته و مطالعات متنوعی پیرامون آن به عمل آمدهاست. با وجود این، دید روشنی در مورد مطالعات ربط در ایران وجودندارد. پژوهش حاضر با هدف مرور نظا ممند پژوه شهای حیطه ربط درایران صورت گرفته است. ب همنظور دستیابی به منابع، پس از تعیین پرسش و معیارهای ورود و خروج منابع، پایگا ههای اطلاعاتی هدف با استفاده از کلیدواژ ههای مرتبط با این حوزه جس توجو شد و پس از آن، 108 منبع شناسایی و وارد مطالعه گردید. برای استخراج داد هها، ابتدا فرم استخراج ب هصورت دستی طراحی شد و داد ههای » اکسل « داد هها در نرم افزار استخرا جشده با استفاده از این نر مافزار آنالیز و نمودارهای مربوطه رسم شد. بررسی منابع حوزه ربط در ایران نشا ن داد که م یتوان مطالعات در این حوزه را در 6 گروه شامل مانعیت، جامعیت، جامعیت و مانعیت، بازخورد ربط، قضاوت ربط، و منابع مروری دسته بندی کرد. این پژوهش نشان داد که اغلب مطالعات حوزه ربط ب هصورت عینی انجام گرفته و محققان این حوزه از بین انواع نظا مهای بازیابی اطلاعات بیشتر به پژوهش در موتورهای جس توجو پرداخت هاند. همچنین، نتایج بررس یها حاکی از آن است که جدیدترین مطالعات در زمینه ربط به حوزه قضاوت ربط تعلق دارد و بازخورد ربط حیطه ای است که متخصصان علم اطلاعات و دان ششناسی در آن کم کار بود هاند. در ارتباط با روش تحقیقِ پژوه شهای حوزه ربط باید گفت که بیشتر آ نها کمّی بوده است؛ در صورتی که روش کیفی، ب هویژه در ربط ذهنی و کاربرمدار که دیدگاه و نظر انسان در مرکز توجه قرار دارد، می تواند بسیار کارآمد باشد.

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر ابعاد خودآگاهی در موقعیت مدیریتی، عمومی، خصوصی و ناآگاهی از خود بر عملکرد زمینه ای و وظیفه ای شغلی کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی استان آذربایجان شرقی است. روش: این پژوهش از نظرِ هدف کاربردی و به لحاظ نوع و نحوه گردآوری داده های تحقیق از نوع کمّی-توصیفی و هم بستگی است که با استفاده از روش پیمایش انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی استان آذربایجان شرقی تشکیل می دهند. برای گردآوری داده ها، از پرسش نامه خودآگاهی در موقعیت شغلی صالح بلوردی (1388) و برای عملکرد شغلی از دو پرسش نامه عملکرد شغلی وظیفه ای بیرنه و همکاران (2005) و عملکرد شغلی زمینه ای کونری (1999) استفاده شده است. روایی محتوایی ابزار پژوهش با نظر کارشناسان و متخصصان تأیید و پایایی ابزار پژوهش با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. برای پیش بینی اثر متغیر مستقل بر متغیرهای وابسته، از آزمون رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها: نتایج آزمون رگرسیون خطی چندگانه، ابعاد خودآگاهی در موقعیت عمومی (171/0)، خودآگاهی در موقعیت خصوصی (180/0) و خودآگاهی در موقعیت مدیریتی (445/0) از تغییرات عملکرد شغلی وظیفه ای، و همچنین ابعاد خودآگاهی در موقعیت عمومی (188/0)، خودآگاهی در موقعیت خصوصی (253/0) و خودآگاهی در موقعیت مدیریتی (460/0) از تغییرات عملکرد شغلی زمینه ای را تبیین می کند. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر از این نظر که نقش خودآگاهی و ابعاد آن را با عملکرد شغلی در میان کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی به صورت مستقل بررسی کرده است دارای نوآوری است. بر اساس یافته های پژوهش، خودآگاهی می تواند به عنوان عاملی برای افزایش عملکرد شغلی وظیفه ای و زمینه ای کتابداران مطرح شود.