درخت حوزه‌های تخصصی

در این پژوهش به مقولة عکس به عنوان بستری برای ارتباط و تولید معنا نگریسته می شود و فعالیت هنری-اجتماعی عکاسی، به مثابة ابزاری رسانه ای که امروزه نقش مهمی در عرصة ارتباطات دارد و همچون سایر ابزارهای رسانه ای در خدمت ایدئولوژی صاحبان رسانه است، در نظر گرفته می شود. نظریة بازنمایی، با نگاهی انتقادی به رسانه ظهور یافت. روش نشانه شناسی امکان بررسی لایه های زیرین متون رسانه ای ازجمله عکس را دارد. در این نوشتار بر اساس نظریة بازنمایی و روش نشانه شناسی به تحلیل عکس های پایگاه عکاسی توتالی کول پیکس با موضوع محرم و عاشورا پرداختیم. مؤلفه های به دست آمده از تحلیل عکس ها، گویای این امر بود که عکس ها با ارائة تصویری همراه با اعوجاج از مناسک محرم در میان مسلمانان، به بازنماییِ اسلام و مسلمانان به عنوان یک «دیگری» می پردازد. ویژگی هایی همچون خشونت عزاداران، غلبة مردانگی و نقش منفعل زنان عزادار در مناسک دینی، انسجام و قدرت جمعی آنان، به علاوة فراگیری این ویژگی ها در میان همة مسلمانان ازجمله مضامین حاضر در این مجموعه عکس است؛ ضمن اینکه نمادهای مرسوم شیعی نیز در عکس ها با چنین مضامینی آمیخته می شود. مفاهیم برآمده از تحلیل عکس ها که اغلب حول مضامین منفی همچون خشونت است، می تواند اقدامی در راستای جریان کلی تر اسلام هراسی در جهان غرب قلمداد شود.

شایعه یا همان دروغ بزرگ اجتماعی یکی از معضل های اخلاقی جامعه ما است که هر روز در لباسی جدید رخ نمایی می کند. شایعات سایبری، اخبار جعلی و دروغ بطور فزاینده ای به عنوان نیروهای مخالف در برابر  عملکرد دولت هستند. خصوصا زمانیکه امنیت ملی به خطر می افتد شایعات سایبری شکاف عمیق تری بین ملت و دولت بوجود می آورند این پزوهش با هدف کاربردی به این سوال می پردازد که آیا شایعه در فضای مجازی بر امنیت تاثیر دارد یا خیر؟ جامعه آماری این پژوهش کارمندان شهرداری در 4 منطقه شمال، جنوب، شرق و غرب تهران است. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 346 نفر انتخاب شدند. روش این تحقیق میدانی با ابزار پرسشنامه است.  پرسشنامه محقق ساخته که روایی و پایایی آن با تحلیل عاملی تاییدی مورد آزمون قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و PLS انجام گرفت. و نتایج فرضیات تحقیق مبنی بر آنست که بعد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی شایعه بر امنیت تاثیر دارد.

هدف این مقاله تعیین میزان تأثیر جنگ نرم بر هویت فرهنگی دانشجویان دانشگاه های شهرستان بهبهان است که با استفاده از روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی در جامعه آماری شامل 13095 نفر و نمونه آماری 335 نفر انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بوده و داده های جمع آوری شده با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی از قبیل جداول توزیع فراوانی، آزمون های تی تک نمونه ای و مستقل تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان داد حدود نیمی از دانشجویان مورد مطالعه بیشتر از حد متوسط در معرض جنگ نرم قرار دارند و میزان پایبندی به مؤلفه های هویت فرهنگی ملی، مذهبی و قومی در دانشجویانی که بیشتر در معرض جنگ نرم بوده اند نسبت به دانشجویانی که کمتر در معرض جنگ نرم بوده اند به طور معنا داری کمتر است و میزان آمادگی آنها برای پذیرش مؤلفه های فرهنگی تبلیغی دشمن به طور معنا داری بیشتر است. همچنین نتایج حاکی از آن بود که در وضعیت کنونی، دانشجویان هنوز وابستگی و پایبندی مطلوبی به هویت فرهنگی ایرانی- اسلامی دارند

فلسفه تلویزیون را می توان در بستر فلسفه رسانه فهم کرد و برداشت از فلسفه تلویزیون در ساحت ها و ابعاد گوناگونی که فلسفه رسانه بدان تقسیم بندی می گردد و متفکران بدان پرداخته اند، قابل بررسی است. از دیگر سوی، فلسفه تلویزیون هم از منظر فنی و هم از منظر قالب های آن قابل بررسی است و لذا می توان در سه بخش تصویر، واقعه و سریال ابعاد آن را مورد مطالعه قرار داد. تلویزیون با توجه به سازمان بندی و شیوه عمل مختص به خود، تفکر و تجربه ای را تولید می کند، تلویزیون در اصل شکلی مختص به خود از تفکر و تجربه است که با عنایت به آن نه تنها جنبه فنی تلویزیون فراموش نمی شود، بلکه بر آن تأکید و تمرکز نیز می شود. تلویزیون عضو ماشینی زندگی انسان است که به فنی شدن و تکنیکی شدن تفکر می انجامد. تلویزیون رسانه ای است که ادراکی جهانی را برای انسان میسر می سازد. در این نوشتار فلسفه تلویزیون در سه بخش و با در نظر گرفتن سه برداشت از فلسفه رسانه بررسی می شود.

وسایل ارتباط جمعی به عنوان ابزاری قدرتمند جهت الگو فرستی در جامعه مطرح می باشد. رخ داد تحولات عظیم در سطوح ملی و بین المللی سبب تغییر در منابع جامعه پذیری افراد و تعاملات بین نسلی شده است. به دلیل نقش دوگانه تلویزیون به عنوان یک آیینه بازتاب کننده (رفتارها، الگوها و ارزشهای جامعه) و یک عامل تاثیرگذار (بر جامعه که در دراز مدت تغییر ارزشها در جامعه را سبب می شود) ارزیابی و سنجش پیام های ارسالی از طریق تلویزیون به خانه های ایرانیان بسیار اساسی و مهم است. به همین دلیل یکی از راه های شناخت انواع روابط بین نسلها از منظر قدرت و به تفکیک جنسیت، بررسی الگوهایی است که توسط رسانه ها برای افراد جامعه فرستاده می شود. مطالعه حاضر تلاش دارد که روابط به تصویر کشیده شده بین نسلها را در سریالهای تلویزیونی از منظر قدرت و به تفکیک جنسیت مورد بررسی قرار دهد. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل 4 سریال ایرانی پخش شده در سال 1385 از شبکه های 1و3 است که به روش تحلیل محتوا کمی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد که به طور کلی رابطه سلطه جویانه بیشتر از رابطه سلطه پذیر به ثبت رسیده است. سلطه پذیری درون نسلی جوانان حداقل موارد ثبت شده است. تلاش میانسالان مونث برای برقراری رابطه سلطه جویانه درون نسلی بیشتر از جوانان است. میانسالان مذکر بیشترین رابطه سلطه جویانه درون نسلی را داشته اند به طوری که بیش از یک سوم روابط آنان رابطه سلطه جویانه بوده است

مخاطب هدف هر کوشش رسانه ای است و باید نخست ترغیب و سپس قانع شود که رسانه در خصوص علاقه و نیاز او پیام می دهد، هدف اساسی مقالة حاضر مطالعة مهم ترین نیازهای رسانه ای مخاطبان در استفاده از شبکه های ماهواره ای فارسی زبان است. برای این منظور458 نفر از شهروندان قائم شهری که بینندة شبکه های ماهواره ای فارسی زبان بودند به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. روش تحقیق از نوع پیمایشی است و تکنیک جمع آوری داده ها پرسش نامة محقق ساخته است. داده ها با استفاده از روش های آماری ناپارامتریک مورد پردازش قرار گرفتند. یافته ها نشان دادند که پاسخگویان بیشتر از برنامه های ماهواره که جنبة سرگرمی و یادگیری داشته استفاده می کنند. همچنین بین انواع نیازهای مخاطبان تفاوت وجود داشته و ترتیب اهمیت این نیازها عبارت اند از: عاطفی، شناختی، اجتماعی و سیاسی، طبق یافته های توصیفی بیشتر مخاطبان در شب ها به تماشای ماهواره می پردازند و میزان مصرف ماهواره در مخاطبان با تحصیلات پایین بیشتر و با افزایش سطح تحصیلات کاهش می یابد، همچنین میزان استفاده از ماهواره در زنان بیشتر از مردان بود، به گونه ای که زنان به طور میانگین 5/3 ساعت و مردان 5/2 ساعت در طول شبانه روز وقت صرف تماشای شبکه های ماهواره ای می کنند.

درحالی که اغلب ازدواج ها با عشق شروع می شود و زوجین قصد دارند به یکدیگر احترام بگذارند، در طول زمان، مسائلی پدید می آید که جدایی زوجین را در پی دارد یا زندگی مشترک، بدون احساس و عاطفه ادامه می یابد. با توجه به تأثیر فناوری های نوین ارتباطی عصر مدرن بر وقوع چنین پدیده ای، پژوهش حاضر به بررسی نقش اعتیاد به آن فناوری ها (اینترنت و ماهواره) بر از هم گسیختگی خانوادگی (طلاق قانونی و عاطفی) شهروندان شهرکرد می پردازد. مطالعة حاضر از نوع پیمایشی است و روایی مفاهیم موجود در پرسشنامه، از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید شده است. جامعة آماری پژوهش، شامل تمامی خانواده های ساکن در شهرکرد در سال 1392 است که با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران، 236 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند. به منظور تبیین رابطة اعتیاد به فناوری های نوین ارتباطی با از هم گسیختگی خانوادگی، علاوه بر اثرگذاری مستقیم، از متغیرهای واسط (تأثیرهای غیر مستقیم) نیز استفاده شده است. به این معنا که ابتدا تأثیر اعتیاد به فناوری های نوین ارتباطی بر هریک از متغیر های واسط و سپس تأثیر هریک از متغیرهای واسط بر از هم گسیختگی خانوادگی سنجیده شده است. نتایج نشان می دهد که بین اعتیاد به فناوری های نوین ارتباطی و تمایل به ارتباط دوستی و جنسی خارج از چارچوب خانواده، گرایش به غرب، تضعیف ارزش ها و کاهش دینداری، افزایش احساس بیگانگی اجتماعی و بی هویتی در جامعه، رابطة مستقیم وجود دارد. از سوی دیگر، تأثیر هریک از متغیرهای فوق، بر از هم گسیختگی خانوادگی نیز مستقیم و معنادار است و این بدان معناست که با افزایش هریک از متغیرهای واسط فوق، بر میزان از هم گسیختگی خانوادگی افزوده می شود. همچنین در رگرسیون چندمتغیره به روش گام به گام، تأثیر استفاده از فناوری های نوین ارتباطی و نیز تمایل به ارتباط دوستی و جنسی خارج از چارچوب خانواده بر از هم گسیختگی خانوادگی معنادار است و این دو متغیر، حدود 68 درصد از تغییرهای مسئلة از هم گسیختگی خانوادگی را تبیین می کنند (683/0R2=).

این مقاله به تحلیل و بررسی فیلم عروس آتش می پردازد. پس از مروری بر ادبیات نظری، روش نشانه شناسی برای تحلیل داده­ها انتخاب شده است. روش نشانه­شناسی این مقاله در سه سطح توصیفی (رمزگان اجتماعی)، بازنمایی(رمزگان فنی) و ایدئولوژیک (رمزگان ایدئولوژیک) است. فرایند رفت و برگشت و تعامل میان این سطوح سه­گانه منجر به نتایج زیر می­شود. علیرغم اینکه فیلم دارای بعدی رهایی بخش است و سعی می­کند که با سنتی غیر انسانی(عدم رعایت حقوق زنان) مقابله کند، اما تفاوت فرهنگی را نادیده می­گیرد و با اتخاذ موضعی مدرنیستی(عام­گرایی، خردگرایی، فردگرایی و ...) سنت­های قبیله را نقد بیرونی می­کند و با نشانه­های مختلف در سه سطح مذکور، فرهنگ متوسط شهری را در تقابل با فرهنگ قبیله­ای قرار می­دهد و بدون توجه به ویژگی­های فرهنگی-اجتماعی این قبیله قضاوت می­کند. قضاوتی که منجر به فهم تفاوت­های فرهنگی نمی­شود، بلکه به طرد «دیگری» می انجامد.

یکی از مهم ترین موضوعات مطرح در علوم ارتباطات، ارائه روش ها و چارچوب های مناسب برای تحلیل و نقد پیام های ارتباطی است که متاسفانه به دلیل عدم آشنایی پژوهشگران با محدودیت ها و ظرفیت های روش های موجود، منجر به عدم انتخاب روش مناسب جهت تحلیل پیام های ارتباطی می شود. این مقاله تلاش دارد به بررسی و نقد دیدگاه نظریه پردازان روش های نشانه شناسی و تحلیل گفتمان، که دو روش مهم در تحلیل پیام های تصویری است، بپردازد؛ زیرا میان رویکرد نشانه شناختی و گفتمانی، شباهت ها و تفاوت های بسیاری وجود دارد: یکی از این تفاوت ها این است که رویکرد نشانه شناختی به این امر توجه دارد که بازنمایی و زبان چگونه معنا تولید می کنند و رویکرد گفتمانی، به تأثیرات و پیامدهای بازنمایی و سیاست های آن و بر خاص بودن تاریخی یک شکل یا رژیم خاص بازنمایی تأکید می کند. هدف، تعیین چارچوب معینی برای نقد و تحلیل پیام های تصویری و محدودیت ها و ظرفیت های روش های مورد استفاده است. در پایان چارچوب مناسبی برای تحلیل پیام های تصویری برگرفته از دیدگاه جان فیسک ارائه شده است.