درخت حوزه‌های تخصصی

اینترنت به‌رغم مزایا و فرصت‌هایش، برای کلیه کشورها به‌ویژه ایران که ویژگی‌های منحصربه‌فرد فرهنگی، دینی و سیاسی دارد، آسیب‌هایی نیز به همراه دارد. یکی از راه‌های مقابله با این آسیب‌ها، پالایش (فیلترینگ) است که از بدو ورود اینترنت به کشور، به شکل جدی دنبال شده است. بررسی ابعاد مختلف نظام پالایشی جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد با «یک سیاست پالایش حداکثری» مواجهیم که البته در عمل به طور ناقص و حداقلی اجرا می‌شود. مبنای اتخاذ این سیاست استناد به برخی ادله فقهی از جمله «وجوب نهی‌از‌منکر»، «حرمت کتب ضاله» و «قاعده نفی سبیل» است که از آن‌ها جواز یا وجوب پالایش نتیجه گرفته شده است. پژوهش حاضر می‌کوشد استنادهای صورت‌گرفته به ادلۀ فقهی را نقد و بررسی کند. این پژوهش نشان می‌دهد از میان ادله‌، تنها وجوب نهی‌از‌منکر می‌تواند مبنای پالایش قرار گیرد که البته موفقیت آن در مرحله اجرا در گروی پیش‌بینی مقدمات و لوازمی است. مرور آثار و نتایج اتخاذ سیاست کنونی، حاکی از لزوم به‌روزرسانی این سیاست از باب «مصلحت» و «حفظ نظام» است. این پژوهش نشان می‌دهد جایگزین‌کردن یک سیاستِ حداقلی‌تر که به صورت کامل اجرا شود، از سیاست فعلی مطلوبیت بیشتری دارد. در این سیاست پیشنهادی، محدودۀ پالایش متناسب با نیاز عمومی بازتعریف می‌شود، بسترها و رسانه‌های داخلی توسعه می‌یابند و از ظرفیت خانواده‌ها برای حمایت از کودکان استفاده می‌شود. بررسی صورت‌گرفته اثبات می‌کند چنین تغییری از منظر فقهی با مانعی مواجه نیست.

درک مفاهیم ضمنی و کشف ظرایف تدوین فیلم که کمتر به آن پرداخته شده است، هدف اصلی این پژوهش است. از این رو با انتقال یکی از پرکاربردترین عناصر بلاغی (تشبیه) به مطالعات سینمایی به روشن سازی چگونگی عمل کرد تدوین تشبیهی در فیلم های سینمای ایران پرداخته ایم. این پژوهش کاربردی با روش توصیفی - تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و منابع صوتی- بصری(فیلم ها) انجام گرفته است. نمونه گیری به شیوه هدف مند انجام شده و چارچوب نظری بر نظریّه فرمالیستی آیزنشتاین استوار است. در این پژوهش نخست با بیان تشبیه و تفاوت های آن با استعاره و جناس، الگوی دقیقی از آن برای بررسی در سینما ارائه و سپس به صورت عینی و عملی نمونه هایی از تدوین تشبیهی در سینمای ایران با در نظر داشتن سیر تاریخی و موضوعی بیان شده است. نتایج پژوهش نشان داد نحوه ترکیب نماها به شیوه تشبیهی تا حدّ زیادی بر کیفیّت زیبایی شناسی فیلم ها افزوده است. مضامین مختلفی چون تلاش برای بقا، بازیچه بودن قشر ضعیف جامعه، حرص و طمع حیوانی انسان، دید استثمارگرانه به زن، روابط پوشالی و دروغین میان انسان ها و... از طریق این تمهید فرمال در فیلم ها خلق شده است. کاربرد بیشتر قطع ساده در مقایسه با ترفندهایی چون دیزالو و فید و انتخاب مشبه به هایی که جزوی از بافت و زمینه داستان بوده، بیان واقع گرایانه و ساده تری از فرم تدوین تشبیهی را شکل داده است. در نظر داشتن روند تاریخی با نمونه هایی از دهه 40 تا 80 نیز به خوبی آشکار کرد با گذشت زمان پیچیدگی و ظرافت بیش تری در عرصه کاربرد تدوین تشبیهی رخ داده است.

هدف اصلی انجام این پژوهش، بررسی رابطه سواد رسانه ای با میزان پذیرش شایعات در بین مخاطبان شبکه های اجتماعی است. پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش متشکل از کلیه اعضای فعال شبکه های اجتماعی اینستاگرام و تلگرام است. برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری سهمیه ای استفاده شد که 360 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از روش میدانی و کتابخانه ای استفاده شد و ابزار مورداستفاده پرسشنامه بوده است. پرسشنامه سواد رسانه ای قربانی، نیوشا و شاطریان (1395) که سه مؤلفه تنوع و مهارت استفاده، جمع آوری و تولید اطلاعات و نگاه انتقادی را مورد سنجش قرار می دهد و پرسشنامه پذیرش شایعات کیم و باک (2010) با 5 عامل انتقال شایعه، قوه استدلال، هیجانات منفی، اعتبار منبع، شکل گیری باور انتخاب شدند. برای تعیین روایی ابزار پژوهش از روایی محتوا و برای تعیین پایایی ابزار از آلفای کرونباخ استفاده شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده از شاخص های آمار توصیفی (فراوانی، میانگین، واریانس و انحراف معیار) و آزمون های آماری استنباطی (آزمون کلموگروف اسمیرنوف، تک نمونه ای، همبستگی پیرسون، رگرسیون، تحلیل واریانس یک راهه) استفاده به عمل آمد. نتایج به دست آمده از تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد: میزان سواد رسانه ای کاربران شبکه های مجازی در حد متوسط است؛ میزان پذیرش شایعات بالاتر از حد متوسط است؛ بین سواد رسانه ای و مؤلفه های آن با پذیرش شایعات در بین کاربران رابطه معنی دار و معکوس وجود دارد و ضریب تعیین به دست آمده نشان می دهد که حدود 35 درصد از تغییرات پذیرش شایعات در بین کاربران ناشی از کمبود سواد رسانه ای آنهاست. از بین مؤلفه های سواد رسانه ای هر سه مؤلفه تنوع و مهارت استفاده، جمع آوری و تولید اطلاعات و نگاه انتقادی قدرت پیش بینی کنندگی پذیرش شایعات را دارند.

علم زبانشناسی را باید علم مطالعه و بررسی زبان های اوستایی، ایرانی و سانسکریت دانست؛ زبان هایی که خود پایه و اساس زبان های هندواروپایی هستند. کارکرد اصلی زبان، ایجاد ارتباط یعنی انتقال اطلاعات از شخصی به شخص دیگر است. هدف پژوهش حاضر بررسی اتیمولوژیکی (ریشه شناختی) و فونولوژیکی (آواشناختی) 174 هزار واژه از مدخل های دانشنامه 12 جلدی واژگان نقبائی با سرنام لئون است. روش پژوهش حاضر سرشماری است؛ یعنی نمونه، کل جامعه آماری را که برابر با 174 هزار واژه انگلیسی است و در یک بازه زمانی 16 ساله صورت گرفته شامل می شود. یافته ها که از راه ریشه شناسی و فونولوژی محقق شده حکایت از آن دارد که حدود نود درصد از واژه های موجود در زبان انگلیسی (از جمله واژه های لاتین، آلمانی، یونانی، اسلاوی و غیره) از ریشه ایرانی یا به بیان بهتر "آریایی" برخوردارند، لذا مفهوم "زبان نیای هندواروپایی" از یک سو و مفهوم "زبان هندواروپایی" از سوی دیگر نمی تواند چتر کاملی برای این خانواده زبانی باشد و به جای آنها "زبان نیای آریایی" و "زبان آریایی" پیشنهاد می شود. فرای آن، سیستم های آموزشی موجود داخلی و خارجی نیز به دلیل عدم شناخت صحیح ریشه گانی و مورفولوژیکالی (ریخت شناسی) نمی توانند از کارایی عمقی برخوردار باشند، امری که با وجود شناخت می توان چند زبان از این خانواده را به صورت همزمان در یک دوره آموزشی خاص فرا گرفت و فرای آن، نوع نگاه و جهان بینی چهار میلیارد انسان نسبت به زندگی تغییر می یابد.

امروزه همه جنبه های زندگی مردم مرتبط با رسانه های اجتماعی است. آمارهای رسمی نشانگر سپری شدن وقت زیاد بخش قابل توجهی از افراد در میان این رسانه ها است. سازمان های مردم نهاد (سمن ها) نیز مانند دیگر سازمان ها، رسانه های اجتماعی را برای باقی ماندن در محیط رقابتی و جذب و مدیریت ذی نفعان خود از قبیل: خیرین، داوطلبان، خدمت گیرندگان، مدیران وکارمندان استفاده می کنند. توسعه روابط موثرتر با ذی نفعان در سمن ها، نیازمند استراتژی متناسب برای استفاده از رسانه های اجتماعی است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی- توسعه ای، از نظر ماهیت توصیفی و به روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. جامعه آماری شامل خبرگان و ذی نفعان در دو حوزه رسانه های اجتماعی و سمن ها است ،که با روش اشباع تئوریک از 13 نفر مصاحبه عمیق گرفته شد. یافته های پژوهش نشان می دهد: در ایران به دلیل موانع مختلف و محدودیت های فیلترینگ، اینستاگرام اصلی ترین رسانه اجتماعی مورد استفاده سمن ها است و از دیگر رسانه های اجتماعی به صورت مکمل، با فاصله قابل تأملی بهره گرفته می شود. یافته های این پژوهش برلزوم اصلاح ساختار ارتباطی در سمن-ها، افزایش دانش جامع نگر به کارکردهای رسانه های اجتماعی، شناخت و تفکیک ویژگی های گروه های مختلف ذی نفع و شبکه سازی آنها در جهت اهداف خیریه ها تاکید دارد. در این پژوهش دریافتیم با توجه به تفاوت های زیرساختی اعم از فن آوری ، محدودیت های جغرافیایی ، تفاوت های دانشی و آمادگی های فرهنگی و فردی یک استراتژی ارتباطی عمومی قابل تعمیم وجود نداشته و بکارگیری استراتژی ارتباطی اقتضایی و تعاملی هدفمند با ذی نفعان توصیه می شود

تفسیر موضوعی و استنطاقی قرآن، شاهراهی بسوی درک و طرح هدایت عام قرآن ناظر به مسائل و موضوعات عصری است که درقالب نظریاتی عام در نسبت با سنت ها و نوامیس اجتماعی در کتاب مقدس، استنباط می شود. سوره مبارکه مومنون هفتاد و چهارمین سوره نازل شده قرآن کریم بر پیامبر و امت، در پایان دوره مکی در شرایط سخت، مواجهه و تقابل مومنون و کافران و کیفیت تلاش انبیاء برای تغییر بینشی، گرایشی و رفتاری کفار را تبیین و ویژگی های جامعه شناختی دو طرف را مطرح می سازد. این مقاله پس از تحلیل مضمونی آیات این سوره با استفاده از تفاسیری چون المیزان، نمونه، مجمع البیان و...درصدد است تا با استنطاقی مساله مدار، نقشه و الگوی مفهومی فرهنگی پیامبر (ص) را در جریان هدایت، در اواخر دوره مکی به ترسیم کشیده و راهبردهای قرآن دراین زمینه را باز تنظیم نماید.یافته های پژوهش حاکی از آن است که سه مقوله تذکر، دفع سیئه با حسنه و هجرت به عنوان راهکاری برای حفظ امنیت فرهنگی معرفی شده اند.

بازنمایی یکی از تکنیکهایی مؤثری است که اهمیت رسانه را بسیار تشدید کرده است و صاحبان قدرت و سلطه برای تثبیت و گسترش اهداف و نفوذ فرهنگی خود به این شیوه متوسل می گردند. فرهنگ یک مفهوم انتزاعی است که نمودهای عینی دارد و بازنمایی می تواند از طریق تاثیر انتزاعی بر ارزشها و ایدئولوژی افراد بسیاری از نمودهای فرهنگی که شامل آداب و رسوم، هنجارها و کنش ها می باشد را دستخوش تغییر در جهت اهداف مالکان رسانه نماید. هدف این پژوهش بازنمایی مؤلفه های فرهنگی و مذهبی در شبکه “من و تو” بود. روش پژوهش کیفی با رویکرد توصیفی و تحلیلی بود که برای نیل به این هدف قسمت اول برنامه ببین تی وی پخش شده در سال 97 از شبکه من و تو با روشی هدفمند مورد تحلیل نشانه شناختی قرار گرفت. از مهمترین یافته های این پ ژوهش تغییر سبک زندگی ایرانی-اسلامی به زندگی غربی از طریق تغییر باورها و ارزشهای اسلامی و با استفاده از کلیشه سازی و طبیعی سازی جزئیات مولفه های فرهنگی بود. یافته ها نشان داد که برنامه ببین تی وی با تغییر در ارزشها و هنجارهای مذهبی مخاطبان ایرانی سعی در تغییر سبک زندگی و ایجاد بی هویتی مذهبی در افراد دارد.

پژوهش پیش رو با هدف بررسی تأثیر مهارت های زندگی بر سواد رسانه ای شهروندان تهرانی با تأکید بر ویژگی های جمعیت شناختی طراحی و اجرا شده است. این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن پیمایش است. جامعه آماری پژوهش عبارت است از تمامی شهروندان ساکن شهر تهران که، طبق آمار اسناد ملی، 8 میلیون و 963 هزار نفر اعلام شده است. حجم نمونه، با استفاده از فرمول کوکران، 385 نفر برآورد شد. نمونه موردنظر به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شد. ابزار اندازه گیری این پژوهش پرسش نامه محقق ساخته است که روایی آن به شیوه روایی صوری مورد سنجش قرار گرفت و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. به منظور تحلیل داده ها از آزمون تی مستقل و تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که ویژگی های جمعیت شناختی بر مهارت های زندگی و سواد رسانه ای تأثیر دارند. همچنین بر اساس یافته ها، جنسیت بر سواد رسانه ای و مهارت های زندگی و مؤلفه های آن ها تأثیری ندارد؛ اما، گروه های سنی بر سواد رسانه ای و مهارت های زندگی و مؤلفه های آن ها تأثیر دارند. در تبیین یافته ها می توان گفت که جنسیت افراد نمی تواند متغیرهای مؤثر بر سواد رسانه ای و مهارت های زندگی را تحت تأثیر قرار دهد؛ اما، گروه سنی (جوان، میان سال و سالمند) بر سواد رسانه ای و مهارت های زندگی تأثیر دارند. علت آن را شاید بتوان در تفاوت در سبک زندگی، میزان دسترسی به رسانه ها، و محدودیت زمانی مواجهه با رسانه دانست. همچنین سطح معناداری به دست آمده (001/0) نشان می دهد که مؤلفه های مهارت های زندگی بر سواد رسانه ای تأثیرگذارند.  

هدف: هدف پژوهش حاضر این است که فرم های روایی و سبکی استفاده شده برای نمایش و صورت بندی مفهوم توکل و توسل در فیلم های جنگی را تحلیل کند. روش شناسی پژوهش: در این پژوهش سکانس های برجسته مرتبط با موضوع توکل و توسل با روش نئوفرمالیستی تحلیل و بررسی شده است. یافته ها: کهن الگوی قالب این فیلم ها، کهن الگوی تحول است. همچنین هم زمان با ژانر جنگ، ژانر جاده ای نیز در این فیلم ها به کار رفته است. بیان آیاتی از کتب مقدس، اضافه کردن شخصیتی مذهبی، گفت وگوی مستقیم قهرمان فیلم با خدا و پاسخ گرفتن از او، از عناصر روایی معمول برای نمایش مفهوم توکل و توسل در فیلم های ژانر جنگ است. اما تمهیدات روایی به تنهایی کافی نیست و عناصر سبکی مانند استفاده درست از لنز، زاویه و حرکت دوربین، صدا، تدوین، بازی بازیگران و طراحی صحنه و لباس هرکدام در انتقال محتوا و حس نقش به سزایی دارند. نتیجه گیری: با بررسی عناصر روایی به کار برده شده مشخص شد که استفاده از کهن الگوی تحول و استفاده از ژانر جاده ای در کنار ژانر جنگ به شخصیت پردازی و تحول شخصیت ها کمک زیادی کرده است. همچنین تأثیر توکل و توسل شخصیت در آرامش و اجابت دعایش مشهود است. عناصر سبکی استفاده شده در این سکانس ها در همبستگی کامل با عناصر روایی بوده و وظیفه دارد حس ارتباط شخصیت با معبود به هنگام توکل و توسل را منتقل کند.

در این مقاله تلاش شده است که از میان سه منظر برای بررسی تلویزیون یعنی مخاطبان، محتوای برنامه و نظام تولید، با بررسی نظام تولید برنامه های دینی تلویزیون، سیاستها و رویکردهای تولید برنامه های گفتگوی دینی آشکار گردد. بستر یا چارچوب نظری این بررسی نیز تئوری هژمونی است که کنترل از طریق اجماع فرهنگی را حتی در برنامه های گفتگو که امکان طرح نظرات مختلف باید فراهم شود، پی می گیرد. روش نیل به این مقصود، مطالعه کیفی است که با دست اندرکاران تولید برنامه های دینی در سطوح مختلف مصاحبه عمقی صورت گرفته است تا از مجموع آن بتوان به چشم اندازی در این رابطه دست یافت. از مجموعه مباحث می توان نتیجه گرفت که در برنامه های گفتگوی دینی تلویزیون ایران، هدف گذاری، طراحی و کارشناسان میزگرد به گونه ای است که همگی به تثبیت هژمونی مورد نظر بینجامد و اجازه خدشه بر آن داده نشود که البته با معیارهای اسلامی گفتگو نیز مطابقت ندارد.

شبکه های اجتماعی امروز یکی از اصلی ترین محیط ها برای بروز احساسات و همین طور تأثیرپذیری در مواجه با اخبار و معضلات اجتماعی هستند. ازاین رو شناخت این محیط برای فهم رفتار کاربران و شناخت نقش فضای مجازی بسیار پراهمیت است. در تحقیق پیش رو، اینستاگرام به عنوان یکی از شبکه های اجتماعی مهم در بین کاربران فارسی زبان (ازلحاظ تعداد کاربران) برای تحقیق انتخاب شد تا معضل اجتماعی خشونت خانگی علیه زنان به عنوان یکی از سوژه های مهمی که افکار عمومی را در سال های اخیر تحت تأثیر قرار داده است موردبررسی قرار گیرد. در این تحقیق موضوع قتل شرافتی (قتل رومینا اشرفی) به عنوان یکی از حادترین اشکال خشونت خانگی به طور هدفمند برای مطالعه انتخاب شد و با تحلیل هشتگ #رومینا_اشرفی در اینستاگرام بخش عمده ای از محتوای به کاررفته در این شبکه اجتماعی که مرتبط با حادثه بودند استخراج شد. از میان ۴۵.۸ هزار پست 33 هزار و 740 پست بر اساس بیشترین بازدید و بیشترین مشارکت نمونه گیری شد. سپس خط زمانی تولید محتوا در اینستاگرام استخراج گردید و با استفاده از هشتگ های مشابه، محتوای منتشرشده نیز محوربندی گردید. در ادامه پست های برتر و پربازدیدترین و پر مشارکت ترین محتوا و کاربران شناسایی شدند. درنهایت با رویکرد نتنوگرافی کامنت های پر بازدیدترین پست منتشرشده با هشتک مذکور تحلیل و دسته بندی گردید. این مطالعه نشان داد که کاربران در مواجه با حوادث این چنینی چه رویکرد و چه رفتاری را بیشتر بروز می دهند.

بحران، رویدادی است با احتمال اندک ولی با اثرات شدید که کارکرد معمول سازمان را تهدید کرده و حسب ابعادی که دارد می تواند اثرات اجتماعی گوناگونی داشته باشد. گفتگو میان سازمان و مخاطب(ها)یش، پیش،حین و پس از رویداد بحرانی را «ارتباطات بحران» می نامند. نمونه مورد مطالعه پژوهش مورد بحث در این مقاله، بیش از 500 توییت منتشرشده به زبان فارسی و محبوب در شبکه اجتماعی توییتر درباره دو رویداد بحرانی ریزش ساختمان پلاسکو و حمله گروه تروریستی داعش در تهران می باشد. پژوهش حاضر با اتکاء به پارادایم عملگرا، رویکرد تلفیقی و به روش «تحلیل محتوای عمقی» و به کمک نرم افزار ام.آر.پی انجام شده است. یکی از عوامل نارضایتی کاربران توییتر در یک هفته پس از دو رخداد، شایعات پخش شده در شبکه های اجتماعی مختلف می باشد. پژوهش به این نتیجه رسیده که اعمال سانسور بر نشر اطلاعات می تواند نقشی در انتشار شایعات داشته باشد.

نسبت سنجی سبک زندگی با شبکه های اجتماعی چگونه و با چه ادبیات اجتماعی یا فلسفی قابل درک و تبیین خواهد بود و چه پیامدهایی داشته و چگونه قابل مدیریت و ریل گذاری به نفع انسان خواهد بود؟ بنیان های نظری در اندیشه اجتماعی و دانش ارتباطات و حتی فلسفه چگونه می توانند این دو مقوله را به نحوی تبیین نمایند که نه نیاز به عقب نشینی در استفاده از رسانه های جمعی باشد و نه شتاب زدگی دنیای پست مدرن را توجیه و تئوریزه کند؟ این مقاله بعد از فحص وبررسی تمام نظریات ناظر بر سبک زندگی، در صدد است تا نشان دهد، مجموعه نظریات در باب سبک زندگی هرکدام به تنهایی نمی توانند توصیف دقیق و جامعی از سبک زندگی ارائه داده و نسبت آن را با محصولات مدرنتیه همچون فضای مجازی و شبکه های اجتماعی تبیین نمایند. هرکدام از نظریات جامعه شناختی، یک بخش از پازل سبک زندگی را تشکیل می دهند و چشم انداز روشن تر و نگاه جامعتری از تاثیرات شبکه های اجتماعی بر سبک زندگی را با همپوشانی و هم افزایی ارائه می نمایند.

چندگاهی است که شماری از روابط عمومی ها، در فقدان یک سلسله ساز و کارهای الزام به اخلاق حرفه ای و عوامل بازدارنده خرد و کلانی که شوربختانه موجب انزوا و گسست بنیادین آنها از جامعه مخاطبین و مخدومین شده است، به کژراهه کشیده شده اند تا بدین منوال نه تنها از اهداف غایی و راهبردی خود دور شوند، بلکه در سراشیبی زوال و هبوط قرار گیرند. پل الوار، شاعر فرانسوی می گوید: «زخمی بر او بزن عمیق تر از انزوا». در جهان پر هیاهوی ارتباطات در عصر شتاب، گفتمان ها و مفاهیم جهانشمولی همچون همزیستی، هم اندیشی، همگرایی و همکاری مشترک ملل جهان در امر پیشبرد هدف های ارزشمند، رهایی بخش و بزرگی که متضمن توسعه پایدار متوازن، ثبات و پایداری صلح، رفع محرومیت های اجتماعی و پیشگری از جنگ افروزی های خانمانسوز از سوی استکبار در سرتاسر این گوی حاکی است، بیش از پیش ضرورت یافته است. ناگفته پیداست که نیل به این مقصود، بیش از هر عامل و پیش شرطی، مستلزم تحکیم و تثبیت روابط و مناسبات اجتماعی بر محوریت عقلانیت و معدلت در قلمرو جوامع شهری و روستایی است و در حقیقت صلح و آرامش جهان پر تلاطم و ناآرام امروز بیش از هر چیز در گرو ثبات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این گونه جوامع در محدوده های ملی است. با چنین خوانشی، به صراحت و آشکارا می توان گفت که روابط عمومی ها در جوامع شهری و روستایی، به منزله مهمترین و موثرترین نهادهای ارتباطی، نه تنها ستون های بنای جامعه مدنی را در راستای تحقق آن هدف های کلان و راهبردی پایدار و مستحکم می سازند، بلکه رسالت بزرگ و سرنوشت سازی را در تحقق آرمان های ملی و صیانت از اعتماد عمومی به عنوان ارزشمندترین سرمایه اجتماعی و ملی به دوش می کشند. حال باید مشعل دانایی و ژرف بینی بر افروخت و به واکاوی علل گسست روابط و مناسبات اجتماعی شماری از جوامع شهری که منشاء تعمیق و تشدید بحران ها و چالش های گوناگون، سلب تدریجی اعتماد عمومی از سازمان ها و نهادهای شهری و نیز گسست ارتباطی و تعامل گروه های اجتماعی که فرجام شوم و هراسناکی جز انزوا، اعتزال و کناره جویی مردم از تعیین سرنوشت خویش نداشته و نخواهد داشت. یکی از آسیب های جدی در این عرصه گاه، استفاده های ابزاری سازمان های شهری از روابط عمومی ها، با هدف های صرفاً تبلیغاتی و یکطرفه است که چنین رویکردی منجر به ناکارآمدی این نهاد در تحقق هدف های راهبردی، نقض اصول بنیادین ناظر بر اصل ارتباط متقابل و دو سویه بین مدیران از یک سو و شهروندان در مقام مخدومین جامعه از سوی دیگر، سلب اعتماد عمومی و تبعات زیانبار دیگر می شود. شاید طرح این موضوع در آغاز و بدو امر قدری شگفتی و ذهن خواننده را بر انگیزاند که به راستی چگونه و با کدامین استدلال و رویکرد روابط عمومی قادر است در این عرصه نقش آفرینی کند و افزون بر ایفای وظیفه شغلی در نهادها و سازمان های متبوع، رسالت بزرگی را در تحقق هدف های ملی به دوش بکشد؟! با اندکی تامل و ژرفش در باب جامعه شناختی شهری و مردم شناسی می توان به پاسخ قانع کننده ای دست یافت. البته واقعیت تلخ و تاسف بار در موقعیت کنونی این است که شماری از روابط عمومی ها، به ویژه روابط عمومی های نهادها و سازمان های مهم شهری به سبب ناکارآمدی، دوری جستن و فاصله گیری خواسته یا ناخواسته از هدف هایی که اعتمادسازی از مولفه های اصلی آن است، کشتی به خشکی می رانند و از توان دستیابی به مقاصد عالیه ای که مطمح نظر است، عاجزند. زیرا یا در حصارهای تنگ و تاریک یک سویه گرایی و تبعیت محض از دستگاه ها محصور و محبوسند و یا به دلیل تنگمایگی و فقدان دانش ارتباطی، فاقد اقتدار علمی و اندیشگی در ایجاد تحولات شگرف و مطلوب در فرایند توسعه و بهبود اوضاع می باشند. در فصل نامه شماره آتی در این باره بیشتر کند و کاو خواهیم کرد و زوایایی تاریک موضوع را روشن خواهیم ساخت.

هدف این پژوهش، بررسی تأثیر تماشای تلویزیون بر ارزش های فرهنگی اجتماعی زنان (15 تا 65 ساله) ساکن مهاباد است. روش این پژوهش از نوع پیمایشی است و اطلاعات موردنیاز با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شده است. تعداد 382 نفر از زنان 15 تا 65 ساله شهر مهاباد به عنوان جامعه آماری مطرح بوده اند که با کمک نرم افزار spss23 تحلیل توصیفی و استنباطی داده ها انجام پذیرفته است. طبق یافته های این پژوهش، تماشای شبکه های تلویزیونی داخلی و خارجی بر ارزش های فرهنگی اجتماعی زنان ساکن مهاباد تأثیرگذار است، با این تفاوت که تماشای شبکه های تلویزیونی خارجی در مجموع رابطه معکوس و منفی و تماشای شبکه های تلویزیونی داخلی رابطه مستقیم و مثبت با ارزش های فرهنگی اجتماعی زنان دارد. نتایج پژوهش نشان داد که در این زمینه، شاخص های اجتماعی اقتصادی مانند سن، تحصیلات، وضعیت اقتصادی نیز تأثیرگذار هستند. اما از بین متغیرهای مثبت، تحصیلات با ضریب بتای 0.329، بیشترین تأثیرات مثبت را بر ارزش های فرهنگی اجتماعی زنان ایفا می کند و تلویزیون خارجی با ضریب بتای 0.307- بیشترین تأثیر منفی را بر ارزش های فرهنگی اجتماعی دارد.

امروزه با رشد فناوری های ارتباطی، دسترسی مخاطبان به انواع شبکه های فراملی ماهواره ای، شبکه های اجتماعی، فضاهای مجازی و آنلاین به گونه ای تسهیل شده که رسانه ها برای جذب هر چه بیشتر طیف مختلف مخاطبان و درنتیجه، فروش هرچه بیشتر محصولات رسانه ای خود، مجبورند مطابق خواسته و سلیقه مخاطبان برنامه سازی کنند. ازاین رو ضرورت شناخت دقیق مخاطبان و نیازهای آنان اهمیت بسزایی پیدا کرده است. این مقاله به کمک روش تحقیق کیفی تحلیل ادراک، مبتنی بر تکنیک مصاحبه شامل مصاحبه های عمیق و مصاحبه گروهی متمرکز- و در قالب نظریه «استفاده و رضامندی» و مدل رمزگذاری– رمزگشایی هال، دیدگاه مخاطبان نوجوان مجموعه پویانمایی کیخان را بررسی کرده است. نتایج تحقیق بیانگر این است که سطح خوانش معانی برداشت شده توسط مخاطبان نوجوان چیزی نیست که فقط در اولین باری که مخاطب، سریال را تماشا می کند، حادث شود، بلکه ساختن معنا، فرایندی است که هر بار به دلیل مطرح شدن زمینه های جدید، دلالتی جدید را مطرح می کند. از سوی دیگر، مخاطب نوجوان برای ارزیابی و قضاوت درباره وقایع مهم سریال از تجربه خویش استفاده می کند و با مقایسه موقعیت به تصویرکشیده شده در سریال با واقعیت و تجربه خود تصمیم می گیرد. [1] مجموعه «کیخان» به کارگردان و تهیه کنندگی امیر کساوندی با تکنیک سه بعدی برای قشر نوجوانان و جوانان ساخته شده است. داستان این پویانمایی، درباره پسر نوجوانی است که به خاطر مشکل برادرش که درگیر اعتیاد شده است، تصمیم می گیرد با توزیع کنندگان مواد مخدر روان گردان در مدارس، دانشگاه ها و حومه شهر مبارزه کند. تخصص او در حوزه رباتیک است، به همین سبب، لباسی طراحی می کند که ظاهری متفاوت دارد و با این لباس و با همکاری پلیس به مبارزه با قاچاقچیان می پردازد.

اخلال در فرآیندهای دموکراتیک، سیاست ورزی، سیاست گذاری، روزنامه نگاری، ارتباطات اجتماعی، اقتصاد و امنیّت عینی و روانی جوامع انسانی لزوم مبارزه با خبرهای جعلی و منابع تولید و توزیع آن ها را در سال های اخیر، بسیار جدی تر ساخته است. مواجهه صحیح با خبر جعلی - به عنوان پدیده نوظهور عصر شبکه های اجتماعی- که در قالب اطلاعات دروغین، عامدانه و برنامه ریزی شده ای که به صورت سازمانی در پوشش خبر واقعی برای فریب کاربران تولید و منتشر می شود، به یکی از معضلات جدی سازمان های رسانه ای حرفه ای و بزرگ دنیا تبدیل شده است. به عبارتی از این پس سازمان های رسانه ای در کنار فرآیند جمع آوری اطلاعات و خبررسانی حرفه ای، لازم است به صحت سنجی محتواها و خبرهای تولیدی در رسانه های اجتماعی نیز در قالب فرآیندهای حرفه ای خود بپردازند. از این رو در مقاله حاضر در پی ارائه کلیاتی از راهکارهای تشخیص خبرهای جعلی به عنوان اولین قدم برای مقابله با آن در سازمان های رسانه ای حرفه ای هستیم. ما برای دست یابی به این هدف، علاوه بر بررسی جامع منابع علمی موجود، با 18 نفر از متخصصان حرفه ای و دانشگاهی حوزه خبر، رسانه و فضای مجازی مصاحبه کردیم، تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل مضمون و شبکه مضامین ما را به مجموعه ای از راهکارها با تأکید بر به کارگیری امکانات حرفه ای راستی آزمایی و مهارت استفاده از داده های آشکار (اوسینت) رسانید. ما همچنین در این مقاله پیشنهاداتی را از دسته بندی نحوه واکنش به انواع خبرهای مشکوک را از طریق ارائه آستانه های اول و دوم مواجهه با خبرهای جعلی، مبتنی بر نظرات کارشناسان حرفه ای، استخراج کردیم و سامان بخشیدیم.

هدف این پژوهش بررسی فرهنگ به عنوان عاملی توأمان توانمندساز و محدودکننده در دسترسی همگانی به اطلاعات در ایران است؛ موضوعی که توجه جامعه جهانی به آن، بیانگر نگرانی در خصوص مشارکت شهروندان و پاسخگویی دولت ها در عرصه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و غیره است. دسترسی آزاد به اطلاعات در بسیاری از کشورها به عنوان یک حق سیاسی و مدنی درک شده است و یکی از پیامدهای بلافصل آن شکل گیری دموکراسی مشارکتی و مشورتی است، چراکه دسترسی آزاد به اطلاعات، امکان مداخله شهروندان در رویه های عمومی را فراهم می کند و این امر لزوم پاسخگو بودن دولت را ایجاب می کند. علاوه بر این، توانمند شدن شهروندان و بخصوص گروه های حاشیه نشین یا به تعبیر دیگر گروه های خاموش مانند فقرا، بیسوادان و حتی در برخی موارد زنان که به دلیل وجود نابرابری ناشی از روابط قدرت در بین گروه های اجتماعی، از دسترسی های نابرابری برخودار هستند، یکی دیگر از دلایلی است که لزوم دسترسی آزاد به اطلاعات را برجسته می کند. تجربه کشورهای مختلف نشان می دهد که با دسترسی آزاد به اطلاعات، بستری در جهت ارتقای سطح سلامت، آموزش، بهداشت، درآمد و حتی حفاظت و صیانت از حقوق انسانی برای گروه های ذکر شده فراهم شده است. در این پژوهش علاوه بر مرور ادبیات نظری و پژوهش های انجام شده در این حوزه، با پرداختن به لزوم حق دسترسی همگانی به اطلاعات، چشم اندازی از وضعیت موجود در ایران ارائه داده ایم. از این رو، پرسش ما در این مقاله این است که کدام عوامل و موانع فرهنگی در دسترسی شهروندان به اطلاعات اثرگذار هستند؟