فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۳٬۲۸۱ تا ۲۳٬۳۰۰ مورد از کل ۳۴٬۸۶۳ مورد.
منبع:
سرزمین سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۵۶)
103 - 120
حوزههای تخصصی:
ژئوتوریسم دانشی است با رویکرد توسعه گرای اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی، پایدارسازی محیط طبیعی و مردمی کردن پیچیدگی های دانش زمین و فرم ها و فرایندهای ژئومورفووژیک؛ که امروزه این دانش با گسترش مطالعات خود زیرشاخه های متعددی از قبیل تنوع زمین شناختی، محافظت ژئوسایت ها، تفسیر زمین و... را در این شاخه از دانش ژئومورفولوژی پدیدار ساخته است. هدف از این پژوهش دست یابی به راهکاری مناسب تر برای ارزیابی ظرفیت های گردشگری منطقه مورد مطالعه با تلفیق مدل های موجود است. در این مطالعه از نظر روش شناسی تلاش شده است به کمک بررسی جامع از سیر مطالعات انجام شده از مدل ها و روش های ارزیابی ژئومورفوسایت ها به همراه پیمایش های میدانی از منطقه، با طرح روشی تلفیقی مبتنی بر معیارها و مولفه های تاثیرگذار(با امتیاز 0- 10) متناسب با رفتارشناسی سیستم یخچالی دره شهرستانک، قابلیت های این سایت مورد ارزیابی قرار گیرد. نتایج نشان دهنده پتانسیل بالای ابعاد علمی و ژئومورفولوژی با کسب مجموع امتیاز5/51 (ازحداکثر امتیاز یعنی 70) است. در مقابل زیرساخت ها و خدمات گردشگری با کسب مجموع امتیاز 5/25(از حداکثر70) و موضوع حفاظت با کسب مجموع امتیاز34 نمره (ازحداکثر60) در حال حاضر مراحل ابتدایی مدیریتی خود را می گذراند.
دزدی دریایی در منطقه دریای جنوبی چین: تهدید امنیت بین الملل یا فرصت منطقه ای(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پدیده دزدی دریایی و تروریسم در منطقه دریای جنوبی چین، باعث توجه و حضور بیش از پیش دولتهای ساحلی و قدرتهای منطقه ای در این مناطق شده است. هر چند این پدیده در گذشته به عنوان یک چالش برای دولت های ساحلی به حساب می آمد، اما امروزه با توسعه ابزارهای امنیتی، این فرصت به دولت های ساحلی و فرامنطقه ای داده شده تا به بهانه مبارزه با دزدی دریایی و تروریسم بین الملل، به دنبال اهداف غیرآشکار خود در این منطقه باشند. هدف این مقاله بررسی نگرش بین المللی در مواجهه با پدیده دزدی دریایی دریای جنوبی چین می باشد و در نهایت مشخص شده که هریک از دولت های منطقه و فرامنطقه رفتار متفاوتی نسبت به این دو پدیده از خود بروز می دهند. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی انجام گرفته است.
سنجش و تدوین راهبردهای تاب آوری در مقابل بحران در بافت قدیم شهری (مورد پژوهش: محله فیض آباد کرمانشاه)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
جغرافیا و مطالعات محیطی سال پنجم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۸
23 - 34
حوزههای تخصصی:
تاب آوری در برابر بحرانها یکی از مفاهیم بسیار مهم نظری و کاربردی در مدیریت بحران در سالهای اخیر بوده است. این مفهوم به طرز گسترده ای در مورد جوامع تاب آور بکار گرفته شده است. تاب آوری راهی برای تقویت جوامع با استفاده از ظرفیت های آن ها مطرح می شود و تعریف ها، رویکردها، شاخص ها و مدل های سنجشی متفاوتی در مورد آن شکل گرفته است. محدوده مورد مطالعه در این پژوهش محله فیض آباد کرمانشاه می باشد. روش پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی و ماهیت تحقیق، کاربردی است که با هدف تاب آور نمودن بافت فرسوده محله فیض آباد و در نهایت تدوین و اولویت بندی راهبردها در این محله انجام شده است. برای رسیدن به این هدف، از نظر کارشناسان و ساکنان محله استفاده شده است. جهت تدوین راهبرها از مدل SWOT و جهت اولویت بندی راهبردها از مدل QSPM بهره برده ایم. نتایج تحقیق نشان می دهد که موقعیت محله تدافعی و در وضعیت متوسطی قرار دارد. در مرحله نهایی پس از تدوین راهبردها به اولویت بندی آنها اقدام کرده ایم که نتایج این بخش گویای این است که مهم ترین راهبرد، تدوین سند راهبردی و اعمال نظر نیروهای اجتماعی موثر در قوانین جهت ساماندهی بافت و اجرای برنامه مقاوم سازی و بهبود ایمنی در برابر سوانح محیطی ومصنوعی، می باشد و در پایان پیشنهاداتی برای تاب آور نمودن محله فیض آباد ارائه شده است.
میزان تاثیرگذاری احداث خانه های دوم بر انواع آلودگی ها و پیامدهای نامطلوب زیست محیطی (مطالعه موردی شهر اردکان فارس و روستاهای اطراف)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
شهر توریستی اردکان به سبب داشتن جاذبه های طبیعی آب وهوایی دل نشین و وجود باغات فراوان سالانه میزبان ده ها هزار نفر از گردشگران می باشد. در این میان تعداد زیادی از این گردشگران تمایل دارند که وقت بیشتری را در محیط دل انگیز این شهر بگذرانند و با ساخت یا اجاره طولانی مدت خانه این خواسته خود را برآورده می کنند. به این خانه ها خانه های دوم گفته می شود. چنین خانه هایی معمولاً در نواحی کم جمعیت، روستاها و یا شهرهای کوچک قرار داشت و برای مقاصد تفریحی استفاده می شوند، دارای اسامی خانه های آخر هفته و خانه های تعطیلات نیز هستند. در این پژوهش به بررسی خانه های دوم و آثار آن بر کاربری کشاورزی پرداخت شده است. نتایج پژوهش نشان داد، براساس برداشت های میدانی و مطالعه آمار بنگاه های املاک مختلف شهر بیشترین معاملات باغ در شهر اردکان یعنی 80 درصد معاملات توسط غیربومی ها و تنها 20 درصد معاملات باغ ها مربوط به افراد بومی است. نتایج حاصل از این پژوهش های میدانی نشان می دهد که تقریباً تمامی باغ های خریداری شده توسط غیربومی ها تبدیل به خانه و باغ و ویلا می شود که به عنوان خانه های دوم مورد استفاده صاحبان قرار می گیرد. نشان می دهد که ارتباط معناداری میان ساخت خانه های دوم در شهر اردکان و تغییرات زیست محیطی و اکو لوژیکی در این شهر می باشد که لازم است در برنامه های مدیریتی آینده این شهر مورد توجه قار گیرد.
تحلیل عوامل موثر بر جذب جمعیت در شهرهای جدید (نمونه موردی: شهر جدید صدرا)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی منطقه ای سال دوازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۵
193 - 210
حوزههای تخصصی:
رشد و توسعه کلانشهرها به همراه افزایش جمعیت آنها، مشکلات عدیده ای را برای این مراکز زیستی به همراه آورده است که از جمله آنها می توان به توسعه اسکان غیر رسمی اقشار تازه وارد در حومه های شهری، افزایش قیمت زمین و مسکن در محدوده شهرها و کاهش توان مردم در تامین مسکن مطلوبشان اشاره نمود. این امر منجر به آن شده که در حدود دو دهه پیش، سیاست ساخت شهرهای جدید در مجاورت کلانشهرها به منظور جذب سرریز جمعیت آنها مود توجه قرار گیرد. با این حال بررسی های انجام شده نشان می دهند که این شهرها کمتر مورد استقبال ساکنین کلانشهرها قرار گرفته و لذا هرگز به حد مصوب جمعیت خود دست نیافته اند. لذا در این پژوهش با بررسی ابعاد مختلف سیاست فضا برای زمین، به بررسی ارتباط بین اشتغال پایدار در شهرهای جدید و میزان جمعیت پذیری آنها پرداخته می شود. در همین ارتباط شهر جدید صدرا در مجاورت کلانشهر شیراز به عنوان نمونه موردی تحقیق انتخاب شده و ضمن بررسی علل و عوامل موثر بر جمعیت پذیری این شهر، به دلایل عدم تحقق جمعیت مصوب آن نیز پرداخته می شود. تحقیق از نوع کمی بوده و گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی (بررسی طرح جامع و بازنگری طرح جامع، قانون ایجاد شهرهای جدید، اسناد و مصوبات در زمینه شهرهای جدید و ...)، مطالعات کتابخانه ای، پیمایش مبتنی بر پرسشنامه و مشاهدات میدانی صورت گرفته است. نتایج حاصله حاکی از آن است که مهم ترین دلایل انتخاب شهر جدید صدرا برای سکونت، ارزان بودن مسکن و نیز امکان تملک زمین مطرح شده است. این در حالی است که کمبود فرصت های شغلی و امکانات و خدمات مورد نیاز، از دلایل عدم اقبال مردم به شهر صدرا بوده است. فروش زمین پیش از آماده سازی آنها و هدایت تقاضای زمین و مسکن شیراز به شهر جدید صدرا، همچنین عدم وجود منابع درآمدی پایدار برای شهر نیز از جمله عوامل موثر بر روند کند شکل گیری شهر جدید صدرا معرفی شده است. همچنین احداث شهرک های اقماری در نزدیکی شهر جدید صدرا، از دیگر عوامل موثر بر عدم جذب جمعیت مورد نظر به صدرا می باشد.
ارزیابی و سنجش شاخص های شکوفایی شهری در شهر اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
گسترش شهرنشینی و مسائل و مشکلات خاص زندگی شهری، بیش از پیش ضرورت توجه همه جانبه به راهبردهای سودمند برای بهینه سازی زندگی ساکنان شهرها را لازم ساخته است. در این راستا مفهوم شکوفایی شهری به عنوان یک چارچوب مفهومی وسیع در زمینه سنجش توسعه و رفاه انسانی و اجتماعی مطرح شده است که شامل 5 بعد بهره وری، کیفیت زندگی، زیرساخت، عدالت اجتماعی و پایداری زیست محیطی می باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر ارزیابی شکوفایی شهری در مناطق چهارگانه شهر اردبیل می باشد. این پژوهش از نظر هدف، نظری کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی می باشد. برای رسیدن به هدف پژوهش، از 5 معیار اصلی شاخص شکوفایی شهری در قالب 55 زیر معیار استفاده شده است. اطلاعات و داده های مورد نیاز در این پژوهش، با استفاده از منابع کتابخانه ای و آمارنامه سال 1395 گردآوری شده است. جهت تحلیل، ابتدا داده ها استانداردسازی شده و سپس برای وزن دهی هر یک از شاخص ها از فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) استفاده شده است. در نهایت با استفاده از مدل پرومته، شکوفایی شهری برای هر یک از مناطق چهارگانه شهر اردبیل امتیاز بندی شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد مناطق 1 و 2 شهر اردبیل به لحاظ برخورداری از شاخص شکوفایی شهری در وضعیت نسبتا ضعیف و مناطق 3 و 4 در وضعیت ضعیف قرار دارند و با توجه به تمرکز امکانات در بخش های مرکزی شهر، از میزان شکوفایی شهری از مرکز شهر به طرف حاشیه در همه مناطق چهارگانه کاسته می شود. هم چنین، رتبه بندی مناطق نشان می دهد که منطقه یک و منطقه چهار به ترتیب با داشتن مقدار امتیاز برتری 50.20 و 49.77 دارای بیشترین و کمترین شکوفایی شهری هستند.
بررسی تغییرات فضایی- زمانی شاخص اشتغال زنان در نواحی روستایی استان اصفهان(1375- 1390)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۳ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۷)
1103 - 1119
حوزههای تخصصی:
یکی از شاخص های نوسازی اقتصاد م ل ی و توسعه اجتماعی مشارکت زنان و نحوه ایفای نقش آن ها در ساختارهای اقتصادی است. هم زمان با طرح مسا ئ ل زنان و نقش آنان در توسعه، تأثیر و چگونگی اشتغال زنان روستایی در توسعه مورد توجه بوده است. در پژوهش حاضر به کشف الگوها و بررسی تغییرات فضایی- زمانی شاخص اشتغال زنان نواحی روستایی استان اصفهان در سال های 1375، 1385 ، و 1390 پردا خته می شود . داده های اشتغال زنان روستایی از سه دوره سرشماری عمومی نفوس و مسکن مرکز آمار استخراج شده است. به منظور بررسی تغییرات فضایی اشتغال در هر سه دوره زمانی، با استفاده از روش تحلیل اکتشافی داده های فضایی ، شاخص موران (خود همبستگی فضایی) ، و شاخص عمومی G محاسبه شده و نقشه الگوی فضایی نقاط داغ (مقادیر بالا) و سرد (مقادیر پا ی ین) ترسیم شده است. سپس ، با استفاده از نتایج حاصل از متد لکه های داغ، درصد مقادیر تغییرات اشتغال زنان روستایی در طی دو دوره نسبت به یکدیگر محاسبه و چگونگی تغییرات (کاهش، افزایش ، یا بدون تغییر) هر دوره نسبت به دوره قبلی مشخص شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد اشتغال زنان روستایی استان اصفهان در طول زمان تغییرات فضایی داشته است و طی این سه دوره نواحی روستایی پیرامون شهر اصفهان در پهنه اشتغال پایین قرار گرفته است. بیش از 60 درصد نواحی روستایی استان در شاخص اشتغال زنان بدون تغییر بوده است و روستاهای غرب و جنوب بیشترین تغییر مثبت و برخی روستاهای شهرستان های نائین، اردستان ، و اصفهان تغییرات منفی داشته اند. این پژوهش ، با کشف تغییر پذیری های فضایی- زمانی و شناخت چگونگی روندها و الگوهای فضایی- زمانی اشتغال زنان روستایی، بستر مناسبی برای تحقیقات بنیادین بعدی در قالب نظریات اجتماعی و توسعه در حوزه های مربوط به زنان روستایی فراهم می کند.
دستیابی به مسکن پایدار با رویکرد تحلیل شاخص های کالبدی، اجتماعی و اقتصادی، مطالعه موردی: شهر سیرجان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
این پژوهش میزان تاثیر شاخص های کالبدی – فضایی، اجتماعی و اقتصادی در تحقق مسکن پایدار در شهر سیرجان را بررسی نموده است. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی بوده است. 600 نفر از مطلعین، متخصصان و خبرگان، جامعه آماری این پژوهش را تشکیل داده بودند که 230 نفر به عنوان حجم نمونه بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده و با استفاده از جدول مورگان انتخاب شده اند. 31 مولفه کالبدی، اجتماعی و اقتصادی مسکن در شهر سیرجان به عنوان متغیرهای وابسته انتخاب گردید. پایایی پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ با میزان 832/0 تایید گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار استنباطی مانند آزمون T تک نمونه ای و تحلیل عاملی بهره گرفته شد. نتایج بررسی شاخص های کالبدی و فضائی نشان داد میزان مقاوم سازی ساختمان های موجود، میزان بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و قدیمی، میزان ایمنی در واحدهای مسکونی همچنین کمیت و کیفیت تجهیزات از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوده است. در این راستا این پژوهش با رویکری نوآورانه اقدام به همسوسازی شاخص های کالبدی، اجتماعی و اقتصادی به منظور تدوین راهکارهای تحقق مسکن پایدار در شهر سیرجان کرده است.
واکاوی مؤلفه های بازدارنده ی توسعه ی کسب و کار در مناطق روستایی؛ مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان بویراحمد
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر از نوع كاربردي و روش تحقيق آن توصيفي- تحليلي است. به منظور جمع آوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای و پیمایش میدانی استفاده شده است. قلمرو مکانی این پژوهش بخش مرکزی شهرستان بويراحمد است. جامعة آماري تحقيق، تمامی سرپرستان خانوار بخش مرکزی شهرستان بویراحمد بود که تعداد 210 نفر از سرپرستان خانوار به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود. در این پرسشنامه جهت شناخت عوامل بازدارنده کارآفرینی در مناطق روستایی از 63 متغیر در قالب سؤالات در مقیاس لیکرت استفاده شد. سطح پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون مقدماتی از طریق تکمیل 30 پرسشنامه به عمل آمد و ضریب آلفای کرونباخ 87/0 محاسبه گردید که بیانگر نرمال بودن داده ها بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل عاملی اکتشافی در نرم افزار SPSS استفاده شد. در این پژوهش از تقلیل 63 متغیر 15 عامل بازدارنده ی کارآفرینی در منطقه مورد مطالعه بدست آمد. 15 عامل بازدارنده ی کارآفرینی در منطقه مورد مطالعه شامل اقتصادی، اجتماعی، فردی، ضعف در شخصیت، ریسک گریزی، آموزشی، عوامل فنی، نا آگاهی، زیرساختی، تسهیلاتی، مدیریتی، حمایتی، عدم تعادل جنسیتی، عدم مشارکت، فقدان تجربه می باشد. این پانزده عامل در کل 75/65 درصد از کل واریانس عوامل بازدارنده کارآفرینی را تبیین نمودند. بر اساس نتایج بدست آمده اصلی ترین عامل بازدارنده ی کارآفرینی در این منطقه عامل اقتصادی است و مهم ترین متغیر بازدارنده ی اقتصادی نوسانات زیادی در قیمت مواد خام / تجهیزات می باشد.
مروری بر پژوهش ها ی صورت گرفته در حوزه گردشگری مجازی در ایران
منبع:
جغرافیا و روابط انسانی دوره ۴ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱۴
1 - 10
حوزههای تخصصی:
طی سال ها ی اخیر با دسترسی عمومی و حداکثری به اینترنت و بستر های آن امکان گردشگری مجازی بیش از پیش فراهم شده است.همچنین مواردی چون افزایش آلودگی های زیست محیطی، شیوع ویروس کرونا و افزایش هزینه های سفر، اهمیت توجه به این شکل از گردشگری را دو چندان کرده است.در مطالعه حاضر تلاش شده است به مرور نظام مند مطالعات پیشین در حوزه گردشگری مجازی(مطالعات منتشر شده از سال 1384 تا 1399) پرداخته شود. . مطالعات مربوط با موضوع گردشگری مجازی به زبان فارسی در پایگاه های اطلاعاتی معتبر به زبان فارسی جستجو شده و پس از بررسی و تحریر بر اساس موضوع دسته بندی شدند. دسته بندی موضوعی مطالعات پیشین به این شرح است: 1-مطالعات توصیفی در حوزه گردشگری مجازی2-مطالعه تطبیقی در حوزه گردشگری مجازی 3-بیان ضعف ها و چالش های گردشگری مجازی4-بیان عوامل موثر بر توسعه و گسترش گردشگری مجازی 5-بیان تاثیرات مثبت گردشگری بر ابعاد مختلف6-ارائه مدل گردشگری مجازی
شناسایی و تحلیل تغییرات کاربری زمین شهری با تاکید بر کاربری مسکونی و اداری مطالعه موردی منطقه شش تهران (دوره آماری 1375-1389)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
سرزمین سال هشتم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)
97 - 105
حوزههای تخصصی:
بدنبال رشد سریع و گسترش روزافزون شهرها در چند دهه اخیر مسئله کاربری زمین های شهری توجه جغرافیدانان شهری را جلب نموده است و موضوع روز پژوهش های متعدد قرار گرفته است که حاصل آنها از تغییرات قابل توجهی در زمینه کاربری زمین حکایت می کند. منطقه شش شهرداری به عنوان یکی از هسته های تولید شهر و وجود فعالیت های اداری و تجاری و فرهنگی در قلب پایتخت و به عبارت دیگر به خاطر CBD در عرف شهرشناسان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف پژوهش فعلی جست و جوی تغییرات بارزی است که در سالهای اخیر در این منطقه بوجود آمده و روشی که در این پژوهش بکاررفته روش تحلیلیIntersection با استفاده از مدل spatial analystو مبنای اصلی داده های مورد استفاده آمارهای 1375 (حدود 1995 میلادی) و نقشه های شهری آن زمان با شرایط امروزی (1390) بوده است. حاصل پژوهش ارائه داده است که در 15 سال اخیر تغییراتی در کاربری زمین های منطقه شش به عمل آمده است. از جمله مساحت زمین های مسکونی از 13/754 هکتار در سال 1375 به 25/679 هکتار در زمان حاضر تقلیل پیدا کرده است و در مقابل مساحت زمین های دارای کاربری اداری و تجاریCBD) )از 78/167 هکتار در سال 1375 به 80/213 هکتار در حال حاضر افزایش پیدا کرده است که این امر حکایت از ازدیاد کاربریهای غیرمسکونی به زیان کاربریهای مسکونی می کند. از مطالعه جمعیت منطقه در این زمان نیز چنین استنباط می شود که جمعیت غیر ساکن و شناور به ویژه در محدوده مرکزی منطقه در زمان مورد مطالعه رو به افزایش بوده است. مختصرا اینکه تداخل کاربری های مسکونی با کاربرهای اداری و تجاری مشکلات و معضلات روزافزونی را برای منطقه ایجاد کرده است که از آن جمله می توان از ترافیک، آلودگی هوا، سیمای نامناسب شهری، عدم دسترسی به دلیل طرح ترافیک، از بین رفتن هویت منطقه، گرانی زمین، تضعیف پویایی زندگی شهری، کاهش جمعیت مقیم و بسیاری از موارد نام برد.
ارزیابی عدالت توزیعی پروژه های توسعه شهری براساس پایداری درآمد (مورد: مناطق 10گانه شهرداری تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی منطقه ای سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۶
316 - 332
حوزههای تخصصی:
در این پژوهش با ارزیابی عدالت توزیعی پروژه های توسعه شهری براساس پایداری درآمد، مناطق 10گانه کلانشهر تبریز مورد بررسی قرار خواهند گرفت. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل موضوع از نرم افزارهای Excel، Eviews و Arc GIS استفاده شده است. جهت تدوین شاخص های عملیاتی، وضعیت ارقام درآمدی پایدار و ناپایدار شهرداری تبریز از سال ۱۳۹۲ الی ۱۳۹۶، سهم بودجه هزینه های عمرانی به تفکیک مناطق ده گانه و تعداد پروژه های عمرانی اجراء شده در سطح مناطق به تفکیک حوزه مورد مطالعه قرار گرفت. مطابق نتایج ضریب خودهمبستگی تغییرات فضایی مبتنی بر ۳ فاکتور ارقام درآمدی ناپایدار، تعداد پروژه های عمرانی و میزان هزینه کرد عمرانی در سطح مناطق ۱۰گانه نشان می دهد که تغییرات درآمدی ناشی از رشد درآمدهای ناپایدار در بخش های عوارض بر پروانه های ساختمانی، عوارض بر مازاد تراکم، جریمه کمیسیون ماده صد، درآمد حاصل از تغییرهای کاربری ها و فروش اموال غیرمنقول در سطح یک منطقه، به دیگر مناطق تبریز نیز سرایت کرده است. در بین متغیرهای پایداری درآمد، عوارض فروش بر کالا، عوارض وصولی متمرکز و وجوه سپرده های شهرداری به عنوان مهم ترین عوامل مؤثر بر وجود عدالت توزیعی مناطق شهرداری شناخته شده اند. متغیر هزینه کرد عمرانی و تعداد پروژه های اجرایی به عنوان متغیرهای کنترل، دارای اثر منفی بر رشد نابرابری فضایی یا عدالت توزیعی مناطق بوده است و در سطح بالایی معنادار است؛ به این معنی که مناطق با هزینه کرد عمرانی بیشتر و تعداد طرح های اجرا شده بیشتر، رشد نابرابری کمتری داشته اند. مطابق نتایج، میزان بودجه، اثر منفی و معنادار بر رشد درآمدهای ناپایدار داشته است. به این معنی که مناطق با بودجه دریافتی بالاتر، جذب کمتری از راه های درآمد ناپایدار داشته اند. همچنین شاخص تعداد پروژه های کالبدی زیرساختی در دوره مورد بررسی (1392 1396) (128 مورد از مجموع 319 مورد)، در مدل رویکرد عدالت توزیعی اثر مثبت و معنادار دارد.
تأثیر انتقال رسوب در عرض پهنه بندی سیلاب رودخانه آجی چای(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا و مخاطرات محیطی بهار ۱۴۰۲ شماره ۴۵
63 - 85
حوزههای تخصصی:
نقشه های پهنه بندی سیلاب، یکی از اطلاعات پایه و مهم در مطالعات طرح های عمرانی در جهان محسوب می شوند. در روش مرسوم تهیه نقشه های پهنه بندی سیلاب، محاسبات بر اساس جریان دائمی با فرض بستر ثابت (بدون در نظر گرفتن انتقال رسوب) انجام می شود. هدف اصلی این تحقیق، بررسی تأثیر فرسایش و انتقال رسوب رودخانه بر روی پهنه بندی سیلاب رودخانه ها است. در این راستا محاسبات پهنه بندی سیلاب رودخانه آجی چای در مدل HEC-RAS در حالت مرسوم (جریان دائمی با بستر ثابت) محاسبه گردید. در گام بعدی، محاسبات پهنه بندی سیلاب با استفاده از جریان شبه غیردائمی با بستر متحرک انجام شد و با نتایج حاصل از مرحله قبل مقایسه گردید تا میزان تأثیر انتقال رسوب در پهنه بندی سیلاب مشخص گردد. مقایسه بین نتایج به دست آمده در دو حالت جریان دائمی (بستر ثابت) و جریان شبه دائمی با بستر متحرک نشان داد که در مقاطع رسوب گذار، عرض سطح آب در حالت جریان با بستر متحرک افزایش می یابد. بیشترین میزان این افزایش عرض، 19 درصد است؛ به عبارت دیگر در رودخانه مذکور، عرض پهنه بندی سیلاب در روش مرسوم کمتر محاسبه می شود. این موضوع ضرورت بررسی شرایط رودخانه از نظر فرسایش و رسوب گذاری را تأیید می نماید تا زمانی که رودخانه حالت رسوب گذاری دارد میزان پهنه سیلاب با دقت بیشتری تعیین شود. افزایش پهنه سیلاب در مقاطع رسوب گذار، به دلیل انباشت رسوبات در مقطع و به دنبال آن افزایش سطح جریان و عرض پهنه بندی سیل است؛ بنابراین پیشنهاد می شود در رودخانه های رسوب گذار از مدل شبه غیردائمی (بستر متحرک) جهت تهیه نقشه های پهنه بندی سیلاب جهت تأمین ایمنی بیشتر استفاده شود. نتایج این تحقیق نشان دهنده اهمیت ریخت شناسی رودخانه در تهیه نقشه های پهنه بندی سیلاب رودخانه ها به منظور مدیریت سیل است.
ارزیابی عملکرد مؤلفه های کیفیت محیط شهری و نقش آن در ارتقاء رضایت شهروندان (مطالعه موردی: شهر یزد)
منبع:
جغرافیا و روابط انسانی دوره ۵ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۶
304 - 322
حوزههای تخصصی:
هم زمان با پدیدار شدن بحران های محیطی، کیفیت محیط به عنوان بخشی از مفهوم کلی کیفیت زندگی شناخته شد. این مفهوم به عنوان بازتاب همه جانبه احساس شخص از سلامتی، شامل همه عواملی که در رضایتمندی انسان نقش دارند، فرض شده است. مقاله حاضر باهدف ارزیابی عملکرد مؤلفه های کیفیت محیط شهری و نقش آن در ارتقاء رضایت شهروندان با ارائه یک مدل به منظور ارزیابی کیفیت محیط شهری یزد طراحی شده است و سعی شده که با توصیف و تبیین مفهوم کیفیت محیط، مؤلفه تأثیرگذار بر آن و همچنین نحوه سنجش این مفهوم را در محیط شهر بررسی کند. این تحقیق ازنظر هدف کاربردی، ازنظر ماهیت و روش، توصیفی از نوع پیمایشی است. برای جمع آوری اطلاعات، 400 پرسشنامه (بر اساس فرمول کوکران) به صورت تصادفی طبقه بندی شده در بین ساکنان توزیع شده است. روش شناسی این پژوهش بر مبنای روش های آزمون t تک و دو نمونه ای، آزمون واریانس و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شده است. مبنای سنجش کیفیت محیط در شهر یزد، معیار رضایتمندی از مؤلفه های کیفیت محیط شهری از دیدگاه ساکنین است. بر اساس یافته های به دست آمده از پژوهش حاضر، مؤلفه های کیفیت محیط شهری با توجه به مدل نظری پژوهش که در پنج سطح طبقه بندی شده است با توجه به ضرایب استاندارد، در سطح چهارم ویژگی های خدمات بهداشتی (96/0)، امنیت و روابط اجتماعی (92/0)، خدمات اجتماعی (88/0) و میزان صدا با ضریب (85/0)، بیشترین تأثیر را در مؤلفه های کیفیت محیط شهری داشته است. در سطح سوم بیشترین تأثیر در مؤلفه ها، ویژگی های کارکردی (08/1)، اجتماعی (78/0) و هزینه واحد مسکونی (74/0) بوده و درنهایت در مؤلفه های سطح دوم که یکی از اهداف اصلی پژوهش بوده، کیفیت محیط سکونتی با ضریب (94/0)، بیشترین تأثیر را در کیفیت محیط شهری یزد داشته است.
بررسی عوامل مؤثر در بهبود فضاهای دامداری روستایی درتوسعه ی دامداری روستایی (مطالعه موردی روستای دازمیرکنده، استان مازندران)
منبع:
جغرافیا و روابط انسانی دوره ۵ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۱۸
66 - 82
حوزههای تخصصی:
امروزه توسعه دامداری های سنتی به ویژه در روستاهای کشور امری بدیهی به نظر می رسد، متاسفانه در راستای صنعتی شدن واحدهای دامپروری توجه کافی به ساختمان ها و تاسیسات دامداری های کوچک روستایی به عمل نمی آید، جهت بالا بردن سطوح کمی و کیفی فضاهای دامی در سطح کشور در سال 1373محورهای مطالعاتی زیر در برنامه کوتاه مدت در دفتر تحقیقات معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی مورد مطالعه، بررسی و تحقیق قرار گرفته است. این طرح دارای مراحل مختلفی است که عبارتند از :1 ) بررسی و شناخت وضع موجود : شامل مراحلی از قبیل شناخت نوع مصالح بومی، فرهنگ ساخت، فرهنگ نگهداری دام، دسترسی به امکانات بالقوه و بالفعل منطقه و برآورد اقتصادی می باشد.2 ) تهیه ضوابط، استانداردها و اصول طراحی در تیپ بندی فضاهای دامی : اهدافی از قبیل مطالعات شرایط نگهداری دام، استانداردهای فضایی جهت دامداری های بومی،تهیه ضوابط بهداشتی، مطالعات اقلیمی را دارا می باشد. از اینرو تحقیق حاضر به بررسی عوامل مؤثر در بهبود ساختمان هاو فضاهای دامداری در روستای در روستای دازمیرکنده که از توابع شهرستان ساری می باشد،می پردازد که با جمع آوری داده ها از طریق استفاده از پرسشنامه انجام شد. 3 فرضیه برای این پژوهش در نظر گرفته شده و تجزیه تحلیل آن در دو سطح توصیفی و استنباطی بوده است.و با استفاده از روش آماری SPSS وآزمون استقلال صفات به اثبات رسیده اندبا توجه به اثبات فرضیه ها می توان نتیجه گرفت که طراحی ساختمان های مناسب دامداری بر اساس ضوابط و اصول و با توجه به اقلیم منطقه، توجه به میزان آب مصرفی – میزان نیاز به فضاهای باز و بسته در استانداردهای فضایی و استفاده از مصالح بومی و رعایت بهداشت و آگاهی در طراحی مناسب فضای دامداری به گسترش و بهبود دامداری و بهره دهی دام کمک می کند.
پهنه بندی و تشخیص کمی اراضی حساس به تخریب جنوب استان اصفهان با استفاده از مدل مدالوس(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا و مخاطرات محیطی بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۱
57 - 75
حوزههای تخصصی:
پهنه بندی تخریب اراضی برای مدیریت بهینه آن ها لازم و ضروری است. در پژوهش حاضر پتانسیل مدل مدالوس اصلاح شده و تلفیق آن با منطق فازی برای پهنه بندی بحران تخریب اراضی در شهرستان سمیرم استان اصفهان با مساحت 5224 کیلومترمربع موردبررسی قرار گرفته است. در گام اول، بر اساس وضعیت منطقه، شش معیار شامل اقلیم، خاک، پوشش گیاهی، آب زیرزمینی، فرسایش آبی و مدیریت با بیست وپنج شاخص، برای ارزیابی میزان تخریب اراضی، مد نظر قرار گرفت. شاخص ها بر اساس میزان تأثیرشان بر فرایند تخریب، کمی و به هرکدام از آن ها طبق منطق فازی امتیازی بین 0 تا 1 داده شد و در مقیاس پیکسل موردبررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که 2 درصد از سطح منطقه در کلاس خفیف تخریب، 84 درصد منطقه در کلاس متوسط و 14 درصد منطقه در کلاس شدید قرار دارد . از میان معیارها موردمطالعه کیفیت مدیریت، کیفیت پوشش گیاهی و کیفیت فرسایش آبی دارای بالاترین امتیاز و از میان شاخص ها، شاخص حفاظت پوشش گیاهی در برابر فرسایش، کاربری مرتع و بارندگی بیش از 70% در تخریب منطقه نقش داشتند. یافته های تحقیق نشان می دهد که تبدیل اراضی مرتعی به زمین های کشاورزی، چرای بیش ازحد دام و خشکسالی از عوامل اصلی ایجاد بحران تخریب اراضی در منطقه مطالعاتی می باشند.
مرور نظام مند و فراتحلیل نگرش کشاورزان در استفاده از اطلاعات اقلیمی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال ۲۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۷۲
۳۰۴-۲۸۷
حوزههای تخصصی:
آگاهی و درک روند وضعیت اقلیم توسط کشاورزان و نگرش مربوط به ضرورت این آگاهی، یکی از ظرفیت های اساسی در جوامع کشاورزی می باشد. نگرش کشاورزان در استفاده از اطلاعات اقلیمی، بر نحوه برخورد آن ها با خطرات و عدم قطعیت های ناشی از اقلیم مؤثر بوده و بر تصمیم آن ها برای اتخاذ راهبردهای مناسب به منظور کاهش خسارت ناشی از تغییرات اقلیم بر کشاورزی و بهبود آمادگی آن ها تأثیر جدی دارد. از این رو، هدف از این تحقیق توسعه چارچوب و الگوی جامعی از ارزیابی کیفی مطالعات مربوط به عوامل مؤثر بر نگرش کشاورزان در استفاده از اطلاعات اقلیمی با رویکرد مرور نظام مند است. بدین جهت، کلیدواژه های اقلیم، تغییر اقلیم، تغییرات اقلیمی، اطلاعات هواشناسی، گرمایش جهانی، خشکسالی، سیل، سرمازدگی، یخبندان، خطرات اقلیمی، بارش، دما توأم با کلمات کشاورز، نگرش کشاورز، برداشت کشاورز، دانش کشاورز، دانش بومی؛ بصورت فارسی و انگلیسی در 15 پایگاه اطلاعاتی طی سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱9 جستجو گردید، پس از سه مرحله غربالگری 788 مقاله ی مرتبط و مطابق با معیارهای مورد تأیید، 25 مقاله علمی و پژوهشی انتخاب و مورد کاوش قرار گرفت. پس از ارزیابی کیفی این مقالات، الگویی با 4 عامل زیست محیطی، فردی و اجتماعی، اقتصادی و فن آوری و همچنین 19 بعد برای ارزیابی عوامل مؤثر بر نگرش کشاورزان در استفاده از اطلاعات اقلیمی پیشنهاد شده است. در نهایت جهت بکارگیری نتیجه این مطالعه، یک مدل مفهومی یکپارچه و ترکیبی ارائه شده است که می تواند نقطه قوت چارچوب های موجود در سیاست گذاری های ملی در بخش کشاورزی باشد.
درک معنایی جوامع محلی از پیامدهای تخصیص آب سدها به سکونتگاه های روستایی در استان کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: بررسی و تحلیل درک معنایی جوامع محلی از پیامدهای تخصیص آب سدها به سکونتگاه های روستایی در استان کردستان هدف اصلی پژوهش حاضر است که به صورت مطالعه موردی، در دو روستای لگزی (برخوردار از آب سد شهید کاظمی) و گل تپه (محروم از آب سد) واقع در شهرستان سقز، انجام گرفته است. روش: برای جمع آوری اطلاعات میدانی تکیه اصلی محققان بر مصاحبه های فردی و گروهی بوده است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل تماتیک استفاده شده است. به این صورت که در روستای لگزی 6 مصاحبه عمیق فردی و سه نشست گروهی و در روستای گل تپه 7 مصاحبه عمیق فردی و سه نشست گروهی انجام گرفته است. یافته/نتایج: نتایج نشان داد تخصیص آب سد به ساکنان روستای لگزی تداعی کننده مضامین فراگیرِ مثبتی مانند «پایداری اقتصاد محلی»، «پایداری اجتماع محلی»، «شکوفایی انگیزه موفقیت» و «افزایش سازگاری با محیط» بوده است که در نهایت مضمون کلان "توسعه پایدار روستایی" را شکل داده است. برعکس، ادراک ساکنان روستای گل تپه از عدم تخصیص آب سد به آن ها با مضامین منفی و بعضاً ایجاد تحول کارکردی در روستا مانند «احساس محرومیت نسبی»، «شکنندگی اقتصاد محلی»، «ناپایداری اجتماع محلی» و «خدماتی شدن مشاغل روستا»، همراه بوده که منجر به شکل گیری مضمون کلان "ناپایداری روستایی" شده است. نتیجه گیری: نتایج حاصل شده نشان می دهد اتخاذ و اجرای سیاست های دوگانه تخصیص/عدم تخصیص آب سدها به جوامع روستایی، می تواند با تداعی مفاهیم کلان پایداری / ناپایداری توسعه روستایی، در تحولات کارکردی ساختاری روستاها اثرگذار باشد.
اولویت بندی صنایع دستی استان کرمان TOPSIS با استفاده از تکنیک(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
علی رغم اینکه صنایع دستی جایگاه بااهمیتی در ساختار اقتصادی کشور می تواند داشته باشد، اما، درمقابل صنایع ماشینی و کارخانه ای رو به نابودی است. هدف تحقیق نشان دادن پتانسیل ها و توانمندی های استان کرمان درصنایع دستی بوده و اینکه کدام یک از صنایع پتانسیل بیشتری برای توسعه دارد می باشد. روش تحقیق، تحلیلی – توصیفی بوده و داده های تحقیق با روش اسنادی و میدانی به دست آمده و بااستفاده از تکنیک TOPSIS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نتایج تحقیق نشان می دهد، استان کرمان پتانسیل های زیادی برای صنایع دستی دارد و شهرستان های مختلف استان در صنایع مختلف مزیت دارند که باعث تنوع صنایع دستی دراستان شده است و صنایع دستی 10 درصد از اشتغال استان را به خود اختصاص داده است و باپتانسیل های زیادی که وجود دارد می تواند بیش از 20 درصد اشتغال را تامین کند. نتایج تحقیق نشان می دهد شهرستان های کرمان، سیرجان، رفسنجان و بافت رتبه های اول تا چهارم را در صنایع دستی به خود اختصاص داده اند.
سنجش ایمنی عابران پیاده در خیابان های شهری با استفاده از مدل PSI (مطالعه موردی: خیابان های بافت مرکزی شهر قم)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پیاده روی نه فقط به سبب تقویت سلامت عمومی بلکه درجهت کاهش مصرف منابع و زمین، کاهش آلودگی هوا و اغتشاش صوتی و انتشار گازهای گلخانه ای،در محیط های شهری؛شیوه ای نویدبخش و سودمند محسوب می شود. این در حالی است که پیاده روی همچنان با نتایجی منفی در سلامت عمومی مرتبط است.خطراتی نظیر تصادف با وسایل نقلیه، زمین خوردن، سقوط اجسام و سایر تهدیدات محیطی، این شیوه از تردد در شهرها را با چالش هایی جدی مواجه ساخته است، از آنجا که خیابان های شهری محیط هایی است که تمام شهروندان ناچار به عبور پیاده در آن هستند؛ضروری است شرایط مناسب پیاده روی برای تمام شهروندان در سنین مختلف و با هر توانایی جسمی را فراهم آورند.این پژوهش با کاربست مدل PSI به شناسایی مشکلات ایمنی عابران پیاده درخیابان های شهری در بخش مرکزی شهر قم پرداخته است.برای این منظور استفاده از آمار و اطلاعات مربوط به اسناد و برداشت های میدانی محقق ملاک تحلیل قرارگرفت.ماهیت تحقیق کاربردی و به لحاظ فرآیند توصیفی-تحلیلی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات اسنادی-میدانی و در تحلیل داده ها از روش کمّی استفاده شده است.نتایج پژوهش نشان داد خیابان های شهدای پانزده خرداد و شهدای عمار یاسر ناایمن ترین و خیابان های صفائیه و ارم از ایمن ترین خیابان ها بشمار می روند.