سید حجت موسوی

سید حجت موسوی

مدرک تحصیلی: استادیار گروه جغرافیا و اکوتوریسم، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۷ مورد.
۱.

امکان سنجی طرح دهکده گردشگری با رویکرد اکوتوریسم پایدار در شهرستان فریدونشهر

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲۷ 412 - 434

کلیدواژه‌ها: اکوتوریسم دهکده گردشگری پایداری محیط زیستی مکانیابی شهرستان فریدونشهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۱۰
زندگی شهری و صنعتی عصر حاضر و توسعه سیستم حمل ونقل، سبب افزایش چشمگیر اکوتوریست ها در مناطق طبیعی شده است. شهرستان فریدونشهر علی رغم بازدید گسترده طبیعت گردان، فاقد تمهیدات مطلوب اقامتی و رفاهی مورد نیاز گردشگران است. از آنجایی که این تمهیدات به صورت مدرن و مجتمع اغلب در دهکده های گردشگری ارائه می شود و موقعیت آنها نیازمند استقرار در مکان هایی است که بیشترین کارایی را دارند، لذا دراین پژوهش سعی شده است تا مطلوبترین مکان ایجاد دهکده گردشگری در پهنه شهرستان فریدونشهر ارزیابی محیطی شود. ازاین رو، از طریق تلفیق 9 لایه اطلاعاتی از داده های مکانی اعم از مراکز جمعیتی، شیب زمین، توپوگرافی، طبقات ارتفاعی، تیپ اراضی، شبکه آبراهه ها، حریم رودخانه ها، راه های دسترسی و حریم گسل ها، مکان های مناسب ایجاد دهکده گردشگری پایش گردید. دراین راستا ابتدا کلیه لایه های رقومی که در مکانیابی پهنه های بهینه ایجاد دهکده گردشگری مؤثر بودند تهیه، و به هر کدام از این آنها بر اساس میزان اهمیت وزن داده شد. برای وزن دهی لایه های اطلاعاتی از روش مقایسه زوجی استفاده شد تا در نهایت وزن نرمال شده آنها به دست آید، بعد از وزن دهی، برای تجمیع کلیه لایه های رقومی، اقدام به تبدیل لایه های وکتوری به رستری و سپس با یکدیگر تلفیق شدند. نتایج نشان داد که با توجه به پهنه بندی و شناخت مکان های مستعد ایجاد دهکده گردشگری، بیش از 11 درصد وسعت شهرستان دارای قابلیت ارضی مناسب هستند و اغلب به صورت پهنه های پراکنده در شرق، شمال و شمال غرب قرار گرفته اند که با توجه به مجاورت با مرکز شهر می تواند بستری برای توسعه گردشگری و بهره گیری بهینه گردشگران از محیط بکر طبیعی گردد. در این خصوص ایجاد دهکده ی گردشگری در این محدوده ها، می تواند سبب توسعه گردشگری طبیعت محور در شهرستان فردونشهر و کسب دستاوردهای اقتصادی و محیط زیست پایدار برای مردم محلی شود.
۲.

اثرسنجی غذاهای بومی در توسعهٔ گردشگری خوراک در رستوران های سنتی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۳۶) 133 - 154

کلیدواژه‌ها: گردشگری خوراک غذای بومی توسعه گردشگری رستوران های سنتی شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۱۱۱
امروزه غذا و خوراک در صنعت گردشگری جایگاه ویژه ای دارد و یکی از انگیزه های اصلی سفر است. لذا، اغلب رستوران ها، هتل ها و اقامتگاه ها به ترویج فرهنگ غذایی خود می پردازند. علاوه بر این، ایران نیز با تعدد انواع غذا، نوشیدنی و نان جزء یکی از مکاتب اصلی خوراک محسوب می شود. بنابراین، ضرورت پرداختن به گردشگری خوراک، اهمیت بسیاری در توسعهٔ گردشگری دارد. هدف از این پژوهش اثرسنجی غذاهای بومی در توسعهٔ گردشگری خوراک در رستوران های سنتی شهر تهران است که از لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی - تحلیلی است. بدین منظور، از ابزار پرسش نامهٔ محقق ساخته با چهار شاخص توزیع مکانی رستوران ها، فضای داخلی، غذای بومی و جذابیت انگیزشی گردشگری، که روایی آن از طریق صوری و پایایی آن با آلفا کرونباخ ۸۵۹/0 تأیید شد، بهره گیری شد. پرسش نامه با نمونه گیری تصادفی توسط ۳۵۰ گردشگر و ۲۵۰ مدیر رستوران سنتی در ۱۴۰۰ تکمیل شد. تحلیل داده ها نیز از طریق آزمون های تی تک نمونه ای، LSD و مدل سازی معادلات ساختاری انجام شد. نتایج نشان داد که، در شاخص توزیع مکانی، عامل نزدیکی رستوران های سنتی به جاذبه های تاریخی با بار عاملی 56/0 و رعایت توزیع مکانی رستوران ها با بار عاملی ۳/۰ به ترتیب بیشترین و کمترین اثرگذاری را دارند. از نظر شاخص غذای بومی، متغیر جذابیت غذا با بار عاملی 67/0 بیشترین و استفاده از غذاهای بومی شهر تهران در رستوران با بار عاملی ۱۸/۰ کمترین اثر را دارند. از نظر شاخص فضای داخلی، القای احساس آرامش با بار عاملی 57/0 بیشترین و شناخت گردشگران از غذاهای بومی با بار عاملی ۱۰/۰ کمترین تأثیر را دارد. از نظر شاخص جذابیت انگیزشی گردشگری، تنوع در تهیه و سرو غذاهای بومی با بار عاملی 67/0 بیشترین تأثیر و به اشتراک گذاشتن تجربهٔ سرو غذای محلی با دیگران با بار عاملی ۴۴/۰ اهمیت کمتری دارند. درنتیجه، می توان بیان کرد که وجود غذاهای بومی در رستوران های سنتی شهر تهران در رونق صنعت گردشگری خوراک بسیار مؤثر است.
۳.

تحلیل ساختاری بازخورد گردشگران پزشکی نسبت به رفتار مراکز درمانی برای ارزیابی موانع توریسم سلامت در شهر کاشان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال ۱۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۳) 75 - 93

کلیدواژه‌ها: گردشگری پزشکی رضایت مندی مدل سازی ساختاری مراکز درمانی شهر کاشان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۷۳
مقدمه: گردشگری سلامت به عنوان یک راهبرد توسعه اقتصادی در کشورهایی که گردشگران پزشکی بیش از سایرین برای بهبود و ارتقا سلامت خود هزینه می کنند، باعث افزایش درآمد و تولید ناخالص ملی شده است. در این رأستا شهر کاشان نیز با مراکز درمانی متعدد و دارای مجوز بین المللی قابلیت بالایی در توسعه گردشگری پزشکی در سطح ملی و منطقه ای دارد. لذا پژوهش حاضر به تحلیل ساختاری بازخورد گردشگران سلامت نسبت به رفتار مراکز درمانی برای ارزیابی موانع توریسم پزشکی در بیمارستان های شهر کاشان پرداخته است.داده و روش: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش و ماهیت در ردیف مطالعات پیمایشی و تحلیلی قرار می گیرد. ابزار جمع آوری داده پرسشنامه محقق ساخته با 5 شاخص و 61 متغیر است که پس از تأیید روایی صوری و پایایی با آلفا کرونباخ 807/0، توسط 308 نفر از گردشگران پزشکی مراکز درمانی شهر کاشان تکمیل گردید. تحلیل داده ها نیز از طریق آزمون های t، توکی و مدل سازی معادلات ساختاری انجام شد.یافته ها: نتایج نشان داد متغیرهای بهره گیری از پزشکان مشهور با آماره t 59/106 برترین عامل برای دلیل انتخاب مرکز درمانی، روش های تشخیص و درمان بیماری با آماره t 50/84 عامل برتر در زمینه رضایت مندی از خدمات، دسترسی همراهان به امکانات رفاهی با آماره t 26/119 عامل برتر در حوزه رضایت مندی از امکانات، و دست یابی به مرکز درمانی از طریق راه های زمینی با آماره t 36/38 عامل برتر در حوزه دسترسی است. همچنین شاخص های دلایل انتخاب مرکز، رضایت مندی از خدمات و روش های آگاهی به ترتیب با بارعاملی 99/0، 94/0 و7/0 بیشترین و شاخص های رضایت مندی از امکانات و روش های دسترسی به ترتیب با بارعاملی 24/0 و 34/0 کمترین اثرگذاری را دارند. نتیجه گیری: بنابراین برای توسعه توریسم پزشکی شهر کاشان حضور پزشکان مجرّب و با سابقه درمانی درخشان نقش به سزایی در جذب گردشگر پزشکی دارد. همچنین امکانات رفاهی مراکز درمانی می تواند به اندازه خدمات درمانی در مقبولیت آنها از نظر گردشگران سلامت نقش آفرینی کند. لذا تقویت امکانات مراکز درمانی و زیرساخت های گردشگری در اولویت نخست برنامه ریزی جهت رفع موانع قرار می گیرد
۴.

امکان سنجی گردشگری سلامت در دریاچه ی نمک آران و بیدگل با تاکید بر ایجاد سایت نمک درمانی

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۵ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۶ 584 - 618

کلیدواژه‌ها: گردشگری سلامت امکانسنجی دریاچه نمک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۲۴۱
اولین قدم گردشگری سلامت شناخت قابلیتهاست. هدف پژوهش حاضر امکان سنجی گردشگری سلامت دریاچه ی نمک آران و بیدگل با تأکید بر احداث سایت نمک درمانی می باشد. این پژوهش از نوع کاربردی و روش انجام آن تحلیل داده های مکانی می باشد. روش گردآوری اطلاعات به دو روش مطالعات میدانی و استفاده از نقشه های پایه ،تصاویر ماهواره ای می باشد. ابتدا معیارها و زیر معیارهای مدل مکان یابی جهت احداث سایت نمک درمانی شامل: دسترسی ها (دسترسی به جاذبه های گردشگری)، دسترسی به مواد اولیه (نمک)، دسترسی به اماکن اقامتی و رفاهی و مرا کز شهری؛ سیمای سرزمین(کاربری اراضی)، حفاظت از منابع طبیعی(پارک ملی کویر)، محدودیت(فاصله از معادن نمک و فاصله از مناطق باتلاقی) و مخاطرات ( فاصله از گسل ، فاصله از قنات)تعیین گردید. سپس امتیازدهی آن ها از طریق مدل تحلیل سلسله مراتبی و نظرات کارشناسی انجام شد. پس از تهیه ی لایه های/رقو می شاخص ها و اعمال امتیاز حاصل از مدل به آن ها، لایه های وزن دار معیارها به دست آمد که تلفیق آنها منجر به تهیه ی لایه ی متناسب سایت نمک درمانی شد. نهایتا به منظور تعیین مکانی بهینه ی تناسبی، دامنه ی امتیاز لایه های تناسبی به 5 الویت طبقه بندی شد. نتایج نشان داد که مساحت طبقات دارای پتانسیل احداث سایت نمک درمانی شامل پتانسیل متوسط10973؛ پتانسیل زیاد3413؛ پتانسیل خیلی زیاد1357 کیلومترمربع است.. مناطق واقع در شرق منطقه و مناطق واقع در نزدیکی مسیر دسترسی در قسمت مرکزی منطقه از پتانسیل بیشتری برخوردار هستند . نتیجه ی مدل مکان یابی حاکی از این مطلب است که سطح قابل قبولی از دریاچه ی نمک دارای پتانسیل بالا برای مدل طراحی شده را دارا می باشد. وجود جاذبه های طبیعی، تاریخی- فرهنگی و دسترسی به مواد اولیه (نمک) در منطقه می تواند شرایط را برای احداث سایت نمک درمانی را فراهم آورد
۵.

تحلیل ارزشمندی و چرخه زیست میراث گردشگری شهرستان شوش دانیال (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال یازدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۳۲) 61 - 81

کلیدواژه‌ها: میراث گردشگری پری یرا اصلاح شده چرخه زیست شاخص رنجش شوش دانیال (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۲۲۱
گردشگری فعالیتی اقتصادی است که مجموعه وسیعی از اقدامات ذی نفعان در داخل و خارج از مقصد گردشگری را شامل می شود. هدف از گردشگری، حفظ منابع مقصد و توسعه اقتصادی است که با ایجاد رابطه ای پویا و خلاق بین طبیعت، فرهنگ و تاریخ جامعه میزبان با گردشگران، جریان های جدیدی را در آینده برای توریسم جهانی، صلح و توسعه پایدار رقم می زند. شهرستان شوش دانیال(ع) به منزله یکی از مناطق برخوردار از جاذبه های گردشگری متعدد، توان مطلوب برنامه ریزی و توسعه گردشگری را داراست. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل ارزشمندی میراث گردشگری این منطقه با استفاده از روش اصلاح شده پری یرا و ارزیابی چرخه زیست آن ها از طریق مدل باتلر و شاخص رنجش داکسی است. برای تحلیل ارزشمندی پرسش نامه ای بر مبنای گویه های مدل اصلاح شده پری یرا تدوین و در سطح نخست معیار علمی در قالب توانمندی های ذاتی اکتسابی (حداکثر امتیاز 5/5) و تکمیلی (حداکثر امتیاز 5/4) و معیار مدیریت در قالب توانمندی های بهره وری (حداکثر امتیاز 7) و حفاظت (حداکثر امتیاز 3) ارزیابی شد. چرخه زیست محوطه های گردشگری از طریق مدل باتلر طی مراحل اکتشاف، مشارکت، رشد، بلوغ و رکود، و واکنش رفتاری جوامع انسانی براساس شاخص رنجش داکسی طی موارد علاقه مندی، بی تفاوتی، رنجش و خصومت بررسی شد. نتایج نشان داد محوطه های حرم دانیال نبی (ع) (35/63٪ درصد بلوغ و علاقه مندی)، منطقه حفاظت شده کرخه (7/60 درصد اکتشاف و علاقه مندی)، قلعه شوش (5/60 درصد رشد و علاقه مندی)، چغازنبیل (95/57 درصد رشد و علاقه مندی)، تپه های باستانی شوش (9/57 درصد رشد و بی تفاوتی) و آرامگاه دعبل خزاعی (56 درصد مشارکت و علاقه مندی) رتبه 1 تا 6 توسعه گردشگری را به خود اختصاص دادند. در مقابل، تپه های باستانی هفت تپه (65/45 درصد اکتشاف و بی تفاوتی) و منطقه جنگی فتح المبین (15/44 درصد بلوغ و بی تفاوتی) به دلیل این که امتیازشان زیر متوسط (50 درصد) بود به تقویت نقاط قوت و فرصت و رفع نقاط ضعف و تهدیدهای احتمالی نیاز دارد. این رتبه ها نشان دهنده اهمیت و بهره وری متناسب با توان این محوطه های گردشگری است.
۶.

الگوسازی پویایی توسعه بهینه آتی شهری بر پایه داده های مکانی جهت تحلیل سازگاری زمین (مطالعه موردی: شهرکُرد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۶) 21-45

کلیدواژه‌ها: توسعه کالبدی مطلوب تحلیل سازگاری میانگین وزنی تحلیل سلسله مراتبی شهرکرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۴۰۸
تبیین موضوع: مکان یابی توسعه بهینه آتی شهری یکی از پیچیده ترین تصمیم های جغرافیایی است که در زمره تحلیل سازگاری زمین و در چهارچوب تعیین مکان مطلوب قرار می گیرد. این فرآیند قابلیت سنجی فیزیکی بستر و تناسب های اقتصادی و اجتماعی را ارزیابی می کند تا پویای شهری کمترین برخورد با طبیعت و حداقل تنش های محیطی را به همراه داشته باشد. بنابراین هدف از این پژوهش الگوسازی پویایی توسعه بهینه آتی شهرکرد بر پایه مقایسه روش های میانگین گیری وزنی و تحلیل سلسه مراتبی جهت تحلیل سازگاری زمین است. روش: بدین منظور، ابتدا لایه های رقومی ارتفاع، شیب، جهت دامنه، سنگ شناسی، فاصله از گسل و کانون زلزله، تراکم و فاصله از آبراهه، دما، بارش، رطوبت نسبی، میانگین سرعت باد، حداکثر سرعت باد غالب، روزهای یخبندان، تراکم و فاصله از راه ها، فاصله از مراکز درمانی، بیمارستان، خدماتی و اداری، آموزش عالی، آموزش ابتدایی و متوسطه، فضای سبز شهری، فضای سبز حفاظت شده و کاربری اراضی تهیه شد. سپس برای تعیین وزن نسبی پارامترها، ازطریق مقایسه زوجی مبادرت به تحلیل کمّی و ارجحیت بندی آن ها گردید. درنهایت با تلفیق لایه ها برمبنای وزنشان طبق روش های میانگین گیری وزنی و تحلیل سلسله مراتبی، اقدام به تهیه نقشه پهنه بندی منطقه به لحاظ مناطق دارای معیارهای بهینه جهت گسترش آتی شهرکرد شد. یافته ها: نتایج نشان داد که به ترتیب وسعتی برابر 72/128 و 74/184 کیلومترمربع (6/31 و 22/55 درصد) از کل منطقه در روش های تحلیل سلسله مراتبی و میانگین گیری برای توسعه آتی شهرکرد تناسب زیاد تا خیلی زیاد دارند که گستردگی آنها عمدتاً با بخش های مرکزی و شمالی محدوده مطابقت مکانی دارد. نتایج: اگرچه رعایت ترتیب صعودی شاخص ارزیابی دقت از پهنه تناسبی خیلی کم به خیلی زیاد در تحلیل سلسله مراتبی مؤید نتایج قابل قبول آن است، اما به دلیل صحت بالای میانگین گیری در پیش بینی پهنه های زیاد و خیلی زیاد و همچنین یکنواختی و تمرکز آن ها در نقشه تناسب ارضی، نتایج به نسبت مطلوب تری دارد.
۷.

بررسی وضوح فضایی نقشه های تبخیر و تعرق واقعی در حوضه زاینده رود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سپهر دوره ۲۹ بهار ۱۳۹۹ شماره ۱۱۳ 129 - 140

کلیدواژه‌ها: الگوریتم SEBS پوشش گیاهی تبخیر و تعرق واقعی ریزمقیاس نمایی سنجش از دور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۵ تعداد دانلود : ۳۳۹
تبخیر و تعرق به عنوان عامل مهم در اتلاف آب در مناطق خشک و نیمه خشک، پدیده پیچیده ای است کهبه عوامل و داده های زیادی بستگی دارد. بنابراین برآورد دقیق میزان آن، بسیار مشکل وپرهزینه است.هدف از این مطالعه، بررسی اثرات ریزمقیاس  نمایی کوکریجنگ دمای سطح زمین (LST)،برای برآورد تبخیر و تعرق واقعی (AET)، در ژوئن 2017 در حوضه زاینده  رود است. در این راستا،در روش اول،ریزمقیاس  نمایی کوکریجینگ به محصول LST حاصل از ماهواره MODIS اعمال شد. سپس با استفاده از سیستم  بیلان انرژی سطح (SEBS)،AET روزانه با وضوح متوسط ​​(250 متری) به دست آمد. در روش دوم، نقشه AET به وضوح متوسط ​​(250 متری) ریزمقیاس  نمایی شد. اعتبار سنجی با استفاده از محصولات حاصل ازLandsat 8 صورت پذیرفت. نتایج نشان داد مقادیر میانگین AET-SEBS ریزمقیاس  نمایی (12/56mm/day)وAET مرجع (13/11mm/day) دارایاختلاف ناچیزهستند. RMSEمیانAETمرجع و AETریزمقیاس  نمایی شده برابر با 1/66 میلیمتر/روز (r = 0/73) و میانLSTمرجع و ریزمقیاس  نمایی شده معادل 4/36K و (r=0/78)  بود. این مطالعه نشان داد که مقادیر AET حاصله از دو روش ریزمقیاس  نمایی، مشابه یکدیگر هستند، اما AET بدست آمده از LST ریزمقیاس  نمایی شده، یک تغییرپذیری فضایی بالاتری را از خود نشان می دهد. مقایسه AET-SEBS با AET حاصل از روش پنمن- مانتیث- فائو نشان دهنده RMSE برابر با 26/2است. بنابراینLST اثر زیادی در تولید نقشه های AET از روی تصاویر سنجش از دور دارد و ریزمقیاس  نمایی  کوکریجینگ برای ارائه  نقشه های AET روزانه  با  وضوح فضایی متوسط ​​مفید بوده است. در مجموع یافته های پژوهش نشان داد با به کارگیری روش ریزمقیاس نمایی و SEBS، می توان تبخیر و تعرق واقعی را در حوضه زاینده  رود و برای مناطق خشک و نیمه خشک با دقت مطلوب محاسبه نمود.
۸.

مکان یابی مراکز عمده تجاری بیرون از شهر نمونه موردی: شهرک نمایشگاهی خودرو در شهر گزبرخوار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۷) 57 - 82

کلیدواژه‌ها: مکان یابی نمایشگاه اتومبیل شهرک نمایشگاهی مراکز خرید و فروش خودرو گزبُرخوار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۸ تعداد دانلود : ۲۹۸
طرح مسئله: در عصر حاضر، برنامه ریزان ملزم به اتخاذ سیاست های مناسب برای استقرار درست کاربری ها در قالب رعایت اصول آمایش ارضی پایدار هستند. در این زمینه انتخاب مکان مراکز عمده تجاری به مثابه یکی از عوامل مؤثر بر موفقیت اقتصادی شهرها به شمار می رود. هدف: نمایشگاه های خودرو به دلیل ارائه خدمات گسترده و توسعه روزافزون نیاز شهروندان به خودرو، نیازمند مکان گزینی درست برای جلوگیری از پراکندگی مراکز خدمت رسان آنها هستند؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر، مکان یابی محل احداث شهرک نمایشگاهی خودرو در شهر گزبرخوار است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر مبتنی بر تحلیل داده های مکانی است که با مبانی برگرفته از مطالعات تطبیقی و ارزیابی های پیمایشی انجام شده است. معیارهای انتخابی شامل دسترسی به خدمات و شریان های ارتباطی، مخاطرات در قالب رعایت حریم و سیل خیزی و سیمای سرزمین و اقلیمی است که لایه های رقومی آنها برمبنای نقشه ها و داده های مکانی پایه آماده سازی و در محیط ArcGIS تحلیل فضایی شد. برای تعیین وزن نسبی معیارها با مقایسه زوجی به تحلیل کمّی و اولویت بندی آنها مبادرت شد. درنهایت با تلفیق لایه ها برمبنای وزن با روش میانگین گیری وزنی، نقشه پهنه بندی منطقه به لحاظ مناطق دارای تناسب ارضی بهینه برای ایجاد نمایشگاه خودرو در گزبرخوار تهیه شد. نتایج: نتایج محدوده مطالعاتی را برای ایجاد شهرک نمایشگاهی خودرو به 5 پهنه به ترتیب اهمیت از بسیار مناسب تا بسیار نامناسب طبقه بندی کرد که پهنه های 1 تا 3 به دلیل مطلوبیت ارضی کم و پهنه 4 به دلیل برخورد با زمین های زراعی در ردیف مکان های بهینه قرار نگرفتند؛ اما پهنه 5 (بسیار مناسب) به علت تلاقی با نواحی مسکونی و رشته قنات های موجود، با رعایت حریم آنها به 4 سایت از جنوب تا جنوب شرقی منطقه طبقه بندی شد که به ترتیب سایت 1 مکان بسیار مطلوب (593/82 هکتار)، سایت 2 مکان با مطلوبیت قوی (359/56 هکتار)، سایت 3 مکان مطلوب (158/21 هکتار) و سایت 4 مکان با مطلوبیت کم (346/11 هکتار)، به مثابه مکان های پیشنهادی مناسب برای احداث شهرک نمایشگاهی خودرو اولویت بندی شدند و از این بین مکان نخست بیشترین کارایی و عملکرد را دارد. نوآوری: پژوهش حاضر نمایش گرافیک مکانی را از شهر گزبرخوار در قالب پهنه های مستعد احداث شهرک نمایشگاهی خودرو ارائه کرده است که راهنمایی جامع و سندی علمی برای مدیران و برنامه ریزان به منظور تصمیم گیری های سازنده و اجرای سیاست های توسعه ای است.
۹.

پایش چندزمانه رفتار پویایی میدان ماسه ای غرب کویر دامغان (2016-1972)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سپهر دوره ۲۸ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۰۹ 223 - 237

کلیدواژه‌ها: پایش رفتار پویایی ریگ دورسنجی کویر دامغان میدان ماسه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۳ تعداد دانلود : ۳۴۱
عواملی نظیر فقر پوشش گیاهی و افزایش خشکسالی های ناشی از گرمایش جهانی، منجربه پویایی ریگزارها با سرعت های مختلف درجهات متعدد شده است که فعالیت های انسانی، حمل ونقل، بهداشت و اقتصاد را تهدید می کند. بنابراین پایش پویایی زمانی- مکانی میدان های ماسه ای و شناسایی جهات توسعه آنها، اهمیت ویژه ای در مدیریت محیط مناطق خشک و حفظ منابع طبیعی دارد. لذا هدف از این پژوهش پایش چندزمانه رفتار پویایی ریگ غربی کویر دامغان در قالب 3 بازه 15 ساله (2016-1972) ازطریق داده ها و روش های دورسنجی است. دراین راستا پایگاه داده فضایی با اخذ تصاویر MSS (1972)، TM (1987)، <sup>+ ETM (2002) و OLI (2016) تکمیل گردید. سپس از روش های ترکیبات رنگی، تبدیلات IHS و طبقه بندی نظارتی حداکثر احتمال برای بارزسازی محدوده مکانی ریگ، و از روش تفاضل تصاویر و محاسبه سطح طبقات تغییر جهت بررسی نوع و روند تغییرات بهره گیری شد. نتایج نشان می دهد که محدوده ریگ در 1987 نسبت به 1972، 7225/6 کیلومتر مربع کاهش یافته است. در بازه دوم، روند معکوس شده و ریگ در 2002 نسبت به 1972 و 1987، به ترتیب 3659/17 و 0885/24 کیلومترمربع گسترده تر شده است. در بازه سوم پویایی ریگ کاهش یافته، و وسعت آن در 2016 نسبت به 1972، 1987 و 2002، به ترتیب 6178/25، 8952/18 و 9837/42 کیلومتر مربع کمتر شده است که بیانگر بیلان منفی ماسه می باشد. نتایج پایش تغییرات حاکی از وجود حداکثر مساحت تغییرات افزایشی، کاهشی و بدون تغییر با 2833/38، 9829/43 و 3506/58 کیلومتر مربع به ترتیب در بازه های 2002-1987، 1987-1972 و 2016-2002 است. این تغییرات در حواشی ریگ به صورت ممتد و تقریباً یکنواخت گستردگی دارد، ولی بیشتر در قسمت های شرقی، شمال شرقی و جنوب غربی مشاهده می شود که نمایانگر عملکرد مثبت طرح های بیابان زدایی در قالب پروژه های تثبیت ماسه های روان از طریق کاشت گیاه تاغ و خودسازمانی اکوسیستم در نتیجه زادآوری طبیعی این گونه گیاهی است. در مجموع اگرچه کلیّت ریگ با وسعت 45 کیلومتر مربع تقریباً ثابت است اما گستردگی تغییرات کاهشی و افزایشی به ترتیب با مساحت 75 و 49 کیلومتر مربع مخاطره آمیز بوده و نیازمند عملیات تثبیت می باشد. 
۱۰.

کاربرد داده های سنجش از دوردر آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی شهری مطالعه موردی: شهرکرد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سپهر دوره ۲۸ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱۱۱ 235 - 250

کلیدواژه‌ها: کاربری اراضی ماهواره لندست شهرکرد سنجش از دور پایش تغییرات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۷ تعداد دانلود : ۶۹۷
داشتن آمار و اطلاعات به هنگام از کاربری های موجود، لازمه مدیریت صحیح عرصه های طبیعی و شهری است. با توجه به تغییرات گسترده کاربری اراضی و ضرورت آگاهی مدیران و برنامه ریزان از چگونگی تحولات حادث شده برای سیاست گذاری و چاره اندیشی جهت رفع معضلات موجود، آشکارسازی تغییرات برای مشخص کردن روند زمانی آنها ضروری به نظر می رسد. بنابراین نقشه کاربری اراضی یکی از الزامات هرگونه برنامه ریزی توسعه ملی و منطقه ای است که مدیران، برنامه ریزان و کارشناسان را قادر می سازد با شناسایی وضع موجود و مقایسه قابلیت ها و پتانسیل ها، در زمینه حل معضلات و رفع نیازهای حال و آینده اقدامات لازم را طراحی و اجرا نمایند. لذا هدف از این پژوهش تهیه نقشه های کاربری اراضی شهرستان شهرکرد و همچنین پایش تغییرات کاربری اراضی این منطقه در بازه زمانی 1985 تا 2017 با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست می باشد. در این راستا تصاویر سنجنده های TM ، ETM +  و OLI ماهواره لندست در سال های 1985، 2000 ، 2015 و 2017 به عنوان پایگاه داده مورد بهره گیری قرار گرفت و جهت آنالیز داده ها از نرم افزارهای دورسنجی و سیستم اطلاعات جغرافیائی ENVI 4.7 و ArcGIS 10.4 استفاده گردید. نتایج نشان داد که در این دوره 32 ساله، مساحت کاربری های شهری، کشاورزی و صنعتی هر کدام به ترتیب 2/26، 3/190 و 6/15 کیلومتر مربع افزایش یافته است، درحالی که کاربری مرغزار و سایر کاربری ها به ترتیب 9/4 و 6/230 کیلومتر مربع کاهش وسعت داشته اند. این موضوع حاکی از تخریب سرزمین، به دلیل احداث فرودگاه و همچنین از بین رفتن مراتع به موجب افزایش اراضی شهری و کشاورزی می باشد.  
۱۱.

تحلیل آماری فراوانی وقوع گردوغبارهای استان یزد و الگوسازی آنها براساس عناصر اقلیمی و پوشش گیاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل فضایی مخاطرات محیطی سال ششم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ 121-142

کلیدواژه‌ها: گردوغبار عناصر اقلیمی پوشش گیاهی تحلیل رگرسیون یزد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۳۳۳
گردوغبار به عنوان یکی از مخاطرات محیطی مناطق خشک و ازجمله ایران مرکزی باعث ایجاد معضلات زیست محیطی بسیار شده است که لزوم مطالعه و مدیریت بحران آن را در مجامع علمی و اجرایی تایید می کند. پژوهش حاضر سعی دارد تأثیرسنجی عناصر اقلیمی دما، بارش، رطوبت نسبی، تبخیروتعرق و همچنین پوشش گیاهی را بر فراوانی وقوع گردوغبارهای استان یزد در دوره 5 ساله (2009 تا 2014) ارزیابی کند. لذا پس از تعیین ایستگاه های سینوپتیک، اقدام به استخراج داده های گردوغبار براساس کد پدیده های هوای حاضر و مقادیر عناصر اقلیمی نمود و در گام بعد مبادرت به پهنه بندی فضایی آنها ازطریق روش های زمین آمار کرد. سپس داده های نمایه EVI از تصاویر MODIS با رعایت اصل تطابق زمانی استخراج گردید. نهایتاً جهت تخمین احتمال وقوع گردوغبار، انواع روش های رگرسیون ساده و چندگانه برازش داده شد و مناسبترین روابط با ارزش رجحانی بالاتر گزارش گردید. نتایج نشان داد بیشترین رابطه معنی دار بین فراوانی کل گردوغبار با تبخیروتعرق و رطوبت نسبی با ضریب تبیین 973/0 و 614/0 و انحراف برآورد 104/24 و 477/92 در سطح 99 و 95 درصد وجود دارد. همچنین حداکثر رابطه معنی دار گردوغبارهای خارجی با تبخیروتعرق و رطوبت نسبی با ضریب تبیین 968/0 و 621/0 و خطای برآورد 173/0 و 427/75 در سطح 99 و 95 مشاهده شد. گردوغبارهای داخلی با تبخیروتعرق و حداکثر دما با ضریب تبیین 770/0 و 371/0 و خطای برآورد 751/15 و 642/0 در سطح 95 درصد رابطه معنی دار دارد. نتایج رابطه سنجی گردوغبارهای کل، خارج و داخلی با عناصر اقلیمی و پوشش گیاهی براساس روش اینتر حاکی از ارتباط معنی دار آنها به ترتیب با ضریب تبیین 994/0، 985/0 و 956/0 و خطای برآورد 13713/18، 55551/24 و 49989/10 در سطح 99 و 95 درصد می باشد که نشان از عملکرد سیستماتیک عناصر اقلیمی و پوشش گیاهی در وقوع گردوغبار است.
۱۲.

عیارسنجی اکولوژیک و مدیریتی مناطق کویری به منظور ارزیابی توانمندی طبیعت گردی (نمونه موردی: مجموعه گردشگری پتاس، شهرستان خور و بیابانک)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 219 - 246

کلیدواژه‌ها: اکوتوریسم روش پری یرا قابلیت سنجی گردشگری کویری مجتمع پتاس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۱۵۷
این پژوهش در راستای گسترش توسعه پایدار گردشگری با استفاده از بررسی های میدانی و روش تدوین پرسشنامه، به توان سنجی و ارزیابی قابلیت توسعه طبیعت گردی در منطقه گردشگری مجتمع پتاس در شهرستان خوروبیابانک با بهره گیری از روش ارزیابی معیارهای اکولوژیکی و مدیریتی پرداخته است. نتایج نشان داد که میانگین ارزش اکولوژیک دهکده نمکی، تشتاب، روستای کمال آباد و مزرعه بهشتی به ترتیب 85/5، 51/4، 5 و 64/1 و میانگین امتیاز ارزش مدیریتی آنها به ترتیب 06/6، 66/5، 85/4 و 59/5 است که بیانگر پتانسیل بالای اکولوژیکی و مدیریتی دهکده نمکی در مقایسه با سایر جاذبه ها است. بالاترین درصد امتیاز دهکده نمکی با مقدار 42/64 به شاخص بهره وری تعلق دارد و در عیار مکمل شاخص زیبایی با امتیاز کامل 100 درصد نشان دهنده چشم انداز منحصربه فرد این منطقه است. حداکثر امتیاز محوطه تشتاب با مقدار 33/63 و 95 درصد به ترتیب به عیار حفاظت و شاخص تجهیزات و سرویس های پشتیبانی اختصاص دارد. بیشینه امتیاز روستای کمال آباد با مقدار 64 و 95 درصد به ترتیب توسط معیار مکمل و شاخص جاذبه های کم یاب کسب شد. بالاترین امتیاز مزرعه بهشتی نیز با مقدار 15/59 و 100 درصد به ترتیب به عیار بهره وری و شاخص تجهیزات و سرویس های پشتیبانی تعلق دارد. در نتیجه دهکده نمکی با کسب امتیاز 08/58 درصد بالاترین ارزش را دارد و در مقابل کمترین امتیاز متعلق به تشتاب با اخذ 68/36 درصد می باشد که حاکی از رشد مطلوب گردشگری به واسطه دسترسی مناسب و همچنین سرمایه گذاری بیشتر در دهکده نمکی در مقابل سایر محوطه ها است.
۱۳.

تحلیل و ارزیابی روند تغییرات کاربری اراضی مبارکه در راستای تحقّق توسعه پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۵) 73-86

کلیدواژه‌ها: کاربری اراضی عوامل تکنوژنیک دورسنجی توسعه پایدار مبارکه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۳۴۶
تبیین موضوع: توزیع فضایی مطلوب کاربری ها، در برنامه ریزی و مدیریت استفاده از زمین، یکی از پارامترهای بنیادین تحقق توسعه پایدار است. در عصر حاضر نیز به واسطه افزایش جمعیت و پیشرفت تکنولوژی، ﭘﺪیﺪه تخریب سرزمین در قالب تبدیل بخش وسیعی از اراضی جنگلی و مرتعی به مسکونی و صنعتی، در حال گسترش است. لذا پژوهش ﺣﺎﺿﺮ از طریق داده های دورسنجی و سیستم اطلاعات جغرافیایی، ﺑﻪ ﭘﺎیﺶ تغییر کﺎرﺑﺮی اراﺿی مبارکه در بازه ی 30 ساله (1985-2015) ﭘﺮداﺧﺘﻪ است. روش: جهت دستیابی به اهداف از ﺗﺼﺎویﺮ ﻣﺎﻫﻮاره ای ﻟﻨﺪﺳﺖ، سنجنده های MSS (1985) و OLI (2015) اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. ﺑدیﻦ ﺗﺮﺗیﺐ که ﭘﺲ از انجام مراحل پیش پردازش شامل رفع خطاهای رادیومتریک و اتمسفری، چینش باندها، موزاییک تصاویر و ﺟﺪاﺳﺎزی ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌاتی؛ تصاویر ﺑﻪ روش ﺣﺪاکﺜﺮ اﺣﺘﻤﺎل ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی، و ﻧﻘﺸﻪ کاربری اراﺿی در دو مقطع زﻣﺎنی ﺗﻬیﻪ ﮔﺮدیﺪ. سپس با استفاده از روش تفاضل تصاویر ﻣیﺰان و ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺗﻐییﺮات هر کاربری برآورد شد. یافته ها: نتایج نشان داد در سال 1985 مساحت اراضی صنعتی 16/9 کیلومترمربع بوده که در سال 2015 به 33/20 کیلومترمربع گسترش یافته است. در این دوره وسعت زمین های کشاورزی، مراتع و جنگل به ترتیب 75/38، 18 و 45/1 کیلومترمربع (09/5، 37/2 و 19/0 درصد) کاهش داشته و در مقابل وسعت اراضی صنعتی، شهری، رها شده و بایر به ترتیب 17/11، 46/9، 14/16 و 1/7 کیلومترمربع (47/1، 24/1، 12/2 و 93/0 درصد) افزایش یافته است. نتایج: تغییر کاربری از مرتع و کشاورزی به صنعت و مسکونی به میزان 46/7 درصد در طول سه دهه از 1985 تا 2015 منجر به بهره برداری شدیدتر از منابع اکوسیستمی و نهایتاً باعث ناپایداری در منطقه شده است. بنابراین جهت اعمال مدیریت صحیح محیط، لازم است هرگونه اقدام اعم از تغییر کاربری اراضی مهار گردد تا منجر به تخریب شدیدتر اکوسیستم نشود.
۱۴.

مدلسازی عوامل شکل دهنده گردشگری آشپزی و اثر آن بر وفاداری گردشگران (نمونه موردی: گردشگران شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۲

کلیدواژه‌ها: گردشگری آشپزی وفاداری گردشگران گردشگران خارجی مدلسازی شهر اصفهان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری گردشگری شهری
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری مدیریت بحران
تعداد بازدید : ۱۲۸۰ تعداد دانلود : ۲۸۷۵
واژه ی هیجان انگیز گردشگری آشپزی به عنوان محصول گردشگری سودمند، پرمنفعت و جدید، در قرن اخیر باعث ایجاد دگرگونی و پیشرفت های قابل توجهی در عرصه ی صنعت گردشگری جهان شده است. هدف از این پژوهش مدلسازی عوامل شکل دهنده گردشگری آشپزی و اثر آن بر وفاداری گردشگران در شهر اصفهان می باشد، در این راستا گردشگران داخلی و خارجی شهر اصفهان به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 384 گردشگر محاسبه گردید که به ترتیب 246 و 138 گردشگر داخلی و خارجی مورد پرسشگری قرار گرفته است. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش توصیفی تحلیلی است. برای پیشبرد تحقیق از مطالعات کتابخانه ای و پژوهش های پیشین محققان استفاده شد. در نتیجه پرسشنامه ای با مقیاس 5 گزینه ای لیکرت طراحی گردید. برای سنجش روایی از تکنیک قضاوت خبرگان و جهت سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. پس از جمع آوری داده ها، طبقه بندی و تحلیل یافته ها با استفاده از نرم افزار SPSS، صورت گرفت.مدلسازی نیز با بهره گیری از نرم افزار AMOS انجام گردید. نتایج نشان داد که گردشگری آشپزی بر رضایت گردشگران داخلی و خارجی در شهر اصفهان اثرگذار بوده است. همچنین تأیید شد بین تجربه ی مثبت گردشگران داخلی و خارجی از غذای بومی و درآمد اقتصادی ناشی از آن رابطه وجود دارد. نتایج حاصل از کاربرد مدل سازی معادلات ساختاری بیانگر آن است: آگاهی و شناخت گردشگران از غذاهای بومی اصفهان با بارعاملی 26/0 و نیز نگرش ذهنی مثبت به غذاهای بومی اصفهان با بارعاملی 22/0 اثر معناداری بر تمایل به تجربه مجدد گردشگری آشپزی و استفاده از انواع غذاهای سنتی اصفهان دارد.
۱۵.

تحلیل مکانی و قابلیت سنجی پهنه های مستعد توسعه گردشگری در شهرستان فسا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۲۹ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۷۲) 145 - 168

کلیدواژه‌ها: گردشگری ورزشی گردشگری کشاورزی پهنه بندی سیستم اطلاعات جغرافیایی فسا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۱ تعداد دانلود : ۴۳۴
گردشگری رابطه تنگاتنگی با توان های محیطی دارد؛ بنابراین قابلیت سنجی پهنه های مستعد گردشگری موجب شناخت ظرفیت ها، اصلاح برنامه های توسعه ای، حفظ محیط زیست و توسعه پایدار می شود. هدف این پژوهش، ارزیابی توان توسعه گردشگری و پهنه بندی آن در شهرستان فسا با تحلیل فضایی - مکانی جاذبه های گردشگری است. این فرایند در قالب مراحل تحلیل فضایی گردشگری تاریخی، فرهنگی، مذهبی، علمی، روستایی و طبیعی برمبنای تراکم سنجی منابع و جاذبه ها، پهنه بندی گردشگری ورزش های کوهستانی و کشاورزی انجام شد. در این زمینه نخست با شناسایی انواع جاذبه ها، تعیین موقعیت مکانی، طبقه بندی و تراکم سنجی آنها در واحد سطح و سپس تفکیک نواحی با تراکم حداکثری، پهنه های مستعد گردشگری با محوریت جاذبه ارائه شد. برای پهنه بندی گردشگری ورزشی، عامل ناهمواری در قالب مؤلفه های شیب بیش از 25درصد و ارتفاعات بیش از 1700 متر ملاک قرار گرفت. پهنه بندی گردشگری کشاورزی براساس مناطق دارای سبزینگی مستخرج از شاخص پوشش گیاهی تفاضلی نرمال شده (NDVI) با مقادیر بیش از 05/0 انجام شد. نتایج نشان داد وسعتی برابر با 69/2606 کیلومترمربع (11/62درصد) از کل شهرستان فسا برای انواع گردشگری مستعد است که در این میان پهنه های گردشگری ورزشی، طبیعی، ورزشی - طبیعی، تاریخی - فرهنگی - روستایی و تاریخی - فرهنگی - روستایی - طبیعی به ترتیب با مساحت 95/1479، 05/267، 82/225، 89/132 و 35/129 کیلومترمربع (26/35، 36/6، 38/5، 17/3 و 08/3درصد)، بیشترین گستردگی را دارند. درمجموع نتایج پژوهش حاضر، نمایش گرافیکی مکانی از شهرستان فسا در قالب پهنه های مستعد انواع مصادیق گردشگری است که از یک سو راهنمایی جامع برای گردشگران و تورگردانان و از سوی دیگر سندی علمی برای مدیران و برنامه ریزان به منظور تصمیم گیری ها و اجرای سیاست های توسعه ای به شمار می آید.
۱۶.

ارزیابی سناریوهای احداث هتل نمکی و پارک سافاری جهت توسعه ی گردشگری بیابان در اکوسیستم های مناطق خشک (مطالعه ی موردی: منطقه ی مرنجاب، آران و بیدگل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۸ بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۱ 57 - 73

کلیدواژه‌ها: اکوسیستم های خشک گردشگری بیابان پارک سافاری هتل نمکی منطقه ی مرنجاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸ تعداد دانلود : ۷۶
گسترش گردشگری در اکوسیستم های بیابانی یکی از مهم ترین راهبردهای توسعه ی پایدار مناطق خشک و نیمه خشک است که با برنامه ریزی صحیح می تواند سبب شکوفایی اقتصادی آن ها گردد. منطقه ی مرنجاب با جاذبه های گردشگری متعدد، پتانسیل بالایی در جذب طبیعت گردان با محوریت کویرنوردی، ماسه نوردی و سافاری دارد که ورود بی برنامه ی آن ها به این منطقه اثرات جبران ناپذیری بر اکوسیستم آن وارد کرده است؛ لذا پژوهش حاضر سعی دارد تا با طرح سناریوهای توسعه ی گردشگری بیابان در قالب مکان یابی پارک سافاری و هتل نمکی راهکارهایی منطبق با حفظ اکوسیستم و توسعه ی پایدار منطقه ارائه نماید. مکان یابی سناریوهای مزبور بر اساس معیارهای دسترسی، سیمای سرزمین، محدودیت و حفاظت از محیط زیست صورت گرفت که امتیازدهی آن ها از طریق مدل تحلیل سلسله مراتبی انجام شد. پس از تهیه ی لایه های رقومی شاخص ها و اعمال امتیاز حاصل از مدل به آن ها لایه های وزن دار معیارها به دست آمد که تلفیق آن ها منجر به تهیه ی لایه ی تناسب ارضی پارک سافاری و هتل نمکی شد. سپس به منظور تعیین مکانی پهنه های تناسبی، دامنه ی امتیاز لایه های تناسبی به پنج اولویت طبقه بندی گردید. نتایج نشان داد که در سناریوی هتل نمکی معیارهای دسترسی و مواد اولیه با وزن 495/0 و 044/0 و در سناریوی پارک سافاری معیارهای دسترسی و محدودیت با وزن 418/0 و 093/0 به ترتیب بالاترین و پایین ترین امتیاز را کسب کردند. طبق نقشه های تناسب ارضی به ترتیب 959 و 45403 هکتار (3745/0 و 6828/17 درصد) از سطح منطقه تحت عنوان اولویت های نخست تخصیص به هتل نمکی که منطبق بر محدوده ی جزیره ی سرگردان است و پارک سافاری که عموماً بر تپه های ماسه ای شمال ریگ بلند منطبق است، دارای قابلیت بسیار مناسب هستند.
۱۷.

تحلیل پتانسیل تابشی خورشید در مناطق خشک و نیمه خشک ایران مرکزی با استفاده از داده های دورسنجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سپهر دوره ۲۷ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱۰۷ 41 - 48

کلیدواژه‌ها: توان تابشی آلبدو روشنایی LST دورسنجی ایران مرکزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۶ تعداد دانلود : ۵۵۸
ایران کشوری است با تعداد روزهای آفتابی زیاد که از نظر مقدار دریافت انرژی تابشی خورشید در شمار مناسب ترین کشورهای جهان محسوب م یشود. به دلیل محدود بودن انرژی های فسیلی و صرف هجویی برای نسل های آتی بایستی به دنبال جایگزینی و استفاده از انرژی های تجدیدپذیر همچون انرژی خورشیدی بود. رویکردهای متعددی جهت محاسبة رخدادهای تابشی خورشیدی به دو صورت کامپیوتری و دستی برای هر مکان زمینی مشخص شده اند. برخی از روش ها جهت تعیین مناطق مستعد تابشی نیاز به داده های زمینی مشخص دارند، اما برخی دیگر از روش ها بدون نیاز به داده های واقعی بازتاب تابشی را برآورد م یکنند. لذا هدف از این پژوهش تحلیل پتانسیل تابشی خورشید در قسمتی از مناطق مرکزی ایران می باشد که با استفاده از تحلیل آمایشی- فضایی شاخص های آلبیدو،روشنایی، LST ، NDVI ،سبزینگی و رطوبت انجام گرفت. بدین منظور از تصاویر سنجنده OLI مورخ 17/05/2015 استفاده شد. در این راستا مقادیر شاخص های مزبوراز طریق اعمال توابع بر روی تصویر ماهواره ای سال 2015 محاسبه شد. سپس نقشة مربوط به هر شاخص استانداردسازی،و نقشة پتانسیل سنجی از میانگین گیری کل شاخص هاحاصل شد. در پایان نقشه پتانسیل سنجی نیز بر حسب مقدار تخمینی تابش خورشیدی به پنج کلاس شامل بسیارنامناسب، نامناسب، متوسط، مناسب، بسیارمناسب تقسیم بندی گردید. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل تناسب تابشی نشان داد که 3035/37 کیلومتر مربع از مساحت منطقه که شامل قسمت هایی از بخش مرکزی قم، بخش هایی از گرمسار و غرب بخش آران و بید گل نسبت به سایر مناطق از دما، روشنایی و میزان آلبیدوی بیشتری برخوردارند و به عنوان مناسب ترین مناطق جهت استقرار نیروگاه های خورشیدی و بهره برداری از انرژی تابشی پیشنهاد می شوند.
۱۸.

پهنه بندی مناطق مناسب برای احداث پیست اسکی با رویکرد گردشگری ورزشی (مطالعه موردی: استان چهارمحال و بختیاری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای طبیعی دوره ۵۰ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۶) 791 - 811

کلیدواژه‌ها: استان چهارمحال و بختیاری پهنه بندی پیست اسکی گردشگری ورزشی مناطق مستعد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۹ تعداد دانلود : ۷۴۹
گردشگری اسکی یکی از شاخه های گردشگری ورزش های زمستانی است که، از دیدگاه جهانی، به یک صنعت تبدیل شده است؛ اما، در حال حاضر، با تبعات ناشی از تغییر اقلیم و گرمایش جهانی به خطر افتاده است. در چنین شرایطی، برنامه های گردشگری ورزشی باید در جهت انتخاب مناسب ترین مکان برای احداث پیست های اسکی باشد که از لحاظ میزان برف گیری و سایر فراسنج های مورد نیاز با کمترین مشکل مواجه شود. راه حل مناسب در پهنه بندی، انتخاب، و تعیین مکان های مناسب احداثِ تأسیسات ورزش های زمستانی و پیست های اسکی استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی است. بنابراین، هدف از اجرای پژوهش حاضر پهنه بندی مناطق مستعد احداث پیست اسکی با رویکرد گردشگری ورزشی در استان چهارمحال و بختیاری است. این پژوهش از نوع کاربردی است و شاخص های به کاررفته عبارت است از: میزان بارش، روزهای برفی و یخبندان، شیب، راه های ارتباطی، تراکم راه های ارتباطی، فاصله از راه های ارتباطی، ارتفاع، طبقات شیب، جهت شیب، سرعت باد غالب، پوشش گیاهی، تراکم مراکز شهری و روستایی، فاصله از مراکز شهری و روستایی و اماکن، سالن، پیست و مراکز ورزشی. پس از وزن دهی و محاسبه وزن نهایی، هر یک از مؤلفه ها با فرایند تحلیل سلسله مراتبی وارد نرم افزار ArcGIS شد و در ترکیب با روش ارزیابی، توان اکولوژیک مناطق مستعد احداث پیست اسکی تعیین گردید. نتایج نشان داد حدود 77/802 کیلومتر مربع (93/4درصد) از سطح استان چهارمحال و بختیاری پتانسیل احداث پیست اسکی را دارد که بخش وسیعی از آن در شهرستان کوهرنگ گسترده شده است. پیست اسکی چلگرد، معروف ترین پیست فعال استان، در پهنه شناسایی شده واقع شده است.
۱۹.

ارزیابی تناسب اراضی منطقه مرنجاب جهت احداث دهکده گردشگری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال ششم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۱) 169 - 189

کلیدواژه‌ها: اکوتوریسم تناسب اراضی ارزیﺎﺑی ﭼﻨﺪﻣﻌیﺎره دهکده گردشگری منطقه مرنجاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۱۷۸
گستردگی اکوسیستم های بیابانی در ایران و عدم بارورسازی کامل آنها در بخش های مختلف اقتصادی، توجه به راهبردهای مدیریتی منطبق بر توسعه پایدار محیط را الزامی کرده است. در این خصوص توسعه صنعت اکوتوریسم در مناطق بیابانی می تواند به عنوان راهکار مدیریتی مناسب و همسو با محیط زیست و همچنین سیاست جایگزین مقابله با تخریب اراضی، ابتقای اکوسیستم و بهره گیری بهینه از طبیعت مطرح باشد. از این رو پژوهش حاضر به ارزیابی سناریوی تناسب اراضی منطقه مرنجاب برای احداث دهکده گردشگری پرداخته است. پارامترهای مدل مکان یابی دهکده گردشگری شامل پنج معیار اصلی جاذبه های گردشگری، دسترسی و خدمات، سیمای سرزمین، حفاظت از منابع طبیعی و مخاطرات می باشد. به منظور تعیین امتیاز هریک از معیارها از مدل تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. با اعمال امتیازات حاصل از مدل به لایه های رقومی معیارها، نقشه های وزن دار آنها بدست آمد. نهایتاً تلفیق تمامی لایه های وزن دار، منجر به تهیه لایه موزون تناسب ارضی گردید که برای تعیین مکانی پهنه ها، دامنه امتیازات آن براساس شکست های طبیعی به پنج اولویت طبقه بندی شد. نتایج نشان داد که معیارهای جاذبه های گردشگری و مخاطرات به ترتیب با وزن 4064/0 و 0429/0 بالاترین و پایین ترین امتیاز را به خود اختصاص داده اند. همچنین طبق نقشه نهایی تناسب ارضی، 49503 هکتار از سطح منطقه مرنجاب تحت عنوان اولویت نخست جهت تخصیص به دهکده گردشگری بسیارمناسب می باشد. این پهنه انطباق مکانی با محدوده اطراف کاروانسرای مرنجاب، نواحی جنوبی دریاچه نمک و قسمت های شمالی ریگ بلند دارد که وجود جاذبه های گردشگری، دسترسی به راه های ارتباطی و مراکز اقامتی و همچنین اهمیت بسیار زیاد آنها در سناریوی مکان یابی دهکده گردشگری این همسویگی را توجیح می کند.
۲۰.

برنامه ریزی مکانی و امکان سنجی نواحی مستعد طبیعت گردی با نگرش آمایش سرزمین مطالعه موردی: استان چهارمحال و بختیاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سپهر دوره ۲۶ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۰۲

کلیدواژه‌ها: سیستم اطلاعات جغرافیایی طبیعت گردی چهارمحال و بختیاری ارزیابی توان مدل مخدوم

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری اقلیم شهری
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری آمایش شهری
تعداد بازدید : ۱۱۶۲ تعداد دانلود : ۸۱۵
به منظور دستیابی به توسعه پایدار، تشریح و ارزیابی وضعیت محیط زیست و منابع، پیش از هرگونه برنامه ریزی لازم و ضروری است. اهمیت ارزیابی سرزمین تا به آنجاست که چنانچه سرزمین بالقوه فاقد توان اکولوژیکی مناسب برای اجرای کاربری خاصی باشد (حتی در صورت نیاز اقتصادی، اجتماعی به وجود آن کاربری) اجرای آن طرح نه تنها سبب بهبود وضعیت زیست محیطی منطقه نمی گردد بلکه تخریب بیشتر محیط را نیز به ارمغان خواهد آورد. از آنجا که گردشگری رابطه تنگاتنگی با محیط دارد، ارزیابی توان محیطی در این حوزه اگر به گونه ای شایسته صورت پذیرد موجب اصلاح طرح ها و پیشگیری از بروز ناکامی در توسعه صنعت گردشگری می شود، همچنین تخریب پیش بینی نشده محیط زیست را تقلیل داده و جلوگیری می کند. پژوهش پیش رو با هدف ارزیابی توان اکولوژیک محیط برای تعیین مناطق مستعد طبیعت گردی با تأکید بر توسعه پایدار گردشگری در استان چهارمحال و بختیاری انجام شده است. به منظور رسیدن به این هدف از دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. در قالب فرآیند ارزیابی توان اکولوژیک از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS ) ، از روش سیستمیک مخدوم در ارزیابی توان تفرج استفاده گردید. با توجه به این که موضوع پژوهش بررسی توان طبیعت گردی است، صرفا پارامترهای مورد نیاز تفرج گسترده ( طبیعت گردی) مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها حاکی از آن است، حدود32/1961 کیلومتر مربع از سطح استان برای تفرج گسترده (طبقه یک) مناسب است که شهرستان لردگان بیشترین سطح مناسب و شهرستان بروجن، کمترین سطح را به خود اختصاص داده اند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان