حمید علیزاده

یکی از اختلال های دوران کودکی و نوجوانی، اختلال نافرمانی مقابله ای است که از علل رایج ارجاع کودکان به کلینیک های روان شناسی و مشاوره است. رویکردهای درمانی مختلفی برای بهبود نشانه های این اختلال به کار گرفته شده است. یکی از مداخلاتی که در این زمینه مطرح شده، تکنیک های درمانی آدلر و گلاسر است. هدف پژوهش حاضر معرفی ماهیت، ویژگی ها، و شواهد پژوهشی، پیرامون موثر بودن رویکرد آدلر-گلاسر برای اختلال نافرمانی مقابله ای است. در پژوهش حاضر از طریق پژوهش مروری نظامند و جستجوی کلیدواژه-های تخصصی مرتبط با اختلال نافرمانی مقابله ای و رویکرد آدلر و گلاسر در پایگاه های اطلاعاتی تخصصی ایران و جهان بین سال های 2017-1985 یافته ها و اطلاعات مورد نظر جهت دستیابی به هدف پژوهش مورد واکاوی قرار گرفت. بدین منظور از پایگاه های اطلاعاتیِ Google Scholar, ERIC, Science Direct و Pub Med استخراج و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. همچنین، از برخی منابع فارسی موجود در این زمینه استفاده شد.<br />مرور ادبیات پژوهش حکایت از اثربخشی رویکرد آدلر - گلاسر بر نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای دارند. براساس رویکرد آدلر- گلاسر افرد با اختلال نافرمانی مقابله ای بیمار نیستند، بلکه آنها دلسرد شده اند و نیازهای پنجگانه شان پاسخ داده نشده است. بنابراین با درک هدف رفتار و ارتقا علاقه اجتماعی در افراد با اختلال نافرمانی مقابله ای، نشانه های این اختلال را کاهش داد.

 بعد اقتصادی در خانواده، رشد فرهنگی و تربیتی افراد را مهیا می سازد. از مهم ترین ابعاد اقتصادی در خانواده، تکلیفنفقهاقاربوالزامافرادمتمکنبهتأمینمعاشاقربایبی بضاعتخانوادهاست. در این تحقیق با استفاده از روش تحلیلی توصیفی به ماهیت حقوقی نفقه اقارب و مقایسه شرایط استحقاق آن در حقوق ایران با سیستم حقوقی انگلستان پرداخته می شود.با مقایسه و تطبیق حقوق اقارب این نتیجه به دست می آید که نفقه اقارب در نظام حقوقی ایران و انگلستان بسیار متفاوت است، به گونه ای که در انگلستان تنها اولاد و زوجه مستحق نفقه هستند. درحالی که قوانین موضوعه ایران، تنها به نزدیکانی توجه دارد که رابطه خونی یا خویشاوندی با یکدیگر دارند. البته نقاط اشتراکی مانند معیار تعیین عرفی میزان نفقه و مصادیق و اجزاء نفقه اقارب در این دو نظام دیده می شود.

زمینه و هدف: اختلال های اضطرابی در کودکان یکی از مهم ترین علل سازش نایافتگی کودکان است. هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر برنامه درمانی گربه مقابله گر بر کاهش نشانه های اختلال اضطرابی در کودکان دبستانی بود . روش: طرح پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی، پیش آزمون - پس آزمون، پیگیری با گروه گواه بود. جامعه پژوهش حاضر را دختران و پسران 9 تا 11 سال مبتلا به مشکلات اضطرابی تشکیل دادند. روش نمونه گیری به صورت در دسترس بود، به این صورت که از بین مدارس شهر تهران و با استفاده از مقیاس چندبعدی اضطراب کودکان (مارچ و همکاران، 1997)، 32 کودک که دارای نشانه های اختلال های اضطرابی بودند انتخاب و سپس به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جای دهی شده اند (16 کودک در هر گروه). کودکان گروه آزمایش تحت برنامه درمانی گربه مقابله گر قرار گرفتند ولی گروه گواه هیچ مداخله ای را دریافت نکردند. پس از پایان مداخله از هر دو گروه آزمایش و گواه، پس آزمون و بعد از یک ماه پیگیری تأثیر درمان انجام شد. یافته ها : برای تحلیل داده های حاصله از روش تحلیل اسپانوا استفاده شد که نتایج نشان داد به طورکلی برنامه درمانی گربه مقابله گر در کاهش اختلال های اضطرابی در کودکان تأثیر معنادار داشته و تأثیر این شیوه درمانی بر تمامی نشانه های اختلال های اضطرابی در دوره پیگیری یک ماهه، پایدار بوده است ( 0/05 > p ) . نتیجه گیری: برنامه درمانی گربه مقابله گر می تواند با تشخیص نشانه های تحریک اضطراب ناخواسته به کودکان و استفاده از این نشانه ها به عنوان راهنما در جهت به کارگیری راهبردهای مدیریت اضطراب به کاهش اختلال های اضطرابی در کودکان منجر شود.

زمینه و هدف: کنش های اجرایی اصطلاحی کلی است و دربرگیرنده مؤلفه هایی که در عین تمایز با یکدیگر، الگوی مشترکی را شکل می دهند. این کنش ها توانایی استفاده از فرایندهای شناختی سطح بالایی هستند که باعث توجه فرد به جنبه های مهم تکلیف و برنامه ریزی جهت اتمام آن می شود. در سال های اخیر یک نگرش کلی شکل گرفته است که کنش های اجرایی در تعامل با محیط تحول پیدا می کنند و نباید تأثیرات عوامل اجتماعی و محیطی مؤثر بر تحول کنش های اجرایی نادیده گرفته شود. بدین ترتیب، هدف پژوهش حاضر معرفی عوامل تحولی – محیطی مؤثر بر تحول کنش های اجرایی بود. روش: بررسی داده ها در پژوهش حاضر به صورت مروری نظام مند انجام گرفته است. روش شناسی آن نیز مبتنی بر گردآوری، طبقه بندی، و خلاصه کردن یافته های مقالات علمی پژوهشی مرتبط با عوامل محیطی مؤثر بر تحول کنش های اجرایی بین سال های میلادی 2018-2008 برگرفته از پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی شامل SID ، Magiran ، Google Scholar ، Scopus ، Science Direct ، PubMed با کلیدواژه های کنش های اجرایی، تحول حرکتی، تحول زبان، دلبستگی، نارس بودن، وضعیت اجتماعی- اقتصادی، سبک های والدگری، اضطراب، و کرتکس پیش پیشانی، صورت پذیرفته است. در ادامه و در جستجوی اولیه 52 مقاله انتخاب شدند که از بین آنها 9 مقاله به علت قدیمی بودن،13 مقاله به علت کیفیت پایین، 6 مقاله به علت مروری بودن، و 6 مقاله به علت تکراری بودن در چند پایگاه اطلاعاتی حذف شدند در پایان 18 مقاله انتخاب جهت بررسی انتخاب شدند. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد با وجود اینکه از زمان توجه به کنش های اجرایی، پایه های زیستی آن بیشتر مطرح شده است، عوامل محیطی مانند وضعیت اجتماعی- اقتصادی، سبک والدگری، اضطراب، تحول حرکتی، تحول زبان، دلبستگی، و نارس بودن کودک در تحول کنش های اجرایی نقش تعیین کننده ای ایفا می کنند. به عبارتی تحول کنش های اجرایی از دوران نوزادی شروع می شود و فرایند آن تا دوره نوجوانی ادامه دارد و در این بازه زمانی تحول کنش های اجرایی بیشتر تحت تأثیر عوامل محیطی هستند. نتیجه گیری: با بررسی مطالعات انجام گرفته می توان استنباط کرد که هنوز بررسی ها برای مشخص کردن عوامل محیطی مؤثر بر تحول کنش های اجرایی کودکان، در ابتدای راه است و جامعه علمی برای مشخص کردن دقیق تر این عوامل به تلاش های بیشتری نیاز دارد. با این وجود پژوهش های محدود انجام گرفته در سال های اخیر که به صورت علمی و بی طرفانه انجام شده اند، نشان دهنده تأثیر چشم گیر شرایط محیطی در تحول کنش های اجرایی است؛ به همین دلیل متخصصان و والدین در تحول و تقویت کنش های اجرایی باید توجه ویژه ای به عوامل محیطی داشته باشند.

زمینه: پژوهش های مختلف حاکی از تاثیر برنامه شناختی- اجتماعی آدلر بر کاهش اضطراب کودکان و نوجوانان و بهبود روابط با والدین بوده است. اما بسیاری از این درمان های شناختی- اجتماعی آدلری فقط جنبه های محدودی از این نظریه را به کار برده اند، علاوه بر آن آموزش های اثربخشی بر روی مادر و فرزند به شکل همزمان انجام نگرفته است. هدف: هدف از این پژوهش اثربخشی برنامه کاملی از نظریه شناختی- اجتماعی آدلر بر مادران و فرزندان نوجوان دارای اختلال اضطراب اجتماعی بود. روش: این مطالعه یک پژوهش کاربردی از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل نوجوانان 13 تا 15 سال دارای اختلال اضطراب اجتماعی و مادران آنها بود که دارای پرونده در کلینیک آوای قاصدک در منطقه 5 شهر تهران در سال 1398 بودند که با روش نمونه گیری در دسترس تعداد 32 نفر مادر و نوجوان شناسایی و به شکل تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (16 نفر آزمایش و 16 نفر گواه) گمارش شدند. ابزار استفاده شده در این پژوهش مقیاس رابطه والد- فرزند (فرم مادر) بود که قبل از اجرا، بعد از اجرا و یک ماه بعد از اجرا توسط نوجوانان تکمیل شد. نوجوانان و مادران گروه آزمایش طی 12 جلسه (هشت جلسه با نوجوانان و یک جلسه با مادران، سه جلسه مادران و نوجوانان) در برنامه جامع شناختی- اجتماعی آدلر شرکت کردند. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس مختلط تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که تعاملات مادر- فرزند (عاطفه مثبت، آزردگی، همانندسازی، ارتباط) گروه آزمایش پس از مداخله در مقایسه با گروه گواه به طور معنادار )01/0(p< افزایش یافت. نتیجه گیری: به نظر می رسد با توجه به اثربخشی برنامه شناختی- اجتماعی آدلر بر نوجوانان دارای اضطراب اجتماعی و همچنین بهبود ارتباط مادر- فرزند تحقیقات گسترده تر با نمونه های بیشتر بر خانواده و کودکان و نوجوانان مورد نیاز است.

یگان های اطلاعات نظامی به علت فعالیت در محیط های پیچیده و متلاطم، نیازمند بهره گیری از رویکردهایی چون انعطاف پذیری منابع انسانی، هوش سازمانی و دوسوتوانی سازمانی در جهت تحقق مأموریت خود می باشند. لذا با توجه به اهمیت روابط این متغیرها بر برتری اطلاعاتی پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش میانجی انعطاف پذیری منابع انسانی در رابطه بین دوسوتوانی سازمانی و هوش سازمانی در یک یگان اطلاعات نظامی انجام شده است. این تحقیق از حیث هدف، یک تحقیق کاربردی و از جهت نحوه گردآوری داده ها از نوع تحقیقات توصیفی- پیمایشی به شمار می آید. روش تحلیل داده ها از نوع همبستگی و به طور مشخص مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش دربرگیرنده فرماندهان و مدیران عالی دو یگان اطلاعات نظامی به تعداد 68 نفر می باشد. برای جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه های دوسوتوانی جانسن، انعطاف پذیری منابع انسانی رایت و اسنل و هوش سازمانی آلبرخت با اهداف، وظایف و رسالت سازمان هدف اصلاح و بازنگری گردید. روایی پرسشنامه ها بر اساس نظرات خبرگان و پایایی آن ها نیز با استفاده از ضریب آلفای کرون باخ مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشانگر آن است که علیرغم عدم تأیید تأثیر مستقیم هوش سازمانی بر دوسوتوانی سازمانی، هوش سازمانی از طریق انعطاف پذیری منابع انسانی بر دوسوتوانی سازمانی تأثیرگذار است.

زمینه و هدف: اختلال اضطراب اجتماعی، ترس از موقعیت های اجتماعی و عملکردی است. این نگرانی به احساسات اضطرابی، افکار و احساسات منفی، هم در موقعیت های واقعی و هم در پیش بینی موقعیت های اجتماعی منجر می شود. هدف از انجام این پژوهش تدوین برنامه درمانی شناختی- اجتماعی اختلال های اضطرابی و ارزیابی اثربخشی آن بر نشانه های اضطراب اجتماعی است. روش: این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و جلسه پیگیری بود. جامعه آماری این پژوهش را نوجوانان 13 تا 15 سال با اختلال اضطراب اجتماعی و مادران آنها در منطقه 5 شهر تهران در سال 1397 تشکیل می دادند. با استفاده از نمونه گیری در دسترس تعداد 32 نوجوان از جامعه آماری مذکور، انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه اضطراب اجتماعی برای نوجوانان (لاجرکا و لوپز، 1998) استفاده شد. گروه مداخله برنامه درمانی شناختی- اجتماعی اختلال های اضطرابی را در 12 جلسه 60 دقیقه ای دریافت کرد، ولی به گروه گواه آموزشی داده نشد. در پایان هر دو گروه در مراحل پس آزمون و پیگیری مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل واریانس چند متغیری و آزمون تی استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که تفاوت معناداری بین گروه های درمان و گواه در اختلال اضطراب اجتماعی و مؤلفه ها ی آن وجود دارد (0/001>P). همچنین نتایج آزمون تی همبسته نشان داد تأثیر برنامه درمانی شناختی- اجتماعی در مرحله پیگیری نیز در اختلال اضطراب اجتماعی و مؤلفه های آن اثربخش و پایدار بوده است. نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش می توان نتیجه گرفت که برنامه مداخله ای تدوین شده با تأکید بر توانمندی های فرد، افزایش آگاهی، بینش و تغییر سبک زندگی نوجوانان باعث بهبود نشانه های اختلال اضطراب اجتماعی در نوجوانان شده است.

هدف پژوهش ارزیابی تأثیر آموزش علاقه اجتماعی بر سبک زندگی نوجوانان قلدر و قربانی بود. پژوهش یک طرح نیمه آزمایشی با دو گروه آزمایشی و دو گروه کنترل و ارزیابی به صورت پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه بود.جامعه آماری را کلیه دانش آموزان پسر قلدر و قربانی مدارس متوسطه دوره دوم شهر ابرکوه در سال تحصیلی 95-1394 تشکیل دادند. به منظور اجرای پژوهش، پس از انجام جامعه سنجی، از میان دانش آموزانی که بر اساس تحلیل نتایج جامعه سنجی، تحت عنوان قلدر و قربانی طبقه بندی شده بودند، تعداد 40 نفر دانش آموز به طور تصادفی به عنوان نمونه گروه قلدر و نیز 40 نفر دانش آموز به طور تصادفی به عنوان نمونه گروه قربانی قلدری انتخاب شدند و هر گروه به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل جایگزین شدند و پرسشنامه سبک زندگی کرن را در پیش آزمون تکمیل نمودند. گروه های آزمایش به صورت جدا گانه، به مدت 12 جلسه (در هر هفته دو جلسه) در برنامه آموزش علاقه اجتماعی و گروه کنترل نیز در لیست انتظار برای دریافت آموزش قرار گرفتند. نتایج آزمون تحلیل واریانس چند متغیره درون- بین گروهی آمیخته نشان داد آموزش برنامه علاقه اجتماعی در گروه های آزمایش در مقایسه با گروه های کنترل همتای خود، به طور معناداری بهبود سبک زندگی را در مرحله پس آزمون و پیگیری داشته اند. نتایج بیانگر این است افزایش علاقه اجتماعی سر آغازی به سمت حرکت مثبت بوده و باعث می شود فرد سبک زندگی خود رابر اساس اهداف همدلی، مسئولیت پذیری، همکاری و سهیم بودن شکل دهد و بنابراین به شکل موفقیت آمیز تری قادر به حل مشکلات خواهد شد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین توانایی سازمان دهی زمانی دیداری و شنیداری در کودکان دچار اختلال یادگیری در مقایسه با کودکان عادی صورت گرفت. روش: روش پژوهش، توصیفی از نوع علی- مقایسه ای و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه سوم تا ششم مقطع ابتدایی ارجاع داده شده به مراکز اختلال های یادگیری پیشتاران و فرزانگان شهرستان سقز به تعداد 400 نفر و نیز 2500 دانش آموز عادی مدارس ابتدایی در سال 1393 بود. تعداد 28 کودک دچار اختلال یادگیری به صورت در دسترس و 41 کودک عادی به صورت تصادفی از دو مدرسه پسرانه وحدت و دانش و دو مدرسه دخترانه استقلال 2 و الزهرا به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش، آزمون ضرب آهنگی استامباک 1960 بود. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چند متغیری تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد کودکان دچار اختلال های یادگیری در مقایسه با کودکان عادی از توانایی سازمان دهی زمانی شنیداری و دیداری پایین تری برخوردارند. نتیجه گیری: با توجه به سازمان دهی زمانی شنیداری و دیداری پایین تر کودکان دچار اختلال های یادگیری نسبت به کودکان عادی پیشنهاد می شود برنامه های مداخلاتی جهت بهبود سازماندهی زمانی کودکان دچار اختلال های یادگیری طراحی و همچنین در به کارگیری مداخله ها و راهبردهای درمانی برای این کودکان به این تفاوت ها توجه شود.

پژوهش حاضر باهدف بررسی نیمرخ شناختی و زبان شناختی دانش آموزان با اختلال یادگیری ویژه و مشکل یادگیری (کم پیشرفت) انجام شد.در قالب یک پژوهش توصیفی – تحلیلی، از بین تمامی دانش آموزان 12-8 سال مراجعه کننده به مراکز اختلال یادگیری و دانش آموزان کم پیشرفت مدارس مقطع ابتدایی شهر تهران با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس (دو گروه 100 نفره) انتخاب و در متغیرهای سن، جنسیت، پایه تحصیلی و هوشبهر همگن شدند. داده های پژوهش از طریق ویراست چهارم هوش وکسلر کودکان (2003)، مقیاس درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی (جیوا و همکاران، 2000) و آزمون تحول زبان- 3 (نیوکامر و هامیل، 1999) گردآوری و با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس چند متغیری مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند.یافته های پژوهش نشان داد که عملکرد دانش آموزان با اختلال یادگیری ویژه در نیمرخ شناختی به طور معناداری ضعیف تری از دانش آموزان با مشکل یادگیری است، افزون بر این در مهارت های زبان شناختی نتایج حاکی از آن بود که دانش آموزان با اختلال یادگیری در زیر مقیاس تحلیل واجی نسبت به گروه دانش آموزان با مشکل یادگیری به طور معناداری عملکرد ضعیف تری نشان دادند. از سوی دیگر، در زیر مقیاس های واژگان تصویری، تقلید جمله، تکمیل دستوری، تمایز گذاری کلمه، تولید کلمه، واژگان، شباهت ها و درک مطلب تفاوت معناداری بین دو گروه گزارش نشد. با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر توجه به کارکردهای اجرایی و مهارت های زبان شناختی در تشخیص، آموزش و توان بخشی دانش آموزان با اختلال یادگیری ویژه و مشکل یادگیری می تواند نتایج مؤثری در پی داشته باشد.

یکی از مهمترین نواقص کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه/ فزون کنشی، برهم خوردن کنش های اجرایی روانشناختی است. همچنین بحث کردن در مورد مشکلات کودکان بدون درنظر گرفتن نگرش ها، سبک های رفتاری و تربیتی والدین تقریباً ناممکن است. اگرچه، روانشناسان و نظریه پردازان بر نقش والدین و سبک های والدگری تأکید می کنند، کمبود پژوهش در مورد سبک های والدگری و آسیب شناسی روانی کودک قابل ملاحظه است. لذا، هدف این پژوهش، بررسی رابطه سبک های والدگری و کنش اجرایی (برنامه ریزی- سازمان دهی) و خودمهارگری در کودکان دارای اختلال کمبود توجه/ فزون کنشی بود. طرح پژوهش، همبستگی و از نوع پیش بینی (رگرسیون) بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان دبستانی بودند، که به کلینیک اعصاب و روان آتیه مراجعه کرده بودند. نمونه پژوهش شامل 50 دانش آموز دبستانی (15 دختر و 35 پسر) دارای اختلال کمبود توجه/فزون کنشی بودند. به منظور تشخیص اختلال کمبود توجه/ فزون کنشی، از راهنمای DSM-5 توسط روانپزشک، و سیاهه رفتاری کودک ( CBCL ) (آخنباخ، 1991) استفاده شد. ابزارها و مواد دیگر پژوهش شامل آزمون بررسی یکپارچه کنش وری دیداری شنیداری IVA+PLUS) ) (استنفورد و ترنر، 2001)، مقیاس تجدیدنظر شده هوشی وکسلر کودکان ( WISC-R ) (وکسلر، 1974)، پرسشنامه سبک ها و ابعاد فرزندپروری PSDQ) ) (رابینسون، ماندلکو، السن و هارت، 2000)، آزمون سیستم ارزیابی شناختی (CAS) (ناگلیری و داس، 1997) و مقیاس اندازه گیری خودمهارگری ( SCRS ) (کندال و ویلکاکس، 1979) بود. فرضیه ها با استفاده از تحلیل رگرسیون همزمان بررسی شدند. یافته ها نشان داد که از بین سبک های والدگری مادر، تنها سبک مقتدرانه سهم معناداری در پیش بینی متغیر کنش اجرایی دارد (0/01 < p). همچنین از بین انواع سبک های والدگری مادر، تنها سبک سهل گیرانه سهم معناداری در پیش بینی متغیر خودمهارگری دارد (0/05 < p). سبک های والدگری پدر سهم معناداری در پیش بینی متغیرهای کنش های اجرایی و خودمهارگری ندارند. بر این اساس، کودکان دارای اختلال کمبود توجه/ فزون کنشی که مادران آنها بیشتر مقتدرانه عمل کرده بودند، در کنش های اجرایی، کنش وری بهتری داشتند. همچنین کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه فزون کنشی که مادران آنها سهل گیرانه تر عمل کرده بودند، خودمهارگری بیشتری داشتند.

این پژوهش باهدف بررسی رابطه میزان استفاده از بازی های رایانه ای با کارکردهای اجرایی در کودکان پیش دبستانی 5 تا 6 ساله منطقه 4 کرج بود، نمونه آماری این تحقیق شامل 31 نفر کودک دختر و 30 نفر از کودکان پسر پیش دبستانی بود که به صورت نمونه در دسترس انتخاب و مورد آزمون قرار گرفتند، ابتدا با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته میزان استفاده از بازی های رایانه ای به دست آمد سپس از طریق آزمون کولیج،کارکردهای اجرایی کودکان پیش دبستانی بررسی شد. برای به دست آوردن داده ها از آزمون پیرسون، آنوا یکطرفه و آزمون t مستقل استفاده شد. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد که بین میزان استفاده از بازی های رایانه ای با کارکردهای اجرایی رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد ) 0.05 (p < که این نتیجه با استفاده از آزمون پیرسون حاصل شد؛ همچنین با استفاده از آزمون پیرسون مشخص شد ارتباط بین میزان استفاده از بازی های رایانه ای با کارکرد تصمیم گیری –برنامه ریزی کودکان پیش دبستانی معنادار است که همبستگی متوسطی را نشان می داد ) 0.05 (p <؛ اما بین میزان استفاده از بازی های رایانه ای با کارکرد سازماندهی و بازداری رابطه معنی داری وجود نداشت ) 0.05(p>؛ همچنین با استفاده از آزمون t مستقل مشخص شد تفاوتی میان گروه دختر و پسرپیش دبستانی دراستفاده از بازی های رایانه ای وجود ندارد و در آخر آزمون آنوای یکطرفه نشان داد بین میزان سابقه استفاده از بازی های رایانه ای با کارکردهای اجرایی کودکان پیش دبستانی رابطه معناداری وجود ندارد ) 0.05 (p>.

اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی اختلالی عصبی-تحولی است که چگونگی مدیریت و درمان آن برای والدین و نیز متخصصان حوزه نارسایی های تحولی چالش انگیز بوده است، در سال های اخیر نوروفیدبک یکی از رویکردهای به کار رفته در درمان اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی است که موثر بودن آن در حوزه نارسایی های تحولی به ویژه اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی مجادله هایی را به وجود آورده است. هدف پژوهش حاضر معرفی ماهیت، ویژگی ها و شواهد پژوهشی پیرامون موثر بودن نوروفیدبک در درمان اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی است. برای این منظور، با استفاده از کلیدواژه های ADHD, Neurofeedback, QEEG-Informed Neurofeedback, Efficacy of Neurofeedback Treatment in ADHD, ADHD and Meta-Analysis, Effect size in Neurofeedback Treatment in ADHD,EEG Biofeedback و در پایگاه های اطلاعاتی شامل Pupmed, Springer, ProQuest, Scopus ,Elsevier به همراه مقالات مداخله ای موجود در ایران در ارتباط با مداخلات نوروفیدبک برای گروه اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی و تماس شخصی با برخی صاحب-نظران این حوزه، اطلاعات مورد نظر به صورت مروری بررسی شد. علی رغم گزارش موثر بودن نوروفیدبک در درمان اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی در مراکز درمانی ایران مواردی مانند مسائل روش شناختی، و ویژگی هایی مانند ماهیت، همبودی و فعالیت های مبتنی بر شواهد، میزان اثربخشی نوروفیدبک را با احتیاط، شک و تردید مواجه می سازد. بر این اساس، نوروفیدبک تنها نوعی روش مداخله ای، و نه درمانی معجزه گر معرفی می کند و چالش های اخلاقی را پیش روی محققان قرار می دهد. سایر کاربردهای نظری و شواهد تجربی در ارتباط با نوروفیدبک و اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی برای مطالعه بیشتر در ادامه متن آمده است.

اشخاصی که بدون دخالت در عنصر مادی جرم در ارتکاب جرم مساعدت می نمایند، معاون جرم تلقی می شوند. به رغم اتخاذ سیاست مشترک در پذیرش مجرمیت معاونت در جرم، ضوابط آن در حقوق ایران، اسکاتلند و آمریکا متفاوت است. قانون مجازات اسلامی رویکرد عاریتی نسبی و مجازات خفیف تر را پذیرفته، درمقابل ضابطه مجرمیت در اسکاتلند و آمریکا برحسب وقوع جرم یا عدم آن متغیر است. با وقوع جرم رویکرد تساوی مجرمیت واِلّا رویکرد مجرمیت معاون در قبال جرم ناقص تحریک یا تبانی در جرم حکومت دارد. در کیفیت عنصر مادی رویکردهای متفاوتی اتخاذ شده است. برای نمونه ترک فعل با داشتن وظیفه قانونی ممانعت از جرم تنها در اسکاتلند و آمریکا و مساعدت پس از ارتکاب جرم تنها در آمریکا از مصادیق معاونت در جرم تلقی می گردد. در اسکاتلند و آمریکا با وجود طرح مجرمانه مشترک آستانه رکن معنوی به بی احتیاطی تنزّل می یابد. نوشتار حاضر با واکاوی مبنای این اختلاف رویکرد ها به نحو توصیفی تحلیلی و با مطالعه کتابخانه ای، درصدد است وجوه افتراق و اشتراک معاونت در جرم در کشور های موردمطالعه را بیان نماید.

هدف: هدف پژوهش حاضر تدوین برنامه درمان با علاقه اجتماعی و ارزیابی اثر بخشی آن بر رفتارهای قلدری و قربانی نوجوانان بود. روش: روش تحقیق پژوهش نیمه آزمایشی و طرح آن با دو گروه آزمایشی و دو گروه کنترل و ارزیابی به صورت پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری را کلیه دانش آموزان پسر قلدر و قربانی مدارس متوسطه دوره دوم شهر ابرکوه در سال تحصیلی 95-1394 تشکیل دادند. به منظور اجرای پژوهش، پس از انجام جامعه سنجی، از میان دانش آموزانی که بر اساس تحلیل نتایج جامعه سنجی، تحت عنوان قلدر و قربانی طبقه بندی شده بودند، تعداد 40 نفر دانش آموز به طور تصادفی به عنوان نمونه گروه قلدر و نیز 40 نفر دانش آموز به طور تصادفی به عنوان نمونه گروه قربانی قلدری انتخاب شدند؛ هر گروه به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل جایگزین شدند و پرسشنامه تجدیدنظر شده قلدر/ قربانی الویس را در پیش آزمون تکمیل نمودند. گروه های آزمایش به صورت جدا گانه، به مدت 12 جلسه (در هر هفته دو جلسه) در برنامه درمان با علاقه اجتماعی قرار گرفتند و گروه های کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت نکردند.  یافته ها: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک راهه آمیخته نشان داد، برنامه درمان با علاقه اجتماعی در گروه های آزمایش در مقایسه با گروه های کنترل همتای خود، به طور معناداری کاهش رفتارهای قلدری و قربانی را در مرحله پس آزمون و پیگیری داشته اند. نتیجه گیری: نتایج بیانگر این است که کمک به نوجوانان برای باز جهت دهی عقاید و اهداف خود و کاهش احساس کهتری و افزایش تعلق و علاقه اجتماعی باعث بهبود رفتار ها و کاهش رفتار های قلدری و قربانی در نوجوانان شده است.

زمینه و هدف: ضرب آهنگ شناختی کند، مجموعه ای از نشانه هایی است که برای توصیف نوع خاصی از اختلال توجه، تمرکز حواس، و کندی در پردازش اطلاعات به کار می رود. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه روانی- اجتماعی بر سرعت و دقت پردازش اطلاعات دانش آموزان دارای ضرب آهنگ شناختی کند انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دارای نشانه های ضرب آهنگ شناختی کند سنین 9 تا 12 سال مدارس آموزش عمومی شهر تهران در سال تحصیلی 96-1395 بود. نمونه پژوهش شامل 60 دانش آموز با ضرب آهنگ شناختی کند بود که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند. به منظور شناسایی و تشخیص این دانش آموزان از پرسشنامه ضرب آهنگ شناختی کند (برنز، 2019) و برای ارزیابی سرعت و دقت پردازش اطلاعات از آزمون توجه بریکنکامپ (1981) استفاده شد. گروه آزمایش در 8 جلسه 60 دقیقه ای برنامه مداخله روانی- اجتماعی شرکت کردند و افراد گروه گواه، مداخله ای دریافت نکردند. داده های به دست آمده با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیری تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین میانگین نمره های گروه آزمایش و گواه در سرعت و دقت پردازش اطلاعات، تفاوت معنا داری وجود دارد (0/001>p و 32/4=F) و نمرات گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه در مرحله پس آزمون به طور معناداری افزایش یافته است. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده در این مطالعه می توان نتیجه گیری کرد که برنامه توانبخشی روانی– اجتماعی می تواند باعث افزایش سرعت و دقت پردازش اطلاعات شود و بدین ترتیب بخش زیادی از مشکلات رفتاری و تحصیلی دانش آموزان را به سبب سرعت کند پردازش داده ها و اطلاعات در خانه و مدرسه، کاهش دهد.

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش جلوه های چهره ای هیجان های بنیادی بر کاهش نشانه های اختلال رفتار زودآغاز بود. روش پژوهش شبه تجربی و طرح پیش آزمون و پس آزمون با یک گروه بود. جامعه مورد پژوهش تمام دانش آموزان دارای اختلال رفتار زودآغازی محصل در مدارس ابتدایی شهر تهران بودند. پس از غربالگری در مدرسه، تعداد ۱۷ نفر از این دانش آموزان با روش نمونه برداری هدفمند و با استفاده از ملاک های تشخیصی اختلال رفتاری با فرم گزارش معلم برای سنین 18-6 سال آزمون آشنباخ انتخاب شدند. آموزش جلوه های چهره ای هیجان های بنیادی به مدت ۱۰ جلسه و هر جلسه ۳۰ دقیقه به دانش آموزان ارائه شد. ابزار مورد استفاده جهت ارزیابی و تشخیص اختلال رفتار، آزمون آشنباخ (آشنباخ و رسکورلا، 2001) بود که به وسیله معلمان در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون انجام شد و به منظور آموزش جلوه های چهره ای هیجان ها از جورچین آهن ربایی چهره استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آزمون tوابسته استفاده شد و نتایج تحلیل نشان داد که بین پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معناداری وجود دارد و نشانه های اختلال رفتار در اثر این آموزش کاهش معناداری یافته اند. همچنین یافته ها نشان داد که آموزش ها می تواند با افزایش توانایی کودکان برای بازشناسی هیجان های چهره ای مخاطب، به درک بهتر آن ها از قصدهای فرد مقابل کمک کند و درنتیجه نشانه های اختلال رفتار را کاهش دهد.  

زمینه: پیشینه پژوهش در حوزه دانش آموزان با اختلال خواندن نشان می دهد که توان بخشی اختلال پردازش شنیداری مرکزی، نقشی اساسی در بهبود این اختلال و نیز بهبود ادراک شنیداری در کودکان دارد. با وجود این کمتر پژوهشی به نقش رایانه و بازی های رایانه ای در آموزش و توانبخشی این کودکان پرداخته است.. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه توان بخشی رایانه ای اختلال پردازش شنیداری مرکزی بر ادراک شنیداری و املای دانش آموزان با اختلال خواندن انجام شد. روش: این پژوهش یک تحقیق شبه آزمایشی بود که بصورت پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری طراحی و با یک گروه گواه انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی دانش آموزان پایه دوم ابتدایی بود که در سال تحصیلی 1398-1397 به مراکز اختصاصی ناتوانی های یادگیری شهر تهران ارجاع داده شده بودند. حجم نمونه 36 نفر بود که به شیوه در دسترس انتخاب و به شیوه تصادفی در دو گروه آزمون و گواه گمارش شدند. ابزار پژوهش سیاهه مشکلات شنیداری فیشر (1976)، آزمون اعداد دایکوتیک (1393)، آزمون گفتار در نویز (2015)، آزمون ادراک شنیداری (حسن زاده، 1381) و آزمون املا (وزارت آموزش و پرورش، 1397) بودند. برای تحلیل داده ها از آنالیز واریانس مختلط استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد گروه آزمایش و گواه در متغیرهای ادراک شنیداری و املا با هم تفاوتی معنی دار دارند (0/001 <P). همچنین نتایج بیانگر آن بود که علاوه بر تفاوت معنی دار بین گروه ها، اثر اصلی عامل زمان برای متغیرهای ادراک شنیداری و املا معنی دار است (0/001 <P) و بین میانگین نمرات ادراک شنیداری و املا در پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری اختلافی معنی دار وجود دارد. نتیجه گیری: به دلیل نتایج به دست آمده، می توان نتیجه گرفت که برنامه توان بخشی رایانه ای اختلال پردازش شنیداری مرکزی موجب بهبود ادراک شنیداری و مشکلات املای دانش آموزان با اختلال خواندن می شود.