تحلیل اثرات متقابل

مقدمه: پدیده اجتماعی ورزش همگانی، تحت تأثیر عوامل مختلف و عدم قطعیت های مداوم قرار دارد؛ آینده نگاری، نقشه راه مطمئن و بهینه را فراهم خواهد کرد؛ هدف پژوهش تدوین سناریوهای آینده مطلوب ورزش همگانی ایران می باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر با روش شناسی آمیخته، به دنبال اکتشاف است. مشارکت کنندگان، به صورت هدفمند انتخاب و به ترتیب مراحل پژوهش، شامل 20، 10، 8 ،8 نفر بوده اند. از مصاحبه نیمه ساختاریافته، پرسشنامه و ماتریس برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. برای تجزیه وتحلیل، ابتدا با روش تحلیل محتوای پنهان عوامل موثر استخراج و با روش دلفی مورد تائید خبرگان قرار گرفت و با مشارکت شورای راهبردی و تحلیل اثرات متقابل عوامل راهبردی شناسایی و نهایتا با روش تحلیل متوازن تاثیر متقابل، سناریوهای پژوهش استخراج گردید. یافته ها: نتایج بیانگر تدوین 3 سناریو برای تحقق آینده مطلوب می باشد. سناریو اول شامل، مؤلفه های تخصیص منابع مالی، ورود همه جانبه اقشار، مدیریت واحد و یکپارچه و پرداختن رسانه ها، سناریو دوم شامل، مؤلفه های تخصیص منابع مالی، جایگاه اجتماعی خانواده، تخصص گرایی و برجسته سازی و الگوسازی، سناریو سوم شامل مؤلفه های تخصیص منابع مالی، ورود همه جانبه اقشار، تخصص گرایی و پرداختن رسانه ها می باشد. نتیجه گیری: سناریوها، این امکان را برای سیاست گذاران و مدیران عالی ورزش ایران فراهم می نماید تا با به کارگیری و ایجاد ارتباط بین راهبردهای اولویت دار برای مؤلفه های تشکیل دهنده سناریو، با نهادینه کردن ورزش همگانی، کارکردهای غنی آن را در جامعه جاری گردانند و در نهایت منجر به ساخت آینده مطلوب و توفیق ملی گردند.

با توجه به روند رو به رشد بازار LNG در سال های اخیر، کشور ایران با توجه به ذخایر قابل توجه گاز طبیعی، موقعیت استراتژیک مناسب و دسترسی به آب های بین المللی می تواند نقش مهم و مؤثری در بازار جهانی LNG داشته باشد. در این گزارش ابتدا وضعیت بازار جهانی LNG و آینده آن موردبررسی قرار گرفت؛ سپس عوامل مؤثر و نیروهای پیشران بر آینده LNG در ایران، با مطالعات مختلف استخراج و با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل و با کمک نرم افزار میک مک مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت و عوامل مؤثر کلیدی در آینده صنعت LNG در ایران، تعیین شد. در ادامه با استفاده از نرم افزار سناریوویزارد، سناریوهای مربوط به این موضوع استخراج شده است. سناریوهای بازگشت به رونق، روزنه ای به سوی امید، سرنوشت مبهم و همجواری افول، آینده صنعت LNG در ایران را توصیف می کنند. در انتها با توجه به سناریوهای حاصل شده و همچنین شرایط ایران در این حوزه و اهمیت صنعت LNG برای کشور، توصیه هایی در این رابطه بیان شد.  

هدف پژوهش حاضر آینده نگاری ورزش قهرمانی ایران با روش سناریوپردازی و تحلیل اثرات متقابل است. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش اجرا پیمایشی است. از نظر ماهیت بر اساس روش های آینده نگاری، در دسته روش های کمی و کیفی قرار می گیرد. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل مرور منابع، مصاحبه، پرسش نامه، تکنیک های تحلیل اثرات متقابل و سناریو پردازی است. جامعه آماری پژوهش، مدیران فدراسیون های ورزش قهرمانی، وزارت ورزش و جوانان، کمیته ملی المپیک و اساتید مدیریت ورزشی، حدود 200 نفر، که از بین آن ها 32 خبره ورزشی و دانشگاهی برای نمونه آماری به طور هدفمند انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از دو پرسش نامه ی میزان تاثیرگذاری و میزان قطعیت و دو ماتریس استفاده شد. این پرسش نامه ها پس از مرور منابع و مصاحبه با کارشناسان طراحی، توسط 11 تن از خبرگان روایی آن ها تایید و پایایی آن ها با استفاده از آلفای کرونباخ به ترتیب 967/0 و970/0 به دست آمد. پرسشنامه ها هر یک شامل 64 عامل اولیه که از میان آن ها با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای 21 عامل مهم تر شناسایی شدند. این عوامل در ماتریسی به ابعاد 21×21 توسط خبرگان تکمیل، با نرم افزار میک مک تحلیل و 7 عامل برنامه ریزی جامع، سیستم حمایتی مداوم، نظام جامع استعدادیابی، اماکن ورزشی مدرن، بازآموزی مربیان، تمرینات علمی و ارزیابی عملکرد به عنوان عوامل کلیدی شناسایی شدند. درنهایت با استفاده از نرم افزار سناریوویزارد،2 سناریو محتمل و 8 سناریو باورکردنی استخراج و مورد تحلیل قرارگرفتند و پیشنهادشد برای آمادگی مقابله با وضعیت هایی که ممکن است در آینده اتفاق بیفتد کارشناسان در برنامه ریزی های بلند مدت خود از تکنیک های آینده نگاری استفاده کنند.

در پی گسترده شدن مرزهای کسب وکار و افزایش نامعینی ها، مدیریت کسب وکار تحت اختلال همچون شیوع همه گیری ها موردتوجه قرار گرفته است. در پژوهش حاضر نیز عوامل مؤثر بر بهبود کسب وکار تحت شرایط همه گیری با بهره گیری از روش ترکیبی سناریو نگاری و تحلیل اثرات متقابل مورد بررسی قرار گرفته است. ارائه خدمات زیبایی در حوزه سلامت و درمان نیز به عنوان موردمطالعه انتخاب شده است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی است و تعداد 15 خبره که به صورت هدفمند انتخاب شده اند نمونه پژوهش حاضر را شامل شده است. در مرحله اول با انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته، مؤلفه های پژوهش با استفاده از نرم افزار مکس کیودا تحلیل و کدگذاری شده و سپس از چهار منظر نوآوری، انعطاف پذیری، تاب آوری زنجیره تأمین و یکپارچه سازی مدیریت زنجیره تقاضا طبقه بندی شده اند. در مرحله بعدی با تدوین پرسشنامه تحلیل اثرات متقابل و انجام تحلیل توسط نرم افزار سناریو ویزارد، سناریو های پژوهش تدوین و در قالب پنج سناریو قوی و 783 سناریو ضعیف شناسایی شده است.

منشور شهروندی، که در ایران با عنوان «حقوق شهروندی در نظام اداری» شناخته می شود، به دنبال تضمین حکمرانی بهتر از طریق ارتقاء مشارکت شهروندان و فراهم آوردن پایه ای برای پاسخگویی، شفافیت و ارائه خدمات بهتر است. اجرایی شدن تصویب نامه حقوق شهروندی در نظام اداری از سال 1396 همواره با چالش هایی روبه رو بوده، بنابراین آنچه مورد نیاز است تجدید نظر در رویکردهای مدیریتی و به کارگیری ابزارهای جدید برای برنامه ریزی مبتنی بر مهمترین عوامل اثرگذار است. هدف پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل مهمترین پیشران های مؤثر بر حقوق شهروندی در نظام اداری است. برای دستیابی به این هدف داده های مورد نیاز برای انجام پژوهش ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای و سپس مصاحبه با خبرگان گردآوری شده اند. ابتدا فهرستی شامل 48 پیشران مؤثر بر حقوق شهروندی در نظام اداری تهیه و با استفاده از روش دلفی 15 پیشران مهم انتخاب شد که برای سنجش میزان تاثیرگذاری و تأثیر پذیری آنها در ماتریس اثرات متقابل وارد شدند. با تحلیل خروجی نرم افزار میک مک، میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری هر یک از پیشران ها مشخص شد. بر این اساس عوامل توانمندسازی شهروندان، اراده سیاستمداران، فضای باز سیاسی و شبکه های اجتماعی به عنوان پیشران های کلیدی که دارای بیشترین میزان تأثیرگذاری بر حقوق شهروندی در نظام اداری هستند، شناسایی شدند.

قابلیت جذب مردم توسط فضاهای عمومی سبب شده تا از این گونه فضاها بعنوان ظرفی برای شکلگیری سرمایه اجتماعی یاد شود، همچنین ارتباط دو سویه فضاهای عمومی شهری و تعاملات اجتماعی انکار ناپذیر است و فضاهای عمومی منجر به شکلگیری تعاملات اجتماعی شده و وجود تعاملات اجتماعی موجب موفقیت فضاهای عمومی میگردد، این مسئله خود اهمیت فضاهای عمومی موفق را دوچندان میکند.در همین راستا،این پژوهش کاربردی با راهبرد توصیفی- پیمایشی به بررسی عوامل موثر بر ارتقای تعاملات اجتماعی و شناسایی پیشرانهای کلیدی موثر بر آنها در فضاهای عمومی شهری منطقه 10 شهرداری تهران میپردازد که در آن مفاهیم مرتبط با فضاهای شهری و تعاملات اجتماعی بررسی و عوامل موثر بر ارتقای تعاملات اجتماعی در فضاهای عمومی در 4 بعد عملکرد و فعالیت، کیفیات کالبدی- فضایی، زیست محیطی، معنایی و در 12مولفه و 60 شاخص طبقه بندی میشوند. این شاخصها با توجه به نمونه موردی خاص شده و پس از آن با تکنیک دلفی و روش تحلیل اثرات متقابل و نرم افزار میک مک،10پیشران کلیدی زمین بازی و مکان اوقات فراغت کودکان، مجموعه های تفریحی و اوقات فراغت، فضاهای مکث و نشستن، وجود افراد در گروه ها و رده های سنی و جنسی مختلف و میزان پاسخگویی به حضور آنان، وجود مبلمان مناسب جهت نشستن و گفت و گو، دسترسی به مسیرهای پیاده و دوچرخه، وجود کاربریها و فعالیتهای متنوع شبانه روزی، خاطره انگیزی و تجربه های به یاد ماندنی، وجود دسترسی و امکانات و مبلمان مخصوص پیاده، توجه به اقلیم امکان استراحت و آسایش معرفی میگردند. سپس دسته های 5 گانه فضاهای عمومی منطقه؛ بوستان واحد همسایگی،محله ای،ناحیه و منطقه ای، فضاهای مذهبی و راسته تجاری طبق روش لیکرت، امتیازدهی شده که میتوان گفت با وجود کمبودهای کمی و کیفی موجود،اما بوستانهای ناحیه و منطقه ای نسبت به سایر فضاهای شهری منطقه وضعیت بهتری در راستای ارتقای تعاملات اجتماعی دارند.

باتوجه به نقش روزافزون مشاغل خانگی در پویایی اقتصاد و جامعه کشور، شناسایی دقیق عوامل مؤثر بر توسعه این بخش از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه های کلیدی اثرگذار بر مشاغل خانگی ایران به منظور تسهیل امر سیاست گذاری در این عرصه و کمک به بهره برداری حداکثری از ظرفیت مشاغل خانگی در کشور است. این مطالعه از نظر روش پژوهش از نوع آمیخته (کیفی - کمی)، از نظر هدف اکتشافی و از نظر کاربردی، پژوهشی کاربردی است. بدین منظور، ۴۴ مصاحبه با سیاست گذاران و عوامل اجرایی حوزه مشاغل خانگی کشور، اساتید دانشگاه و پژوهشگران عرصه کارآفرینی و همچنین کارآفرینان و پیشرانان مشاغل خانگی انجام شد. داده های حاصل از مصاحبه ها با استفاده از نرم افزار MAXQDA 2023 کدگذاری و تحلیل مضمون صورت گرفت. پس از کدگذاری داده ها و شناسایی مقولات و زیر مقولات کلیدی اثرگذار، با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل این عوامل رتبه بندی شد و نتایج به دست آمده نشان داد که بهره مندی از ظرفیت نهادهای توسعه ای و حمایتی، نقش اتحادیه ها و انجمن های هم سود، شبکه سازی، خوشه سازی و پایدارسازی، آموزش، رویکرد حمایتی - توسعه ای، تبعیض مثبت، تسهیلات و تسهیلگری های مالی، تسهیلات و تسهیلگری های مجازی و تسهیلات و تسهیلگری های کالبدی - فضایی، کلیدی ترین عوامل در نظام مسائل مشاغل خانگی در ایران هستند. انتظار می رود این یافته ها که منجر به شناسایی چالش ها و نکات کلیدی مرتبط با مشاغل خانگی در کشور شد، منتج به ارائه راهکارهای عملی برای ارتقای بهره وری، بهبود شرایط کاری، تدوین سیاست های کارآمدتر و نهایتاً افزایش سهم مشاغل خانگی از اقتصاد ملی کشور باشد.

تحلیل ساختاری نخستین گام در آینده نگاری راهبردی است. در این گام متغیرهای کلیدی شناسایی و سپس اثرات مستقیم و غیرمستقیم متغیرها بر یکدیگر محاسبه می شوند. در روش سنتی میک مک، شدت روابط میان متغیرها با استفاده از اعداد قطعی محاسبه می شود، اما این روش امکان در نظر گرفتن عدم قعطیت های هنگام گردآوری داده و نیز امکان استفاده از متغیرهای زبانی به هنگام ارائه خروجی را ندارد. برای پاسخ به مشکلات فوق، تحلیل میک مک فازی یا تحلیل فازی زبان شناختی طراحی شده است. هدف از میک مک فازی آن است که امکان استفاده از متغیرهای زبانی در مرحله گردآوری داده ها و ارائه یافته ها فراهم شود. به دلیل آنکه میک مک فازی ابزاری پیشرفته تر برای انجام تحلیل ساختاری در آینده نگاری راهبردی محسوب می شود، در این مقاله پس از معرفی مختصر روش تحلیل اثرات متقابل با رویکرد میک مک و توصیف نحوه انجام محاسبات فازی در روش میک مک فازی، به این پرسش پاسخ می دهیم که این روش از چه نقاط قوتی در مقایسه با میک مک سنتی برخوردار است.   

هدف: در حال حاضر با مهاجرت مردم از فلات مرکزی ایران به سمت استان های شمالی به دلیل پدیده خشکسالی مواجه هستیم. مهاجرت در توسعه کالبدی – فضایی شهر نیز نقش مهمی ایفا می کند. مشکلات کنونی ناشی از عدم شناخت آینده ای بوده است که اینک "زمان حال" نامیده می شود. به همین دلیل پژوهش حاضر با هدف آینده پژوهی تأثیر مهاجرت از فلات مرکزی به استان گیلان بر اجرای طرح های جامع و توسعه شهری و روستایی تدوین شده است.روش شناسی پژوهش: در این پژوهش از روش تحلیل اثرات متقابل که یکی از روش های آینده پژوهی می باشد بهره گرفته شده است. به همین منظور در ابتدا پرسش نامه ای جهت به دست آوردن رویدادهای مربوط به موضوع مورد مطالعه طراحی شد و در اختیار گروه کارشناسان و متخصصان قرار گرفت.یافته ها: با پالایش و تلخیص پرسش نامه های مرحله اول، 14 رویدادشناسایی شد. سپس پرسش نامه دیگری طراحی شد و مراحل قبل تکرار شد تا این بار اثرات متقابل هر رویداد را بر رویدادهای موجود بسنجند. در آخر با تجزیه تحلیل و دسته بندی رویدادها نواحی دسته بندی شده ای در نقشه دکارتی تأثیر و وابستگی تأثیرات متقابل رویدادها تعریف گشت.نتیجه گیری: نقشه دکارتی تأثیر و وابستگی تأثیرات متقابل 14 رویداد مورد مطالعه نشان داد که 4 رویداد در دسته رویدادهای غالب و تعیین کننده قرار می گیرند، 6 رویداد در دسته رویدادهای کلیدی و رله، 2 رویداد در دسته رویدادهای هم جوار (متغیرهای مستقل) ،2 رویداد در دسته رویدادهای تنظیم کننده و متوسط و 2 رویداد دیگر نیز در دسته رویدادهای حاصل و تحت سلطه گروه بندی می شوند.