بیانیه گام دوم

در این پژوهش پس از تبیین مسئله بقیع ضمن بازشناسی ضرورت طرح آن در کتب درسی آموزش و پرورش براساس دو سند بالادستی کشوری بیانیه گام دوم انقلاب و سند تحول در کتب درسی آموزش و پرورش و اشاره به جایگاه خالی آن در مطالب کتاب های درسی، به بودجه بندی مطلوب آن از نظر تعلیم و تربیت برای جانمایی و افزایش این مطلب درکتب درسی،پرداخته شده است. این پژوهش یک پژوهش بینارشته ای و مبتنی بر داده های کتابخانه ای و از نوع بنیادین است. نتیجه این پژوهش که تبیین ارتباط پرداختن به مسئله بقیع براساس دو سند بیانیه گام دوم و سند تحول و گزارش فراوانی فعلی و پیشنهاد جانمایی مطالب مرتبط با مسئله بقیع در کتب درسی به تفکیک مقاطع سنی مختلف است، از مهمترین دستاوردهای این پژوهش محسوب می شود که در نوع خود منحصر به فرد است.

گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی و حرکت روبه جلو بر اساس مبانی و آرمان های انقلاب و عبور از دوران حساس، نیازمند آسیب شناسی تحولات گذشته و فرصت شناسی اتفاقات آینده است. بیانیه گام دوم انقلاب بر اساس نگاه آسیب شناسانه به کارآمدی و مبتنی بر اقتضائات زمانی و مکانی به بازنگری و بومی سازی پیشبرنده مؤلفه های حرکت روبه جلوی نظام اسلامی اشاره دارد. دال مرکزی منشور اندیشه انقلاب، نظریه «نظام انقلابی» است که بر مبنای طراحی مدل مراحل خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی شکل گرفته و رهبری معظم انقلاب (مدظله العالی) بیش از هر چیز به لزوم اصلاح انحرافات انقلاب و نزدیکی به آرمان های متعالی و اتصال به تمدن نوین اسلامی اشاره دارد. نگارنده در تلاش است با اشاره به نظریه نظام انقلابی به تبیین و تحلیل تطبیقی اصول و اندیشه های رهبر انقلاب در راه رسیدن به تمدن نوین اسلامی به عنوان مطلوب رویکردی ساختار کلان جامعه مهدویت بپردازد. در این پژوهش؛ به دنبال پاسخگویی به این پرسش هستیم که نقش نظام انقلابی در بیانیه گام دوم انقلاب چیست و همچنین ارتباط آن با تعیین ساختار کلان جامعه مهدوی کدام است؟ در این تحقیق از روش توصیفی- تحلیلی بهره گرفته شده است و احصاء داده ها بر مبنای مطالعات کتابخانه ای شکل گرفته و اصلی ترین منبع مورد تحلیل «بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی» است. یافته ها حاکی از آن است که با اجرای برنامه های اثربخش و تغییرات ساختاری و اتخاذ راهبرد واقع گرایانه در کنار بسترسازی آرمان های انقلاب اسلامی می توان به سمت جنبش نرم افزاری پیش رفت.    

از جمله اسناد بالادستی فوق العاده مهم در حیات سیاسی انقلاب اسلامی ایران بیانیه موسوم به بیانیه گام دوم است. علی رغم اهمیت غیرقابل انکار این بیانیه، بررسی های نظریه محور جهت تحلیل مؤلفه های زبان شناختی موجود در این بیانیه برای درک بهتر گفتمان آن کمتر صورت گرفته است. از این رو، پژوهش حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی، با استفاده از رویکرد زبان شناسی نقش گرای نظام بنیاد هلیدی و متیسن (2014) به تحلیل فرانقش های اندیشگانی و بینافردی این بیانیه خواهد پرداخت تا نحوه بازنمایی تجربه نویسنده بیانیه از جهان واقع و همچنین نحوه تبادل معنا بین نویسنده و مخاطب آن را بهتر منعکس نماید. برایند نتایج حاصل از بررسی فرانقش های اندیشگانی و بینافردی مبنی بر بسامد غالب فرایندهای مادی، رابطه ای و ذهنی و ساخت وجهی غالب بندها با فاعل غائب، زمان حال، قطبیت مثبت و وجه خبری حکایت از گفتمانی صریح، قاطع و واقع بینانه می کند.

کتب درسی به عنوان متداول ترین و مهمترین منبع فرایند یاددهی - یادگیری در نظام آموزشی مطرح است.هدف پژوهش، بررسی و تحلیل محتوای کتب درسی فارسی خوانداری دوره اول ابتدایی متناظر با اصل ششم و فصل دوم یعنی معنویت و اخلاق در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی از حیث توجه به مولفه های تعلیم و تربیت معنوی و اخلاقی است. روش پژوهش، توصیفی و شامل:تحلیل اسنادی و موضوعی و رویکرد آن نیز کاربردی و تحلیلی است.جامعه پژوهشی شامل دو بخش یعنی: متون مرتبط به شاخص های معنویت و اخلاق در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و سه عنوان کتاب درسی فارسی خوانداری در پایه های اول، دوم و سوم مقطع ابتدایی می باشد.ابزارهای اندازه گیری فرم فیش برداری و چک لیست تحلیل محتوا، با استفاده از شاخص های آمار توصیفی هستند. مشخص شد که به ترتیب مولفه های: خودسازی معنوی و اخلاقی، زایش قوه تعقل و تفکر، ایمان به خدا، نیکوکاری، کمک و یاری رسانی، یکرنگی و همدلی، صبر و تحمل گرایی، شجاعت، ایثار و فداکاری، بیشترین تاکید، ولی مولفه های ظلم و استکبار ستیزی، اخلاص، تواضع و فروتنی، بصیرت و در نهایت عفو و گذشت، کمترین تاکید را داشته اند. مشخص شد که محتوای کتاب های فارسی خوانداری پایه سوم بیشترین تاکید و پایه دوم کمترین تاکید را داشته و محتوای کتب، از ظرفیت های نسبتاً خوب معنوی و اخلاقی متناسب با بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی برخوردار بودند، ولی به طور نامتعادل و نامتوازن پرداخته شده که لزوم توجه به این مورد در کتب درسی فارسی ضرورت دارد.

انقلاب کبیر اسلامی ایران در حالی چهلمین سالگرد پیروزی خود را پشت سر گذاشت و قدم به دهه ی پنجم حیات خود نهاد که اگرچه دشمنان مستکبرش گمانه ای باطلی در سر داشتند اما دوستانش در سراسر جهان، امیدوارانه آن را در گذر از چالش ها و به دست آوردن پیشرفت های خیره کننده، همواره سربلند دیده اند.در چنین نقطه ی عطفی، رهبر حکیم انقلاب اسلامی با صدور «بیانیه ی گام دوم انقلاب» و برای ادامه ی این راه روشن، به تبیین دستاوردهای شگرف چهار دهه ی گذشته پرداخته و توصیه هایی اساسی به منظور «جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ» ارائه فرموده اند. لذا هدف تحقیق مستندات فقه ی بیانیه گام دوم انقلاب است. با توجه به مبنای شیعی انقلاب اسلامی ایران و پویایی فقه ،آن روزآمدی و تقریر جدید از اندیشه اسلامی همراه با حفظ اصالت دینی یکی از شاخصه های اصلی آن است از جمله نقش های مؤثر رهبر در پایداری ،انقلاب انتخاب نوع حکومت پس از انقلاب است. ماهیت و ایدئولوژی ای که نیروهای انقلابی را بسیج کرده و نهایتاً منجر به وقوع انقلاب شده، در تعیین حکومت بسیار مؤثر .است در میان توصیه های هفت گانه کلیدی رهبری به جوانان در بیانیه گام دوم، چهارمین محور اختصاص به «عدالت و مبارزه با فساد» دارد. مبتنی بر این بند: «این دو لازم و ملزوم یکدیگرند الزامات تحقق عدالت در گام دوم انقلاب، تحقق هر یک از ارزش های اجتماعی در جامعه نیازمند الزاماتی است . استقامت بر اصول و آرمان ها یکی دیگر از نقش های اساسی رهبران انقلاب اسلامی ایران در پایداری آن است یکی از مقوله هایی که رهبران انقلاب اسلامی ایران بر اساس آموزه های دینی آن را به جهان اسلام عرضه کردند فرهنگ مقاومت و استقامت در برابر مستکبران و ایجاد خودباروری، افزایش چشمگیر معنویت و اخلاق در فضای جامعه و عدالت و مبارزه با فساد است.

پس از انقلاب اسلامی، در بعضی از برهه ها اتفاقاتی روی داد که عده ای از جوانان با تحریکات خارجی و داخلی به خیابان ها ریختند و حوادثی در جامعه بروز کرد که معنویت و دین جوان دانشجو را به نشانه رفت. به این منظور، در یک تحلیل کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی، متن دو سند (اسلامی شدن دانشگاه ها و بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی) مطالعه شد. یافته های پژوهش در دو بخش عرضه شد: بخش اول، شامل داده های توصیفی و بخش دوم، شامل ارائه یافته ها و داده های کیفی است. ابتدا داده های توصیفی شامل شاخص های تعیین شده هویت انقلابی جوانان دانشجو در سند اسلامی شدن دانشگاه ها و بیانیه گام دوم و سپس، مؤلفه های اصلی و ویژگی های آن شناسایی شد. برای ارائه یافته های پژوهش، از مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند با حضور دوازده نفر از متخصصان و استادان دانشگاه استفاده شد و جدول های کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی مشخص شد. ازاین رو، طراحی الگوی هویت انقلابی جوانان دانشجو با تکیه بر سند اسلامی شدن دانشگاه ها و بیانیه گام دوم تدوین شد. برای اطمینان از روایی پژوهش، گزارش نهایی تحلیل به پنج نفر از متخصصان دو سند داده شد تا پس از بازبینی، پیشنهادهایشان در مرحله کدگذاری باز، اعمال شود. همین گروه در مرحله بعدی، کدگذاری محوری را بررسی کردند و نظرات آنها در تدوین الگو به کار گرفته شد. نتایج تحلیل یافته ها نشان داد که مؤلفه های علم جویی، حساسیت اجتماعی، فهم عصری، آزادگی دینی، ایمان پاک و استقامت، و انگیزه تمدنی مبتنی بر دین، می توانند مهم ترین شالوده طراحی الگوی هویت انقلابی جوانان دانشجو قرار گیرند.