علوم و فنون مدیریت اطلاعات

علوم و فنون مدیریت اطلاعات

علوم و فنون مدیریت اطلاعات دوره 9 پاییز 1402 شماره 3 (پیاپی 32) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

توسعه یک روش انتخاب مشخصه مبتنی بر نظریه اطلاعات و الگوریتم ژنتیک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انتخاب مشخصه پیش پردازش داده تئوری اطلاعات الگوریتم ژنتیک کلاسبند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱ تعداد دانلود : ۹
هدف: در مواجهه با مجموعه داده های با ابعاد بالا، کاهش بُعد یک گام پیش پردازشی مهم برای حصول دقت بالا، کارایی و مقیاس پذیری در مسائل کلاسبندی است. هدف تحقیق حاضر ارائه یک روش انتخاب مشخصه در مواجهه با مجموعه داده های با ابعاد بالا، با استفاده از کاهش بُعد و الگوریتم ژنتیک است. روش: در این تحقیق یک الگوریتم ابتکاری توسعه یافته است که با استفاده از یک معیار جدید، اطلاعات متقابل بین ویژگی ها و کلاس هدف را مشخص می کند. در این روش مشخصه های جدید براساس ترکیب یا تبدیل مشخصه های اصلی تولید می شود و به این ترتیب فضای چند بُعدی، به فضایی جدید با ابعاد کمتر نگاشت پیدا می کند. همچنین علاوه بر در نظر گرفتن معیار جدید اطلاعات متقابل، از الگوریتم ژنتیک به منظور بهبود سرعت روش پیشنهادی استفاده شده است. یافته ها: عملکرد این روش بر روی مجموعه داده هایی با ابعاد مختلف، که تعداد مشخصه ها در آن ها از 13 تا 60 متفاوت بوده، ارزیابی شده است. ارزیابی روش پیشنهادی در مقایسه با روش های مشابه، از لحاظ دقت کلاسبند بررسی شده و نتایج نویدبخشی بدست آمد. نتیجه گیری: روش پیشنهادی با روش های MRMR, DISR, JMI, NJMIM در مجموعه داده های متفاوت اعمال شده است. متوسط دقت های به دست آمده از روش پیشنهادی 65.32، 74.51، 70.88 و 58.2 درصد می باشد، که حاکی از کارآمدی روش پیشنهادی است. طبق نتایج بدست آمده، به جز در مورد مجموعه داده sonar که نتیجه ای بهتر از روش پیشنهادی داشته است، متوسط عملکرد روش پیشنهادی بهتر از DISR, JMI, NJMIM و MRMR بوده است.
۲.

کانال های جریان دانش میان دانشگاه و صنعت: بررسی علم سنجی و مروری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کانال جریان دانش دانشگاه صنعت مرور روایتی نقشه هم رخداد واژگان پایگاه وب آو سایسن علم سنجی همکاری علمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹ تعداد دانلود : ۴
هدف: به منظور کاربردی شدن دانش تولید شده در دانشگاه ها، جریان یافتن این دانش به خارج از این محیط، به ویژه محیط های صنعتی، فعالیتی مهم و حائز است. ابزارهایی که این جریان را میسر می سازند، تحت عنوان کانال های جریان دانش شناخته می شوند. عدم آشنایی با این کانا ل ها و ویژگی های آنها می تواند موجب ناکامی در نیل به هدف غایی این ارتباط شود. با توجه به ویژگی های منحصربه فرد هر کدام از این کانال ها، ابزاری که بتواند با شاخص های مشخص، جنبه های متفاوت این جریان را نشان دهد، ضروری به نظر می رسد. از این رو، هدف پژوهش حاضر مطالعه کانال های جریان دانش میان دانشگاه و صنعت است. روش: این پژوهش با رویکرد علم سنجی و با تکنیک تحلیل هم رخداد واژگان و همچنین مرور روایتی انجام شده است. با استفاده از رویکرد مرور روایتی، مهم ترین پایگاه های اطلاعاتی بین المللی مورد جستجو قرار گرفتند، و به عنوان چارچوب نظری به کار گرفته شدند. در مرحله دوم، با رویکرد علم سنجی انجام شده و به منظور کشف ارتباطات و مهم ترین واژگان و نقشه علمی شکل گرفته از ارتباط بین واژگان، از فن هم رخداد واژگان استفاده شد. به این صورت که واژگان «صنعت و دانشگاه» با واژه «کانال» و دیگر واژه های هم ردیف با کانال که در متون استفاده شده بود، به صورت university AND industry AND (channel OR transfer OR spillovers OR flow OR dissemination) در فیلد Topic در پایگاه وب آو ساینس به عنوان یکی از معتبرترین پایگاه های استنادی جستجو شد. بازه زمانی از 1975 تا 27 نوامبر 2022 بود و جستجو در مجموعه هسته[1] وب آو ساینس انجام شد. با این استراتژی جستجو، در مجموع 5178 مدرک بازیابی شد. به منظور ترسیم نقشه هم رخداد واژگان، از نرم افزار وس ویور[2] استفاده شد و به منظور داشتن نقشه ای قابل تحلیل، با اعمال آستانه حداقل 50 رخداد، 86 واژه به مرحله تحلیل و ترسیم نقشه هم رخدادی وارد شدند. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که کانال های انتقال دانش بین دانشگاه و صنعت، جنبه های مختلفی را شامل می شود. این کانال ها ممکن است رسمی، غیررسمی یا ترکیبی باشند. همچنین جریان دانش بین صنعت و دانشگاه می تواند هدفمند یا بدون هدف باشد که در صورت هدفمند بودن دوسویه، و در حالت بدون هدف، یک سویه خواهد بود. این دانش می تواند عیان یا نهان باشد. در کانال های انتقال دانش مسائلی مانند تجاری سازی یا هزینه سودمندی و برگشت مالی نیز مورد توجه بوده است. همچنین این کانال ها و انتقال دانش بین دانشگاه و صنعت، به نوعی سرمایه اجتماعی در نظر گرفته می شود. بررسی ارتباط بین صنعت و دانشگاه از جنبه های علم سنجی و براساس نقشه هم رخداد واژگان هم نشان داد که مباحثی همچون عملکرد و تأثیر همکاری ها، انتقال دانش، تریپل هلیکس، صنعت، انتقال فناوری، دانش، کارآفرینی و تحقیق و توسعه، از مهم ترین مفاهیم استخراج شده بوده اند. نقشه علمی و خوشه های شکل گرفته نشان دهنده اهمیت موضوع کانال های جریان دانش صنعت و دانشگاه از سوی پژوهشگران بوده است و در این بین تأثیر همکاری ها در انتقال دانش اهمیت دارد. در مجموع چهار خوشه موضوعی در نقشه هم رخداد واژگان تحلیل شده، تشکیل شد. نتیجه گیری: کانال های بین دانشگاه و صنعت در پژوهش های مختلف مورد توجه بوده و تشکیل خوشه های موضوعی نیز نشان دهنده این اهمیت است. تنوع میان کانال ها نشان می د هد که بررسی جامع و مانع ارتباطات میان دانشگاه و صنعت، نیازمند استفاده از شاخص های زیادی است.  
۳.

طبقه بندی دستگاه ها و نقاط تماس کانال های الکترونیکی در خصوص رفتار مشتریان خرده فروشی های آنلاین در محیط تجارت الکترونیکی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نقاط تماس کانال های الکترونیکی رفتار مشتریان خرده فروشی های آنلاین تجارت الکترونیکی فروش آنلاین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹ تعداد دانلود : ۶
هدف: این تحقیق به افزایش شناخت در مورد خرده فروشی آنلاین در سراسر کانال های الکترونیکی (مانند دستگاه های موبایل) و نقاط تماس کانال های الکترونیکی (مانند نرم افزارهای خرید موبایل) از دیدگاه مشتری کمک می کند. روش: این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از لحاظ جمع آوری داده ها، پیمایشی و کتابخانه ای و روش آن توصیفی است. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان دانشگاه آزادشهر تهران بودند. براساس جدول مورگان 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. نمونه گیری با استفاده از روش در دسترس انجام شده و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون LSD صورت گرفته است. متغیر وابسته خرید آنلاین و متغیرهای مستقل عبارتند از سودمندی، سهولت استفاده، لذت خرید، حریم خصوصی، رضایت و قصد خرید. یافته ها: یافته های میدانی نشان می دهند که مشتریان برای خرید آنلاین از 8 دستگاه مختلف (لپ تاپ/ نوت بوک، رایانه شخصی (PC)، تلفن هوشمند، تبلت، تلویزیون مجهز به اینترنت و کیوسک درون فروشگاهی) استفاده می کنند. این دستگاه های خرید از دیدگاه مشتریان خرده فروشی های آنلاین به چهار دسته از کانال های الکترونیکی طبقه بندی شده اند. این طبقات در 4 دسته A,B,C,D نامگذاری شده و مختصات هرکدام در متن مقاله احصاء گردید. یافته های پژوهش نشان داد که هم کیفیت مربوط به فن آوری و هم مزایای موقعیتی مرتبط با زمینه، بر استفاده مصرف کنندگان از کانال های الکترونیکی تأثیر می گذارد. همچنین مشتریان، خرید آنلاین خود را از طریق چندین کانال الکترونیکی (دسته های دستگاه های مجهز به اینترنت، مانند دستگاه های موبایل) و نقاط تماس چندکاناله (فرمت های مختص خرید دیجیتال، مانند نرم افزارهای خرید موبایل) انجام می دهند. نتیجه گیری: بین خوشه اول (A) یعنی خرید با استفاده از رایانه های شخصی (PCها)، لپ تاپ و نوت بوک، با خوشه دوم  (B)یعنی خرید با استفاده از تلفن های هوشمند و تبلت ها، از لحاظ معیارهای سودمندی، سهولت استفاده، لذت خرید، حریم خصوصی، رضایت و قصد خرید، اختلاف معناداری وجود ندارد. بین خوشه اول  (A)و خوشه سوم  (C)یعنی تلویزیون مجهز به اینترنت (IE TV)، از لحاظ معیارهای سودمندی، سهولت استفاده، لذت خرید، رضایت و قصد خرید، اختلاف معناداری وجود ندارد. بین خوشه اول  (A)و خوشه چهارم (D) یعنی کیوسک درون فروشگاهی، از لحاظ معیارهای سودمندی، سهولت استفاده، لذت خرید، حریم خصوصی، رضایت و قصد خرید، اختلاف معناداری وجود دارد. بین خوشه دوم (B) با خوشه چهارم  (D)از لحاظ معیارهای سودمندی، سهولت استفاده، لذت خرید، حریم خصوصی، رضایت و قصد خرید، اختلاف معناداری وجود دارد. همچنین بین خوشه سوم (C) با خوشه چهارم  (D)از لحاظ معیارهای سودمندی، سهولت استفاده، لذت خرید، حریم خصوصی، رضایت و قصد خرید، اختلاف معناداری وجود ندارد.  
۴.

استنتاج خودکار روابط بین اصطلاحات در اصطلاح نامه فارسی علوم اسلامی با استفاده از شبکه های پیچشی گرافی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روابط اصطلاح نامه ای شبکه پیچشی گرافی اصطلاح نامه فارسی علوم اسلامی یادگیری ماشین استنتاج خودکار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۶
هدف: پژوهش حاضر درصدد ارائه مدلی برای استنتاج خودکار روابط بین اصطلاحات در اصطلاح نامه علوم اسلامی با استفاده از شبکه های پیچشی گرافی (GCN) بود، تا با استفاده از الگوریتم های جدید در حوزه یادگیری عمیق بتواند از اطلاعات موجود در اصطلاح نامه علوم اسلامی، سرعت، دقت و جامعیت را افزایش داده و موجب کاهش هزینه ها و در عین حال باعث بهبود روابط بین اصطلاحات شود. روش: پژوهش حاضر، از روش شبکه های پیچشی گرافی که یکی از مهم ترین روش های مطرح در حوزه یادگیری عمیق بوده و قادرند در کنار توجه به ویژگی های هر گره، از الگوهای روابط در گراف نیز سود بجویند، استفاده کرده است. دیتاست مورد مطالعه عبارت است از کلیه اصطلاحات اصطلاح نامه علوم اسلامی، که از سال 1372 تا ابتدای 1400 تولید شده، و به صورت یک گراف در نظر گرفته شده اند. اصطلاحات به عنوان رئوس و ارتباط بین اصطلاحات به عنوان یال های این گراف هستند و این گراف به عنوان ورودی، به شبکه پیچشی گرافی داده شده و مدلی برای استنتاج خودکار ارتباطات حاصل شده است. به منظور تجزیه و تحلیل خروجی های حاصل، از معیارهای AP و Roc استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میانگین دقت مدل بدست آمده برای داده های تست، 75 درصد و همچنین امتیاز  Rocحاصل شده، برای داده های تست، 72 درصد می باشد، و با توجه به اینکه این روش در حوزه علوم اسلامی و اصطلاح نامه ها برای اولین بار مورد استفاده قرار، نتایج قابل قبول است. نتیجه گیری: علی رغم چرخش نظر از اصطلاح نامه ها به هستی شناسی ها، هنوز هم استفاده از اصطلاح نامه ها، مخصوصاً در کشور ایران مورد توجه است. در مقایسه با پژوهش های قبلی، روش استفاده شده برای ساخت اصطلاح نامه، متفاوت بوده و نتایج بدست آمده موجب اطمینان بیشتری است و در نتیجه در اهداف مختلف کاربرد اصطلاح نامه ازجمله نمایه سازی خودکار، خروجی های بهتری بدست آمده است. شیوه های جدید در پردازش زبان طبیعی و یادگیری عمیق نیز ما را در بازیابی اطلاعات و نمایه سازی خودکار امیدوارتر می کند.  
۵.

بررسی پیشایندها و پیامدهای هوشمندی فروش لوازم و تجهیزات ورزشی در متاورس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرارداد هوشمند هوش مصنوعی فروش هوشمند داده بنیاد مرور سیستماتیک و نظام مند تجهیزات ورزشی در متاورس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱ تعداد دانلود : ۹
هدف: هوشمندی فروش به مفهوم انجام عملیات فروش در بستر بلاک چین، با استفاده از قراردادهای هوشمند و عامل های هوشمند هوش مصنوعی با نظارت مستقیم تمام اعضای شبکه است. هوشمند سازی فروش و استفاده از داده های مؤثر، در فضای اقتصادی متاورس می تواند یک قدم مؤثر در جلب اعتماد و وفادارسازی مشتریان باشد. استفاده از روش های نوآورانه و هوشمند برای فروش در متاورس، می تواند باعث افزایش سود، بالا رفتن میزان تعامل با مشتری و ایجاد روابط پایدار با آنها شود. مشکل اصلی فروش در متاورس جعل هویت وعدم اطمینان از شرکت ها و کاربران فعال در آن فضا است. استقرار سیستم های هوشمند، توکن های غیرقابل معاوضه، بلاکچین، بازاریابی دیجیتال هوشمند و عامل های هوشمند فروش هوش مصنوعی می تواند اعتماد واطمینان را در بین کاربران افزایش داده و منجر به فروش موثر وسودآوری گردد. هدف پژوهش حاضر بررسی پیشایندها و پیامدهای هوشمندی فروش لوازم و تجهیزات ورزشی در متاورس است. روش : پژوهش حاضر از نوع کیفی است. بدین جهت از دو روش مرور سیستماتیک و داده بنیاد به صورت ترکیبی استفاده شد. جامعه آماری در روش داده بنیاد، خبرگان رشته های مدیریت بازرگانی، مدیریت اطلاعات و کامپیوتر بودند. حجم نمونه این جامعه با اشباع نظری به تعداد 13 نفر، با استفاده از نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی، به صورت ترکیبی مشخص شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار مکس کیودا 20 استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها در روش مرور نظام مند مطالعات کتابخانه ای، و در روش داده بنیاد، مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق با خبرگان بود. از معیار کیفی قابلیت اعتماد گوبا و لینکن و دو معیار کمّی کاپای کوهن و ضریب هولستی، برای سنجش روایی و پایایی تحقیق استفاده گردید. با توجه به اینکه ادبیات و پیشینه پژوهش مورد مطالعه جهت تکمیل الگوی پارادایمی، از غنای لازم برخوردار نبود، ابتدا با استفاده از روش مرور سیستماتیک و نظام مند، پیشایندها و پدیده مرکزی الگو شناسایی گردید. در ادامه تحقیق، برای شناسایی عوامل مداخله گر، عوامل زمینه ای، راهبردها و پیامدها از روش داده بنیاد، با بهره گیری از نظر خبرگان استفاده شد. در مجموع، تعداد 269 مقاله با توجه به موضوع تحقیق شناسایی شد که پس از غربال گری، 11 مقاله فارسی در فواصل زمانی 1399-1401 و 20 مقاله انگلیسی در بازه زمانی 2022-2023 از نظر موضوع و محتوا طبق نظر اساتید دانشگاهی، مناسب تشخیص داده شدند. پس از جستجوی مقالات فارسی و انگلیسی، عملیات غربال گری مقالات انجام شده و پس از مطالعه کامل مقالات به روش مرور سیستماتیک، مقوله های پیشایند و هوشمندی فروش، شناسایی شدند. در ادامه، با استفاده از روش داده بنیاد و براساس کدگذاری های باز، محوری و انتخابی، نسبت به تکمیل الگو اقدام شد. پس از طراحی سوالات پرسشنامه کیفی و تایید پرسشنامه توسط اساتید راهنما و مشاورین و برخی از خبرگان دانشگاهی، نسبت به جمع آوری داده ها اقدام گردید. برای افزایش روایی پژوهش در حین مصاحبه، به همراه یادداشت برداری، از دستگاه ضبط صوت نیز استفاده شد. پس از جمع آوری داده های کیفی طی کدگذاری باز، داده ها به بخش های مجزا خُرد شده و برای به دست آوردن رویه ها، مشابهت ها و تفاوت هایشان مورد بررسی قرار گرفتند. ابتدا در مرحله کدگذاری باز، مقوله ها شناسایی شدند. سپس در مرحله دوم تجزیه و تحلیل، از کدگذاری محوری استفاده شد. هدف این مرحله، برقراری رابطه بین مقوله های شناسایی شده در مرحله کدگذاری باز بود. این کدگذاری، به این دلیل محوری نامیده شد که کدگذاری حول محور یک مقوله رخ می دهد. در این مرحله، متغیر هوشمندی فروش، طبق روش مرور سیستماتیک تحت عنوان پدیده محوری در مرکز فرایند، مورد کاوش قرار داده شد و تلاش شد تا ارتباط سایر مقوله های تولید شده با آن مشخص گردد. یافته ها: نتایج بدست آمده به شناسایی 109 کدگذاری باز، 33 کد محوری و 6 کدگذاری گزینشی منجر شد. در نهایت، ارائه الگوی پارادایمی با عنوان هوشمندی فروش لوازم و تجهیزات ورزشی ارائه گردید. با استفاده از روش مرور سیستماتیک، مقوله های ریسک درک شده، انگیزه لذت جویانه، تعاملات جذاب، کاتالوگ سه بعدی واقعیت افزوده، محتوای دیجیتال واقعیت افزوده، تبلیغات دیجیتال واقعیت افزوده، اپلیکیشن های واقعیت افزوده، لید جنریشن واقعیت افزوده، برندینگ واقعیت مجازی، ری برندینگ واقعیت مجازی، توکن های غیرقابل معاوضه و قرارداد هوشمند فروش، به عنوان پیشایندهای موثر بر هوشمندی فروش، با تاثیرگذاری مثبت شناسایی شدند. با استفاده از روش داده بنیاد و نظر خبرگان، مقوله های بهبود متریک های دیجیتال مارکتینگ، محصولات دیجیتال، ارتقای شبکه اجتماعی، فرصت کارآفرینی مجازی، توسعه کسب وکار، پلتفرم محصول و بهبود تجاری سازی، به عنوان پیامدهای اجرای راهبرد شناسایی گردیدند. تاثیر راهبرد بر تمامی پیشایندها، مثبت ارزیابی گردید. با استفاده از روش داده بنیاد، مقوله های فراداده، فضای ابری، کلان داده، رایانش لبه ای، هوش مصنوعی بازاریابی دیجیتال و اینترنت اشیاء، به عنوان عوامل زمینه ای تاثیرگذار مثبت بر راهبرد شناسایی شدند مقوله های شکاف دیجیتالی، نقض حریم خصوصی، هک هویت، امنیت داده و اطلاعات، جرایم سایبری و ابهام قوانین و مقررات، به عنوان عوامل زمینه ای، با تاثیرگذاری منفی بر راهبرد شناسایی شدند. نتیجه گیری: براساس نتایج بدست آمده، 109 کدگذاری باز، 33 کد محوری و 6 کدگذاری گزینشی شناسایی شدند. همچنین الگوی پارادایمی با عنوان هوشمندی فروش لوازم و تجهیزات ورزشی ارائه شد.  
۶.

ارزیابی معماری وبگاه دانشگاه قم از منظر معماری اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: معماری اطلاعات وبگاه های دانشگاهی دانشگاه قم طراحی وب سایت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱ تعداد دانلود : ۵
هدف: هدف پژوهش حاضر، ارزیابی وبگاه دانشگاه قم براساس شاخص های معماری اطلاعات بود. بازبینی و ارزیابی منظم وب سایت ها از جنبه های ساختاری و محتوایی و به دنبال آن مشخص شدن نقاط قوت و ضعف آنها، راهبردی مناسب برای سیاست گذاری و تصمیم گیری به دست خواهد داد. روش: در این پژوهش، وبگاه دانشگاه قم به روش پیمایشی و با استفاده از سیاهه ارزیابی بهینه سازی شده توسط صدیقی (1400) در خردادماه 1402 بررسی شد. در این تحقیق چهار زیرسیستم سازماندهی، برچسب گذاری، پیمایش و جستجوی وبگاه، با توجه به سه جنبه اساسی معماری اطلاعات یعنی بافت، کاربر و محتوا مورد ارزیابی قرار گرفت. سوالات سیاهه ارزیابی در دو بخش با سوالات توصیفی و سوالات «بلی و خیر» با توجه به وجود یا عدم وجود ویژگی های مورد بررسی طراحی گردید. در نهایت سیاهه وارسی براساس شاخص ها و معیارهای ارزیابی در قالب جداولی تنظیم گردید و توسط محقق تکمیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که وبگاه دانشگاه قم در قسمت سازماندهی اطلاعات امتیاز 22 از امتیاز کل 37، در قسمت برچسب زنی امتیاز 30 از امتیاز کل 57، در قسمت پیمایش امتیاز 42 از امتیاز کل 78، و در قسمت جستجو امتیاز 5 از امتیاز کل 46 را کسب نموده است. بنابراین، وبگاه دانشگاه قم در مقایسه با حالت ایده آل در قسمت سازماندهی 64%، در قسمت برچسب زنی 45%، در بخش پیمایش 81%، و در زمینه جستجو 10% کسب نموده که در نتیجه در برچسب زنی وضعیت متوسط، در سازماندهی و پیمایش وضعیت خوب، و در نهایت وضعیت بسیار ضعیفی در بخش جستجو دارد. نتیجه گیری: وب سایت ها ابزار مناسبی جهت برقراری ارتباط بین سازمان ها و مخاطبان خود هستند. در این پژوهش نشان داده شد که در مولفه سیستم سازماندهی با وضعیت خوب، ضعف های وب سایت در طرح سازماندهی، بیشتر از نوع ساختار سازماندهی بود که طرح کلی سازماندهی وبگاه دانشگاه قم براساس چارت سازمانی است و نداشتن طرح سازماندهی الفبایی و عدم استفاده از طرح سازماندهی مخاطب محور و سازماندهی اجتماعی، ازجمله ضعف های آن در سازماندهی است. سیستم پیمایش وبگاه با اینکه به کاربر می گوید که در چه وبگاهی قرار دارد، اما به صورت مشخصی تمام سطوح پیمایش شده را نشان نمی دهد. سیستم پیمایش اصلی وبگاه باید به سیستم محلی مجهز گردد. سیستم جستجوی وبگاه باید برقرار شود. همچنین اضافه کردن سیستم پیشنهاددهنده به سیستم جستجوی وبگاه، ازجمله روش هایی است که می توان به کمک آن عملکرد سیستم جستجو را بهبود بخشید.  
۷.

ارائه شبکه پیچیده بدون مقیاس با الگوی ترکیب لایه ای زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی پردازش زبان طبیعی شبکه پیچیده مدل جهان کوچک الگوی ترکیب لایه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۶
هدف: پژوهش حاضر روشی را برای بررسی الگوهای ترکیب و ساختار توپولوژیکی زبان فارسی پیشنهاد کرده، و روش بهبودیافته متن فارسی را در قالب گراف شبکه همزمان در چارچوب نظریه شبکه پیچیده بررسی می کند. روش: یک مدل تهی با اندازه مشابه، با توجه به گراف تصادفی اردوش- رینی، برای مقایسه با شبکه فارسی تولید می شود. مقایسه براساس طول مسیر متوسط، ضریب خوشه بندی و سلسله مراتب هر دو شبکه است. از تجزیه و تحلیل این ویژگی های کلیدی، مشاهده می شود که گراف شبکه فارسی با شبکه تصادفی متفاوت است. طول مسیر متوسط کوچک تر و ضریب خوشه بندی بالا نیز تأثیر مدل جهانی کوچک را در زبان فارسی تأیید می کند. یافته ها:  برای اولین بار، متن فارسی با موفقیت به شبکه پیچیده تبدیل شد. یک مجموعه باز و بدون حاشیه بیش از دو میلیون کلمه، با استفاده از رویکرد جنگل تصادفی ساخته شده است. نتیجه گیری: شبکه حاصل طراحی شده، با مدل کیسه بایگرام شامل 3256 گره و 79705 لبه می باشد. علاوه بر این، برخلاف شبکه تصادفی که تنها یک جامعه وجود دارد، 12 اجتماع در شبکه فارسی شناسایی شده است. واقعیت های آماری نشان می دهد که شبکه فارسی یک شبکه بدون مقیاس با الگوی ترکیب لایه ای است.
۸.

الزامات توسعه شهرهای دانش بنیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه دانش بنیان شهرهای دانشی شهرهای دانش بنیان توسعه مدیریت دانش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱ تعداد دانلود : ۷
هدف: یکی از علل ناکامی در خصوص توسعه شهرهای دانش بنیان، درک ناقص از ابعاد و عوامل این نوع توسعه، همراه با ضعف اساسی در تعیین اولویت های راهبردی برنامه ها و تصمیمات تخصیص منابع می باشد. معرفی و تبیین الگوی توسعه دانش بنیان برای شهرها به صورت پویا و یکپارچه، یکی از دستاوردهای اصلی موضوع پژوهش حاضر می باشد که در آن ارکان توسعه دانش بنیان با رویکردی اثربخش و تاثیرگذار، با اتکاء بر اندیشه های متخصصان این حوزه تشریح و تبیین شده است. کاربرد دانش یکی از منابع کلیدی پایدار نمودن رشد و توسعه است و در مباحث رشد و توسعه کشورها، دانش به عنوان مزیت رقابتی برای مباحث اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به شمار می آید. بنابراین، توسعه شهرهای دانش بنیان، رویکردی است که کاربرد دانش و اطلاعات در آن اهمیت بالایی داشته و اقتصاد، تولید، اشتغال و رشد همه جانبه مبتنی بر آن شکل گرفته و سرمایه گذاری در حوزه های مرتبط با دانش، مورد توجه کشورهای توسعه یافته قرار گرفته است. این پژوهش با هدف شناسایی مولفه های توسعه شهرهای دانش بنیان انجام شده است. روش : واحد مطالعه این پژوهش شامل: متخصصین و کارشناسان مطلع نسبت به موضوع پژوهش می باشند که با روش نمونه گیری گلوله برفی یا زنجیره ای که یک روش نمونه گیری غیراحتمالی بوده، و برای مواقعی است که واحدهای مورد مطالعه به راحتی قابل شناسایی نباشند، انجام شده است. دلیل استفاده از این روش آن بود که واحدهای مورد مطالعه بسیار کمیاب بوده و بخش کوچکی از جامعه آماری را تشکیل می دادند. حجم نمونه با استفاده از نمونه گیری اشباعی یا قضاوتی (هدفمند) انتخاب شدند و محققین بعد از مصاحبه با 32 نفر، به اشباع نظری دست یافتند، اما برای اطمینان، مصاحبه را تا 38 نفر ادامه دادند. گردآوری داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شد. یافته ها: داده های به دست آمده از مصاحبه، در خصوص سوال اصلی پژوهش مبنی بر شناسایی ابعاد و مولفه های توسعه شهرهای دانش بنیان، بعد از مقوله بندی و کدگذاری، تحلیل مضمون شده و تعداد پنج مقوله برای توسعه شهرهای دانش بنیان استخراج شد که عبارتند از: اقتصاد دانش بنیان با پنج مولفه شامل: توسعه صنایع پیشرفته؛ نظام تشویقی و حمایتی؛ ایجاد بازار سرمایه دانشی؛ اقتصاد هوشمند؛ کسب وکارهای هوشمند؛ حکمرانی هوشمند با چهار مولفه شامل: ایجاد دولت توسعه گرا؛ آزادی های اطلاعاتی؛ توسعه دولت الکترونیکی؛ توسعه زیرساخت فناوری؛ جامعه دانش بنیان با چهار مولفه شامل: آگاهی های مدنی؛ مردم هوشمند؛ آموزش دانش بنیان؛ جامعه اطلاعاتی؛ ارتقای دانش مدیریت توسعه با چهار مولفه شامل: سازمان های دانش بنیان؛ توسعه شهرهای دانشی؛ توسعه پایدار؛ توسعه نظام فنی و اجرایی و سیاستگذاری دانش و فناوری با پنح مولفه شامل: تجاری سازی دانش؛ مراکز تحقیق و توسعه؛ ترویج علم و فناوری؛ نظام ملی نوآوری؛ توسعه مدیریت دانش. عوامل کلیدی موفقیت در ایجاد و توسعه شهرهای دانش بنیان شامل: توسعه مراکز تحقیق و توسعه و پارک های علم و فناوری؛ توجه به صنایع های تک؛ توجه به مدیریت دانش؛ تقویت سرمایه های انسانی دانشی؛ توسعه زیرساخت های فناوری؛ ایجاد الگوی ملی نوآوری؛ توسعه اقتصادهای هوشمند و دانش بنیان؛ توسعه زیرساخت حکمرانی هوشمند؛ توسعه کسب وکارهای شبکه ای می باشد. پیشنهاد می شود مدیران نسبت به، ایجاد قطب های دانش و فناوری؛ توسعه زیرساخت های فناوری؛ توسعه نظام های حمایتی؛ ایجاد و توسعه کارآفرینی دانش بنیان و مدیریت دانش بنیان، اقدامات لازم را انجام دهند. عوامل کلیدی موفقیت در ایجاد و توسعه شهرهای دانش بنیان شامل: توسعه مراکز تحقیق و توسعه؛ توسعه پارک های علم و فناوری؛ توجه به صنایع های تک (تکنولوژی بالا)؛ گسترش مدیریت دانش در امور مختلف؛ تقویت سرمایه های انسانی دانشی؛ گسترش و توسعه زیرساخت های فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی؛ ایجاد الگوی ملی نوآوری؛ توسعه شبکه های فنی و علمی ملی؛ توجه به توسعه زیرساخت لازم برای کسب وکارهای شبکه ای و هوشمند و موارد دیگر می باشد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که برای توسعه شهرهای دانش بنیان، توجه به مولفه های: مولفه های حکمرانی دانش و مدیریت آن، کارکنان متخصص دانشی، کسب وکارهای هوشمند؛ حکمرانی هوشمند و توسعه دولت توسعه گرا و ارتقای آزادی های اطلاعاتی؛ ایجاد جامعه دانش بنیان؛ ارتقای دانش مدیریت توسعه؛ تجاری سازی دانش؛ توسعه مدیریت دانش و ترویج علم و فناوری؛ و ایجاد بازارهای سرمایه دانشی، ضروری است.
۹.

تحلیل پیامدهای اینرسی دانشی در شرکت های دانش بنیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اینرسی دانشی شرکت های دانش بنیان سازمان های دانشی مدیریت دانش چابکی سازمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۳
هدف: اینرسی دانشی تداعی گر استفاده از رویه ها، دانش یا تجربه قبلی برای حل مسائل و مشکلات جدید است. به عبارتی آینده را همچون امروز در نظر می گیرد. در واقع فرد و سازمان به دانش و تجربه قبلی خود برای رهایی از شرایط بی سابقه و جدید اعتماد دارد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر تحلیل پیامدهای اینرسی دانشی در شرکت های دانش بنیان است. روش: پژوهش حاضر در زمره پژوهش های آمیخته (کیفی و کمّی) بوده که به صورت کیفی و کمّی و در پارادایم استقرایی- قیاسی قرار دارد. همچنین از لحاظ هدف،کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، اکتشافی است. با توجه به ماهیت پژوهش، جامعه آماری در بخش کیفی و کمّی، شامل خبرگان (مدیران شرکت های دانش بنیان استان لرستان و اساتید گروه مدیریت دانشگاه لرستان) هستند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، 14 نفر از آنها به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. بنابراین، براساس اصل کفایت نظری (وضعیتی که در آن هیچ داده و اطلاعات بیشتری یافت نشد که محقق پدیده مورد نظر را رشد دهد و دانش بیشتری کسب نماید)، تاسرحد اشباع، داده های مورد نیاز جمع آوری گردید. در بخش کیفی از رویکرد تحلیل مضمون، علاوه بر مطالعه مقاله، کتاب و... از مصاحبه نیمه ساختاریافته نیز بهره گرفته شد که روایی و پایایی آن به ترتیب با استفاده از ضریب CVR و آزمون کاپای- کوهن تأیید گردید. همچنین ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کمّی پرسشنامه دلفی فازی است که روایی و پایایی آن به ترتیب با استفاده از روایی محتوا و نرخ ناسازگاری تأیید شد. یافته ها: از آنجا که پژوهش حاضر دارای رویکردی آمیخته (کیفی و کمّی) است، نتایج حاصل در بخش کیفی نشان دهنده شناسایی پیامدهای اینرسی دانشی در شرکت های دانش بنیان است. نتایج این بخش بعد از تحلیل داده ها به کمک رویکرد کدگذاری (کدگذاری باز، محوری و انتخابی) و نرم افزار اطلس تی (atlas.T)، نشان دهنده شناسایی پانزده عامل به عنوان پیامدهای اینرسی دانشی در شرکت های دانش بینان است. همچنین در بخش کمّی پژوهش با استفاده از روش دلفی فازی، اولویت بندی پیامدهای اینرسی دانشی در شرکت های دانش بینان انجام شد که نتایج نشان می دهد فاش شدن راهبردهای سازمان، افزایش قابلیت پیش بینی حرکات سازمان، افزایش جمود و رکود فکری، از بین رفتن خلاقیت و نوآوری، مقاومت در برابر تغییر و کاهش عملکرد، کاهش یادگیری سازمانی و کاهش چابکی و انعطاف پذیری، به ترتیب مهم ترین پیامدهای اینرسی دانشی در شرکت های دانش بنیان هستند. نتیجه گیری: دانش یکی از اساسی ترین و مهمترین راهکارهای رقابت در هزاره جدید تلقی می گردد. هر چقدر سازمان دارای منابع بسیاری باشد، اما از دانش و علم روز بی بهره باشد، تمامی منابع آن راکد می ماند و عملاً قادر نخواند بود به نحو مطلوب از آنها استفاده نماید. دانش و بهره مندی از آن می تواند مسیر رشد و تعالی سازمان را تقویت نماید و موقعیت آن را در محیط رقابتی بهبود بخشد. به دیگر سخن، دانش، استفاده کارآمد و موثر از دیگر منابع را برای سازمان مشخص می سازد. به این ترتیب، حاکم شدن اینرسی دانشی باعث می شود که سازمان در کسب دانش جدید و یادگیری باز ماند و به نسخه ها و راهبردهای قدیمی در حل مسائل و مشکلات خود اکتفاء کند. به عبارتی، روزبه روز جمود و رکود فکری در سازمان بیشتر می شود. لازم به ذکر است که خلق ایده های جدید و بدیع در سازمان از بین می رود و دیگر روش ها و فنون آن برای مقابله با تهدیدات تکراری و در نهایت برای رقبا قابل پیش بینی است. از سوی دیگر، عارضه اینرسی دانشی قابلیت پاسخگویی سریع و استفاده موثر و کارآمد از فرصت های به وجود آمده در محیط را از سازمان سلب می نماید و چابکی و سرعت عمل را مخدوش می سازد.
۱۰.

چارچوب ارتقای مهارت های سواد اطلاعاتی برای کتابخانه های عمومی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سواد اطلاعاتی کتابخانه های عمومی نهاد کتابخانه های عمومی کشور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹ تعداد دانلود : ۸
هدف: سواد اطلاعاتی به مجموعه ای از مهارت های مورد نیاز برای حرکت هدفمند در جامعه اطلاعاتی تعبیر می شود. کتابخانه های عمومی به عنوان یکی از مجاری مهم و پرکاربردِ ارائه اطلاعات، نقش مشارکتیِ مهم و قابل توجهی در آموزش و ارتقای مهارت های سواد اطلاعاتی دارند. امروزه در عصر پساسواد و با همه گیر شدن رسانه های مبتنی بر فناوری های نوین دیجیتالی و با پشت سر گذاشتن مراحل سنّتی سواد و ظهور سوادهای نوپدید، مطالعات سواد اطلاعاتی نیز با گذر از مدل ها و استانداردها، حرکت های نوینی را به سوی ارائه چارچوب ها آغاز نموده است. این امر باعث شده تا رویکردهای قابل توجهی در مطالعات این حوزه، با توجه به انعطاف پذیری و شمول بیشتر چارچوب ها نسبت به استانداردها، حاصل شود. در هزاره سوم، سواد اطلاعاتی یک قابلیت مهم برای تمام افراد جامعه محسوب می شود و پیشرفت هر جامعه، در گرو میزان حرکت آن جامعه در جهت نیل به جامعه اطلاعاتی کارآمد است. بنابراین، نقش کتابخانه های عمومی به عنوان یکی از زیرساخت های جامعه اطلاعاتی و یک سیستم مشارکت کننده و استمراردهنده مهارت های سواد اطلاعاتی، بسیار پررنگ تر از گذشته است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر ارائه چارچوب ارتقای آموزش مهارت های سواد اطلاعاتی برای مخاطبان کتابخانه های عمومیِ وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور می باشد. روش: نوع پژوهش کاربردی است و در زمره مطالعات آمیخته جای دارد. جامعه پژوهش 4 عنوان چارچوب سواد اطلاعاتی و 18 نفر از متخصصان و خبرگان سواد اطلاعاتی کشور بودند. داده های پژوهش با تلفیق سه رویکرد تحلیل محتوای چارچوب های سواد اطلاعاتی، سه دور رفت و برگشت پنل دلفی خبرگان سواد اطلاعاتی و تکنیک دیمتل، گردآوری شده و با استفاده از نرم افزارهای اِن ویووا، اکسل، متلب و نسخه 8 ایکس مایند، تحلیل و ارائه شدند. یافته ها: اجزاء چارچوب پیشنهادی با 7 مؤلفه و 52 شاخص مشخص شد. بیشترین مقدار وزن نسبی و درجه اهمیت مربوط به دو مؤلفه «اشاعه اطلاعات» (482/10) و «ارزیابی اطلاعات» (712/9) بود و مؤلفه «ترکیب اطلاعات» (434/9) کمترین درجه اهمیت را نسبت به سایر مؤلفه ها کسب کرد. نتیجه گیری: چارچوب حاصل از این پژوهش می تواند در بهبود خلأ ناشی از فقدان برنامه ریزی های منسجم و اجرای مستمر آموزش مهارت های سواد اطلاعاتی در کتابخانه های عمومی و تحقق هدف ها و مأموریت های آموزشی نهاد کتابخانه های عمومی کشور مؤثر واقع شود. این چارچوب می تواند در سطوح خُردتر، در طراحی و تدوین میکرو مدل های بافتی سواد اطلاعاتی در انواع مختلف کتابخانه های عمومیِ وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی (منطقه ای، شهری، روستایی، سیار) نیز به کار گرفته شود. همچنین می تواند با جریان سازی علمی مناسب در این زمینه، در پر کردن شکاف های پژوهشی در حوزه سواد اطلاعاتی در بافت کتابخانه های عمومی کشور، و در مهارت افزایی به جامعه بزرگ مخاطبان این کتابخانه ها مؤثر واقع شود. بهره گیری از چارچوب های سواد اطلاعاتی به عنوان یک راهبرد عملی، در جهت آموزش و ارتقای مهارت های سواد اطلاعاتی در کتابخانه های عمومی، می تواند یکی از راهبردهای زمینه ساز توسعه پایدار اطلاعاتی جوامع به شمار آید.
۱۱.

مدل کارآفرینی آموزشی در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الگوی نظام مند کارآفرینی آموزشی نظریه داده بنیاد دانشگاه ها موسسات آموزش عالی ایران رشته آموزش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۳
هدف: یکی از ویژگی های بارز دانشگاه های موفق امروزی برخورداری از ویژگی های کارآفرینی است که خلاء موجود در این زمینه در نظام آموزش عالی ایران کاملاً محسوس و ملموس است. دانشگاه های کشور در حال حاضر با مشکلات عدیده ای همچون عدم اشتغال دانش آموختگان، فرار مغزها، مهارت آموزی کم دانشجویان، بی انگیزه شدن دانشجویان، افزایش کمّی دانشجو بدون توجه به کیفیت، و تعامل ضعیف بین صنعت و دانشگاه مواجه هستند، که می توان ریشه این مسائل را در پایین بودن میزان سرمایه گذاری و عدم توجه به ابعاد مختلف کارآفرینی، تمرکز بر آموختن دانش نظری به جای دانش علمی،کاربردی، عدم توجه به خلاقیت و توان ابتکاری یادگیرندگان جستجو کرد. نگاهی به سیاست های کلان کشور نیز نشان می دهد که مسئله کارآفرینی در نظام های آموزشی، همواره به عنوان یک دغدغه مورد توجه بوده است، اما در عمل شاهد کم توجهی دانشگاه ها به این مسئله بوده ایم. لذا پژوهش حاضر با هدف شناسایی عناصر مدل کارآفرینی آموزشی در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی ایران و ارائه یک مدل مفهومی انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی، از نظر داده ها، کیفی بر مبنای نظریه داده بنیاد نظام مند، و از نظر نحوه اجرا، اکتشافی بر مبنای رویکرد استقرایی می باشد. جامعه آماری متشکل از کارآفرینان آموزشی، سیاست گذاران کارآفرینی آموزشی و اساتید حوزه کارآفرینی از7 دانشگاه برتر کشور (دانشگاه های تربیت مدرس، تهران، صنعتی شریف، شهید بهشتی، فردوسی مشهد، صنعتی امیرکبیر، اهواز) بودند. به منظور انتخاب نمونه، از رویکرد آگاهانه هدفمند استفاده گردید و به شیوه گلوله برفی اقدام به نمونه گیری شد. انجام مصاحبه براساس مفاد شیوه نامه به مدت 30 تا 60 دقیقه انجام شد. نمونه گیری تا حد اشباع نظری انجام شده و نهایتاً با 15 نفر مصاحبه صورت گرفت. برای جمع آوی داده ها از روش کتابخانه ای (سندکاوی) و روش میدانی (مصاحبه) استفاده شد. به منظور تعیین اعتبار یافته ها از سه روش کثرت گرایی شامل بازآزمون روش انجام کار، آزمون قابلیت اطمینان بین کدگذاران و استفاده از مصاحبه شوندگان جدید، برای آزمون قابلیت اطمینان مدل استفاده شد. در نهایت برای تحلیل داده ها از فن کدگذاری نظری طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد. یافته ها: مدل کارآفرینی آموزشی در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی ایران دارای 108 مقوله فرعی (مفهوم) و 17 مقوله اصلی می باشد که مقوله محوری مدل، کارآفرینی آموزشی در دانشگاه های ایران است. عوامل زمینه ساز شامل آموزش، اعضای هیأت علمی و فرهنگ سازی؛ عوامل علّی شامل ویژگی های فردی، حمایت دولت و ساختار اقتصادی؛ عوامل مداخله گر شامل نظام آموزش عالی و کاربرد فناوری های نوین؛ راهبردها شامل بازتعریف رشته آموزش در دانشگاه، تجاری سازی آموزش، رهبری و مشاوره کارآفرینانه و سیاست گذاری پرورش دانشجو، و نهایتاً پیامدها شامل رشد و توسعه کشور، تحقق اهداف نظام آموزش عالی، رفاه اجتماعی، وپویایی اجتماعی بودند. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده بیانگر آن است که برای کارآفرینی آموزشی در دانشگاه ها، بایستی با یک دید کلان به موضوع نگریست و کل مدل بدست آمده را مدنظر داشت. نمی توان انتظار داشت کارآفرینی در دانشجویان افزایش یابد، ولی همه جنبه های بدست آمده را مورد مداقه قرار نداد. برخی عوامل تشکیل دهنده مدل مناسب کارآفرینی آموزشی در دانشگاه ها، زمینه ساز حادث شدن کارآفرینی آموزشی هستند، برخی بوجود آورنده آن بوده، و در این بین عواملی نیز مخل هستند، برای تحقق این موضوع باید راهبردهای اساسی شناسایی و پیاده سازی شوند تا نهایتاً با توجه به عوامل مختلف و اجرای راهبردها، پیامدها و نتایج مثبت کارآفرینی آموزشی بدست آید.  
۱۲.

واکاوی تجارب زیسته پژوهشگران در استفاده از شبکه های اجتماعی علمی: مطالعه پدیدار شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پژوهشگران پدیدارشناسی تجارب زیسته دانشگاه شهید مدنی آذربایجان شبکه های اجتماعی علمی آکادمیا لینکدین مندلی ریسرچ گیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹ تعداد دانلود : ۳
هدف: هدف این پژوهش واکاوی تجارب زیسته پژوهشگران دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در استفاده از شبکه های اجتماعی علمی است. روش شناسی: پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و به روش پدیدارشناسی تفسیری انجام شد. جامعه این پژوهش اعضای هیات علمی دانشگاه بودند و 20 نفر به صورت نمونه گیری هدفمند ملاک مدار انتخاب و تجربیات آن ها اخذ شد. مصاحبه ها به صورت نیمه ساختاریافته انجام شد و تا مرحله اشباع نظری ادامه یافت. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش از تجارب زیسته پژوهشگران 349 کد استخراج و در 180 واحد معنایی و 29 مقوله قرار گرفت. در نهایت از 29 مقوله، چهار تم استخراج گردید. تم ها عبارتند از نحوه آشنایی پژوهشگران با شبکه های اجتماعی علمی، زمینه ها و دلایل استفاده از شبکه های اجتماعی، قابلیت های شبکه های علمی و موانع و چالش های شبکه های علمی. نتیجه گیری: قابلیت ها و امکانات فراهم شده در شبکه های اجتماعی علمی دلیل استفاده از این شبکه ها است. آشنایی بیشتر پژوهشگران با این قابلیت ها، تقویت و رفع کاستی های این شبکه ها منجر به استفاده بیشتر از این فضای آنلاین جامعه علمی خواهد شد
۱۳.

شناسایی مولفه های هوش مصنوعی در پیاده سازی مدیریت دانش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دانش مدیریت دانش پیاده سازی مدیریت دانش هوش مصنوعی کاربرد هوش مصنوعی مؤلفه های هوش مصنوعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱ تعداد دانلود : ۱۱
هدف: مدیریت دانش به مجموعه ای از فرایندها گفته می شود که داده ها و اطلاعات سازمان را به دانشی ارزشمند تبدیل می نمایند. برای پیاده-سازی موفقیت آمیز مدیریت دانش در سازمان ها عوامل متعددی موثر هستند که هوش مصنوعی یکی از این عوامل می باشد. پژوهش حاضر به منظور شناسایی مؤلفه های هوش مصنوعی در پیاده سازی مدیریت دانش صورت گرفته است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات جزو تحقیقات کتابخانه ای است که از تکنیک های میدانی نیز استفاده شده است. این پژوهش از نظر روش، جزو پژوهش های توصیفی – ترکیبی است که از طریق پیمایش دلفی و تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 40 نفر اساتید رشته علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه های دولتی تهران و دانشجویان مقطع دکتری است که از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آماره های توصیفی (میانگین و درصد) و همچنین به منظور تحلیل داده های آماری از نرم افزار spss 25 استفاده شد. یافته ها: یافته های به دست آمده در پژوهش حاضر نشان داد که مؤلفه های هوش مصنوعی شامل مؤلفه عملکرد هوش مصنوعی که شامل 6 گویه که مهم ترین گویه، گویه ی تشخیص الگو و بازنشانی الگو برای پاسخگویی به مسائل براساس دانش قبلی؛ مؤلفه امکانات سخت افزاری و نرم افزاری شامل 14 گویه که مهمترین گویه، گویه ها ی امکانات برقراری ارتباط و گفتگو برخط (آنلاین) و نرم افزاری نوشتاری؛ مؤلفه نگرش افراد سازمان شامل 6 گویه که مهمترین گویه، گویه ی نقش مهم عامل انگیزه در پیشرفت افراد در کار با رایانه؛ مؤلفه سنجش میزان مهارت افراد سازمان شامل 13 گویه که مهمترین گویه، آشنایی با نرم افزارهای آفیس؛ مؤلفه عوامل اقتصادی دارای 7 گویه که مترنی آن گویه ی هزینه تجهیز سازمان به سخت افزارها ، مؤلفه عوامل فرهنگی شامل 6 گویه که مهمترین گویه، اعتماد؛ مؤلفه فناوری اطلاعات شامل 7 گویه که مهمترین گویه ها ، امنیت و بهینه سازی و گویه خودکارسازی فرآیندها؛ مؤلفه محتوای دانشی شامل 2 گویه که مهمترین گویه های دانش های آشکار و نهان؛ مؤلفه زیرساخت سازمانیشامل 7 گویه که مهمترین گویه، پهنای باند متناسب با شبکه؛ مؤلفه دستورالعمل و بخشنامه ها دارای 2 گویه که مهمترین آن، گویه بخشنامه های مبنی بر هوشمندسازی سازمان؛ مؤلفه سیستم های یکپارچه که شامل 3 گویه و مهمترین گویه، گویه همکاری و تعامل علمی و آموزشی با سایر سازمان های هوشمند؛ مؤلفه فرآیندهای مدیریتی و مدیران ارشد شامل 6 گویه که مهمترین آنها، گویه های تنظیم اولویت های استراتژیک برای مدیریت دانش، ایجاد یک مخزن دانش، و مدیریت نوآوری؛ مؤلفه مزایا و کاربردهای هوش مصنوعی شامل 13 گویه که مهمترین گویه ها، گویه های تسهیل به اشتراک گذاری و بازیابی دانش، سهولت انتقال دانش؛ مؤلفه پردازش تصویر شامل 3 گویه که مهمترین ان نویسه خوان نوری؛ مؤلفه پردازش متن شامل 15 گویه که مهمترین انها، گویه های استخراج کلمات کلیدی و گروه بندی متون مشابه؛ مؤلفه پردازش گفتار شامل 3 گویه و مهمترین گویه گدیه ی مترجم های صوتی؛ و در نهایت مؤلفه اهداف به کارگیری هوش مصنوعی که شامل 13 گویه و مهمترین گویه ها گویه های انتقال مهارت ها و دانش کارکنان زبده و اندیشمند به سیستم های خبره و ارتقا توانایی ها و قابلیت های فردی و تربیت نیروی انسانی متفکر از نظر خبرگان (اعضای پنل دلفی) شناسایی شدند. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده در این پژوهش نشانگر آن است که به کارگیری هوش مصنوعی در پیاده سازی مدیریت دانش می تواند نقش موثری را داشته باشد و همچنین هوش مصنوعی باعث تسهیل امر اشتراک و انتقال دانش و همچنین تسریع فرایند بازیابی می شود. با تمرکز بر این مؤلفه های شناسایی شده هوش مصنوعی و به کارگیری و تمرکز بر آن ها می توان در پیشروی و پیاده سازی موفق مدیریت دانش در سازمان ها اقدام کرد.
۱۴.

اثرات سرپرستی توهین آمیز بر اشتراک گذاری و پنهان سازی دانش در دانشگاه: مطالعه ای درباره ارتباط اخلاق کار اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سرپرستی توهین آمیز اشتراک گذاری دانش پنهان سازی دانش اخلاق کار اسلامی دانشگاه دولتی دانشگاه آزاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۶
هدف پژوهش حاضر تعیین اثرات سرپرستی توهین آمیز بر اشتراک گذاری و پنهان سازی دانش با نقش میانجی اخلاق کار اسلامی است، پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان دانشگاه های استان چهارمحال و بختیاری بودند، که تعداد آن ها 2255 نفر است، با توجه به حجم هر منطقه با استفاده از فرمول کوکران 660 نفر حجم نمونه انتخاب گردید و افراد نمونه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم هر طبقه نتخاب شدند و تجزیه و تحلیل داده ها در سطح استنباطی مشتمل بر مدل سازی معادلات ساختاری انجام گرفتو تجزیه و تحلیل داده ها به کمک معادلات ساختاری در نرم افزار وارپ انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد سرپرستی توهین آمیز از طریق اخلاق کار اسلامی بر اشتراک گذاری دانش تاثیر منفی و معناداری دارد که ضریب این تاثیر 22/0 -است و سرپرستی توهین آمیز از طریق اخلاق کار اسلامی بر پنهان سازی دانش تاثیر مثبت و معناداری دارد که ضریب این تاثیر 11/0 استهدف پژوهش حاضر تعیین اثرات سرپرستی توهین آمیز بر اشتراک گذاری و پنهان سازی دانش با نقش میانجی اخلاق کار اسلامی است، پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان دانشگاه های استان چهارمحال و بختیاری بودند، که تعداد آن ها 2255 نفر است، با توجه به حجم هر منطقه با استفاده از فرمول کوکران 660 نفر حجم نمونه انتخاب گردید و افراد نمونه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم هر طبقه نتخاب شدند و تجزیه و تحلیل داده ها در سطح استنباطی مشتمل بر مدل سازی معادلات ساختاری انجام گرفتو تجزیه و تحلیل داده ها به کمک معادلات ساختاری در نرم افزار وارپ انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد سرپرستی توهین آمیز از طریق اخلاق کار اسلامی بر اشتراک گذاری دانش تاثیر منفی و معناداری دارد که ضریب این تاثیر 22/0 -است و سرپرستی توهین آمیز از طریق اخلاق کار اسلامی بر پنهان سازی دانش تاثیر مثبت و معناداری دارد که ضریب این تاثیر 11/0 استهدف پژوهش حاضر تعیین اثرات سرپرستی توهین آمیز بر اشتراک گذاری و پنهان سازی دانش با نقش میانجی اخلاق کار اسلامی است، پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان دانشگاه های استان چهارمحال و بختیاری بودند، که تعداد آن ها 2255 نفر است، با توجه به حجم هر منطقه با استفاده از فرمول کوکران 660 نفر حجم نمونه انتخاب گردید و افراد نمونه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم هر طبقه نتخاب شدند و تجزیه و تحلیل داده ها در سطح استنباطی مشتمل بر مدل سازی معادلات ساختاری انجام گرفتو تجزیه و تحلیل داده ها به کمک معادلات ساختاری در نرم افزار وارپ انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد سرپرستی توهین آمیز از طریق اخلاق کار اسلامی بر اشتراک گذاری دانش تاثیر منفی و معناداری دارد که ضریب این تاثیر 22/0 -است و سرپرستی توهین آمیز از طریق اخلاق کار اسلامی بر پنهان سازی دانش تاثیر مثبت و معناداری دارد که ضریب این تاثیر 11/0 است
۱۵.

طراحی مدل روابط علّی شاخص های زنجیره تأمین لارج با استفاده از روش دیمتل سلسله مراتبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پاردایم های مدیریت زنجیره تأمین زنجیره تأمین لارج کسب مزیت رقابتی دیمتل سلسله مراتبی تعیین روابط علّی صنعت فولاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹ تعداد دانلود : ۶
هدف: برای رقابت در محیط جهانی، استفاده هم زمان از چهار پارادایم ناب، چابک، تاب آور و سبز که هریک مزایایی را برای مدیریت زنجیره تأمین به همراه دارند، می تواند موجب دستیابی به مزیت رقابتی برای سازمان ها گردد. اما باید توجه داشت که به دلیل وجود اشتراکات و تضادهایی که این پارادایم ها با هم دارند، ادغام همزمان اقدامات(شاخص های) آنها در فرآیندهای زنجیره تأمین، چالش های مدیریتی قابل توجهی در این زمینه ایجاد خواهد کرد. هر چند این موضوع در برخی تحقیقات مورد توجه قرار گرفته است، اما همچنان شکاف های پژوهشی در آن قابل ردیابی است. لذا هدف پژوهش حاضر، تحلیل روابط علّی میان مجموعه شاخص ها به عنوان مبنایی جهت برنامه ریزی مناسب و بکارگیری مرحله به مرحله آنها می باشد. روش شناسی پژوهش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی بوده و از نظر هدف نیز کاربردی می باشد. جامعه پژوهش، کارشناسان و مدیران صنعت فولاد آلیاژی ایران-یزد در بخش های مرتبط با پژوهش در سال 1401-1400 هستند که از این میان خبرگان پژوهش با استفاده از نمونه گیری هدفمند قضاوتی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل دو پرسشنامه محقق ساخته است. پرسشنامه اول جهت تأیید شاخص ها و پرسشنامه دوم (پرسشنامه روش دیمتل سلسله مراتبی)، برای تعیین روابط علّی میان شاخص ها مورد استفاده قرار گرفت. برای بررسی روایی ابزار گردآوری داده ها نیز از شیوه روایی محتوا بهره گیری شد. جهت تکمیل پرسشنامه روش دیمتل سلسله مراتبی، از خبرگان خواسته شد تا جداول مقایسات را برای دسته ها و همچنین شاخص های هر دسته براساس شدت اثرگذاری هریک از عوامل، به صورت زوجی و براساس طیف لیکرت پنج تایی تعیین کنند. در ادامه جهت تحلیل داده ها از تکنیک دیمتل سلسله مراتبی استفاده شد که روشی جدید بوده و توسعه یافته دیمتل کلاسیک است. این تکنیک تعداد مقایسات زوجی در مسائل با تعداد عوامل زیاد را با درنظر گرفتن ساختار سلسله مراتبی میان آنها کاهش می دهد. در این تکنیک جداول مقایسات با یکدیگر تلفیق شده و سوپر ماتریس تأثیر مستقیم بدست آمده و مبنای تحلیل ها قرار می گیرد. یافته ها: ابتدا شاخص های چهار پارادایم ناب، چابک، تاب آور و سبز از طریق مرور پیشینه پژوهش شناسایی شده و براساس دسته بندی انجام شده در تحقیقات پیشین، در 10 بُعد دسته بندی شدند. سپس روابط علّی میان این شاخص ها با استفاده از روش دیمتل سلسله مراتبی بررسی شد. از میان مجموعه شاخص ها، تعداد 18 شاخص در دسته علت ها و بقیه شاخص ها در دسته معلول ها قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که شاخص های بُعد دانش و تکنولوژی تأثیرگذارترین شاخص ها برای رسیدن به اجرای همزمان این چهار پارادایم هستند؛ که بیانگر توجه روزافزون و انکارناپذیر فرآیندهای سازمانی و تولیدی به دانش و تکنولوژی می باشد. براساس نتایج پژوهش، شاخص گنجاندن استراتژی در فناوری مهم ترین و همچنین تأثیرگذارترین شاخص بوده و رضایت مشتری تأثیرپذیرترین شاخص می باشد. از نظر اهمیت، پس از شاخص لحاظ کردن فناوری در استراتژی، شاخص مدیریت تأمین کنندگان و مشارکت با آنها در جایگاه دوم قرار می گیرد. از نظر تأثیرگذاری نیز شاخص فناوری اطلاعات سبز رتبه دوم را به خود اختصاص داده است؛ که این امر علاوه بر بیان اهمیت توجه به فناوری اطلاعات، اهمیت در نظر داشتن ملاحظات زیست محیطی را نیز نشان می دهد. رضایتمندی مشتری تأثیرپذیرترین شاخص درمجموعه شاخص های مربوط به زنجیره تأمین لارج بوده و از بسیاری از شاخص های دیگر تأثیر می پذیرد و از نظر اهمیت نیز در جایگاه هفتم قرار دارد. پس از آن ارائه محصولات جدید و کیفیت محصول در رتبه های بعدی تأثیرپذیری قرار دارند. نتیجه گیری: تعیین روابط علّی میان شاخص های زنجیره تأمین لارج، به مدیران کمک می کند تا باتوجه به اشتراکات و تضادهایی که در اصول و عملکرد شاخص های این چهار پارادایم وجود دارد، منابع محدود مالی، زمانی و انسانی خود را به پیاده سازی شاخص های دارای اولویت اختصاص داده و برنامه ریزی مناسبی جهت پیاده سازی دیگر شاخص ها داشته باشند. همچنین استفاده از تکنیک جدید دیمتل سلسله مراتبی، موجب آشنایی بیشتر پژوهشگران با این روش، جهت تحلیل روابط علّی میان عوامل، در مسائل دارای عوامل زیاد می گردد.
۱۶.

مرور نظام مند کیفیت داده در فرایندکاوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سامانه های اطلاعاتی مدیریت فرایندهای کسب وکار فرایندکاوی کیفیت داده گزارش رویداد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۶
هدف: فرایندکاوی ارتباط میان دو زمینه داده کاوی و یادگیری ماشین، با رویکردهای مدیریت فرایند کسب وکار را فراهم می سازد. یک فرایند کسب وکار ترتیبی از فعالیت های مستقل و به هم مرتبط است، که در هنگام انجام هر کدام از فعالیت های پیش بینی شده، از یک یا چند منبع (شامل زمان، افراد، هزینه و ...) برای تبدیل ورودی ها (داده، مواد و ...) به خروجی های مورد نیاز استفاده می کند. با استفاده از روش های فرایندکاوی می توان رفتار حقیقی سازمان ها شامل عملکرد افراد، بخش ها و منابع را بررسی نمود. نتایج حاصل از فرایندکاوی که به صورت معمول شامل مدل های فرایند کسب وکار است را می توان با مستندات و الزامات سازمان ها مقایسه کرد. بدین سان امکان بررسی، نظارت و بهبود فرایندها امکان پذیر خواهد شد. مبنای عمل روش های فرایندکاوی براساس نگاره های رویداد ذخیره شده در سامانه های اطلاعاتی است. استفاده از فرایندکاوی بدون وجود داده های ورودی باکیفیت، به یافته هایی باورپذیر در مورد فرایندهای کسب وکار یک سازمان منجر نخواهد شد. از این رو در سال های گذشته ارزیابی و افزایش کیفیت داده های ورودی به روش های فرایندکاوی، مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر شناخت و گروه بندی مهم ترین مشکلات کیفیت داده و بازشناخت رویکردهای ارائه شده برای حل این چالش در فرایندکاوی است. روش : روش مورد استفاده در این پژوهش از نوع مرور نظام مند بوده که با هدف واکاوی همه شواهد معتبر، برای پاسخگویی به سوالات پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. در این مطالعه به بررسی و کاوش 102 مطالعه دانشگاهی در بین سال های 2007 تا 2021 میلادی پرداخته شده است که شامل پژوهش های انتشار یافته در همایش ها، مجلات و همچنین تعدادی پایان نامه می باشند. بدین منظور از یک روش پژوهش نظا م مند سه بخشی استفاده شده است. در بخش اول که شامل تعریف پژوهش بوده، ابتدا زمینه پژوهش تعریف شده و سپس اهداف و پرسش های پژوهش مشخص شده اند. در گام نهایی این بخش، دامنه پژوهش تعیین گردیده است. در بخش دوم، روش شناسی پژوهش معین شده و معیارهایی برای وارد کردن مطالعات یافت شده به فرایند بررسی نهایی، مشخص شده اند. سپس این مطالعات از لحاظ ارجاعات مورد بررسی قرار گرفته و در پایان دسته بندی شده اند. در بخش سوم که به ارزیابی پژوهش های جمع آوری شده اختصاص یافته است، پژوهش های نهایی مطالعه شده و سپس بر مبنای کاوش آن ها، یافته ها و نتایج حاصل تعیین گردیده اند. با بررسی جامع پژوهش های گردآوری شده، داده ها و شواهد مهم استخراج گردیده و جداول و نمودارهای مورد نیاز نیز رسم شده اند. یافته ها: براساس بررسی پژوهش های انجام شده، توجه به چالش های کیفیت داده در فرایندکاوی در سال های اخیر افزایش یافته است. بیشترین حجم از مطالعات در سال های 2019 و 2020 میلادی منتشر شده اند. همچنین مشخص شد که بیشتر مقالات به ترتیب در سه پایگاه علمی Springer، IEEE و Elsevier انتشار یافته اند. 51 درصد از مطالعات مورد بررسی در همایش ها و کنفرانس های معتبر ارائه شده اند. 36 درصد از پژوهش ها در مجلات معتبر علمی انتشار یافته و 13 درصد از مطالعات از طریق پایان نامه ها و گزارشات دانشگاهی انعکاس یافته اند. برآیندهای حاصل از مطالعه مقالات منتخب نشان داد که 20 مشکل کیفیت داده که می توانند در داده های ورودی پدید آیند، در ادبیات مورد کنکاش قرار گرفته اند. این چالش ها در پنج سطح مسیر فرایند، رویداد، مورد، فعالیت و برچسب زمانی طبقه بندی شده و چهار رویکرد بنیادین که برای ارزیابی و حل چالش های کیفیت داده در فرایندکاوی به کار گرفته شده اند، مشخص گردیدند که شامل: چارچوب های ارزیابی کیفیت داده، پیش پردازش، کشف ناهنجاری، و ترمیم می باشند. یافته ها نشان می دهد که روش های پیش پردازش که هدف آن ها حذف رفتارهای آشفته و کم تکرار از داده های ورودی است، بیشتر از دیگر رویکردها مورد توجه واقع شده اند. همچنین در سال های اخیر کشف ناهنجاری و بازسازی رویدادهای گمشده به جستاری جذاب در زمینه فرایندکاوی تبدیل شده اند. یکی دیگر از نتایج مهم، بررسی مطالعات مربوط به زمینه کیفیت داده در فرایندکاوی، استفاده از حجم وسیعی از رویکردها و روش ها برای حل چالش های کیفیت داده است. بررسی ها نشان داد که استفاده از شبکه های پتری، نقش پر رنگی در همه پژوهش های منتخب به عنوان یک رهیافت ریاضی مد نظر پژوهشگران داشته است. نتیجه گیری: داده های مورد نیاز روش های فرایندکاوی می تواند از مکان های مختلفی به دست آید. یکی از مزایای بزرگ فرایندکاوی این است که مختص به یک نوع سامانه خاص نیست. هر سامانه مبتنی بر گردش کار، فروش بلیط، مدیریت منابع ، پایگاه و انبارهای داده، سامانه های قدیمی و حتی داده هایی که به صورت دستی جمع آوری شده اند، تا زمانی که با استفاده از ویژگی های شناسه مورد، فعالیت و برچسب زمانی قابل تفکیک باشند، قابل تجزیه و تحلیل هستند. اما در مسائل دنیای واقعی، بیشتر داده ها برای اهداف فرایندکاوی جمع آوری نشده اند یا مناسب استفاده برای تحلیل های فرایندکاوی نیستند. به خصوص داده هایی که به صورت دستی ثبت شده اند یا داده هایی که در بین سامانه های جزیره ای مختلف پراکنده شده اند، می توانند حاوی خطا باشند. با وجود تلاش های مناسب برای بهبود کیفیت داده های ورودی در فرایندکاوی، همچنان توسعه چارچوب ها و روش های کارآمد با هدف شناسایی، ارزیابی و حل چالش های کیفیت داده در فرایندهای کسب وکار واقعی که بیشتر اوقات از حجم و پیچیدگی بالایی برخوردارند، پیشنهاد می گردد. نتایج این پژوهش می تواند به عنوان دورنمایی جدید برای پژوهشگران و متخصصان علم داده و تحلیل گران کسب وکار مورد استفاده قرار گیرد.  

آرشیو

آرشیو شماره‌ها:
۳۹