علوم و فنون مدیریت اطلاعات

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی  ظرفیت ساختاری بلاک چین در بستر اینترنت اشیاء برای ارتقای اعتماد و دسترس پذیری ذینفعان زنجیره تأمین به اطلاعات و دانش تبادلی است. روش شناسی: این پژوهش با روش کتابخانه ای و با مرور نوشتارهای مختلف مربوط به حوزه ی بلاک چین انجام شده است.  یافته ها: نتایج نشان داد، بلاک چین ظرفیت پاسخ به چالش های جدی مدیریت اطلاعات در زنجیره تامین را دارد. نتیجه گیری: بهبود ساختاری امنیت اطلاعات موجب تقلیل کنترل های دست و پا گیر شده و دسترسی به اطلاعات تسهیل خواهد شد. همچنین برخورداری از داده و اطلاعات با قابلیت اعتماد بالا دانش قابل اعتمادتری فراهم خواهد کرد. اصالت/ ارزش: این مقاله چارچوبی جدید برای مدیریت اطلاعات زنجیره تأمین با ساختار بلاک چینی در بستر اینترنت اشیاء ارائه نموده است. چارچوب جدید نشان می دهد، چگونه ساختار بلاک چین می تواند در ردیابی رخدادها، سرعت مبادله اطلاعات، امنیت داده های اشتراکی و بهره گیری از هوش ماشین در أخذ تصمیمات زنجیره تامین کمک کند . در نتیجه مدیریت صحیح اطلاعات با ساختار جدید شفافیت، صحت، سرعت، امنیت، دسترسی به اطلاعات و اعتبارسنجی داده ها بهتر شده و کارائی  زنجیره تامین ارتقاء خواهد یافت.     <br clear="all" />        

هدف: بررسی میزان توجه ناشران علم اطلاعات و دانش شناسی به آمیخته های بازاریابی و مقایسه آن، با میزان توجه ناشران برگزیده به عوامل مورد بررسی می باشد. روش:پژوهش حاضر پیمایشی بوده و جامعه آماری کلیه ناشرانی است که به طور تخصصی، کتاب های رشته علم اطلاعات و دانش شناسی را منتشر می کنند. در میان ناشران رشته های دیگر، ناشرانی که در بین مخاطبان و مشتریان خود بیشترین محبوبیت را دارند، انتخاب شدند و بحث دولتی و غیردولتی بودن ناشر مدنظر نبوده است. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که علاوه بر توزیع در میان کارکنان مؤسسات انتشاراتی مدنظر، در میان نویسندگانی که بیشترین همکاری را طی سال های اخیر با ناشران مذکور داشته اند نیز توزیع گردید. برای انجام محاسبات آماری، از نرم افزار  SPSSو آزمون آماری تحلیل واریانس، تی مستقل و تی تک نمونه ای، آزمون تعقیبی دانکن استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان می دهد در رابطه با مولفه های توزیع، قیمت گذاری، ترویج، محصول، شواهد فیزیکی و پرسنل، نشر کتابدار، در ارتباط با فرآیند ناشران، نشر چاپار از بقیه ناشران برتر بوده اند. در بخش ناشران برگزیده در ارتباط با مولفه های توزیع و قیمت گذاری، انتشارات سمت، در بخش ترویج، انتشارات امیرکبیر و در ارتباط با مولفه های محصول، شواهد فیزیکی، فرآیند و پرسنل نیز انتشارات تیمورزاده عملکرد بهتری داشته اند. نتیجه گیری: ناشران رشته علم اطلاعات و دانش شناسی، توجه کمتری به عناصر آمیخته بازاریابی، نسبت به ناشران برگزیده دارند.

هدف: امروزه استفاده از اینترنت و فضای مجازی در میان همه گروه های اجتماعی از جذابیت خاصی بر خوردار است و بر ارزش ها، نگرش ها و هویت فرهنگی، اجتماعی تاثیر می گذارد و پیامدها و آثار نامطلوبی را نیز به همراه می آورد. هدف مقاله حاضر تعیین رابطه چندگانه بین اعتیاد اینترنتی و سلامت روانی و معنوی دانشجویان دانشگاه قم است. روش شناسی: نوع پژوهش توصیفی، همبستگی چندمتغیره است. جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاه قم و روش نمونه گیری طبقه ای- تصادفی است. اطلاعات از طریق سه پرسشنامه اعتیاد اینترنتی و سلامت روانی و معنوی جمع آوری و روایی و پایایی آنها محاسبه گردید. یافته ها: بین اعتیاد اینترنتی (مشکلات اجتماعی، فقدان کنترل، استفاده بیش از حد از چت روم، بی توجهی به وظایف شغلی و تحصیلی) و سلامت روانی(جسمانی سازی، اضطراب و بی خوابی، عملکرد اجتماعی ضعیف و افسردگی) با سلامت معنوی دانشجویان رابطه چندگانه و معناداری وجود دارد. نتایج: بهره وری دانشجویان در استفاده بیش از حد از اینترنت، پایین می آید، آنها حتی در صورت کناره گیری از اینترنت، دچار علائم اختلال می شوند. در واقع آنها ممکن است دچار اختلالات روحی مثل احساس تنهایی، افسردگی و از دست دادن معنا در زندگی شوند و نتایج زیانباری برای جامعه و دانشگاه بدنبال داشته باشد.  

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی وضعیت نرم افزارهای کتابخانه ای درون سازمانی از لحاظ مدیریت ورود اطلاعات از دیدگاه کتابداران است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است و از روش پژوهش پیمایشی ارزیابانه برای اجرای آن استفاده شده است. روش گردآوری داده ها، ارزیابی با استفاده از سیاهه وارسی است. جامعه پژوهش شامل 23 نرم افزار کتابخانه ای درون سازمانی شناسایی شده در پژوهش حبیبی و دیگران (1397) است، که از این بین پنج نرم افزار کتابخانه ای درون سازمانی، براساس معیارهای فعال بودن، محدوده پوشش و همسنگ بودن نرم افزارها (نرم افزار کتابخانه ای دانشگاهی)، جهت ارزیابی انتخاب و سپس کتابدارانی که در بخش ورود اطلاعات این نرم افزارها مشغول به کار بودند، به تعداد 65 نفر از کتابداران کتابخانه دانشگاه های وابسته به وزارت علوم (دانشگاه تهران، شریف، شهید بهشتی، مالک اشتر، فردوسی) جهت تکمیل سیاهه وارسی انتخاب شدند، که به دلیل محدود بودن، نمونه گیری به روش سرشماری انجام شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که در مجموع میزان مطلوبیت نرم افزار کتابخانه ای دانشگاه تهران، پند (شهید بهشتی)، ماوا (مالک اشتر)، سیماد (فردوسی مشهد)، پروان (شریف)  به لحاظ مدیریت اطلاعات براساس دیدگاه کتابداران،  در نرم افزار پند 26/18 درصد، نرم افزار سیماد 04/48 درصد، نرم افزار پروان 71/17 درصد، نرم افزار تهران 90/22 درصد، نرم افزار ماوا 53 /46 درصد است. از بین سه شاخص مورد بررسی (پایگاه کتابشناختی، پایگاه مستند، پایگاه موجودی)، کتابداران بیشترین میزان رضایت را از مولفه های مربوط به شاخص پایگاه موجودی کسب نمودند. به جز نرم افزار پروان که با 5/23 درصد، بیشترین امتیاز را از قسمت پایگاه کتابشناختی  و کمترین میزان رضایت را در قسمت مولفه های مربوط به شاخص پایگاه مستند به دست آورد، نرم افزار پند و سیماد با 17/2 درصد، نرم افزار پروان با صفر درصد، نرم افزار تهران با 56/14 درصد و نرم افزار ماوا با 29/32 درصد کمترین امتیاز را کسب نمودند. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان داد که در مجموع میزان مطلوبیت نرم افزارهای کتابخانه ای مورد بررسی به لحاظ مدیریت ورود اطلاعات زیر پنجاه درصد است. بنابراین، نظرسنجی از کتابداران نشان داد که نرم افزارهای تدوین شده در این بخش ضعیف عمل کرده اند و هنوز بدیهیات در نرم افزارهای کتابخانه ای طراحی شده درون سازمانی حل نشده است. همانطور که یافته ها نشان داد از 5 نرم افزار فعال بررسی شده، در بخش مستندسازی، که برای کتابخانه ها یک اصل و استانداردی غیرقابل کنار گذاشتن است، این نرم افزارها به این قسمت توجهی نکرده اند. همچنین در قسمت پایگاه اطلاعات کتابشناختی، در بخش های ورود اطلاعات، انعطاف پذیری صفحه ورود اطلاعات، داشتن راهنمای فوری هنگام ورود اطلاعات و داشتن فیلدهای کافی و غیره دچار ضعف هستند. نکته مهمی که در همه نرم افزارهای درون سازمانی توجه را جلب می کند این است که این نرم افزارها از بعد فراداده های استاندارد کتابخانه ای حتی در استانداردهای کهنه شده ای مانند مارک هم ضعف دارند. با توجه به اینکه هرچه محیط ورود اطلاعات درست و نزدیک تر به استانداردهای حوزه کتابداری و علوم اطلاعات طراحی شود (نه صرفا استانداردهای نرم افزاری)، گردش اطلاعات و جستجو را آسانتر می کند، بنابراین، لازم است طراحان در تدوین این قسمت توجه بیشتری نمایند.    

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان تطابق مدل ذهنی دانشجویان با سامانه یادگیری الکترونیک ال. ام. اس.دانشگاه شهید بهشتی تهران است.  روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوری داده ها از نوع پژوهش های پیمایشی است. جامعه پژوهش حاضر شامل دانشجویان دوره مجازی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران بود که حداقل با یکی از سامانه های یادگیری الکترونیکی دانشگاه ها کار کرده بودند. تعداد این افراد براساس پرس و جو از دفتر آموزش الکترونیک دانشگاه شهید بهشتی برابر با 120 نفر بود و تعداد 95 نفر از دانشجویان برای امتحان پایان ترم اول سال تحصیلی 96-97 به دانشکده مراجعه حضوری داشتند که کل این افراد به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه پژوهشگرساخته بر پایه ویژگی های سامانه یادگیری الکترونیکی بود. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که میزان تطابق مدل ذهنی دانشجویان با امکانات سامانه های یادگیری الکترونیک تفاوت معناداری داشت (0001/0=P، 041/6-=Z). بنابراین، مدل ذهنی دانشجویان با سامانه های الکترونیکی منطبق نبود و با توجه به علامت منفی Z سامانه های الکترونیک با مدل ذهنی کاربران تفاوت زیادی داشتند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که قابلیت های سامانه یادگیری الکترونیک ال. ام. اس. با هیچکدام از بخش های نمایش، راهنما، پخش آنلاین و عمومی مطابقت نداشت و مولفه های جنسیت و رشته تحصیلی نیز با تطابق مدل ذهنی دانشجویان با سامانه یادگیری الکترونیک ال. ام. اس. رابطه معناداری نداشت.     <br clear="all" />  

هدف: هدف این پژوهش تعیین تأثیر تسهیم اطلاعات کارکنان در شبکه های اجتماعی بر عملکرد شغلی کارکنان با نقش تعدیل گر قابلیت های شبکه اجتماعی بود. روش شناسی: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش در زمره تحقیقات توصیفی – پیمایشی قرار دارد. جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه مدیران، سرپرستان و کارشناسان کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران بود. حجم نمونه براساس آزمون کوکران از جامعه 200 نفری کارکنان 132 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری، پرسشنامه استاندارد با ضریب پایایی 896/0 براساس ضریب آلفای کرونباخ بود. ابزار تجزیه و تحلیل داده ها نیز نرم افزار SPSS24 و اسمارت پی. ال. اس. بود. به منظور پاسخگویی به سؤالات و فرضیه پژوهش از تحلیل مسیر استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که عملکرد شغلی با میانگین 794/3 و تسهیم دانش از طریق شبکه های اجتماعی نیز با میانگین 785/3 دارای وضعیت مطلوب است و قابلیت شبکه اجتماعی (399/3) در وضعیت نزدیک به متوسط قرار دارد. نتایج آزمون تحلیل نشان داد تسهیم اطلاعات کارکنان در شبکه های اجتماعی بر عملکرد شغلی کارکنان تأثیر معنی داری دارد. همچنین نقش تعدیل گر قابلیت های شبکه اجتماعی نیز تأیید شد. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که شبکه های اجتماعی به کارکنان کمک می کند تا راحت تر و سریع تر به تسهیم دانش در سطح سازمان بپردازند و راه را برای دستیابی به اهداف سازمانی فراهم سازد. بنابراین، جهت ارتقاء و بهره برداری از قابلیت های شبکه های اجتماعی باید اقداماتی مشخص و برنامه ریزی شده صورت گیرد.    

هدف: هدف از این تحقیق بررسی تطبیقی تولیدات علمی کشورهای ایران و ترکیه در زمینه موضوعی رایانش ابری در پایگاه وب آو ساینس است. روش شناسی: این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی بوده و با رویکرد علم سنجی انجام شده و برای گردآوری داده ها از پایگاه استنادی وب آو ساینس استفاده شده است. یافته ها: در رابطه با رایانش ابری، از ابتدا تا پایان سال 2017 از کشور ایران 373 رکورد اطلاعاتی و از کشور ترکیه 172 رکورد اطلاعاتی در پایگاه استنادی وب آو ساینس نمایه شده است. اولین تولیدات علمی نمایه شده هر دو کشور در سال 2009 بوده است. به جزء سال 2016 که رشد تولیدات علمی کشور ایران سیر نزولی داشته، روند رشد تولیدات علمی هر دو کشور سیر صعودی داشته است. بیشترین تولیدات علمی کشور ایران در سال 2017 با 122 رکورد اطلاعاتی و بیشترین تولیدات علمی کشور ترکیه در سال 2017 با 46 رکورد اطلاعاتی بوده است. پژوهشگران هر دو کشور در اولویت اول با تولید 14 رکورد اطلاعاتی با پژوهشگران کشور آمریکا همکاری دارند و پس از آن محققان ایرانی با پژوهشگران مالزی در  تألیف 13رکورد اطلاعاتی و با پژوهشگران کانادا در 12 رکورد اطلاعاتی همکاری داشته اند. پژوهشگران ترکیه با محققان کانادا در تألیف 9 رکورد اطلاعاتی و فنلاند در 6 رکورد اطلاعاتی همکاری داشته اند. در بین دانشگاه های ایران، دانشگاه آزاد اسلامی با تولید 129 رکورد اطلاعاتی در رتبه اول قرار دارد و پس از آن دانشگاه امیرکبیر با تولید 39 رکورد اطلاعاتی و دانشگاه تهران با 38 رکورد اطلاعاتی در رتبه های بعدی قرار دارند. در بین دانشگاه های ترکیه نیز دانشگاه صنعتی استانبول با تولید 14 رکورد اطلاعاتی در رتبه اول قرار دارد. در تولیدات علمی هر دو کشور کلیدواژه رایانش ابری، بیشترین بسامد را داشته و پس از آن در رکوردهای علمی کشور ترکیه داده های عظیم و در تولیدات علمی کشور ایران مجازی سازی، بیشترین فراوانی را داشته اند. کلیدواژه های تولیدات علمی هر دو کشور از 14 خوشه تشکیل شده است.