درخت حوزه‌های تخصصی

چهره‌ دریای‌ خزر در گذشته‌ در پس‌ پرده‌ فراموشی‌ بوده‌، اما در آینده‌ چنین‌ نخواهد بود.استقلال‌ سه‌ جمهوری‌ جدید که‌ وجوه‌ اشتراک‌ زیادی‌ با ایران‌ دارند، ابعاد تازه‌ای‌ به‌ آن‌ داده‌ است‌.این‌ جمهوریها توانایی‌ بهره‌برداری‌ از منابع‌ نفت‌ و گاز منطقه‌ را ندارند واین‌ نقطه‌ ضعف‌، زمینه‌حضور شرکتهای‌ غربی‌ را فراهم‌ کرده‌ است‌. این‌ شرکتها مایل‌ به‌ شرکت‌ فعال‌ جمهوری‌فدراسیون‌ روسیه‌ و جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ در منطقه‌ نیستند، و بدین‌ سبب‌، سعی‌ در پرکردن‌خلا موجود دارند. این‌ نکته‌ای‌ است‌ که‌ باید با آن‌ برخورد هشیارانه‌ شود. این‌ سه‌ جمهوری‌ هیچ‌یک‌ به‌ دریای‌ آزاد راه‌ ندارند و از این‌ لحاظ، ایران‌ دارای‌ یک‌ برتری‌ نسبی‌ به‌ لحاظ ترانزیت‌ حمل‌نفت‌ و گاز است‌ که‌ می‌تواند منبع‌ سرشار درآمد برای‌ کشور ما باشد، و در عین‌ حال‌، متضمن‌منافع‌ فروشندگان و خریداران‌ بالقوه‌ نیز باشد. جمهوری‌ روسیه‌ اصرار دارد که‌ فراورده‌های‌ نفت‌و گاز منطقه‌ دریای‌ خزر از طریق‌ این‌ کشور حمل‌ شود، اما جمهوریهای‌ فوق‌ مایل‌ به‌ حمل‌ تمام‌فراورده‌ها از این‌ طریق‌ نیستند و به‌ مزیت‌ حمل‌ دست‌ کم‌ بخشی‌ از فراورده‌های‌ خود از طریق‌ایران‌ به‌ خوبی‌ آگاه‌ هستند. دولتهای‌ غربی‌ به‌ دلایل‌ راهبردی‌ می‌کوشند تا یک‌ منبع‌ عرضه‌ نفت‌و گاز ثالث‌ مستقل‌ از دو منبع‌ دیگر (خلیج‌ فارس‌ و سیبریه‌) ایجاد کنند و مایلند بین‌ این‌ منطقه‌عایق‌بندی‌ کامل‌ باشد. جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ با تجربه‌ زیاد در امور نفت‌ و گاز و امکانات‌ فنی‌و مالی‌ و همبستگیهای‌ فرهنگی‌ می‌تواند خلا موجود را پر کند و این‌ امری‌ است‌ که‌ به‌ تضمین‌منافع‌ جمهوریهای‌ منطقه‌ و سیاست‌ آنان‌ به‌ بسیج‌ منابع‌ خود منجر می‌شود.

یکی از موضوعات مورد بحث در عصر حاضر، پدیده جهانیشدن است. جهانیشدن، درهم آمیزی و ادغام متزاید اقتصادهای ملی در اقتصاد جهانی است که آثار آن را می توان در افزایش بازرگانی بین المللی، جهانیشدن تولید و جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی ملاحظه کرد. بررسی آثار و پیامدهای گسترده این فرایند بر ابعاد مختلف حیات انسانی از جمله آثار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن، توجه خاص اندیشمندان، سیاستمداران، اقتصاددانان و متولیان فرهنگی جهان را به خود جلب کرده است. این بررسیها، قبل از همه نیازمند کمّی کردن این پدیده و ساخت و به کارگیری شاخصهای مناسب برای اندازه گیری آن است. هدف تحقیق حاضر، بررسی تأثیر جهانی شدن با استفاده از شاخص جدید و جامع جهانی شدن اقتصاد، KOF بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کشورهای منتخب عضو منا و دوره زمانی 20 ساله 2009-1990 است. مدل تحقیق با استفاده از فنون اقتصادسنجی پانلی مانند ریشه واحد پانلی، هم انباشتگی پانلی و برآوردگر گشتاور تعمیم یافته (GMM) برآورد شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است بین جهانی شدن و سرمایه گذاری مستقیم خارجی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین شاخص اندازه بازار، شاخص سرمایه انسانی تأثیر مثبت و معنادار و شاخص جمعیت تأثیر منفی و معناداری بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی داشته است.