درخت حوزه‌های تخصصی

علوم سیاسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آثار و زندگینامه اندیشمندان سیاسی آثار و زندگینامه بزرگان روابط بین الملل اصول روابط بین الملل اقتصاد سیاسی بین الملل امنیت ملی و بین المللی اندیشه سیاسی تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران تاریخ روابط بین الملل توسعه و مسایل سیاسی اجتماعی مربوط به شمال و جنوب جامعه شناسی سیاسی جهانی شدن روابط خارجی ایران روانشناسی سیاسی روش شناسی سازمان های بین المللی سیاست خارجی (مبانی و مفاهیم نظری) سیاست خارجی ایران سیاستگذاری عمومی فرهنگ و سیاست مبانی علم سیاست مسایل ایران مطالعات منطقه ای نظریه های روابط بین الملل نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۲۸۱ تا ۵٬۳۰۰ مورد از کل ۳۲٬۰۳۵ مورد.
۵۲۸۱.

جایگاه راهبردی سوریه در معادلات انرژی و ژئو- اکونومیک روسیه

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال پنجم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۹) 209 - 229

کلیدواژه‌ها: انرژی ژئو-اکونومیک روسیه سوریه ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۱۹۰
ازسپتامبر 2015 که مسکو وارد تحولات میدانی سوریه شد، منافع بازیگران مختلف در این منازعه زیاد بوده و از اهمیت حیاتی برای هر کدام از آنها برخوردار می باشد . روسیه نیز مانند سایر متحدین و مخالفین رژیم اسد در جنگ سوریه با دلایل سیاسی و ژئواکونومیک خاص خود حضوریافت. منطقه خاورمیانه در اثر منازعات بین کشورهای مختلف منطقه ای و فرامنطقه ای متزلزل شده وبحران سوریه بر پیکربندی ژئوپلیتیک منطقه تأثیرزیادی گذاشته است . این پژوهش برآن هست که دلایل مداخله روسیه در درگیری های سوریه را مورد بررسی قراردهد. پرسش این هست که چرا روسیه در جنگ داخلی سوریه مداخله نمود؟ فرضیه پژوهش مبتنی بر این گزاره است که روسیه برای استفاده از موقعیت استراتژیک سوریه، مسایل مربوط به انرژی و منافع اقتصادی (ژئو-اکونومیک ) خود در این کشور مداخله نموده است .حضور روسیه در سوریه فرصتی ایده آل برای نزدیک شدن به کشورهای قدرتمند منطقه برای بهره مندی ازبازار پرسودفروش اسلحه ونیز مشارکت در برنامه های مسیر انتقال خطوط لوله نفت و گاز می باشد که سبب شده با وجود خطرات و هزینه هابرای حفظ رژیم اسد، مسکو قدرت سیاسی و اقتصادی خود را برای پیشبرد منافع درمنطقه خاورمیانه به کار گیرد. این پژوهش عمدتاً مبتنی بر روش تحقیق کیفی با استفاده از ابزار گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها انجام شده است.
۵۲۸۲.

نسبت سنجی دیپلماسی فرهنگی و گفتمان اسلام سیاسی در منظومه فکری امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال چهارم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 415 - 427

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی فرهنگی گفتمان انقلاب اسلامی امام خمینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۲۵۷
گفتمان اسلام سیاسی با نشانه مرکزی اسلام منجر به شکل گیری انقلاب اسلامی و تجلی جمهوری اسلامی ایران شد ،موتور محرکه این گفتمان ایدئولوژی بود ، به واقع ایدئولوژی و فرهنگ صورتبندی گفتمانی را شکل داده و به واسطه تفسیر خاص امام خمینی (ره) از اسلام شاهد شکل گیری ساخت قدرت جدید بودیم ،این ساخت به واسطه ماهیت فرهنگی و ایدئولوژیکی به دنبال بازاندیشی و بازنگری در قواعد و اصول حاکم بر نظم جهانی و منطقه ای بود و به دنبال طراحی نظم نوین در سطح بین الملل بود ،ساخت و ماهیت فرهنگی انقلاب اسلامی منجر به تحول در ماهیت قدرت شد و این مقدمه دگرگونی جهت گیری های سیاست خارجی و دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران شد .امام خمینی (ره) با تعریف نشانگانی چون امت محوری ،عدالت طلبی و رویکرد جهان وطنی از برای گفتمان اسلام سیاسی به دنبال بیداری انسانی و تحول در درون انسان ها بود ،صدور انقلاب به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای دیپلماسی فرهنگی بود که فراتر از تبلیغات به دنبال تحول بخشی در جوامع انسانی بود ،کاربست سازه های نرم افزاری و قدرت نرم در سیاست خارجی منطق نوینی را در نظام بین الملل عملیاتی نمود هدف از پژوهش بررسی نقش و نسبت دیپلماسی فرهنگی و گفتمان اسلام سیاسی در منظومه فکری امام خمینی (ره) می باشد .و .سوال پژوهش عبارت است از :نسبت دیپلماسی فرهنگی و گفتمان اسلام سیاسی در منظومه فکری امام خمینی(ره)چیست ؟با توجه به هدف و سوال طرح شده رابطه متغیرها برسی خواهد شد
۵۲۸۳.

قبض و بسط پارادایمیک در معرفت شناسی علم سیاست در ایران

نویسنده:
منبع: سیاست پژوهی جهان اسلام دوره ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۰ و ۲۱ 53 - 73

کلیدواژه‌ها: قبض معرفتی علوم سیاسی شکاف علمی علم سیاستی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۸۱
هدف پژوهش حاضر بررسی قبض و بسط پارادایمیک در معرفت شناسی علم سیاست در ایران است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که سیاستی نبودن علوم سیاسی در ایران، عدم ارتباط با حوزه سیاست گذاری و نداشتن پیوند با پیکره نظام سیاسی از یک سو و تناقض و سیاست زدگی محض، فقدان نگاه علمی به ماهیت علوم سیاسی، ماهیت استعلایی قدرت و عدم شفافیت مبانی علم سیاست در ایران از سوی دیگر، منجر به عدم پاسخ گویی علم سیاست ایران به واقعیات اجتماعی شده است. قبض وجودی، معرفتی و روشی علوم سیاسی در ایران باعث شد تا به یک علم سیاست گذار و برنامه ریز برای اصحاب قدرت و کارگردانان اصلی صحیفه سیاست بدل نشود.   
۵۲۸۴.

اهداف عربستان سعودی از توسعه فناوری هسته ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست خارجی سال ۳۵ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۳۷) 147 - 176

کلیدواژه‌ها: برنامه هسته ای بازدارندگی امنیتی کردن چشم انداز 2030 امنیت انرژی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۲۲۵
تلاش عربستان سعودی برای دستیابی به فناوری هسته ای، به چهار دهه قبل بازمی گردد. این کشور با تأسیس «شهر دانش و فناوری ملک عبدالعزیز» و ساخت «شهر انرژی اتمی و تجدیدپذیر ملک عبدالله»، مشارکت در موافقت نامه های منطقه ای و سازمان های بین المللی و همچنین با تقاضای فناوری هسته ای از قدرت های بزرگ، به تدریج توسعه این فناوری را آغاز کرد؛ اولویتی که در سال های گذشته با جدیت بیشتری موردتوجه نسل جدید رهبران این کشور و در رأس آن ها محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و اهداف کلان او در چشم انداز 2030 قرار گرفته است. این مقاله با روش تحلیلی تبیینی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، این پرسش را در نظر دارد که «هدف اصلی عربستان سعودی از توسعه فناوری هسته ای چیست و در این راستا، با چه فرصت ها و چالش هایی مواجه است؟». در پاسخ به این پرسش، این فرضیه مطرح می شود که مهم ترین هدف عربستان از توسعه فناوری هسته ای کسب قدرت بازدارندگی و در ذیل آن، استفاده از فرصت هایی مانند امنیتی سازی برنامه هسته ای ایران، ارتقای امنیت انرژی و کسب اعتبار بین المللی، کسب فناوری و جلب حمایت کشورهای قدرتمند هسته ای در سازمان های بین المللی است. مهم ترین چالش های عربستان نیز شامل عدم موافقت آمریکا با اعطای تأسیسات ساخت بمب اتم، مخالفت بازیگران مهم منطقه ای و همچنین وجود عوامل بی ثبات کننده داخلی، ناامنی ناشی از جنگ یمن و عدم اعتماد کامل قدرت های بزرگ به ثبات بلندمدت این کشور است.  
۵۲۸۵.

سیاست حسن همسایگی و ضرورت اعتمادسازی در خلیج فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست خارجی سال ۳۵ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۳۹) 35 - 48

کلیدواژه‌ها: حسن همسایگی اعتمادسازی رقابت تسلیحاتی همکاری فراگیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۲۰۵
سیاست حسن همسایگی و روابط دوستانه با همسایگان یکی از اهداف والای دولت جمهوری اسلامی ایران است. جمهوری اسلامی ایران همیشه اعلام کرده است همسایگان در روابط خارجی این کشور از اولویت برخوردارند. در این مقاله در مورد اصول حقوقی و بین المللی حسن همسایگی و همچنین اهمیتی که منشور ملل متحد به این موضوع داده بحث شده است. منطقه خلیج فارس  در سیاست همسایگی ایران جایگاه مهمی دارد. این منطقه در اثر بحران های متعدد در چند دهه اخیر آسیب های زیادی دیده است و هم اکنون از بحران اعتماد رنج می برد. برای حل مشکلات منطقه و افزایش همکاری، بازگرداندن اعتماد به این منطقه یک امر ضروری است. تقویت گفتگو و ایجاد همگرایی در منطقه  به ایجاد اعتماد کمک می کند. برای ایجاد چنین سازوکاری کشورهای منطقه می بایست تلاش کنند تا درک مشترکی بین خود بر مبنای اصول بین المللی و منشور ملل متحد پدید آورند.
۵۲۸۶.

دموکراسی سازی و چالش های دولت ملت سازی در عراق بعد از سال 2003(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق امنیت سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۲ 133 - 158

کلیدواژه‌ها: غرب آسیا دولت ملت سازی شکاف های قومی و مذهبی اشباع سرزمینی عراق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳ تعداد دانلود : ۱۹۱
غرب آسیا ازجمله مناطقی است که کشورهای آن نسبت به سایر مناطق جهان، روند دولت ملت سازی موفقی را طی نکرده اند. از مهم ترین دلایل این مسأله، می توان به ساختگی بودن اکثر کشورهای غرب آسیا و سربرآوردن آن ها از قراردادهای بعد از جنگ جهانی اول و به تبع آن، عدم انطباق دولت با ملت اشاره کرد؛ بنابراین هم نقشه جغرافیایی و وضعیت مرزها و هم حکومت این کشورها، توسط قدرت های خارجی شکل گرفت. عراق نیز به همین دلایل همواره با عدم تجانس قومی مذهبی، سلطه همراه با سرکوب گروه اقلیت بر سایر گروه ها و درنتیجه با تنش و بی ثباتی مواجه بوده است. این مسأله را با این سؤال می توان بررسی کرد که دولت ملت سازی در عراق بعد از سقوط صدام با چه چالش ها و آسیب هایی مواجه بوده است؟ فرضیه این است که چالش های داخلی و خارجی مختلفی؛ مانند وجود شکاف های قومی، مذهبی و نژادی، عدم شکل گیری و تثبیت هویت ملی و مداخلات خارجی، باعث عدم دست یابی به دولت ملت سازی موفق در عراق شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی آسیب شناسانه روند دولت ملت سازی در عراق بعد از سال 2003 به منظور ارائه راه کاری در این زمینه است. مقاله حاضر از نوع توصیفی تبیینی است و اطلاعات و داده ها با روش کتابخانه ای جمع آوری شده است. یافته ها نشان می دهد که بعد از سقوط صدام، اشباع سرزمینی، همبستگی و یکپارچگی ملی و ثبات سیاسی در عراق تأمین نشده است.
۵۲۸۷.

The Political Thought of Sayyed Hassan Nasrallah(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Islamic Political Thought, Vol ۸, Issue ۲, (Serial ۱۴), Fall ۲۰۲۱ 49 - 71

کلیدواژه‌ها: Political Thought Sayyad Hassan Nasrallah Hezbollah Islamic revolution Zionist regime Axis of Resistance

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۱۸۶
To acknowledge the majority of strategic experts, “Hassan Nasrallah”; Secretary General of Hezbollah in Lebanon, Is an expert in psychological warfare that under certain conditions, easily changes equations of regional conflicts in favor of the resistance axis. This view from here derived that campaign politics is an arena of deception and dishonesty, it is well known to be truthful to; Extent that even Shimon Peres, the former head of the Zionist regime, described He's the most honest enemy of Israel as terms of consciousness and high-capacity regional and international developments in powers of analysis. Such thoughtfulness and deep political insight of Hassan Nasrallah led to his political forecasts in the field of international developments and in particular the future of the Zionist regime. Hezbollah chooses specific events for describing the confrontation with the Israeli enemy that often expressed these positions by its Secretary-General. Accordingly, this study seeks to examine the views and political thoughts of Sayyad Hassan Nasrallah, Secretary General of Hezbollah in Lebanon.
۵۲۸۸.

رعایت مدت زمان معقول فرآیند کیفری از منظر بایسته های حقوق بشر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۷ بهار ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۶۸) 159 - 174

کلیدواژه‌ها: مدت معقول دادرسی بایسته ها دادرسی عادلانه فرایند کیفری رهیافت های نوین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۲ تعداد دانلود : ۴۰۰
در اکثر نظام های حقوقی دنیا، دادرسی عادلانه از اهم مطالبات ملت ها است. رکن رکین دادرسی عادلانه، رعایت حقوق دفاعی متهم است که مدت معقول فرایندکیفری از جمله آن است. این مرحله از شروع تعقیب تا اجرای حکم را شامل می شود. طول این مدت در دادرسی اهمیت ویژه ای دارد زیرا اگر مدت معقول فرایندکیفری معین نباشد یا ضابطه ای برای آن مشخص نگردد، یقینا برخی از حقوق متهم سلب یا محدود خواهدشد. همچنین، روند قضایی را به نسبت سلایق قضات، متفاوت نموده و نهایتا موجب نقض حقوق دفاعی متهم و حتی شاکی می گردد. مسأله این است که رویکرد حقوق ایران و اسناد بین المللی نسبت به مدت معقول فرایند کیفری چگونه است؟ این مقاله قصد دارد تا به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، ضمن اشاره به مبانی و بایسته های حقوق بشری با هدف بررسی علل اطاله دادرسی و ارائه رهیافت های نوین، وضعیت مدت معقول در فرایندکیفری را مورد بررسی و ارزیابی قراردهد. آنچه از مجموع بررسی های پژوهش حاضر می توان یافت اینکه اگرچه در اسناد بین المللی حقوق بشری، ضابطه مشخصی برای تعیین مدت معقول فرایندکیفری وجودندارد؛ لیکن عوامل گوناگون تاثیر گذار در این فرایند از قبیل: مقررات داخلی، پیچیدگی پرونده، نوع اتهام، اعمال مقامات قضایی و غیرو را مورد توجه قرارداده است. اما قانونگذار ما بدون اشاره به عوامل مذکور، صرفا با اکتفاء به اشارات مجمل «رسیدگی در اسرع وقت»، تمایلی به تعریف، تبیین و ذکر بایسته های نوین مدت معقول فرایندکیفری نشان نداده است.
۵۲۸۹.

بررسی مدیریت شبکه های اجتماعی در فضای سیاسی ایران به عنوان یک مسئله بدخیم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۶ (پیاپی ۶۶) 129 - 152

کلیدواژه‌ها: جامعه مجازی حوزه عمومی ذی نفعان رسمی شبکه های اجتماعی مسائل بدخیم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۱ تعداد دانلود : ۴۶۲
اینترنت به مثابه یک حوزه عمومی، دگرگونی های ژرفی در اشکال مشارکت سیاسی ایجاد کرده که صاحب نظران از آن تحت عنوان ظهور فرم های پست مدرن مشارکت سیاسی یاد می کنند. بسیاری از مسائل جوامع مدرن در ذیل مسائل بدخیم قرار دارند که در این میان، پیامدهای سیاسی و اجتماعی شبکه های مجازی از جمله مسائل پیچیده در هندسه جوامع نوین است. حال این موضوع مطرح است که شبکه های اجتماعی مجازی به عنوان یک مسئله بدخیم چه تأثیری بر سپهر سیاسی کشور دارد؟ از آنجا که برای رویارویی با مسائل بدخیم، اتخاذ رویکردهای سنتی و اقتدارگرایانه به شکست خواهد انجامید، لذا باید استراتژی های دیگری اتخاذ نمود. این نوشته می کوشد تأثیرهای چندجانبه شبکه های مجازی در فضای سیاسی کشور را مورد بررسی قرار داده و نشان دهد که نحوه مدیریت نهادهای دولتی و رسمی کشور باید در چه چارچوبی باشد. تصمیم های مبتنی بر مشارکت و تلاش برای فهم عمیق از مقوله تکنولوژی، می تواند فضای مثبتی را برای ظهور قابلیت های نوین جامعه ایران فراهم سازد.
۵۲۹۰.

سرمایه اجتماعی و خشونت کنشگرانه در خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال هفدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 59 - 86

کلیدواژه‌ها: توسعه اقتصادی خاورمیانه خشونت کنشگرانه سرمایه اجتماعی غرب آسیا قدرت مداخله گر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۳۳۵
احیای دوباره خشونت گرایی در خاورمیانه پس از حوادث 11 سپتامبر 2001م جامعه بین المللی را مجبور کرده تا بار دیگر به صورت جدی در صدد مقابله با این مهم بر آید. در این مقاله ضمن بررسی موضوع خشونت کنشگرانه، از مفهوم جدیدی به نام سرمایه اجتماعی برای واکاوی علت گسترش آن در خاورمیانه استفاده می شود. سؤال اصلی این است که سرمایه اجتماعی چه تأثیری بر خشونت کشنگرانه در خاورمیانه داشته است؟ در راستای پاسخ به این سؤال، با بهره گیری از اسناد موجود و استفاده از تحلیل های تاریخی و جامعه شناختی سعی می شود پس از بررسی نظری سرمایه اجتماعی و رابطه آن با توسعه اقتصادی، به علل کاهش و همچنین کارکرد منفی آن بپردازیم. سپس رابطه این مفهوم با بازتولید خشونت کنشگرانه در خاورمیانه را بررسی می کنیم. یافته ها و نتایج پژوهش حاکی از آن است که مداخله مداوم قدرت های مداخله گر فرامنطقه ای (انگلیس، آمریکا، فرانسه) به ویژه پس از جنگ جهانی اول باعث کاهش یا بروز کارکرد منفی سرمایه اجتماعی در خاورمیانه شده و به بازتولید مداوم خشونت کنشگرانه در منطقه منجر شده است.
۵۲۹۱.

بررسی و تحلیل پیشران های حاکم بر ساختار سیاسی رژیم صهیونیستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال هجدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۶ ۱۲۰-۹۷

کلیدواژه‌ها: پیشران ساختار سیاسی رژیم صهیونیستی دولت اسرائیل روابط بین الملل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۰ تعداد دانلود : ۳۵۳
یکی از مهم ترین کارویژه های سیاست، فهم ادبیات حاکم بر ساختار سیاسی دولت ها می باشد. همچنان که بازشناسی مؤلفه های حاکم بر سیاست گذاری حکومت ها در روابط بین الملل، اهمیت این مسئله را دوچندان می سازد. از این رهیافت، پژوهش حاضر با تمرکز بر رفتار سیاسی رژیم صهیونیستی، واقعیت های حاکم بر ساختار سیاسی دولت اسرائیل را بررسی و تحلیل کرده است. با این توجه، سؤال اصلی مقاله حاضر، تبیین پیشران های حاکم بر ساختار سیاسی رژیم صهیونیستی است که با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. یافته های تحقیق حاضر، گویای آن است که اسرائیل با در نظرداشت اهدافی چون: حفظ قدرت و هژمونی در منطقه، امنیت رژیم صهیونیستی و همچنین رفاه اجتماعی جامعه اسرائیل، پیشران هایی را مدنظر قرار داده است. این پیشران ها عبارت اند از: به کارگیری صهیونیسم محوری، بهره برداری ابزاری از دین، کارکردگرایی اسرائیل، خشونت گرایی در منطقه و اتحاد با دولت ها در روابط بین الملل، که درواقع با این پیشران ها، بسترها و زمینه های لازم برای تحصیل اهداف و آرمان هایشان را فراهم می آوردند.
۵۲۹۲.

تبیینِ ظرفیت های فقه مقاصدی در پشتیبانی از نظام قانون گذاری جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال هجدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۶ ۲۰۸-۱۸۹

کلیدواژه‌ها: فقه مقاصد شریعت قانون گذاری فقه مقاصدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۳۴۵
مهمترین نرم افزارِ قانون گذاری در نظام های سیاسی اسلامی، دانش فقه است. تجربه قانون گذاری در جمهوری اسلامی ایران، حاکی از وجود چالش های متعدد در ابتنای قانون گذاری بر فقه می باشد که اگر راه حلی برای رفع این چالش ها، ارائه نشود با بن بست های نظری در قانون گذاری مواجه خواهیم شد. برای رفع این چالش ها، راه حل های متعددی همچون استفاده از احکام ثانوی و مجمع تشخیص مصلحت نظام و احکام حکومتی پیشنهاد و تجربه شده است. فرضیه مقاله پیش رو آن است که یکی از مهمترین و بنیادی ترین راه حل ها، استفاده از رویکرد مقاصدی در فقه است. در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد فقهی اصولی، به بررسی این فرضیه پرداخته و با بررسی چگونگی تأثیر فقه مقاصدی در عرصه قانون گذاری به این نتیجه می رسیم که رویکرد مقاصدی در فقه، هم در عرصه احکام منصوص و هم در عرصه موضوعات نوظهور، ظرفیت غیرقابل انکاری در پشتیبانی از نظام قانون گذاری اسلامی خواهد داشت. یکی از مهمترین نتایج این نوشتار، تبیینِ نقش رویکرد مقاصدی در تأمین سازوکارِ منطقی برای تطابق بیشتر قوانین با شریعت اسلام در حوزه احکامِ غیرمنصوص است.
۵۲۹۳.

کمربند زمینی راه ابریشم نوین و ژئوپلیتیک آسیای مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 119-142

کلیدواژه‌ها: راه ابریشم ژئوپولیتیک ژئواکونومی آسیای مرکزی اوراسیا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۴۶۲
با برآمدن چین در دهه نود و ثبات در رشد اقتصادی چشمگیر در هزاره نوین راه ابریشم نوین٬ به مثابه مهم ترین ابتکار بین المللی٬ در کانون ژئوپولیتیک آسیا قرار گرفته است. "راه ابریشم نوین" یا "یک جاده٬ یک کمربند" بلندپروازانه ترین کلان پروژه در زمانه کنونی به شمار می آید که نمود و نماد اعمال قدرت چین در ورای مرزهای خود است. در این میان٬ آسیای مرکزی در نگاه چین، نقطه ثقل راه ابریشم نوین است که مسیرهای آن را به سوی ایران و آسیای باختری٬ آسیای جنوبی و جنوب روسیه کنترل می کند. از سوی دیگر٬ أفغانستان و سین کیانگ نیز جایگاه های مهمی در شکل گیری روند مسیرهای زمینی راه ابریشم نوین دارند. از این نقطه نظر٬ نوشته پیشِ رو به تبیین پرسش اساسی خود درباره کنشگران و روندهای تاثیرگذار کمربند زمینی راه ابریشم نوین بر ژئوپولیتیک آسیای مرکزی می پردازد. نوشته با ذکر جزییات کنشگری ویژه دولت های آسیای مرکزی و خط مشی های آن ها را بیان می کند. همچنین٬ دامنه و گستره سرمایه گذاری ها و سیاست های پکن در این منطقه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
۵۲۹۴.

واکاوی تأثیر عصر اطلاعات بر احیای تمدن اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال دهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۱) 101 - 127

کلیدواژه‌ها: تمدن دینی تمدن نوین اسلامی جامعه دیجیتال فرهنگ معنوی فرهنگ دیجیتال شبکه های اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۲۴۹
در سال های اخیر، پیامدهای عصر اطلاعات بر جوامع دینی موردتوجه محافل علمی قرارگرفته است. هدف این تحقیق، بررسی چارچوب نظری این پیامدها به عنوان ابزاری برای درک عصر اطلاعات و تجلی تغییرات فرهنگی عصر دیجیتال بر احیای تمدن اسلامی است. تغییراتی که در ارتباط با تحولات نوین در جوامع کنونی رخ داده است، در چارچوب فلسفه اطلاعات مطرح شده توسط لوچیانو فلوریدی موردمطالعه قرارگرفته است. در این نوشتار کم رنگ شدن تمایز بین جهان واقعی و مجازی، طبیعت و اینترنت اشیاء و ارتباط آن ها بافرهنگ معنوی و همچنین فرهنگ اجتماعی در بستر فناوری موردبحث است. ( مسئله )؛ این مقاله از طریق مرور ادبیات تحقیق با روش توصیفی - تحلیلی به توسعه و ارائه مدل فرهنگی برای احیای تمدن اسلامی پرداخته است. ( روش )؛ پدیده های جدیدی مانند شخصی سازی و هوشمندسازی محیط پیرامون، به عنوان روندهای برجسته بر جنبه های فرهنگی نمایان می گردد. یافته ها نشان داد، روندهایی که جنبه های معنوی-اجتماعی فرهنگ را در جامعه دیجیتال تشکیل می دهند عبارت اند از فردی سازی و شفاف سازی که اثر ژرف بر احیای تمدن دینی دارد. به این معنا که فرهنگ معنوی در کنار فرهنگ اجتماعی از «خود نسبی» حمایت می کند و این امر موجب تکامل فرهنگی اجتماعی انسان از طریق کسب دستاوردهای فرهنگی سایر جوامع در بستر فناوری اطلاعات می گردد. ( یافته ها )
۵۲۹۵.

رویکرد روزنامه حبل المتین کلکته به مقوله دولت و قانون اساسی مشروطه؛ با تأکید بر دوره تدوین متمم قانون اساسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دولت پژوهی سال هفتم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۶ 157 - 190

کلیدواژه‌ها: حبل المتین کلکته اندیشه مشروطیت قانون اساسی ایده تفکیک شرع از عرف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۱ تعداد دانلود : ۳۴۰
پس از شکل گیری گفتارهای انتقادی علیه وضع موجود در دوره قاجاریه، اکثر آنها حملات خود را متوجه نظام استبدادی نموده و خواهان گذار از استبداد به حکومت قانون شدند. در نهایت، مشروطیت به مطالبه اصلی منتقدین تبدیل و فرمان مشروطه صادر شد. لکن در مرحله تدوین متمم قانون اساسی، مشروطه از سوی مشروعه طلبان، مغایر با شرع تلقی و از این طریق با چالش بزرگی مواجه شد. حبل المتین که از سال ها قبل با تبییناتی عرفی مشروطه را ترویج می کرد، پس از بروز چالش مزبور، تغییر موضع داده و مشروطیت را بر اساس ایده تفکیک شرع از عرف ترویج می کند. پرسش اساسی مقاله این است که حبل المتین بر اساس چه مبنا و اهدافی، ایده مزبور را تبیین و ترویج می کرد؟ یافته های تحقیق بر اساس روش توصیفی تبیینی نشان می دهد، پس از آنکه مشروطیت مغایر با شرع تلقی شد؛ این نشریه تبیین عرفی خود را از مشروطه بر اساس جواز فقهی علمای نجف، مبنی بر ضرورت تفکیک شرع از عرف در عصر غیبت ساماندهی کرده و بعنوان راهکاری برای پیوند زدن اندیشه دولت مدرن و شرع مطرح می کند.
۵۲۹۶.

سیاست جنسیت در ایران معاصر: نقش دولت در تغییر وضعیت و حقوق زنان (1270-1392)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دولت پژوهی سال هفتم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۷ 59 - 87

کلیدواژه‌ها: اندیشه جنسیت جنبش زنان دولت سیاست جنسیت ایران معاصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۱ تعداد دانلود : ۲۴۴
سیاست جنسیت در ایران معاصر نوسان های فراوانی به خود دیده اما در مجموع تغییرات قابل ملاحظه ای را در وضعیت زنان به همراه داشته است. پرسش مقاله معطوف به عوامل سیاسی و بویژه نقش دولت در این تغییرات است. مقاله با استفاده از روش تاریخی-تطبیقی نشان می دهد که سیاست جنسیت در ایران معاصر از سه متغیر «قدرت جنبش زنان»، «گرایش های دولت» و «مواضع دیگر نیروهای اجتماعی» متأثر بوده و در قالب سه الگوی متمایز ظاهر شده است: نخست، «الگوی محافظه کارانه» که ناشی از همزمانی ضعف جنبش زنان، دولت سنتگرا و مقاومت برخی از نیروهای محافظه کار بوده که تغییر چندانی در وضعیت زنان ایجاد نکرده است. این الگو در سال های پیش از جنبش مشروطه (1270 تا 1284)، دهه 1320و برخی مقاطع پس از انقلاب اسلامی(1360 تا 1367) قابل مشاهده است. دوم، «الگوی اصلاحات آمرانه» که ناشی از همزمانی ضعف جنبش زنان، دولت اقتدارگرا و کاهش مقاومت نیروهای محافظه کار بوده و این الگو در سال های 1300 تا 1320 و همچنین 1342 تا 1357 دیده می شود که باعث تغییراتی در وضعیت حقوقی زنان شد؛ اما این تغییرات از آنجا که با مشارکت جامعه زنان همراه نبود، عمق و استحکامی پیدا نکرد و دوره هایی از واگشت را به همراه داشت. سوم «الگوی اصلاحات دموکراتیک» که ناشی از همزمانی جنبش زنان، دولت اصلاح گرا و توازن میان نیروهای اجتماعی نوگرا و سنتگرا بوده است. این الگو در سال های اولیه پس از جنبش مشروطه و دو دوره موسوم به سازندگی و اصلاحات در سال های پس از انقلاب ظاهر شد و تغییراتی نسبتاً عمیق  و پایدار در وضعیت زنان به همراه داشت.
۵۲۹۷.

جنگ و تحریم های اقتصادی در سیاست خارجی امریکا در دوران پساجنگ سرد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۵۱ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 691 - 669

کلیدواژه‌ها: ابزار اجبار تحریم اقتصادی تحریم مذاکره ای تحریم تنبیهی سیاست خارجی امریکا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۵ تعداد دانلود : ۲۹۴
با افزایش استفاده از ابزار تحریم، و همزمان کاهش توسل به جنگ در سیاست خارجی امریکا در چند دهه اخیر، پرسش هایی در مورد اهمیت نسبی این دو ابزار اجبار در سیاست خارجی و احتمال جایگزینی تحریم های اقتصادی به جای جنگ به عنوان ابزار غالب در این سیاست مطرح شده است. بروز رویدادهای بین المللی مانند مداخله نظامی امریکا در بوسنی، افغانستان و عراق، و حضور نیروهای نظامی غرب در خاورمیانه برای مبارزه با تروریسم، به پررنگ تر شدن اهمیت جنگ در مقایسه با ابزار غیرنظامی برای رسیدن به اهداف سیاست خارجی واشنگتن کمک کرد. در این پژوهش به این پرسش پاسخ داده خواهد شد که چگونه از ابزار تحریم به عنوان زمینه ساز یا جایگزین جنگ در سیاست خارجی ایالات متحده استفاده شده است. با در نظر گرفتن تفاوت بین تحریم های مذاکره ای و تنبیهی، لزوم کاستن از فشار تحریمی در پاسخ به همکاری دولت هدف، و نگاه به تحریم به منزله جایگزین جنگ، فرضیه مورد آزمون طرح شده است. ازاین رو، استدلال می شود که در سیاست خارجی امریکا، میزان فشار تحریمی (حذف، کاهش یا افزایش تحریم ها) به اهمیت تحریم به عنوان جایگزین، زمینه ساز یا مکمل جنگ بستگی دارد و به میزان همکاری دولت هدف چندان وابسته نیست. برای آزمون این فرضیه از روش مطالعه موردی مقایسه ای اعمال تحریم و یا اقدام به جنگ علیه کره شمالی و عراق در بازه زمانی مشخص، تحلیل رویدادها و مواضع اعلامی دولت واشنگتن با توجه به نظرهای کارشناسان استفاده شد.
۵۲۹۸.

رقابت قدرت های بزرگ و تداوم دشمنی در روابط ایران و امریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۵۱ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 837 - 813

کلیدواژه‌ها: روابط ایران-امریکا هژمونی دشمنی رقابت قدرت های بزرگ موازنه تهدید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۲۷۷
هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر تشدید رقابت  قدرت های بزرگ بر روابط ایران با امریکا در حوزه امنیتی است. چین (و  شاید روسیه) در تلاش بوده اند تا موقعیت فرومایه قدرت خود را در مقایسه با قدرت امریکا درنظام   بین الملل تغییر دهند، و ممکن است در نهایت موفق شوند که به عنوان رهبر جهانی از ایالات متحده سبقت بگیرند. با تشویق دشمنان و رقبای منطقه ای ایران که تلاش های مربوط به حل و فصل منازعات با هدف پایان دادن به دشمنی طولانی شده دو کشور را به چالش کشیده اند، سیاستمداران واقع گرا و نومحافظه کار امریکایی متقاعد شده اند که از ایران هراسی (ترس غیرمنطقی از ایران) بیشترین سود را به دست می آورند، حتی به قیمت تشدید تنش ها  که می تواند جنگ سرد بین دو کشور را به وضعیت همیشگی روابط متقابل تبدیل کند، و امنیت منطقه ای را تهدید کند. پرسش اصلی پژوهش این است که «چرا و چگونه هژمونی ایالات متحده و رقابت قدرت های بزرگ بر روابط متقابل ایران و امریکا تأثیر داشته است؟» در چارچوب نوواقع گرایی، و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی بیانات مقامات و مهم ترین اسناد دولتی امریکایی در مورد راهبردهای امنیت ملی، و نیز تحلیل داده های آماری نشان دهنده ابعاد قدرت نسبی امریکا فرضیه زیر آزمون می شود: هرچه فشارهای اقتصادی بر ایران بر اثر تعلل اروپایی ها و امریکا برای رفع تحریم ها بیشتر شود، ایران برای مقابله با دشمنی امریکا ناگزیر به نزدیک تر شدن به چین و روسیه خواهد شد، و سیاستمداران امریکایی مصمم تر می شوند که روابط خود را با هم پیمانان و شرکای منطقه ای تقویت کنند. نتیجه کلی این است که رقابت قدرت های بزرگ برای گسترش برتری جهانی افزایش خواهد یافت و تأثیر نامطلوبی بر امنیت خلیج فارس خواهد گذاشت. با افزایش تنش بین امریکا، چین و روسیه، شاهد تداوم دشمنی در روابط ایران با امریکا و نزدیک ترین هم پیمانان منطقه ای آن   خواهیم بود. در این شرایط مسابقه تسلیحاتی به ویژه در زمینه گسترش برنامه موشک های بالستیک و پهپادها از یک سو، و درگیری های نامنظم و هیبریدی تشدید خواهند شد.
۵۲۹۹.

همانندی های مارکسیسم لنینیسم با اندیشه و رفتار داعش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 1-28

کلیدواژه‌ها: اسلام گرایی رادیکال سید قطب مارکسیسم - لنینیسم تمامیت خواهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۷ تعداد دانلود : ۳۰۴
هدف مقاله حاضر، بررسی ریشه های دیدگاه غرب ستیزانه اسلام گرایی رادیکال (مورد داعش) و مقایسه آن با ایدئولوژی سیاسی جایگزین غربی، در شکل توتالیتر آن (مارکسیسم لنینیسم) است. این مقایسه برپایه بازسازی نظریه سیاسی سید قطب، مهم ترین نظریه پرداز اسلام گرایی رادیکال در دوران معاصر، و ولادیمیر لنین، نظریه پرداز مارکسیسم لنینیسم انجام شده است. با وجود تمام تفاوت های این دو دیدگاه، می توان مبانی مشابهی را در این دو نظریه پردازی و اندیشه ورزی یافت: «تاریخ بشر، به عنوان نبرد مرگ و زندگی میان خیر و شر قلمداد می شود که در هر دو نظریه، شر موجودیت بشر را تهدید می کند. دراین میان، افرادی هستند که شخصیتی همراه با خیر دارند و دارای مأموریت یا رسالت هستند تا بشریت را از شر نجات دهند و سرانجام، آرمان شهر جامعه بی طبقه را تحقق بخشند؛ در چنین فرایندی، مبارزه و منازعه، امری طبیعی است و باید برای ایجاد جامعه ای متشکل از پیروان عقیده راستین تلاش کرد» پرسش و مسئله اصلی این مقاله، این است که «آیا دو جریان اسلام گرایی رادیکال (مورد داعش) و مارکسیسم - لنینیسم (بلشویسم) قابل مقایسه هستند؟» و اینکه « چه شباهت ها و تفاوت هایی میان این دو جریان وجود دارد؟» یافته این مقاله این است که اسلام گرایی رادیکال، یک ایدئولوژی پیشامدرن نیست، بلکه فراتراز آن، می توان آن را ایدئولوژی ای به شمار آورد که پیروان خود را ( با تأکید بر این موضوع که این جوامع در تحقق وعده اصلی خود، یعنی آزادی، شکست خورده اند) به نقد جامعه لیبرال تحریک و تشویق می کند. روش پژوهش در این مقاله، توصیفی تحلیلی مبتنی بر منابع اسنادی کتابخانه ای است.
۵۳۰۰.

جامعه مدنی و شبکه های اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران از منظر نظریه بازی های زبانی لودویک ویتگنشتاین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال چهارم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 344 - 361

کلیدواژه‌ها: بازی های زبانی ویتگنشتاین جامعه مدنی شبکه های اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۲۲۸
مطابق با نظریه بازی های زبانی ویتگنتشاین که بر مفاهیمی چون «قواعد بازی» و «صورت های مختلف زندگی» بنا شده، کلمات در صورت های مختلف زندگی اجتماعی، از معانیِ متفاوتی برخوردارند. تحلیل وضعیت جامعه مدنی در جمهوری اسلامی درقالب نظریه بازی های زبانی از این منظر مورد توجه قرار گرفت که در طول تاریخ ایران، تفوق نظام سیاسی بر نظام اجتماعی و فرهنگی، بازی های هم زمان و متفاوتِ زبانی مردم در صورت های متعدد زندگی را رقم زده؛ به طوری که کنشگری افرادِ جامعه درصورت های مختلف زندگی، به صورت ارادی و منبعث از تعلق خاطر و اولویت های فکری و ارزشی نیست، بلکه متأثر از اجبار،نیاز،عدم امنیت،و گاهی رندانه است و این وضعیت، در«صورت زندگی مجازی» ابعاد جدیدی یافته. در این مقاله، با رویکردی فرارشته ای و تلفیقی از روش شناسی توصیفی-تفهمی-گفتمانی، ارائه تحلیلی آینده پژوهانه در مورد تأثیر شبکه های اجتماعی بر وضعیت جامعه مدنی و ترسیم فرصت ها و مخاطرات مترتب با آن هدف گذاری شد. در پاسخ به این سئوال که «از منظر نظریه بازی های زبانی، جامعه مدنی در جمهوری اسلامی به چه شکل از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی متأثر می شود؟» پاسخ داده شد که جامعه مدنی ایران در صورت زندگی مجازی، این مجال را یافته تا در ظرفیتی جدید و در تعامل با جامعه جهانی بازیگری کند، به طوری که در قالب یافته پژوهش، می توان مقطع حاضر را دوره «تحول خواهی» در نظام حقوق و تکالیف دولت و جامعه در ایران نام نهاد؛ استدلال شد که صورت زندگی مجازی باعث ساختارشکنی در نظم سنتی و شیوه زندگی، تفکر و باورهای مردم شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان