درخت حوزه‌های تخصصی

«ذکر»، به معنی در دل و زبان به یاد خدا بودن است. ذکر توحیدی که موجب آرامش و اطمینان قلب می شود، فرایند روانشناختی مهمی است که تاکنون از دیدگاه روانشناسی مورد بررسی قرار نگرفته است. بنابراین هدف، ساخت و اعتباریابی پرسشنامه گرایش به ذکر بود. پس از ساخت و بررسی اعتبار صوری، پرسشنامه در مورد 47 نفر پسر و 82 نفر دختر از دانشجویان دانشگاه اصفهان اجرا شد. ضریب آلفای کرانباخ، به عنوان ملاک همسانی درونی پرسشنامه، 87/0 به دست آمد. طبق نتایج به دست آمده، از نظر دانشجویان رایج ترین زمان برای ذکر، بعد از نماز و هنگام گرفتاری ها و مشکلات می باشد و رایج ترین مکان، هر مکانی و در درجه دوم مسجد ذکر شده است. رایج ترین ذکرها در دانشجویان، به ترتیب عبارت بودند از: صلوات، تسبیحات حضرت زهرا(س)، اسامی خداوند، آیه های معروف قرآن و سایر ذکرهای رایج. همچنین میزان گرایش به ذکر توحیدی، به طور معناداری در دختران، بیشتر از پسران بود (01/0>P).

در سال های اخیر تحولات جنسیتی گسترده ای در حوزه ی آموزش عالی و تحصیلات دانشگاهی به وقوع پیوسته است که نمی توان آنها را محدود و منحصر به تحولات کمی و افزایش چشمگیر نسبت دانشجویان دختر دانست، به همین اعتبار دیدگاه های جدیدتر بر ابعاد کیفی این تحول تاکید داشته و آن را در عرصه ی وسیع تری از پیامدهای تحصیلی دنبال کرده اند که بدون شک بخش عمده ای از این بررسی ها معطوف به توضیح افزایش انگیزش و دلبستگی تحصیلی دختران و نیز پیشرفت تحصیلی بیشترآنها در مقایسه با دانشجویان پسر بوده است. در تحقیق حاضر تلاش شده است که پس از مروری نظری بر وجوه عمده ی تفاوت های جنسیتی در توانایی های شناختی، عملکرد تحصیلی و تبیین آن با استناد به برخی دیدگاه ها، به این مهم پرداخته شود.

این پژوهش با هدف ساخت و اعتباریابی، رواسازی و هنجاریابی آزمون اختلالات رفتاری کودکان طیف اتیسم (فرم والدین) روی گروه نمونه ای به حجم 110 کودک مبتلا به طیف اتیسم (72 پسر و 38 دختر) که به صورت در دسترس نمونه برداری شدند، اجرا گردید. ابزار پژوهش آزمون اختلال رفتاری کودکان راتر (فرم والدین، 1994) و هم چنین پرسشنامه ی ساخته شده به وسیله ی پژوهشگران می باشد. روایی آزمون تهیه شده با کاربرد روش تحلیل عاملی، حاکی از وجود یک عامل کلی داشت که روایی مطلوبی را نشان داد. ضریب اعتبار نیز با استفاده از روش آلفای کرونباخ پس از حذف 13 پرسش برابر 946/0 بدست آمد. هم چنین، رابطه ی معناداری بین آزمون اختلال رفتاری کودکان راتر و آزمون ساخته شده وجود داشت که روایی همگرا را مورد تأیید قرار داد. در مجموع آزمون ساخته شده دارای پایایی و روایی مطلوبی بود که امید است مورد توجه پژوهشگران این حوزه قرار گیرد.

نماز یکی از بزرگ ترین فرایض اسلامی و عالی ترین تکلیف مکتب تربیتی اسلام است. سنجش میزان التزام به نمازهای واجب با استفاده از ابزاری معتبر امری است ممکن. هدف این مقاله معرفی مقیاس نگرش و التزام عملی به نماز است. روش : جامعه آماری شامل تمامی کارکنان دانشگاه بقیه الله (عج) می باشد. حجم نمونه 427 نفر بودند که به صورت دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس جهت گیری درونی و بیرونی و مقیاس التزام عملی به اعتقادات مذهبی که به منظور تعیین روایی مقیاس نگرش و التزام عملی به نماز استفاده شدند. همچنین از روش های آماری همبستگی و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد ضریب اعتبار پرسشنامه از نظر همسانی درونی 92/0، ضریب بازآزمایی مقیاس با یکهفته فاصله 96/0 و ضریب تنصیفی مقیاس 87/0 بدست آمد. همبستگی مقیاس نگرش و التزام عملی به نماز، با مقیاس التزام عملی به اعتقادات مذهبی، جهت گیری بیرونی مقیاس آلپورت و جهت گیری درونی مقیاس آلپورت به ترتیب 61/0، 34/0 و 62/0 بدست آمد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان دادکه مقیاس ساخته شده از چهار عامل تشکیل شده است که جمعاً 30/46 درصد از واریانس کل را تبیین می کند. نتیجه گیری: مقیاس نگرش و التزام عملی به نماز با گذراندن مراحل روان سنجی و دارا بودن اعتبار و روایی قادر به سنجش نگرش و التزام عملی نمازگزاران به نماز است. بنابراین مقیاس علاوه براینکه به صورت خودسنجی برای مسلمانان کارایی دارد، می توان از آن در انجام پژوهش های گروهی استفاده نمود.

هدف این تحقیق بررسی ساخت، اعتباریابی و روایی سنجی پرسشنامه سنجش آسیب ها و مشکلات شغلی کارمندان شهرداری شهر اصفهان بوده است. بر این اساس، آزمونی ساخته شد که دارای سه طبقه اصلی آسیب های درون فردی، آسیب های بین فردی و آسیب های فرافردی است و این سه طبقه اصلی، خود دارای 18 زیر طبقه می باشد. این مقیاس محقق ساخته بر روی 166 نفر از کارمندان شهرداری شهر اصفهان (95 زن و 71 مرد) اجراء گردید. یافته ها نشان دهنده پایایی بالای (90/0-95/0) سه طبقه اصلی و طبقات هجده گانه است. همبستگی درونی بین طبقات سه گانه ( 78/0-80/0) و معنادار گزارش شده است. محاسبه پایایی آزمون به روش آلفای کرونباخ 96/0 گزارش شد. علاوه بر این جهت تعیین روایی همزمان پرسشنامه آسیب شناسی شغلی، از دو پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش جهت روایی همگرا و رضایت شغلی JDI جهت سنجش روایی واگرا استفاده شد و نتایج نشان داد بین سه طبقه اصلی آسیب های شغلی با قسمت خستگی هیجانی پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش همبستگی مثبت معنادار وجود دارد. نتایج نشان دهنده این مسئله است که بین طبقات آسیب های درون فردی و بین فردی و فرافردی با نمره کل پرسشنامه رضایت شغلی همبستگی منفی معنادار 39/0—49/0- وجود دارد که نشان دهنده روایی واگرای آزمون آسیب شناسی شغلی اصفهان است.

ازدواج به عنوان رابطه عاطفی، جنسی و اقتصادی بین زن و مرد تعریف شده که مورد تایید اجتماع، شرع و قانون است. رفتار جنسی، جنبه مهمی از کیفیت زندگی زناشویی است. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس رابطه جنسی در نمونه ایرانی است. در مرحله بررسی روایی سازه، نمونه پژوهش شامل 121 زوج عادی است که با روش خوشه ای تک مرحله ای انتخاب شدند. در مرحله بررسی روایی توافقی و پایایی نیز به ترتیب 21 نفر (10 زن و 11 مرد) واجد مشکلات زناشویی و 30 نفر (15 زن و 15 مرد) با روش در دسترس و داوطلبانه انتخاب و ابزار پژوهش بر روی آن ها اجرا شد. داده های جمع آوری شده با روش های آماری تحلیل عوامل اکتشافی، تحلیل واریانس چند متغیره، ضریب همبستگی پیرسن و آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی داده های جمع آوری شده نشان داد که 17 ماده از مقیاس بر روی سه عامل جهت گیری مشارکتی، جهت گیری مبادله ای و توقع بار عاملی دارند. مقایسه گروه واجد مشکلات زناشویی با گروه عادی نشان داد که گروه واجد مشکلات زناشویی به طور معناداری در جهت گیری مبادله ای بالاتر از گروه افراد عادی هستند. همبستگی عامل جهت گیری مشارکتی با مقیاس روابط جنسی از پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ 92/0 است. این نتایج مؤید روایی سازه، افتراقی و توافقی مقیاس رابطه جنسی است. نتایج نشان دادند که مقیاس رابطه جنسی از همسانی درونی (81/0 تا 90/0) و پایایی (92/0 تا 96/0) مطلوبی برخوردار است. مقیاس 17 ماده ای روابط جنسی در پژوهش های مربوط به رضایت زناشویی کاربرد دارد و می تواند در مـوقعیت هـای مشـاوره ای و انتخـاب روش هـای زوج درمانی مناسب مفید باشد.

هدف از این ساخت، مقیاس پیشرفت تحصیلی درس مطالعات اجتماعی پایه ی اول دبیرستان با استفاده از نظریه ی پرسش پاسخ بود. نمونه ی مورد مطالعه در این پژوهش 321 نفر از دانش آموزان دختر و پسر پایه ی اول دبیرستان شهر تهران بودند که از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تصادفی انتخاب شدند. در تهیه ی این آزمون، ابتدا دو فرم همتای آزمون از نوع چند گزینه ای با استفاده از جدول مشخصات که یک بعد آن را هدف های آموزشی (رفتاری) و بعد دیگر را محتوای درسی پوشش می داد، ساخته شد. سپس هر دو فرم در دو مرحله ی تجربی (برای تعیین ضریب دشواری پرسش، تعیین ضریب تمیز پرسش، همبستگی پرسش با نمره ی کل آزمون، همبستگی میان پرسش های آزمون، تحلیل گزینه های انحرافی) و نهایی در مورد گروه نمونه با فاصله ی زمانی یک هفته از یکدیگر اجرا شدند. نتایج بدست آمده از این پژوهش حاکی از این بود که: آزمون های ساخته شده ی فرم الف و ب از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردارند و با مدل سه پارامتری نظریه ی پرسش - پاسخ برازندگی دارند.

هدف از این مطالعه بررسی کفایت شاخص های روان سنجی فرم فارسی مقیاس همدلی هیجانی متعادل بود. گروه نمونه شامل 142 نفر از کارکنان کارخانجات کما در شهر شیراز بود. در این مطالعه ، فرم فارسی مقیاس همدلی هیجانی متعادل بکار گرفته شد. نتایج آزمون تحلیل عامل به شیوه ی مولفه ها حاکی از وجود شش عامل زیر بنایی در این مقیاس بود. این عوامل بر اساس محتوا به ترتیب با عناوین همدلی واکنشی، بیانی، مشارکتی، اثرپذیری عاطفی، ثبات عاطفی و همدلی نسبت به دیگران نام گذاری شدند. ضریب همبستگی نمره ی کل مقیاس با خرده مقیاس های مستخرج حاکی از روایی نسبتاً مناسب این مقیاس و ضریب بازآزمایی این مقیاس نیز حاکی از اعتبار مناسب این مقیاس بود و در مجموع مقیاسی مناسب برای اقدام های پژوهشی بشمار می آید.

هدف از این مطالعه ساخت، اعتباریابی، رواسازی و استاندارد کردن مقیاس مهارت های ارتباطی در بین مردان و زنان متأهل شهر تهران بود. 342 زن و مرد شرکت کننده به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به مقیاس مهارت های ارتباطی زوجین پاسخ دادند. ضریب پایایی آلفای کرونباخ کل مقیاس 93/0 و ضریب بازآزمایی (به فاصله ی دو هفته) 92/0 بدست آمد. تحلیل مولفههای اصلی با استفاده از چرخش واریماکس (با حذف چهارده ماده) سه عامل مهارت کلامی و همدلی، موانع ارتباطی و مهارت ارتباط جنسی را نشان داد. روایی همگرای کل و عوامل سه گانه با مقیاس کیفیت زناشویی معنادار بودند. هم چنین، روایی واگرای (تشخیصی) این مقیاس بیانگر این است که مقیاس یاد شده می تواند افراد عادی را از افراد فاقد مهارت ارتباطی مطلوب متمایز نماید. روی هم رفته، می توان گفت که نتایج این پژوهش حمایت تجربی کافی را برای پایایی و روایی این مقیاس در نمونه ی مورد مطالعه فراهم می کند.