درخت حوزه‌های تخصصی

رویکرد موضوعی

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
توضیحی درباره چارت حکمت و فلسفه شرق فلسفه غرب گروه های ویژه منطق
رویکرد تاریخی رویکرد موضوعی
الهیات فلسفی انسان شناسی فلسفی روش شناسی غایت شناسی فلسفه طبیعت فلسفه های مضاف فلسفه و معنای زندگی متافیزیک معرفت شناسی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۰۴۱ تا ۴٬۰۶۰ مورد از کل ۵٬۴۳۱ مورد.
۴۰۴۲.

‌نقدی‌ بر مقالة‌ ‌توجیه‌ ترکیبی‌ در حکمت‌ سینوی‌ و صدرایی‌(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: ذهن ۱۳۸۰ شماره ۶ و ۷
حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی معرفت شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلسفه تطبیقی
تعداد بازدید : ۱۵۴۰
دوست‌ ارجمند و فاضل‌ جناب‌ حجة‌الاسلام‌ آقای‌ فعالی‌ طی‌ مقاله‌ای‌ در مجلة‌ ذهن‌ شمارة‌ 5 دیدگاهی‌ را در خصوص‌ توجیه‌ و صدق‌ از منظر ابن‌ سینا و صدرالمتألهین، که‌ هر کدام‌ سردمدار مکتب‌ فلسفی‌ خاصی‌ هستند، مطرح‌ کردند که‌ تازه‌ و جدید بود. لیکن‌ پس‌ از بررسی‌ آن، به‌نظر اینجانب‌ رسید که‌ سخن‌ ایشان‌ از جهاتی‌ قابل‌ تأمل‌ است‌ و با توجه‌ به‌ قراین‌ و شواهد موجود در آثار این‌ دو شخصیت، نمی‌توان‌ مدعای‌ نویسندة‌ محترم‌ مقاله‌ را پذیرفت. در این‌ جستار کوتاه‌ ابتدا سعی‌ می‌کنم‌ به‌ کمک‌ خداوند متعال‌ مدعای‌ ایشان‌ را بیان‌ داشته‌ و سپس‌ برخی‌ از دلائلی‌ را که‌ مانع‌ از پذیرش‌ این‌ مدعاست‌ برشمرم.
۴۰۴۳.

قوانین بی مصداق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه مفید ۱۳۸۰ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: قوانین طبیعت کل قوانین بى‏مصداق مشرب انتظام نظریه ضرورتیات، قوانین بالقوه و بالفعل. شرطیهاى خلاف واقع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹۵
تحقیق درباره چیستى و ماهیت قوانین طبیعى، تحقیقى اساسى و محورى در فلسفه علم است که اهمیت آن به مرزهاى معرفت‏شناسى و متافیزیک هم نفوذ مى‏کند. از مباحث جذّاب و فرعى این پژوهش، بحث «قوانین بى‏مصداق» است. در این مقاله، با ارائه دو دیدگاه مهم درباره چیستى قوانین طبیعى، چگونگى برخورد آنها با مشکل قوانین بى‏مصداق گزارش و نارساییهاى آنها بررسى مى‏شود.
۴۰۴۴.

‌صورت‌ نخستین‌ علم‌ حضوری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مترجم:
منبع: ذهن ۱۳۸۰ شماره ۸
حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی معرفت شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی معرفت شناسی
تعداد بازدید : ۲۱۵۴
در این‌ نوشتار سعی‌ و تلاش‌ مؤ‌لف‌ (ره) بر آن‌ است‌ که‌ بجای‌ تعریفی‌ پیشینی‌ و متافیزیکی‌ محض‌ از علم‌ حضوری‌ با ارائه‌ و اثبات‌ مصداق‌ بارز و روشنی‌ از آن، رویکردی‌ عینی‌ و ملموس‌ به‌ موضوع‌ داشته‌ باشد. البته‌ مولف‌ پیش‌ از این‌ نیز نمونه‌ها و مصادیقی‌ از علم‌ حضوری‌ همچون‌ دریافتهای‌ حسی‌ و احساسات‌ را بیان‌ کرده‌ بود لیکن‌ مورد حاضر؛ یعنی‌ علم‌ حضوری‌ انسان‌ به‌ خود؛ به‌گونه‌ای‌ اساسی‌ با موارد قبلی‌ متفاوت‌ است‌ زیرا این‌ معرفت‌ مبنا و بنیاد تمامی‌ معارف‌ و دانشهای‌ دیگر بشر است. وی، که‌ در این‌ بحث‌ عمدتاً‌ بر دیدگاههای‌ شیخ‌ شهاب‌ الدین‌ سهروردی‌ تکیه‌ کرده‌ است‌ ضمن‌ بیان‌ مبانی‌ وجودشناختی‌ و معرفت‌شناختی‌ شیخ‌ اشراق‌ به‌ اثبات‌ این‌گونه‌ از علم‌ حضوری‌ انسان‌ به‌ خود می‌پردازد.
۴۰۴۵.

سرگشته در گستره بدایت تا نهایت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۰ شماره ۲۹
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶۰ تعداد دانلود : ۸۶۱
ژیلبر دیوران، شاگرد گاستون باشلار، برای بنا کردن «نقد اسطوره شناختی»، «نقد تخیل مادی» را که الهام گرفته از باشلار است رها می کند. در واقع، بین افکار گاستون باشلار و ژیلبر دیوران هم تداوم فکری و هم گسستگی فکری وجود دارد. این اختلاف فکری برای بهتر شناختن کار بدیع ژیلبر دیوران دارای اهمیت بسیار است زیرا به لطف تحقیقات و پیشرفت های علمی اواخر قرن گذشته، ژِیلبر دیوران توانست انقلاب و تحول باشلاری در نقد ادبی را به انتهای مسیر برساند. یکی از ویژگی های اصلی تفکر دیوران تداوم همیشگی افکارش می باشد. خواننده آثار ژیلبر دیوران، برخلاف گاستون باشلار، از میان نوشته ها با یک «تغییر» مواجه نمی شود. بلکه، می توانیم در کارهای ژیلبر دیوران یک پیوستگی و تداوم همیشگی را در روش های نقد ادبی مشاهده کنیم؛ برای مثال، اسطوره ویژگی مشترک و همیشگی در مطالعات و بررسی های گوناگون او می باشد؛ در واقع، اسطوره موضوع (تم) اصلی در تحقیقات اوست. با این حال، می توان در عمق این پیوستگی و تداوم همیشگی چندین شاخه روشمند را از دل آن بیرون کشید و آن را شاخه شاخه کرد ...
۴۰۴۶.

‌نظریه‌ شالوده: مبناگرایی‌ خطاناپذیر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: ذهن ۱۳۸۰ شماره ۸
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۳۴
یکی‌ از مؤ‌لفه‌های‌ اساسی‌ در تعریف‌ معرفت، توجیه‌ است. یک‌ نظریة‌ مهم‌ و اساسی‌ در این‌ باب، مبناگرایی‌ است. کیث‌ لرر معرفت‌شناس‌ معروف‌ و برجستة‌ معاصر، در این‌ نوشتار ضمن‌ تبیین‌ و تحلیل‌ نظریة‌ مبناگرایی‌ و بیان‌ اقسام‌ آن‌ انتقاداتی‌ را براساس‌ دیدگاههای‌ خود بر این‌ نظریه‌ وارد می‌داند. وی‌ ضمن‌ بیان‌ اینکه‌ این‌ نظریه‌ هم‌ در میان‌ تجربه‌گرایان‌ و هم‌ عقل‌گرایان‌ طرفدارانی‌ برجسته‌ داشته‌ است؛ مبناگروی‌ را به‌ خطاناپذیر و خطاپذیر تقسیم‌ می‌کند و برای‌ تبیین‌ مبناگروی‌ خطاناپذیر بحث‌ از اصلاح‌ناپذیری‌ در قضایای‌ تحلیلی، قضایای‌ راجع‌ به‌ افکار و نیز احساسات‌ را مطرح‌ می‌کند و آنها را مورد انتقاد قرار می‌دهد و بدینوسیله‌ راه‌ را برای‌ مفهومی‌ ضعیفتر از تحیلیلیت‌ و امکان‌ و در نتیجه‌ مبناگرایی‌ را فراهم‌ می‌سازد تا در عین‌ تأکید بر باورهای‌ پایه‌ و اینکه‌ اینها ضامن‌ صدق‌ باورهای‌ غیرپایه‌اند، آنها را خطاناپذیر بداند. وی‌ ضمن‌ تبیین‌ نظریة‌ پدیدارگرایی‌ به‌عنوان‌ نمونه‌ای‌ از مبناگرایی‌ خطاناپذیر، انتقاداتی‌ هم‌ بر آن‌ وارد می‌آورد. وی‌ از این‌ نوشتار می‌خواهد این‌ نتیجه‌ را بگیرد که‌ ما در باورهای‌ خود حتی‌ باورهای‌ پایه‌ خطاناپذیریم‌ و طبعاً‌ در دستیابی‌ صدق، تضمین‌ و قطعیتی‌ در کار نیست. دیدگاههای‌ لرر در این‌ خصوص‌ دارای‌ اشکالات‌ و انتقاداتی‌ چند است‌ که‌ به‌ یاری‌ خداوند متعال‌ در شماره‌های‌ آتی‌ نشریه‌ بدانها خواهیم‌ پرداخت.
۴۰۵۰.

چیستی و گونه های فلسفه سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه مفید ۱۳۸۰ شماره ۲۵

کلیدواژه‌ها: فلسفه سیاسى فلسفه سیاسى اسلامى کلام سیاسى فلسفه سیاسى تحلیلى

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۰۳
در این مقاله به دو سوال پاسخ داده شده است: 1- فلسفه سیاسى چیست؟ فلسفه سیاسى شاخه‏اى از فلسفه است که با روشهاى انتزاعى، پدیده‏هاى سیاسى مانند: حکومت، قدرت، حاکمیت، مشروعیت و عدالت را تحلیل مى‏کند . کلام سیاسى، بر خلاف فلسفه سیاسى، متکى به وحى است و درصدد اثبات گزاره‏هاى وحیانى به روشهاى عقلى، نقلى و تجربى مى‏باشد . 2- گونه‏هاى فلسفه سیاسى چیست؟ فلسفه سیاسى به دو قسم کلاسیک و مدرن تقسیم مى‏شود، و بر حسب تنوع گونه‏هاى مکاتب فلسفى (پدیدارشناسى، ساختار گرایى، مارکسیسم و) . . . مى‏تواند متنوع گردد . سؤال فلسفه سیاسى قدیم سعادت انسان و سؤال فلسفه سیاسى جدید، اهداف مدینه یا شهر (و نهادسازى) است . فلسفه سیاسى تحلیلى با رهیافت تحلیلى و درجه دوم، به تحلیل زبان و مفاهیم مربوط به فلسفه سیاسى مى‏پردازد . فلسفه سیاسى اگر بى بهره از امداد وحى تصور شود، متصف به وصف «اسلامى‏» نمى‏گردد; اما به چهار اعتبار دیگر (که در متن مقاله بیان شده) مى‏توان از «فلسفه سیاسى اسلامى‏» سخن گفت .
۴۰۵۷.

ابتکارات صدر المتالهین و برخى فیلسوفان متاخر در حل معماى شناخت

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی-کلامی ۱۳۸۰ شماره ۹و۱۰

کلیدواژه‌ها: علم و ادراک علم حصولى وجود ذهنى علم حضورى مفاهیم فلسفى قضایاى اولى

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی معرفت شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی معرفت شناسی
تعداد بازدید : ۱۶۷۶
چکیده مسئله چگونگى امکان‏پذیر بودن معرفت همواره از مهم‏ترین مسائل فلسفى درباره معرفت‏بوده است که از دیرباز فیلسوفان بدان توجه کرده و راه‏حل‏هاى متفاوتى براى آن ارائه داده‏اند . فیلسوفان مسلمان نیز در بحث وجود ذهنى تلاش کرده‏اند تا ضمن تعریف علم به تمثل حقیقت‏شى‏ء یا حضور ماهیت‏شى‏ء در نزد مدرک، چگونگى مطابقت ادراک را با شى‏ء ادراک شده، تبیین کنند . سرانجام در این تلاش‏ها ملاصدرا با عنایت‏به حصول مفهوم شى‏ء در ذهن، نه ذات و حقیقت آن و نه فرد و مصداق آن و تفکیک بین حمل اولى و حمل شایع، به حل معما و پاسخ‏گویى به شبهات مربوط پرداخته است . علاوه بر این، تلاش دیگرى نیز از طرف برخى فیلسوفان متاخر بر پایه انتزاع مفاهیم فلسفى از تامل حضورى در رویدادهاى نفسانى و شکل‏گیرى قضایاى اولى از آن مفاهیم، صورت گرفته و چنین قلمداد شده که صدق این قضایا قطعى است و آنچه با رعایت اصول و ضوابط منطقى از آنها به دست آید تابع ارزش آنها بوده و بنابراین، صدق آن قطعى خواهد بود . در این مقاله برآنیم تا ضمن بررسى و تحلیل نظر ملاصدرا در بحث وجود ذهنى، بر اساس برداشت‏هاى مختلفى که از آن شده است، و نیز نظر برخى فیلسوفان متاخر در حوزه مفاهیم فلسفى، میزان توفیق آنها را در مسئله چگونگى امکان‏پذیر بودن معرفت و دست‏رسى به واقع تعیین کنیم .
۴۰۵۸.

انسان‏شناسى صدر المتالهین

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی-کلامی ۱۳۸۰ شماره ۹و۱۰

کلیدواژه‌ها: نفس انسان‏شناسى جسمانیة الحدوث و روحانیة البقاء تجرد نفس مراتب نفس حکمت عملى و سعادت

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی انسان شناسی فلسفی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی معرفت شناسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی هستی شناسی مقولات
تعداد بازدید : ۷۰۳۲
چکیده با توجه به اهمیت انسان‏شناسى در حکمت متعالیه صدرالمتالهین، نویسنده کوشیده است‏با توجه به مبانى فلسفى او را در هستى شناسى و معرفت‏شناسى حقیقت انسان از حیث جسم و جان یا روح و بدن معرفى کرده و تعامل نفس و بدن را از جهت هستى‏شناختى، یعنى پیمودن مراتب وجود و از حیث معرفت‏شناختى، یعنى جایگاه نفس و قواى حسى در معرفت و تاثیر عرفت‏بر نفس بررسى کند . حاصل این بررسى تعیین نقش معرفت در تکامل نفس و رسیدن به درجه انسان کامل از حیث علم و عمل است .

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان