درخت حوزه‌های تخصصی

رسانه های جمعی نقش بسیار مهمی در شکل گیری افکار عمومی در جوامع دارند.اهمیت این نقش نه در مراجعه تعداد زیاد مخاطبان به رسانه ها بلکه در میزان اعتماد اجتماعی است که مخاطبان به رسانه دارند.افکار عمومی زمانی تحت تأثیر یک خبر قرار می گیرد که به آن رسانه اعتماد داشته باشد. بخش های خبری رسانه های تصویری مانند تلویزیون به دلیل فراگیری در جامعه و سرعت انتقال مطالب؛ علاوه بر شیوه ارائه می بایست شاخص های اعتمادسازی انبوه مخاطبان را رعایت کنند وگرنه با بی اعتمادی تماشاگران خبر وکاهش تدریجی تعداد آن ها در طول زمان رو به رو خواهند شد. در این مقاله برای شناخت عوامل اعتمادسازی، به بررسی دلایل کاهش میزان اعتماد مخاطبان برنامه های خبری سیمای جمهوری اسلامی در سال های 1383 و 1387 پرداخته شده است. در سال 1388 افزایش اعتماد مخاطبان تحت تأثیر مناظره های سیاسی انتخابات ریاست جمهوری، تأکید دوباره ای بر نقش عوامل اعتمادساز در رسانه ملی داشت. با انجام روش فرا تحلیل از چهار تحقیق مرتبط با اعتماد به اخبار سیما، شاخص های متعددی برای سنجش اعتماد ارائه می شود که در این میان: صحت و درستی خبر، مرتبط بودن موضوع خبر با نیازهای خبری مخاطبان، جامعیت خبر، بی طرفی، احساس تعلق اجتماعی، توجه به نخبگان و ارائه جذاب مهمترین نقش را در ایجاد اعتماد بین بینندگان اخبار سیمای جمهوری اسلامی نشان می دهند.

نگاهی به عملکرد و نقش سازمان ها و نهادهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، چند ویژگی مشترک و کلان را درباره مجموعه آنها نشان می دهد: تعداد زیاد این سازمان ها؛ نبود تمایزهای مأموریتی میان آنها؛ تداخل و موازی کاری در فعالیت ها؛ کمبود هماهنگی کلّی (دو و چندسویه) در سیاست گذاری و اجرا؛ و نبود یک ستاد فرماندهی مرکزی قدرتمند و مؤثر. این عوامل موجب شده تا در چرخه سیاست گذاری فرهنگی کشور، سازمان های مختلفی از تدوین سیاست تا اجرا و نظارت بر آن را عهده دار شوند و چنین وضعیتی با بروز تداخل های مأموریتی، نتایج ناخواسته ای را در پی آورده که ازجمله مهم ترین آنها بروز ناهماهنگی در عملکرد سازمان های فرهنگی، توسعه افقی و غیرهدفمند این سازمان ها، و مصرف رو به رشد بودجه است که نهایتاً اثربخشی نه چندان مطلوب بدنه فرهنگی نظام یعنی سازمان ها و نهادهای فرهنگی کشور را به دنبال داشته است. استعاره ها دیرزمانی است که در حوزه های مختلف علوم انسانی ازجمله در دانش سازمان و مدیریت برای تبیین وضعیت و درک و شناخت پدیده ها به کار می روند. این مقاله بر آن است که با استفاده از استعاره «منظومه» برپایه کارکرد منظومه شمسی، وضعیت مطلوب و آرمانی مجموعه سازمان ها و نهادهای فرهنگی کشور را درقالب یک «منظومه فرهنگی» تبیین نماید. پرسش اصلی مقاله آن است که «آیا مشکل اصلی کشور در حوزه فرهنگ، نبود یک نظام جامع مدیریت فرهنگی برای هدایت مجموعه سازمان های فرهنگی کشور است؟»، در پاسخ، نخست با استناد به پژوهش های کاربردی متعددی که ازسوی شورایعالی انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت نظام انجام یافته به تبیین این مشکل و راه حل های مرتبط با آن می پردازد و سپس با معرفی چند ویژگی برگزیده از منظومه شمسی، استعاره منظومه را درقالب منظومه فرهنگی برای تبیین ویژگی های نظام فرهنگی مطلوب در ساماندهی سازمان های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به کار می گیرد.[i] [i]. اصطلاح منظومة فرهنگی را در مفهومی که توضیح آن در این مقاله می آید، نویسنده برای نخستین بار در بهار سال 1387 و در کلاس درس «سازمان ها و سیاست های فرهنگی» برای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد رشتة فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه السلام به کار گرفته و در سه سال متوالی مورد نقد و بررسی همین گروه از دانشجویان و برخی همکاران دانشگاهی قرار داده است. اگرچه این اصطلاح قبلاً به عنوان معادلی برای واژه های مجموعه یا گروهی از سازمانها استفاده شده بود، ولی کاربرد آن به منظور تبیین وضعیت و الگوی مطلوب ساماندهی سازمان های فرهنگی کشور، نخستین بار است، که در یک مقاله ارائه می گردد.

هدف از نگارش این مقاله تبیین نظری و تجربی مدل تحلیلی است که در آن نگرش مخاطب نسبت به محتوای رسانه دینی (صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران) در نقش متغیر درونی و ابعاد دین داری مخاطب، دانش دینی مخاطب، نوع دین داری در نقش متغیر بیرونی تعریف شده اند. تعریف هر یک از متغیرهای تدوین شده در مدل پژوهش دارای مبنای نظری است. روش تحقیق در این پژوهش پیمایشی و برای گردآوری داده ها از پرسش نامه دست ساخته استفاده شده است که طبق آزمون دارای اعتبار و قابلیت اعتماد است. جامعه آماری پژوهش، مردم شهر اصفهان و تعداد نمونه 300 نفر بوده و روش نمونه گیری نیز تصادفی بوده است. در این پژوهش تأثیر ابعاد دین داری مخاطب، نوع دین داری اش و میزان دانش دینی او بر نوع نگرش مخاطب نسبت به محتوای رسانه دینی در قالب فرضیات متعدد سنجیده شده است. مدل تحلیلی این پژوهش با نرم افزار ای موس طراحی شده است. شاخص ها ی برازش مدل نشان می دهند که شاخص کای اسکوئر بیانگر ارزش عددی برابر با 3.28. است و این عدد بر اساس آنچه شوماخر و لومکس (2009) مقدار قابل قبول آن را در فاصلة 1 تا 5 پیشنهاد می کنند، مقدار خوبی است. علاوه بر این شاخص، شاخص ها یی دیگر نیز برای مدل مزبور محاسبه شده که یکی از این شاخص ها ، ریشة میانگین مربعات خطای برآورد RMSEA با مقدار 0.078 یعنی کمتر از 08/0 به دست آمده است.

فکاهیات بخش عمده ای از ادبیات است بخشی پویا ، پر تحرک و شادی بخش . تردیدی نیست که در ادبیات تمامی ملت ها چنین بخشی ، حضوری همیشگی داشته است به طور مسلم قدم فکاهیات قابل تعیین نیست اما به یقین می توان ادعا کرد که حضور آن در میان بشر به زمانی باز می گردد. که انسان راز خندیدن و خندانیدن را دریافت.طنز از نظر جایگاه هنری ، مقوله ای است که در قلمرو شاخه های نقد قرار می گیرد و از جنبه کارکرد اجتمعی به همراه نقد و نماد پردازی به حوزه واحدی تعلق دارند و هر سه وسیله ای برای ستیز با اقسام ستم ها و سنت های ناهمساز با رسالت انسان در هستی اند

این مقاله به موضوع جالب سرگرمی و اطلاع رسانی به مثابه فرآیند همزمان تولید و انتقال ایدئولوژی در سطح جهان می پردازد. لازم به توضیح است که تلویزیون و به‌ویژه اخبار آن، به‌دلیل استفاده از تصاویر می‌تواند به‌راحتی از مرزهای زبانی و ملی عبور کند و دیدگاه‌های مردم درباره جهان را شکل دهد و به یک معنا به ایجاد ایدئولوژی قالبی کمک کند. موضوع این مقاله در چنین قالب نظری و تجربی که مبتنی است بر گسترش صنعت اطلاع-سرگرمی در نهادهای خبری رسانه ای جهان بهتر روشن می شود. توضیح آنکه، در دهه 1990 سبک جدیدی از اطلاع رسانه ای به نام اطلاع رسانی سرگرم کننده در شبکه های اخبار ظهور کرد که آثارش همچنان رو به گسترش و افزایش است. آغازگر این سبک خبری، آمریکا و شبکه های خبری آمریکایی بودند. گسترش اطلاع رسانی سرگرم کننده، از سوی دیگر، موجب جهانی شدن ایدئولوژی نئولیبرال شده است. این مقاله ظهور پدیده اطلاع رسانی سرگرم کننده در اخبار را مطالعه می‌کند و دلایل پیدایش آن را مورد مداقه قرار می‌دهد و در پایان نشان می دهد که این فرآیند جهانی شدن اگرچه با رکود اقتصادی جهانی کند شده اما همچنان ادامه دارد.

ایجاد نگرش مثبت نسبت به یک نوآوری و پذیرش آن از سوی پذیرندگان، هدف هر ابداع کننده نوآوری است. در سال های اخیر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران نیز کوشیده است تا با دیجیتال کردن شبکه های تلویزیونی ضمن افزایش و بهبود کیفیت برنامه ها به جذب هر چه بیشتر مخاطبان در رقابت با سایر رسانه ها بپردازد. لذا با عنایت به این نکته، هدف این پژوهش بررسی این مسئله است که مخاطبان شهر نورآباد لرستان چه نگرشی نسبت به دیجیتال شدن و افزایش شبکه های جمهوری اسلامی ایران دارند؟ این تحقیق به روش پیمایش انجام شد و جامعه آماری آن را کلیه افراد بالای 15 سال ساکن شهر نورآباد لرستان تشکیل می دادند که 384 نفر از میان آنها بر اساس فرمول کوکران به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. روش نمونه گیری در این پژوهش تصادفی طبقه بندی شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهدکه 8/67 درصد مخاطبان نسبت به دیجیتال شدن و افزایش شبکه ها نگرش مثبت دارند . همچنین، رابطه بین نگرش مخاطبان با متغیرهای مستقل مثل دینداری ، احساس تعلق آنها به نظام جمهوری اسلامی ایران نزد آنها، اعتبار صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، موفقیت برنامه های شبکه استانی، دانش و آگاهی، مزیت نسبی این نوآوری، تجربه استفاده قبلی و رؤیت پذیر بودن نتایج استفاده از این نوآوری از دیدگاه مخاطبان، رابطه ای معنی دار بوده است. به عبارت دیگر این متغیرها می توانند نحوه نگرش نسبت به این نوآوری را تعیین کنند. هم چنین رابطه بین نگرش با متغیرهای مستقلی مثل سن، جنس، تحصیلات، پایگاه اجتماعی- اقتصادی و میزان دسترسی به شبکه های ماهواره ای معنی دار نبوده است و این متغیرها نمی توانند تعیین کننده نگرش مخاطبان باشند.

احمد بن ابی یعقوب اسحاق بن واضح یعقوبی اصفهانی مصری (م284ق) از بزرگان و پیشگامان دانشمندان «موالی» است. او را می توان معلم و پدر جغرافیای اسلامی و تاریخ نگاری جهانی با ویژگی های عقل گرایانه دانست. گرایش دینی- مذهبی و وسعت تسلط علمی او در حوزه تاریخ، جغرافیا، شعر و نجوم و گیاه شناسی و مطالعات اجتماعی، وی را بر صدر طبقه ی دانشمندان بنام اسلامی-شیعی نهاده است. یکی از یادگارهای گران سنگ مورخ مذکور، کتابی تاریخی موسوم به تاریخ یعقوبی است. شناخت و معرفت بر روش و درون مایه تاریخ نگاری یعقوبی بر محققان و علاقه مندان به علم تاریخ نگاری- به لحاظ عظمت و جایگاه او در این علم – ضروری به نظر می رسد. از ویژگی های مهم تاریخ یعقوبی، پرداختن به جنبه های تمدنی و فرهنگی تاریخ، نگاه نقادانه او به روایات، گزینش اخبار و حذف برخی از آن ها، نگاه جامع به تاریخ و عدم محدودیت در دوره اسلامی، تواضع علمی او، نگارش تاریخ با روش ترکیبی، نگاه مستقل سیاسی، عدم حذف رخدادهای مربوط به شیعه و امامان معصوم علیهم السلام از تاریخ، صراحت نسبی و پرهیز از مدح و ستایش حکام، پرهیز از نقل برخی افسانه ها و اسطوره ها، و سبک موضوع محور کتاب را می توان نام برد

سلامت یکی از نیازهای اساسی جامعه برای رشد و بالندگی آن می باشد که با تغییر سبک زندگی و نوع بیماری های مسری به مزمن نقش عوامل اجتماعی در تعیین سطح آن بیشتر نمایان شده و جامعه شناسی سلامت را به محور بحث های جامعه شناختی تبدیل کرده است. هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی و احساس محرومیت نسبی و تبعیض بر سلامت شهروندان می باشد. جامعه آماری این پژوهش را شهروندان اصفهانی تشکیل می دهند. نمونه آماری مشتمل بر 384 نفر می باشد که از طریق فرمول کوکران بدست آمده است. روش نمونه گیری تحقیق به صورت خوشه ای دو مرحله ای بوده، اطلاعات بدست آمده با تکنیک پیمایش، به صورت مقطعی و از طریق ابزار پرسشنامه گردآوری شده که روایی و اعتبار آن مورد تایید قرار گرفت. طبق نتایج بدست آمده فرض اساسی تحقیق مبنی بر تأثیر سرمایه اجتماعی بر سلامت شهروندان اصفهانی مورد تایید قرا گرفت. همچنین هر چهار بعد سرمایه اجتماعی اندازه گیری شده در تحقیق رابطه معناداری با سلامت دارند، علاوه بر آن متغیرهای احساس تبعیض و احساس محرومیت رابطه معناداری را با سلامت نشان دادند. نتایج تحلیل های چند متغیره نشان داد از میان متغیرهای مورد بررسی، متغیرهای اعتماد، حمایت، پیوستگی و همبستگی اجتماعی در مجموع 204/0 از متغیر وابسته را مورد تبیین قرار می دهند .

مطبوعات به عنوان یکی از سودمندترین وسایل ارتباط جمعی می تواند نقش بسزایی در تنویر افکار عمومی داشته باشد. مطالعه مطبوعات درهر جامعه یکی از شاخصهای مشارکت اجتماعی بوده و نشانگر میزان تعلق خاطره و دغدقه افراد نسبت به سرنوشت اجتماعی خود است. هدف از این مطالعه بررسی عوامل موثر برمطالعه مطبوعات در شهرستان سمیرم می باشد. روش تحقیق این مطالعه پیمایشی بوده و داده های مورد نیاز جهت آزمون فرضیه ها بوسیله پرسشنامه 46 سوالی جمع آوری شد و سپس با استفاده از نرم افزارهای lisrel و spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. جامعه آماری شامل کلیه افراد بین 59-20سال و نمونه آماری (طبق فرمول کوکران بر اساس 7/0=P منتج شده از بررسی مقدماتی روی 30 نفر) شامل 320 نفر از جامعه آماری مذکور می باشد . نتایج بدست آمده نشان می دهند بین پایگاه اجتماعی- اقتصادی و مطالعه مطبوعات (sig=/072 gamma=/154 ) و هم چنین بین میزان استفاده از سایر وسایل ارتباط جمعی و مطالعه مطبوعات (f=2/7 sig= 0/046) رابطه معنی دار وجود نداشت اما ارتباط متغیرهای اعتماد به مطبوعات(sig=/001; f=5/385 )، مشارکت سیاسی (; sig=/008 f=4/056)، احساس مسئولیت اجتماعی(sig=/0001; f=8/92) و احساس سهیم بودن در سرنوشت خود و جامعه (sig=/001; f=5/387) با متغیر مطالعه مطبوعات معنی دار بود

شایعه پدیده ای است که اغلب در موقعیتهای آشفته اجتماعی ظهور می کند . شایعه ، موجودیتی خلاف قاعده ، غیر عادی و کیفیتی توطئه بر انگیز است که نیرویی مخرب دارد .

"مقاله حاضر تلفیقی است از یک پایان‌نامه و یک پژوهش که هر دو به شیوه تحلیل محتوا با موضوع بررسی روابط میان‌فردی زن و مرد در مجموعه‌های تلویزیونی ایرانی انجام شده‌اند. عنوان پایان‌نامه که ارائه نتایج آن بخش اول این مقاله را دربرمی‌گیرد «بررسی روابط میان‌فردی (بین زن و مرد) در مجموعه‌های تلویزیونی با من بمان و مسافری از هند» است و عنوان پژوهشی (که بخش دوم همین مقاله است) «بررسی مقوله عشق در مجموعه‌های تلویزیونی دردسر والدین، جوانی، و شب‌دهم» است. گرچه ویژگی مشترک تمام این مجموعه‌ها طرح مقولات عاطفی میان زنان و مردان درگیر داستان‌هاست و انتظار می‌رود چهره‌ای لطیف، فداکار، مهرورز، منطقی، جویای عاطفه و متین از زنان و مردان (به‌خصوص زنان ترسیم شود، نتایج هر دو پژوهش برخلاف انتظارات؛ مجموعه‌های یادشده زنان را غیرمنطقی‌تر، عجول‌تر، هیجان‌زده‌تر با سبک ارتباطی ناخوشایندتر و کم‌تحمل‌تر نشان می‌دهند. از سوی دیگر مردان با صفات شخصیتی بیشتر مثبت، ارتباط کلامی محبت‌آمیز و گفتار عاشقانه بیشتر تصویر شده‌اند. نکته جالب آن‌که جذابیت فیزیکی افراد به‌خصوص زنان عمده‌ترین عامل شکل‌گیری روابط میان‌فردی بوده است. "

فضای مجازی به مدد دانش فناوری اطلاعات و با معرفی نسل جدیدی از بازی های رایانه ای تحت عنوان «بازی های مجازی» موجب تحولات شگرفی در صنعت بازی و سرگرمی شده است. مهم ترین اتفاقی که در عصر حاضر برای صنعت بازی و سرگرمی رخ داده، «جهانی شدن» و «جدی شدن» این دسته از بازی های رایانه ای است. امروزه بازی های مجازی از مقوله بازی فراتر رفته و دیگر بازی نیستند بلکه با حفظ خصیصه سرگرمی و تفریحی بودن، کاملاً جدی هستند و فرصت ها و تهدیدهایی را در حوزه های مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایجاد کرده اند. اگرچه بازی های رایانه ای به عنوان بخشی از صنعت سرگرمی عمدتاً با حوزه های اقتصادی و فرهنگی تعامل و ارتباط دارند ولیکن ویژگی خاص این نوع بازی ها، که امکان «خریدوفروش اشیاء و کالاهای مجازی» را حین بازی فراهم کرده، سبب طرح مسائل و چالش های نوینی از نظر فقهی و حقوقی شده است. مهم ترین ابعاد فقهی و حقوقی بازی های برخط، ابتدا بحث مشروعیت و قانونی بودن خود بازی ها و سپس وضعیت حقوقی معاملات درون بازی است. نوشتار حاضر سعی دارد چالش های مذکور را با رویکرد فقهی حقوقی مورد تحلیل و بررسی قرار می دهد.

"اینترنت رسانه ای جدید با ماهیتی متفاوت از رسانه های پیش از خود است و در عین حال تقریبا همه آن رسانه ها را در خود دارد. اینترنت با خود تغییرات اجتماعی به همراه می آورد و این تغییرات بیش از همه در میان جوانان که بیشترین تعداد کاربران اینترنت را تشکیل می دهند، رخ می دهد. اینترنت در فاصله سال های 1380 تا 1385 در ایران رشدی حدود 2500 درصد داشته است. این وضعیت امکان ایجاد یک نسل را در ایران مطرح می کند، نسلی که در سال های نوجوانی با تکنولوژی های نوین ارتباطی آشنا شده و در حال حاضر به سمت سنین میانسالی حرکت می کند. در این مقاله خواهیم دید که جوانان ایرانی از قابلیت های ارتباطی اینترنت به طرز موثری بهره گرفته اند. گروه های اجتماعی مختلف بنا به ویژگی های خاص جامعه ایران، اینترنت را مکان خوبی برای خودابرازی و ایجاد ارتباط یافته اند. زنان ایرانی برای دستیابی به اهداف اجتماعی و گروهی خود پابه پای مردان و گاهی پیش از آن ها از امکانات اینترنت استفاده کرده اند. اینترنت در ایران امکان نوع خاصی از هنجارشکنی را پدید آورده که امکان برخورد با آن به روش های سنتی وجود ندارد. اینترنت در سال های اخیر به عنوان رسانه ای برای تاثیرگذاری مذهبی و ترویج مذهب در میان جوانان ایران مورد استفاده قرار گرفته است. این پژوهش با یک رویکرد فراتحلیلی و مطالعه اسنادی نشان می دهد که اینترنت باعث ایجاد یک پژوهش با یک رویکرد فراتحلیلی و مطالعه اسنادی نشان می دهد که اینترنت باعث ایجاد یک نسل در ایران شده است. در ادامه ویژگی های این نسل ایرانی برشمرده شده است."

"پخش برنامه‌های رادیو و تلویزیونی با توجه به رسالت و مسئولیت رسانه در برابر مخاطب، دارای محدودیت‌هایی است که در قوانین رسمی و غیر رسمی کشورها به آنها اشاره شده است. شکل‌گیری و تولید محتوای پیام با در نظر گرفتن حقوق فردی و اجتماعی مخاطبان و با توجه به منافع عمومی جامعه، مستلزم رعایت قوانین و مقرراتی است که در حوزة حقوق رسانه‌های دیداری و شنیداری جایگاه ویژه‌‌ای دارد. محدودیت‌های حاکم بر پخش برنامه‌ها چه در ایران و چه در دیگر کشورهای جهان، از نظر حقوق مخاطبان، به سه دسته قابل تقسیم است. محدودیت‌هایی که هدف از وضع آن: 1 ـ حفظ نظم و حمایت از موازین و اخلاقیات مورد قبول جامعه است که می‌توان آنها را محدودیت‌های اخلاقی نامید؛ 2 ـ حمایت از حریم و حقوق خصوصی افراد است 3 ـ حمایت از حیثیت گروه‌ها و اقلیت‌های دینی، قومی، نژادی و زبانی است. در این مقاله با توجه به مطالعه تطبیقی که میان محدودیت‌های اخلاقی حاکم بر پخش برنامه‌های رادیو و تلویزیونی انگلیس و ایران صورت گرفته است، قوانین و مقررات مربوط به پخش برنامه‌های حاوی چهار مقوله خشونت، سکس و مصرف الکل و مواد مخدر (پخش تبلیغات مذهبی و برنامه‌های الحادی و کفرآمیز) به تفکیک برنامه‌های تبلیغاتی و غیر تبلیغاتی (اخبار، فیلم و مجموعه‌های داستانی و برنامه‌های مستند) مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین به سازوکار نظارت و نحوه رعایت قوانین و مقررات مربوط به پخش این برنامه‌ها در انگلیس و ایران اشاره شده است. "