درخت حوزه‌های تخصصی

پژوهش حاضر با هدف بررسی فرایند شکل گیری سواد ارتباطی در مدارس جمهوری اسلامی ایران به انجام رسیده است. این مطالعه حاضر با استفاده از روش نظریه پردازی داده بنیاد به ارائه الگویی برای آموزش سواد تحلیلی در ایران پرداخته، از حیث پارادایم های غالب پژوهش، در گروه تفسیری قرار می گیرد. برای جمع آوری داده های مورد نیاز، از فن مصاحبه نیمه ساختاریافته و روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. مصاحبه شوندگان این پژوهش را متخصصان و استادان علوم تربیتی و برنامه ریزی درسی تشکیل داده اند. داده های پژوهش به روش کدگذاری باز که مختص رویکرد زمینه ای است مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته و مقولات مفهومی، اصلی و کلان استخراج شده اند. در نهایت نیز الگوی آموزش سواد ارتباطی، شامل عوامل علی، ساختاری، مداخله گر و همچنین راهبردهای لازم جهت آموزش سواد ارتباطی و پیامدهای اجرای نظام صحیح آموزش سواد ارتباطی ارائه شده است. با توجه به نتایج پژوهش، مقوله اصلی شامل آموزش سرفصل های کلی، آموزش و مشاهده است که به منظور طرح، تدوین و اجرای برنامه آموزش سواد ارتباطی در ایران می توان از آن بهره برد. در زمینه عوامل علی (شرایط فرهنگی خانواده، کتابخوانی و قصه گویی در خانواده، شعرخوانی در جمع خانواده و همکلاسی ها، اجتناب از مواجهه با پیامدهای آموزش تک قطبی، سازماندهی اطلاعات، مهارت های روانی، معناشناسی، هیجان ها، نگرش ها، انتظارات نقش، پیام های غیرکلامی، پیام های کلامی، پیام های حضوری، پیام های غیرحضوری، پیام های گفتاری و نوشتاری) در زمینه عوامل ساختاری (خرده فرهنگ کشور استان شهر، نظام آموزشی کشور، فرهنگ خانواده، شبکه ارتباطی) و در زمینه عوامل مداخله گر (پیچیدگی مؤلفه های ارتباطی، ویژگی های ارثی از قبیل هوش، شرایط فرهنگی خانوار، ویژگی های جسمی و مهارت های روانی) شناسایی شدند.

این پژوهش به روش ترکیبی و با هدف شناسایی وضع موجود و طراحی فرهنگ مطلوب سازمانی صدا وسیما انجام شد. ابتدا از طریق مصاحبه عمیق با خبرگان رسانه و استفاده از تکنیک دلفی شاخص های ارزیابی و شناخت مولفه ها و ابعاد فرهنگ سازمانی استحصال شد. سپس این شاخص ها در ابزار ارزیابی فرهنگ سازمانی -روش کمی -، ترکیب و وضعیت فرهنگ سازمانی صدا و سیما در قالب چهار بعد" فرهنگ تیمی، فرهنگ توسعه گرا، فرهنگ بازار و فرهنگ سلسله مراتبی"، چهار سطح" نمادها، مصنوعات، ارزش ها، پیش فرض ها" و شش ویژگی اصلی سازمان ها " مشخصات برجسته، ویژگی های رهبری، ویژگی های مدیریت کارکنان، انسجام سازمانی، تأکیدات استراتژیک و شاخص موفقیت" در دو وضع موجود و مطلوب شناسایی شد. جامعه آماری سه حوزه خبر، سیما و برنامه ریزی بوده است. نتایج پژوهش نشان داد گفتمان حاکم بر فرهنگ سازمانی صدا و سیما، سلسله مراتبی است و تجانس فرهنگی در سطوح پویایی-های فرهنگی و ویژگی های شش گانه سازمانی مشاهده نمی شود. برای رسیدن به وضع مطلوب، تعدیل فرهنگ سلسله مراتبی از طریق چابک سازی و برون سپاری، استمرار شرایط فرهنگ تیمی از طریق تثبیت کنش های مشارکتی و تأکید بیشتر بر دو فرهنگ توسعه گرا و بازار به معنی اشاعه نوآوری و خلاقیت و تمرکز بر مأموریت پیشنهاد می شود.

هر کالا هر میزان هم که مرغوب و عالی باشد تا زمانی که به عموم معرفی نگردد، موردتوجه و استقبال عموم قرار نخواهد گرفت، از طرفی با توجه به دغدغه و تأکیدهای مکرر مقام معظم رهبری در پرداختن به موضوع حمایت از کالای مرغوب ایرانی و ظرفیت های بالقوه رسانه ملی در این امر، هدف از انجام این پژوهش، آسیب شناسی اثرات تبلیغات بازرگانی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به عنوان سازمانی اثرگذار بر افکار عمومی بر توسعه برند کالاهای ایرانی است. این پژوهش، از نظر هدف، توسعه ای کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی است. جمعیت موردمطالعه پژوهش شامل خبرگان حوزه تبلیغات بازرگانی رسانه ملی از قبیل مدیران صداوسیما، مدیران آژانس های تبلیغاتی و صاحبان آگهی است. به این منظور، تعداد 17 نفر از خبرگان به روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. با بررسی و تحلیل داده های حاصل از الگوبرداری و مصاحبه، همچنین روش تحلیل مضمون، مدل نهایی براساس مدل SWOT به دست آمد. نتایج پژوهش نشان می دهد نقاط ضعف و آسیب های سازمان صداوسیما در حوزه تبلیغات کالای ملی شامل ضعف اطلاع رسانی از طرح های حمایتی، پرهزینه بودن تبلیغ در صداوسیما، قوانین سختگیرانه تر صداوسیما در مقایسه با سایر رسانه ها، غلبه ارزیابی کمی گرا بر ارزیابی کیفی گرا، کمی گرایی افراطی در رتبه بندی آژانس های تبلیغاتی، ضعف ذاتی صداوسیما در تبلیغ کسب وکارهای نوپای ایرانی، بازماندگی از محیط دیجیتال، ضعف در محتواسازی به عنوان بستر تبلیغات است. همچنین تهدیدهای سازمان صداوسیما در حوزه تبلیغات کالای ملی شامل تأثیر سوء تبلیغ ضعیف بر اعتبار رسانه ملی، عدم اجرای کامل قوانین سازمان صداوسیما، تأثیر سوء نگاه فروش محور صاحبان آگهی بر اعتبار رسانه ملی، موج سواری سودجویان از تفکر کالای ایرانی است.

سه گانه اخراجی ها پربیننده ترین فیلم تاریخ سینمای ایران تا به امروز است. مردم از این سه گانه استقبال زیادی کردند و این فیلم مورد اقبال فراوان واقع شد. اهالی سینما و صاحب نظران در سایر حوزه ها در مورد این سه گانه اظهارنظرهای متفاوتی کردند؛ برخی آن را تحسین کردند و برخی نیز در مورد آن قضاوت منفی داشتند. و با وجود اینکه تاکنون فیلم های متعددی در مورد دفاع مقدس از سوی فیلم سازان متعدد کشور ساخته شده است اما هیچ کدام از آنها نتوانسته اند به چنین رکوردی در جذب مخاطب دست یابند. این نوشتاراز طریق خوانش سمپتوماتیک این سه گانه در پی بررسی این موضوع خواهد بود که چرا از این فیلم چنین استقبال وسیعی شد و چرا چنین محبوبیت بالایی در میان مخاطبان به دست آورد. این مقاله برای پاسخ به این پرسش از آرا و نظرات ژاک لکان و اسلاوی ژیژک بهره خواهد گرفت و به مطالعه اقتصاد روانی مخاطبانی که از این سه گانه استقبال کردند خواهد پرداخت. ده نمکی با روایت کمیک وقایع تروماتیک تاریخ معاصر، از جنگ و اسارت جوهرزدایی می کند. ازاینرو استقبال گسترده از این سه گانه نشانه میل مفرط جامعه به فراموش کردن دوران جنگ است. بنابراین اگر به تعبیر ژیژک ویژگی بنیادین جامعه پست مدرن جوهرزدایی از وقایع و امور باشد سینمای ده نمکی را باید نمونه اعلای سینمای پست مدرن دفاع مقدس در نظر گرفت.

"با توجه به اهمیت و جایگاه خانواده در اسلام و جامعه ایرانی و با توجه به تحولی که رسانه‌ها، بویژه رادیو و تلویزیون در کارکردها و نقش خانواده ایجاد کرده‌اند، شماره 52 فصلنامه پژوهش و سنجش نیز به موضوع «رسانه و خانواده» اختصاص یافته است. واقعیت این است که در گذشته‌ای نه‌چندان دور، خانواده نقشی بنیادی و اساسی در تربیت و آموزش کودکان و نوجوانان ایفا می‌کرد، به طوری که تأثیر خانواده در پیشرفت تحصیلی کودکان را از نقش بهره هوشی آنان بیشتر می‌دانستند. اما متأسفانه امروزه ساختار خانواده دچار تغییرات اساسی شده است. از یک سو از تعداد فرزندان خانواده کاسته شده و این خود بر شبکه ارتباطی آن اثر قابل توجهی گذاشته که هرچند ممکن است منافعی برای والدین داشته باشد، اما میزان احساس تنهایی را در کودکان افزایش می‌دهد، چنان‌که بسیاری از کودکان و نوجوانان نسل آینده از داشتن بستگان درجه اول همچون دایی، خاله، عمو و ... محروم خواهند ماند. از سوی دیگر، با توجه به افزایش تعداد زنان شاغل و افزایش ساعات کاری مردان، به صورت اضافه‌کاری یا شغل دوم و سوم، متأسفانه در اغلب خانواده‌ها کمتر شاهد حضور همزمان همه اعضای خانواده در کنار هم، برای تعامل، همدلی، هم‌صحبتی و ابراز محبت و آگاهی از نیازها، مسائل،‌ مشکلات و علایق یکدیگر هستیم. مطالعات نشان می‌دهد روز به روز بر تعداد کودکان «کلید به دست» در کلان‌شهرها (کودکانی که وقتی وارد خانه می‌شوند کسی نیست در را به رویشان باز کند و پذیرای آنان باشد) اضافه می‌شود و این در حالی است که اگر وقت مشترکی نیز پیدا شود عضو و مهمان ناخوانده‌ای به نام «تلویزیون» با برنامه‌های رنگارنگ و جذاب، همه نگاه‌ها و توجه‌ها را به خود جلب می‌کند و بیش از هریک از اعضای دیگر خانواده صحبت می‌‌کند. حتی برخی از خانواده‌ها از تلویزیون به عنوان پرستار بچه و برای ساکت و سرگرم کردن کودکان استفاده می‌کنند. براساس نظرسنجی‌های انجام‌شده در مرکز تحقیقات، متوسط زمان تماشای تلویزیون در جامعه ما، در فصل تابستان در میان کودکان و نوجوانان حدود 5 ساعت و 53 دقیقه و در سایر فصول سال (پاییز و زمستان) 3 ساعت و 36 دقیقه در شبانه‌روز است. با یک حساب سرانگشتی مشخص می‌شود که این مدت زمان حتی از مدت زمانی که کودکان و نوجوانان صرف رفتن به مدرسه می‌کنند بیشتر است. طبیعی است که این تغییر و تحولات (تغییر در ساختار و شبکه ارتباطی و تعاملی خانواده‌ها و ضریب نفوذ رسانه‌ها، بویژه تلویزیون در خانواده و استفاده فراگیر از آن)، پیامدهای خاصی در پی داشته باشد که مطالعه و بررسی آنها از جنبه‌های مختلف ضروری به نظر می‌رسد. در این شماره به موضوع‌های مهمی چون «چگونگی نمایش خانواده در تلویزیون»، «چگونگی نمایش ازدواج و طلاق در تلویزیون»، «هماهنگی تلویزیون، خانواده و مدرسه در جامعه‌پذیری دانش‌آموزان»، «تأثیرات آگهی‌های تبلیغاتی بر کودکان» و ... پرداخته شده است. از همه اندیشمندان، صاحبنظران و پژوهشگران حوزه‌های روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و ارتباطات که ما را در تهیه و چاپ این شماره یاری کردند صمیمانه سپاسگزارم و توفیق همگان را از خداوند متعال مسئلت دارم. "

اهمیت پدیده نوظهور تبلیغات بازرگانی به دلیل گستره عمیق و دامنه مؤثر آن در عرصه های مختلف زندگی، همچنین تبدیل شدن به یکی از مهم ترین منابع مالی رسانه ها، رو به افزایش است. از سوی دیگر، مسئولیت و ضمانت ناشی از تبلیغات نیز به عنوان موضوعی مهم همواره مورد توجه صاحبنظران حقوقی و فقهی بوده است. پژوهش حاضر به روش تحلیل محتوا، به بررسی قواعد فقهی ضمان آور و یا مسئولیت آور در آگهی های بازرگانی می پردازد. جامعه آماری پژوهش را آگهی های غیرتکراری پخش شده از شبکه اول سیما، از مهرماه 1396 تا شهریور 1397 تشکیل می دهند و حجم نمونه 455 آگهی را شامل می شود که به روش تصادفی ساده انتخاب شده اند. یافته ها حاکی از آن است که در 87/7 درصد آگهی ها موارد تخلف از قواعد و موضوعات فقهی وجود نداشته و تنها قواعد نجش (5/1 درصد)، تدلیس (4/6 درصد)، مشتبه نمودن موضوع معامله (1/1 درصد)، غش (0/9 درصد)، نفی سبیل (0/4 درصد) و غرر (0/2 درصد) مشاهده شده است. سایر موارد مرتبط ازجمله ضرر، تسبیب مستقیم و غیرمستقیم، ایجاب ملزم (وعده پاداش)، تخلف در شرط ضمنی و تعاون بر اثم در آگهی ها دیده نشده است. همچنین بیشترین فراوانی، رعایت نکردن قواعد فقهی در تبلیغات مواد بهداشتی و آرایشی، مواد خوراکی، مؤسسات مالی، بانک ها و بیمه ها بوده است.

روایت های کهن، سال ها در میان مردم زندگی کرده اند و در طی قرن ها دوام آورده اند. این روایت ها، گاه به صورت شفاهی و گاه به صورت نوشتار، از نسلی به نسل دیگر منتقل شده اند؛ اما شفاهی بودن و شنیداری بودن از شاخص های همیشگی این روایت ها بوده است. روایت ها و داستان های امروزی که در رسانه ها تولید و پخش می شود، به جز اندکی، ماندگاری روایت های کهن را ندارند. شناخت تک تک عناصر این روایت ها به ما امکان می دهد بتوانیم ساختار روایت هایمان را به روز کنیم و در یابیم که هر روایت باید چه ویژگی هایی داشته باشد تا بتواند ماندگار شود. برای انجام این پژوهش از روش تحلیل کیفی استفاده شده است. تحلیل روایت، رویکرد تحلیلی در تحلیل کیفی است. در این پژوهش، ساختار روایت «لدوبه»[1] از منظر ساختار دراماتیک بررسی و پژوهش شده است تا بتوان بر اساس این کنکاش، الگویی برای نوشتن در رادیو و بر مبنای ساختارشناسی روایت ارائه نمودکرد.

با شروع تحولات انقلابی در منطقه، رسانه های جدید با رشدی شتابان در اطلاع رسانی، ساماندهی و بسیج توده ای در سطح منطقه ای و فرا منطقه ای، نقش بسزایی ایفا کردند؛ هدف از پژوهش حاضر، پاسخ به این پرسش است که با توجه به ارتقای جایگاه رسانه های جدید در تحولات اخیر منطقه غرب آسیا، آیا کانال العالم توانسته است از قابلیت های شبکه اجتماعی فیس بوک به منظور کسب اعتماد، جلب رضایت و جذب و ارتقای سطح ارتباط با مخاطبان عرب زبان خود استفاده نماید. این پژوهش با استفاده از روش های کمّی و "تحلیل محتوا " و بهره گیری از نظریه "استفاده و رضامندی" صورت گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که کانال تلویزیونی العالم برای کسب اعتماد و خشنودی مخاطبان خود، از ابزارهای متفاوت و متناسب با آن استفاده کرده است؛ چرا که مهم ترین روش برای خشنودی مخاطبان، توجه و اهمیت دادن به سلیقه ها و نیازمندی های مخاطبان با در نظر گرفتن تنوع آن هاست که این شبکه با لحاظ کردن شاخص های اصلی سرگرمی، اطلاع و آگاهی، استفاده اجتماعی و کسب هویت شخصی، نسبت به ایجاد 17 صفحه متنوع، متناسب با گرایش های دینی، مذهبی، ملی، قومی، جنسیت و سطوح سنی و... فضای مناسبی برای مخاطبانش اقدام نموده است.

ماهیت مسابقات ورزشی به گونه ای است که مربیان ورزش در اغلب موارد، پس از مسابقه دچار هیجان می شوند. این گونه هیجان های ناشی از خوشحالی یا ناراحتی، به احتمال بسیار، ت أثیری مستقیم بر گفتار و بویژه نوع واژه های به کار رفته در مصاحبه های این افراد خواهد داشت. برای مشخص شدن این موضوع در مقاله حاضر، سعی شده است تا ساختار واژگانی مصاحبه های مربیان فوتبال لیگ برتر ایران (دوره نهم (فصل 89-1388)) پس از بازی مورد بررسی قرار گیرد. برای دست یافتن به این هدف، ابتدا پیکره زبانی از مصاحبه هر یک از 18 مربی لیگ برتر فوتبال، شامل یک مصاحبه پس از برد (کسب نتیجه مناسب) و یک مصاحبه پس از باخت (کسب نتیجه نامناسب) تهیه شد و سپس به کمک روش های آماری، فراوانی ساختارهای زبانی این مربیان استخراج شد. با بررسی اطلاعات به دست آمده مشخص شد که مربیان، اغلب پس از برد، از واژه هایی با بار عاطفی مثبت و پس از باخت از واژه هایی با بار عاطفی منفی استفاده می کنند. ضمن آنکه میزان فرافکنی آنان پس از باخت، نسبت به شرایط پس از برد بسیار بیشتر است.

شیواترین و رساترین ابزار بیان و انتقال مفاهیم و انگاره های مورد نظر الهی، در کتاب های آسمانی، بویژه قرآن مجید، روایت و به تصویر کشیدن وقایع و اتفاقات مورد نظر، در قالب «قصه» بوده است. در این مقاله تلاش شده است تا در حد امکان، عناصر، ویژگی ها و مؤلفه های اساسی قصه های قرآنی، با توجه به مجموعه مفاهیم و اصول اساسی که امروزه در بیان قصه، داستان و درام، (مانند شخصیت و شخصیت پردازی، گره افکنی و گره گشایی، تعلیق و ...) مورد توجه قرار می گیرد، کشف و استخراج شود. نتایج این بررسی بیانگر نقاط اشتراک بسیار بین اصول امروزی داستان نویسی و قصه پردازی با قصه های قرآنی چه در نحوه روایت، چه در اسلوب و ساختار و چه در بهره گیری از ظرایف و فنون هنری و ادبی است. اما در عین حال این قصه ها ضمن برخورداری از ویژگی های ممتاز، بیانگر وجود الگویی مجزا از داستان های بشری و در بر گیرنده مختصات، اسلوب، فنون و ساختار بدیع و منحصر به فردی هستند که ظرفیت های بسیاری را برای بیان و انتقال والاترین مضامین بشری الهی، در قالب های مختلف هنری ادبی؛ بویژه در رسانه های تلویزیون و سینما فراهم می کنند.

مهارت های ارتباطی از ابزارهای مهم شغل خبرنگاری است که تأثیر مثبت آن در مدیریت ارتباطات اجتماعی بر کسی پوشیده نیست. بر اساس مطالعات صورت گرفته، استرس شغلی نیز به عنوان یکی از معضل های محیط کار خبرنگاران، ضمن تهدید سلامتی افراد، منجر به کاهش بازدهی عملکرد آنان می شود. بنابراین، بررسی این موضوع که سطح مهارت های ارتباطی خبرنگاران، چه رابطه ای با استرس شغلی آنان دارد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است که پژوهش حاضر به آن پرداخته است؛ جامعه آماری پژوهش را خبرنگاران باشگاه خبرنگاران شهر تهران، تشکیل داد ه اند که به روش پیمایشی و به طور تمام شماری مورد مطالعه قرار گرفته اند. گردآوری اطلاعات به کمک پرسشنامه مهارت های ارتباطی کوئین دام و پرسشنامه استرس شغلی اچ اس ای، انجام شده و یافته ها نشان داده است که ضمن بالاتر بودن میانگین مجموع نمره های استرس شغلی خبرنگاران از حد متوسط و پس از آن مهارت های ارتباطی، بین دو متغیر رابطه ای از نوع همبستگی منفی وجود دارد. در نتیجه، هر چه سطح کلی مهارت های ارتباطی خبرنگاران بیشتر باشد، استرس شغلی کمتری را تجربه می کنند و برعکس. مهارت های ارتباطی، باشگاه خبرنگاران، ارتباطات، رسانه، استرس شغلی

شبکه اجتماعی اینستاگرام به عنوان یکی از پرمخاطب ترین شبکه های اجتماعی نوین در جامعه ایرانی محسوب می شود که کاربران بسیاری آن را دنبال می کنند. وجود صفحات مختلف و متعدد در شبکه اجتماعی اینستاگرام نشان دهنده آن است که کاربران ایرانی با اهداف و مقاصد متفاوتی به ایجاد و پیگیری این صفحات می پردازند. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف مطالعه جامعه شناختی شبکه اجتماعی اینستاگرام، ضمن نقادی پژوهش های پیشین، درصدد تحلیل محتوای صفحات کاربران ایرانی و دسته بندی آن ها بر اساس نوع کارکرد جمعی بر آمده است. نتایج نشان می دهد که این صفحات انبوه را می توان ذیل شش کارکرد جمعی دسته بندی کرد: خبری، آموزشی، بازاریابی، خدماتی، بلاگرها، و پیج های زرد. بدین-ترتیب، حوزه فعالیت شبکه اجتماعی اینستاگرام فراتر از ارتباط ساده اجتماعی است چراکه شبکه های اجتماعی جدید نظیر اینستاگرام با قابلیتی های متفاوتی که دارند بسیاری از حوزه های فردی و اجتماعی را تحت پوشش قرار می دهد و می تواند پاسخ گوی نیازهای متفاوت افراد در زمینه کسب وکار اقتصادی، دریافت اطلاعات ، سرگرمی، آموزش ، ارائه خدمات و غیره باشد. شبکه اجتماعی اینستاگرام همچنین موجب تقویت فرهنگ مشارکتی می گردد. چراکه کاربران و کنشگران در این شبکه در ایجاد و گردش محتوا جدید به طور فعالانه مشارکت می کنند.