درخت حوزه‌های تخصصی

رسانه‎های فراگیر مدرن همه جهان را زیر سلطه گرفته‎اند. این فرایند را هم می‎توان جشن گرفت و هم با واهمه و دلواپسی پذیرفت؛ تا به کدام قطب جغرافیای سیاسی جهانی تعلق داشته باشیم. می‎گویند با آن میلیاردها دلاری که رونالد ریگان، رئیس جمهوری دهه هشتاد میلادی امریکا، صرف جنگ ستارگان کرد، پای بشر به مریخ نرسید؛ اما جهانیان توانستند صدا و تصویر را از سرزمین‎های دور، در خانة خود دریافت کنند. اندیشة دهکده جهانی که مارشال مک‎لوهان، در اواخر دهه 60 میلادی به دنیا عرضه کرد تا وقتی بزرگراه‎های رایانه‎ای و شبکه‎های ماهواره‎ای فعال نشده بودند، تحقق نایافتنی به نظر می‎رسید. اما حالا دنیا بدون نیاز به فصل‎های یک کتاب می‎تواند زوایای این طرح را دریابد. کارکرد ماهواره امروز با میراث گذشتگان ما، با فرهنگ ما، با باور ما و… با نان سفرة ما ارتباط یافته است. می‎توان این کارکرد را نادیده گرفت، می‎شود آن را منکر شد و می‎شود با این فرایند به مدد طرح و برنامه و هدف کنار آمد. اما سکوت و بلاتکلیفی به یقین مشکلی از پیش پای ما بر نخواهد داشت.

"نویسنده در این مقاله می‌کوشد تا نشان دهد فهم متن مجموعه‌های تلویزیونی، حاصل عملکرد کدام نظام‌های نشانه‌ای است و در این میان نقش نظام نشانه‌های زبانی را برجسته می‌کند. وی ابتدا نظام‌های نشانه‌شناختی را به چهار گروه: تصویری، حرکتی، موسیقایی و زبانی تقسیم می‌کند و سپس با توصیف رمزگان‌های فرعی زبان و رمزگان‌های پیرازبانی نمونه‌هایی از دلالت‌های زبانی و پیرازبانی را در مجموعه‌های تلویزیونی مختلف ایرانی به عنوان شاهد ذکر می‌کند. وی در ادامه به شرح متن تلویزیونی و دلالت‌های معنایی در آن می‌پردازد و در پایان مقاله برخی اشکالات زبانی را در مجموعه‌های تلویزیونی داخلی برمی‌شمرد و راهکارهایی برای رفع آنها ارائه می‌کند. "

هدف مقاله حاضر، بررسی دلایل و انگیزه های کاربران در استفاده از شبکه اجتماعی فیس بوک بوده است. برای دستیابی به این هدف، از نظریه استفاده و رضامندی استفاده شده است. جمع آوری داده ها در این مطالعه کمّی، با بهره گیری از روش پیمایش و پرسشنامه برخط، به عنوان یکی از روش های نوین نظرسنجی که بنیان آن بر استفاده از شبکه جهانی وب استوار است، صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را 130 نفر از کاربران شبکه اجتماعی فیس بوک در بر می گیرد که از طریق نمونه گیری غیراحتمالی هدفمند انتخاب شده اند. یافته های به دست آمده از آزمون پرسش های پژوهش بیانگر آن است که این کاربران از میان نیاز های چهارگانه (سرگرمی، شناختی، اجتماعی و کسب هویت شخصی) برای رفع نیازهای اجتماعی و کسب هویت شخصی از شبکه اجتماعی فیس بوک استفاده می کنند. همچنین بر اساس نتایج پژوهش، بین ویژگی های جمعیت شناختی کاربران (جنسیت و تحصیلات) و انگیزه آنان رابطه معناداری مشاهده نمی شود.

این مطالعه پیرامون این پرسش محوری انجام شده است که اگر قرار باشد فیلمنامه ای با محوریت «شخصیت های مقدس معصومین مانند پیامبر و امامان» نگارش شود، آن فیلمنامه باید از چه الگوی تکنیکی و فرمی تبعیت کند. الگوهای طراحی فیلمنامه های سینمای کلاسیک عموماً بر الگوی ارسطویی استوار است که با توجه به مبانی فلسفی و خاستگاه های فرهنگیِ چنین الگوهایی، نمی تواند قالب ایده آلی برای طرح شخصیت های قدسی مانند معصومین قرارگیرد، زیرا اولاً، شخصیت های معصوم را نمی توان نشان داد؛ دوم این که شخصیت آنان ایستا و پایدار است که در تعارض با شخصیت پردازی در فیلمنامه نویسی است که شخصیت ها عموماً ناپایدار و دایم در حال تحوّل اند. با توجه به ابعاد عدیده ساختار در فیلمنامه (مانند پیرنگ، ماجرا، شخصیت پردازی ، دیالوگ نویسی و...)، این مطالعه فقط بر بُعد «شخصیت پردازی» در فیلمنامه متمرکز شده که از طریق احصای مختصات تکنیکی و مقتضیات شخصیت پردازی در فیلمنامه، کارآمدی آن ها را در طرح شخصیت حضرات معصومین مورد ارزیابی قرارمی دهد. فرضیه این مقاله این است که قابلیت های تکنیکی فیلمنامه ها با الگوهای ارسطویی، عموماً، مناسب طرح شخصیت های زمینی اند و باید در ویژگی های ساختاری این الگوها از جمله اصل «شخصیت پردازی» تصرف کرد و قابلیت های نوینی را در ساختار فیلمنامه تعریف کرد، والّا شخصیت آنان از مراتب قدسیت به مراتب زمینی فروکاهیده خواهد شد.

"این مقاله به بررسی عملکرد رسانه در جنگ‌های دهه‌های 60 ، 70، 80 و پس از آن می‌پردازد و به این نکته اشاره دارد که از آغاز توسعة مطبوعات در پایان قرن نوزدهم و از طریق رشد سایر رسانه‌های گروهی و ارتباطی در صد سال بعد (رادیو، فیلم، تلویزیون و اینترنت)، رسانه‌ها نقشی بحث‌برانگیز در طول جنگ بازی کرده‌اند. کارکرد رسانه را در این دوران می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: 1ـ دهه‌های 60 و 70، دهه‌هایی هستند که رسانه آزادانه به فعالیت خود می‌پردازد و در انتقال اخبار جنگ، هیچ گونه سانسوری اعمال نمی‌کند. در واقع رسانه‌ها به خصوص تلویزیون با نوعی انفعال نسبت به ارزش‌های سیاسی نظام حاکم، تصاویر واقعی و عینی جنگ را در معرض دید مخاطبان قرار می‌دهند. 2ـ پس از گذشت دهه‌های 60 و 70 با شکست کشورهایی مانند امریکا در مقابل ویتنام و… دولتمردان سیاسی رژیم‌های خودکامه و رژیم‌های دموکرات به دلیل اثرگذاری رسانه‌ها بر افکار عمومی آزادی‌های رسانه‌ای را محدود کردند. بررسی این کارکردها نشان می‌دهد که به هر ترتیب نقش رسانه در طول دهه 90 و پس از آن به نقشی پراهمیت برای نظام‌های حاکم تبدیل شده است. "

تحولات گسترده و عمیق در سیاست، فرهنگ و فناوری آینده خبر و اطلاع‌رسانی را با ابهاماتی مواجه ساخته است. این ابهامات و نیز جاذبه و ضرورت پیش‌بینی آینده متاثر از این تحولات بنیادی، مدیران خبری رادیو و تلویزیون را به تشکیل میزگردها، انجام تحقیقات و بررسی‌هایی به ویژه درخصوص تاثیر پیشرفت فناوری برخبر، رابطه خبر و تجارت و پیش‌بینی وضعیت خبر در قرن بیست‌ویکم واداشت. دریکی از این پژوهش‌ها تحت عنوان«خبر در قرن آینده» که توسط پروفشور مایکل شادسون جامعه شناس و استاد دانشگاه انجام گرفت. پاسخ‌هایی برای پنج موضوع بحث‌انگیز در مقوله خبر در قرن بیست‌ویکم ارائه‌شد که این مقاله دربردارنده خلاصه‌ای از آنهاست. این موضوعات بقا یا عدم بقای حرفه‌خبرنگاری، سلاطین خبر، تاثیر مخرب یا سازنده فناوری‌های جدید اطلاعات بر تقویت دموکراسی، تاثیر این فناوری‌ها برمحلی سازی خبر و نقش آنها در برابری دسترسی به اطلاعات را شامل می‌شود.

در این مقاله چالش‏های پیش‏روی ِ مجلات علمی با دسترسی آزاد شرح ‏داده می‌شود و پس از صحبت در مورد هر یک از چالش‏ها، راهکارهایی برای عبور از آن‏ها ارایه شده است. رویکرد نویسنده در ارایه راهکارها رویکردی حقوقی و اخلاقی است. مقاله تلاش می‏کند به انتقادهای مطرح شده در مورد مجلات علمی با دسترسی آزاد پاسخ دهد و نشان دهد که بسیاری از ایراداتی که به اینگونه مجلات گرفته می‏شود در مجلات علمی پولی هم وجود دارد. با این حال به‏شدت از اتخاذ راهبرد "بازگرداندن ایرادها به حریف" اجتناب می‌شود و تاکید می‌شود که هر جا کاستی یا اشتباهی وجود دارد جبران شود و نمی‏توان فقط به این دلیل که مجلات علمی پولی، هم ایرادهای مشابهی دارند، این ایرادها را نادیده گرفت. نویسنده پس از سال‏ها فعالیت در زمینه مجلات علمی با دسترسی آزاد به‏خوبی از ظرفیت‏ها و توانایی‏های بالقوه این گونه مجلات آگاه است و این نکته را به‏‏خوبی درک می‏کند که دسترسی آزاد به مقاله‏ها و محتواهای علمی، تاثیرگذاری آن‏ها را چند برابر می‏کند. نویسنده در جایی دیگر در مورد اهمیت دسترسی آزاد به مقاله‏های علمی و دانشگاهی به این موضوع اشاره می‏کند که نویسندگان این مقاله‏ها تنها کسانی نیستند که از دسترسی آزاد به مقاله‏هایشان سود می‏برند (به این دلیل آشکار که مقاله‏هایشان بیشتر خوانده شده و بیشتر به آن‏ها ارجاع داده می‏شود)، بلکه همچنین آن دسته از خوانندگان دانشگاهی که موسسه‌های آن‏ها قادر به پرداخت هزینه‏های مجلات علمی نیستند، پژوهشگرانی که کتابخانه‏هایشان قادر به پرداخت هزینه‏های مجلات علمی نیستند، خوانندگان عمومی که ممکن است به یک زمینه یا رشته علمی علاقه‏مند باشند، عموم مردم که از این راه می‏توانند با چند و چون و چارچوب‏های پژوهش‏های علمی آشنا شوند، و حتی بیماران و اطرافیان آن‏ها که می‏توانند از آخرین یافته‏های علمی و پزشکی آگاه شوند، از دسترسی آزاد به مقاله‏ها بهره‌مند می‏شوند.

نشر خبر، یکی از مهم‌ترین وظایف وسایل ارتباط جمعی وازجمله کارکردهایی است که این وسایل را به ابزاری قدرتمند برای نفوذ در افکار عمومی وجهت دادن به نگرش‌ها تبدیل می‌کند. این مقاله ضمن اشاره به برخی از کارکردهای رسانه در زمینه‌اطلاع‌رسانی و ارائه توضیحی مختصر در مورد ویژگی‌های پیام که تولید عملی یک رسانه به‌شمار می‌رود، به نحوه اعتمادسازی در خبر می‌پردازد؛ عواملی را که موجب بی‌اعتمادی مخاطبان نسبت به خبررسانی رسانه می‌شود مورد کنکاش قرار می‌دهد و در هر بخش، راه‌های جلوگیری از این بی‌اعتمادی را به اجمال بیان می‌کند. نگارنده عوامل متعددی را در بروز بی‌اعتمادی مخاطب به اخبار مؤثر دانست اما آنچه در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است، عوامل مؤثر رسانه‌ای براین بی‌اعتمادی است که چالش‌هایی را در پذیرش یا عدم پذیرش پیام از سوی مخاطبان پدید می‌آورد.