ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۵۰۱ تا ۱٬۵۲۰ مورد از کل ۱۰٬۳۰۳ مورد.
۱۵۰۱.

اصول ساختواژی واژه سازی و واژه های نوساخته عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: پذیرش فرهنگستان واژه های نوساخته عمومی اصول ساختواژی واژه سازی عدم پذیرش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۹
همواره مهمترین دغدغه فرهنگستان در دوره های مختلف، ساختن واژه های فارسی در دو حوزه عمومی و تخصصی بوده است. فرهنگستان زبان و ادب فارسی (فرهنگستان سوم) واژه سازی را با حوزه عمومی آغاز کرد که ماحصل آن در «فرهنگ واژه های مصوب فرهنگستان: دفتر اول» آمده است. واژه سازی، چون متعلق به ساختواژه است، قاعدتاً باید طبق اصول این حوزه انجام شود. در مقاله حاضر، ابتدا اصول ساختواژی واژه سازی به منزله یک چارچوب تحلیل ارائه می گردد و سپس بر اساس آن، نمونه ای از واژه های عمومیِ نوساخته فرهنگستان بررسی می شود تا میزان انطباق آنها با اصول واژه سازی مشخص گردد. بر این اساس، می توان دلایل یا زمینه های پذیرش این واژه های نوساخته و عدم پذیرش برخی دیگر را دریافت. از آنجا که واژه سازی در حوزه عمومی اولین تجربه فرهنگستان سوم است، تحلیل دلایل یا زمینه های پذیرش یا عدم پذیرش در حکم نوعی محک این تجربه است و، به علاوه، نکات راهگشایی را نیز برای اقدامات و تجربه های آتی عرضه می کند.
۱۵۰۵.

اسطوره ایران دلفریب در ادبیات فرانسه قرن هجدهم

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ایران ادبیات فرانسه عصر روشنگری روایات اسطوره ایرانی افسانه ها تصاویر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۸ تعداد دانلود : ۹۶۵
ایران کشوریست که در ادبیات فرانسه قرن هجدهم از جایگاه و جذابیت ویژه ای برخوردار است. طبیعت این کشور و ویژگی های قومی آن ‘ تاریخ باستان‘ عصر میانه ومعاصر ایرن‘ ویژگی های تمدنی ‘ اخلاقی و آداب ورسومی‘ و به ویژه‘ ادبیات و هنر این کشور از صور و ابعادی بهره مند است که ایران را برای نویسنده- فیلسوفان عصر روشنگری فرانسه ‘ به صورت یک اسطوره دلفریب در آورده و عاملی مؤثر برای الهام و نشر اندیشه های فلسفی و افکار روشنگرانه آنها گردیده است. اشاره ای کوتاه به مفهوم اسطوره‘ سیر تکوینی و چگونگی شکل گیری اسطوره ایرانی در ادبیات فرانسه و عناصری که به این اسطوره معنا بخشیده‘ از جمله موضوعاتی است که در این مقاله مورد مطالعه قرار گرفته است.
۱۵۰۶.

امروزه زبان‏شناس بودن به چه معناست؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: معرفت‏شناسی صوری‏سازی زبان‏شناسی عقلانی فعالیت فرازبانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۸ تعداد دانلود : ۱۵۳۸
زبان‏شناسی علمی است که حیطه‏های موضوعی وسیعی را در بر می‏گیرد. این علم همانند هر علم دیگری نیاز دارد که نظام تعاریف و مفاهیم آن دقیق و بدون هرگونه ابهام باشد. بنابراین برای پرداختن به این موضوع این سؤال را مطرح می‏کنیم که «امروزه زبان‏شناس بودن به چه معناست؟» برای پاسخ به این سؤال لازم است بدانیم جایگاه زبان‏شناسی در کجا قرار دارد. هدف از زبان‏شناسی چیست؟ و وظایف زبان‏شناس کدام است؟ موضوعات و پدیده‏هایی که زبان‏شناس با آن‏ها سروکار دارد براساس روش تحلیل منطقی علم مورد بررسی قرار می‏گیرند. بنابراین روش علم زبان‏شناسی این علم را از علوم دیگر مجزا می‏کند و زبان‏شناس را در ارتباط با حیطه‏هایی قرار می‏دهد که خاص این علم است و در حیطه علوم بین رشته‏ای هویت زبان‏شناسی به کمک روش‏ها و ابزار علمی آن حفظ می‏گردد.
۱۵۰۸.

تحلیل نشانه- معناشناختی دروغ: لغزندگی نظام آیکونیک زبان در قصه های عامه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نماد دروغ آیکون زیرآیکون بیش آیکون

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری معنی شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد نشانه شناختی
تعداد بازدید : ۱۷۵۷ تعداد دانلود : ۱۱۶۴
برای تبیین چگونگی شکل گیری دروغ از دیدگاه نشانه- معناشناختی ابتدا به تعریف آیکون و کارکرد آن در حوزه گفتمان می پردازیم. در این رابطه نشان خواهیم داد اگرچه آیکون به معنای بیشترین میزان شباهت بین یک چیز و بازنمون آن است؛ ولی همواره امکان ایجاد فاصله بین این دو وجود دارد که می تواند از صفر تا بی نهایت در نوسان باشد. این فاصله سبب می شود تا چیزی با عنوان توهم و سپس دروغ در زبان شکل گیرد. بر این اساس، آیکون می تواند از کم- آیکون1 تا بیش- آیکون2 در نوسان باشد. با توجه به این توضیحات، دروغ امری نشانه ای است که در آن آیکون قدرت انطباق خود را با موضوعی که قرار است بازنمون آن باشد، از دست داده است. نگارندگان در این جستار به بررسی علل و عوامل کاستی و یا نیستی انطباق در فرایند نشانه- معناشناختی خواهند پرداخت. هدف اصلی این مقاله با تکیه بر رویکرد نشانه- معناشناختی و فرایند آیکونیک، کشف علل سرپیچی نشانه ای و سقوط انطباق آیکونیک و نوسان پذیری آن است. فرضیه اصلی تحقیق این است که دخالت فرایند حسی- ادراکی و هیجانات عاطفی به عنوان امری فعال در کنش های انسانی سبب تغییر دریافت ما و جابه جایی زاویه دید می گردند و به همین دلیل مانع از لنگراندازی آیکون به عنوان نشانه تطبیق یافته با موضوع و زمانیت و مکانیت آن می شوند که نتیجه آن می تواند دروغ گفتمانی باشد.
۱۵۱۱.

ویژگی های بلاغی انئید و پیشینة آن در ادب لاتین: بررسی تطبیقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انئید ادوسیا آنالس کهن گرایی حماسه لاتین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۶ تعداد دانلود : ۹۱۰
انئید ویرژیل یکی از شاهکار¬های حماسه جهان و بدون شک گرانقدر¬ترین نمونه حماسه لاتین است، هر چند می¬توان این کتاب را حماسه مصنوع به حساب آورد اما در این مورد نیز حقیقت با مجاز در می¬آمیزد و اسطوره پردازی شاعر متاثر از وقایع تاریخی از یاد رفته است. نگارنده در مقاله حاضر بر آن است که با استفاده از متون حماسی شعرای لاتین پیش از انئید، که به طور عمده از سخنوری یونان متاثر بوده اند، ویژگی های بارز این کتاب را در حوزه معانی و بیان و بدیع نشان دهد. با توجه به ابیات معدود و انگشت شماری که از شاعران حماسه سرای لاتین پیش از ویرژیل بر جای¬مانده است، نمی¬توان در این باب به سبک شعرای مقدم و بنابراین تاثیرات بلاغی مجموعه آثار آنان در ویرژیل پرداخت بلکه در این مورد تنها راه ممکن اکتفا به ابیات اندک باقی مانده و بررسی بلاغی آنها است. از این¬رو، در این گفتار پس از بیان شرح حال مختصری از این شعرا، به ذکر موثرترین ویژگی سبکی سخن آنان با توجه به ابیات بر جای مانده در انئید پرداخته خواهد شد. شایان ذکر است که دستور زبان لاتین کلاسیک که ویرژیل بزرگترین نماینده آن در نظم و سیسرون نماد آن در نثر است، با تمایز آشکار از لاتین عامیانه و باستانی، در شکل گیری شیوه بیان و بلاغت انئید سهمی عمده دارد.
۱۵۱۲.

نگاهی به ریشه چند واژه گیلکی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ریشه شناسی زبان ایرانی باستان گویش گیلکی زبان های ایرانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۶ تعداد دانلود : ۲۱۸۹
ریشه شناسی را به اختصار بررسی خاستگاه یا تاریخ واژه دانسته اند. از این رو برای دست یابی به ریشه حقیقی واژه باید در زمان به عقب بازگشت تا به وضعیتی رسید که اطلاعات مربوط به واژه به صورت شفاف و روشن در اختیار قرار گیرد و بتوان با اطمینان فرایند شکل گیری واژه را بازسازی کرد. گویش گیلکی یکی از گویش های ایرانی نو است که در شمار گویش های شمال غربی ایران جای داشته و در حاشیه سواحل جنوب غربی دریای خزر رواج دارد. در این پژوهش به بررسی ریشه شناختی بیست واژه گیلکی پرداخته شده است. داده های این جستار از ناحیه جلگه ای شرق استان گیلان و منطقه کوهستانی دیلمان گرداوری شده اند. در هر مدخل ریشه ایرانی باستان و ریشه هندو اروپایی آورده شده، و ویژگی های آوایی و ساختاری واژه توضیح داده شده است. پس از آن واژه های هم ریشه در دیگر زبان ها و گویش های ایرانی آورده شده است. واج نوشت داده ها در این پژوهش بر اساس شیوه و نشانه های رایج در آثار مربوط به زبان های ایرانی انجام پذیرفته است. این بررسی پیوند زبانی گویش گیلکی را با دیگر زبان ها و گویش های ایرانی در دوره های سه گانه تاریخی ایرانی باستان، میانه و نو آشکار ساخته، و سیر تحول واج های این گویش را به روشنی باز می نماید. افزون بر این، نشان دهنده ظرفیت واژگانی و معنایی این گویش و دیگر زبان ها و گویش های مرتبط با آن نیز هست.
۱۵۱۳.

رویکرد پیکره بنیاد به استعاره های شناختی در زبان فارسی: مطالعه ی حوزه ی مقصد ترس

کلیدواژه‌ها: زایایی نظریه ی استعاره ی مفهومی حوزه ی مقصد ترس روش پیکره بنیاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۶ تعداد دانلود : ۱۳۶۸
در اثر حاضر مفهوم سازی استعاری حوزه ی مقصد ترس در زبان فارسی براساس نظریه ی استعاره ی مفهومی موردبررسی قرار می گیرد. بدین منظور، روش پیکره بنیاد تحلیل الگوی استعاری برروی پیکره ی همشهری 2 به کار بسته می شود و پس از تجزیه وتحلیل داده ها، 39 حوزه ی مبدأ برای «ترس» شناسایی می گردد. مشخص شدن زایایی هر یک از حوزه های مبدأ برحسب مشخصه ی «فراوانی وقوع» آن ها در پیکره از دیگر نتایج پژوهش حاضر است. همچنین، پس از مقایسه ی میان نتایج به دست آمده از این پژوهش و پژوهش هایی که با روش سنتی به گردآوری داده های حوزه ی ترس در زبان فارسی پرداخته اند، برتری روش پیکره ای پژوهش حاضر تأیید می گردد. مشخص شدن مدل های پیش نمونه ای و غیرپیش نمونه ای حوزه ی مقصد ترس در زبان فارسی از دیگر نتایج مهم پژوهش حاضر به شمار می رود.
۱۵۱۴.

تاثیر پیش ویرایش بر کیفیت خروجی ماشین ترجمه پدیده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: صحت هوش مصنوعی قابلیت فهم ترجمه ماشینی پردازش زبان طبیعی پیش ویرایش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۶
هدف این تحقیق بررسی تاثیر پیش ویرایش بر کیفیت خروجی ماشین ترجمه پدیده است. ابتدا متن های خروجی نرم افزار پدیده جهت مشخص کردن مشکلات متداول زبانی این نرم افزار مورد بررسی قرار گرفت؛ سپس با توجه به مشکلات عمده، پیش ویرایش مناسب تعریف شد. پس از اعمال پیش ویرایش، کیفیت خروجی ماشین ترجمه پدیده قبل و بعد از پیش ویرایش با استفاده مدل ارزیابی کارول از لحاظ قابلیت فهم و صحت مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که پیش ویرایش، بهبود قابل ملاحظه ای در کیفیت خروجی ماشین ترجمه پدیده به دست نمی دهد.
۱۵۱۵.

ارزیابی واژگان: بررسی نقش پیچیدگی ساختار گرامری متن و دانش نحوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پیچیدگی گرامری آگاهی نحوی دانش زبانی تست لغت وابسته به متن تست لغت مستقل از متن

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری ساخت واژه (صرف)/ واژگان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری نحو
تعداد بازدید : ۱۷۵۴ تعداد دانلود : ۱۱۳۴
مقاله حاضر به بررسی رابطه تغییرات ساختار نحوی متن، دانش نحوی، و دانش زبانی دانشجویان بر چگونگی عملکرد آنها در سه تست واژگان که تغییراتی در ساختار نحوی آنها ایجاد شده، می پردازد. تجزیه و تحلیل نتایج نشان دهنده تاثیر معنادار ساختار نحوی متن و سطح دانش زبانی دانشجویان بر توانایی آنها در یافتن واژه مناسب جهت تکمیل متن می باشد. همچنین رابطه دانش نحوی و عملکرد دانش جویان در تست واژگان در متن های کوتاه، ساده، و پیچیده مثبت می باشد. نتایج این مطالعه بیانگر تاثیر ساختار نحوی جمله بر معنای کلمه می باشد. بنابراین پیشنهاد می شود مدرسان زبان دانش نحوی دانش جویان را جهت کمک به آنها در استفاده از ساختار نحوی متن و درک بهتر معنای کلمات افزایش دهند.
۱۵۱۶.

شیوه های تصویرسازی کارگزاران اجتماعی در داستان بهمن از شاهنامه و بهمن نامه (بر اساس مولفه های جامعه شناختی - معنایی در تحلیل گفتمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: شاهنامه تحلیل گفتمان معنایی بهمن نامه مولفه های جامعه شناختی کارگزاران اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۳ تعداد دانلود : ۹۳۴
مساله اصلی این پژوهش یافتن شباهت ها و تفاوت های تصویرسازی کارگزاران اجتماعی در دو روایت متفاوت از ماجرای کین خواهی بهمن بوده است. بر این اساس، نویسنده با بررسی مولفه های جامعه شناختی ـ معنایی که تئو ون لیوون در الگوی پیشنهادی خود ارائه داده و انطباق آن ها بر برش های داستانی مورد نظر از شاهنامه و بهمن نامه، کوشیده است تا به زمینه ایدئولوژیک ورای دو متن دست یابد و تفاوت تاثیرگذاری آن ها را نشان دهد. حاصل پژوهش بیان می کند که برخی از شاخه های دو شیوه اصلی حذف و اظهار در هر دو متن تا حدودی به چشم می خورند و پیوسته نمایی، گسسته نمایی، نام بری و طبقه بندی نیز از شگردهایی است که به همراه زیرمجموعه های خود برای بازنمایی کارگزاران استفاده شده اند. تحلیل دو متن به وضوح نشان می دهد که بهمن در شاهنامه در پی کسب مشروعیت برای هدف خویش است؛ حال آن که در بهمن نامه، اقتدار و فردیت کامل دارد و نیازی به بهره گیری از شگردهای اقناعی و تاییدطلبانه نیست؛ به همین دلیل، شیوه های تصویرسازی کارگزاران در شاهنامه بیشتر از بهمن نامه به کار رفته و در استفاده از آن ها تعمد بیشتری دخیل بوده است.
۱۵۱۷.

بررسی تأثیر سفر بر ادبیات داستانی فرانسه در قرن هجدهم میلادی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سفر ادبیات داستانى رمان فرانسه اسطوره هاى جدید قرن هجدهم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۴ تعداد دانلود : ۱۰۲۲
با نگاهى بر تاریخ و ادبیات فرانسه مى توان دریافت که انسان قرن هجدهم میلادى سرشار از شوق گردشگرى، اکتشاف، ماجراجویى سفر و بالاخره جستجو در ناشناخته ها و سرزمین ها و افق هاى دوردست بوده است. همین امر موجب شد تا دامنهء انتشار سفرنامه ها و مجموعه آثار حاصل از تجربیات و مشاهدات سفر در سطح جوامع اروپایى گسترش یابد. بدیهى است ادبیات داستانى بستر بسیار مناسبى براى به تصویرکشیدن تاثیر پدیدهء سفر در توسعهء جغرافیاى نوین اقتصادى و ایجاد تغییرات روبه افزایش در فرهنگ و تمدن کشورها بوده است. این مقاله با پژوهش در مهم ترین رمان هاى قرن هجدهم میلادى، به بررسی تاثیر متقابل سفر بر ادبیات داستانى این قرن در اروپا و به خصوص در کشور فرانسه مى پردازد، ادبیاتى که با به هم آمیختن واقعیت و تخیل و خلق اسطوره هاى جدید میدان وسیعى به شوق سفر و ماجراجویى مى دهد و خود نیز در این راستا متحول مى گردد.
۱۵۱۹.

گفتمان روانکاوی در ترجمه یا ترجمه روانکاوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فروید ترجمه روانکاوی ترجمه شناسی لدمیرال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۳ تعداد دانلود : ۱۳۲۰
ترجمه شناسی، رشته ای است نوپا که قدمت آن به عنوان علمی مستقل یا رشته ای دانشگاهی، از چند دهه نمی گذرد. ترجمه شناسی با رشته های مختلف، به ویژه علوم انسانی (زبان شناسی، جامعه شناسی، ادبیات و...) رابطه دارد و بخشی از مفاهیم و روش خود را از آنها به عاریت می گیرد. از جمله علومی که می تواند با ترجمه شناسی رابطه تنگاتنگی داشته باشد، روانکاوی است. تاکنون برخی پژوهش ها به طور پراکنده به این مقوله پرداخته اند، اما در آغاز راه هستند و هنوز گستره چندانی نیافته اند. در مقاله حاضر به برخی روابط و جنبه های مشترک میان موضوع علم ترجمه شناسی (ترجمه) با روانکاوی می پردازیم. پس از آن که جایگاه روانکاوی ترجمه را در گفتارهای ترجمه شناختی بررسی کردیم، به رابطه بنیانگذار روانکاوی، فروید، و ترجمه خواهیم پرداخت. نگاهی نیز خواهیم انداخت به ترجمه رؤیا و در پایان به مسأله رنج و لذت در ترجمه نیز اشاره خواهیم کرد
۱۵۲۰.

نمود جنسیت در کتاب های درسی زبان انگلیسی دوره دبیرستان و پیش دانشگاهی تحلیل واژگان ومحتوا با رویکردی معیا ر- مدار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جنسیت تحلیل محتوایی و واژگانی رویکرد معیار مدار مربع خی کتاب های درسی زبان انگلیسی دوره دبیرستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۱ تعداد دانلود : ۲۱۸۵
مقاله حاضر به بررسی کتاب های درسی زبان انگلیسی دوره دبیرستان و پیش دانشگاهی در ایران پرداخته و مسئله تساوی جنسیتی و چگونگی باز نمایی آن را در این کتاب ها به چالش می کشد. تحلیل واژگانی و محتوایی متن این کتاب ها با رویکردی ضابطه مند و به استناد معیار های تعیین شده توسط ریفکین ( 1998) صورت گرفت. به منظور غنی سازی یافته ها، محققین از هر دو رویکرد کمی و کیفی بهره گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استدلالی استفاده شد، و مربع خی برای هر چهار مورد محاسبه گردید.یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل کمی دلالت بر وجود نابرابری و تبعیض جنسیتی در کلیه کتاب های بررسی شده داشته اند. نتایج تحلیل محتوایی کتاب ها نیز حاکی از رویکردی سنتی و کلیشه ای بوده و تصویر ارائه شده از زنان نه با واقعیت های فعلی جامعه ایرانی و نه با جامعه غربی مطابقت داشت. نقش و حضور پررنگ مردان و نگاه نابرابر و تبعیض آمیز به زنان، چه از لحاظ کمی و کیفی کاملا ملموس بوده و عدم حضور و یا حضور کمرنگ زنان بر واقعیتی فرهنگی ـ اجتماعی مبتنی بر باور های سنتی صحه گذاشت که در آن، مرد جنس برتر و زن جایگاهی پایین تر و به عنوان جنس دوم دارد. در پایان تمهیداتی برای تعدیل وضع موجود ارائه گردید

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان