وحید صادقی

در رویکردهایِ ادارکی به انطباقِ واجیِ وام واژه ها، انطباقِ واجی، نوعی همگونی ادراکی است که هنگامِ درک شنیداری گفتار روی می دهد. بر اساس این رویکرد، آواها و ساخت های آواییِ غیربومی، به نزدیک ترین آواها و ساخت های آوایی در زبان وام گیرنده نگاشته می شوند. پژوهش حاضر، میزانِ شباهت واکه های انگلیسی با واکه هایِ معادلِ احتمالی شان در زبان فارسی را در چارچوب نظریه همگونی ادراکی بررسی می کند. در این پژوهش، ساخت های طبیعی دارایِ واکه های زبان انگلیسی، به عنوان محرک های هدف ادراکی در برخی آزمایش های درکِ مقوله ای برای گویشوران بومی زبان فارسی پخش شد. هدف این بود که شنوندگان درباره میزان شباهت واکه های انگلیسی با واکه های معادل احتمالی شان در زبان فارسی قضاوت کنند. بر این مبنا، واکه ها در دو سطح نوایی مستقل، یعنی سطح واج و سطح هجا، به شنونده ها ارائه شدند. یافته های به دست آمده، نشان داد که پاسخ های شناسایی شنونده ها با یافته های صوتی مربوط به فضای واکه ای تطبیقی زبان فارسی و انگلیسی مطابقت کامل دارد. به این صورت که، شنونده ها هر واکه انگلیسی را به صورت واکه ای در زبان فارسی درک می کنند که بیشترین شباهت صوتی ممکن را با آن دارد.

تحقیق حاضر به مقایسه منحنی آهنگ پاره گفتارهای خبری و پرسشی فارسی بر حسبِ الگوی تغییرات آهنگیِ تکیه های زیروبمی پیش هسته و هسته و نواحی مرزی پاره گفتار می پردازد. پیشینه مطالعات آهنگِ فارسی نشان داده است که برای تغییرات فرکانس پایه در مرز پایانی پاره گفتارهای خبری به صورت نزولی و پاره گفتارهای پرسشی به صورت صعودی است. به علاوه اشاره شده است که سطح ارتفاع قله تکیه زیروبمی هسته و دامنه زیروبمی صدا در آهنگ پرسشی به طور قابل توجهی از آهنگ خبری بالاتر است. هدف از انجام تحقیق حاضر، پاسخ گویی به این پرسش بود که چه تفاوت های آهنگی بین پاره گفتارهای خبری و پرسشی در نواحی مهم منحنی آهنگ گفتار شامل تکیه زیروبمی پیش هسته، تکیه زیروبمی هسته، نواخت کناری و نواخت مرزنما وجود دارد. برای این منظور از روش شناسی واج شناسی آزمایشگاهی استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که ساخت نواختیِ منحنی F0 در فاصله بین تکیه زیروبمی هسته و مرز پایانی منحنی در پاره گفتارهای خبری به صورت L-L% و در پاره گفتارهای پرسشی به صورت L-H% است. همچنین، این نتایج نشان داد که تفاوت های آهنگی بین پاره گفتارهای خبری و پرسشی محدود به نواحی پایانی منحنی آهنگ گفتار نمی شود و این پاره گفتارها از نظر الگوی سطح ارتفاع قله و دره F0 تکیه زیروبمی هسته و پیش هسته نیز با هم متفاوت اند.

در این مقاله، هماهنگی واکه ای در ترکی همدانی در چارچوب انگاره های انطباق مشخصه ها، سازگاری محلی، گسترش، گستره و سازگاری از طریق تناظر در نظریه بهینگی بررسی می شود. به این منظور، داده هایی متناسب با اهداف پژوهش از منابع کتابخانه ای جمع آوری و توسط 30 گویشور بومی ترکی همدانی تولید شد. بررسی داده ها نشان داد که الگوی هماهنگی واکه ای در ترکی همدانی از سه نوع هماهنگی کامل، تیره و شفاف است. نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها نشان داد که انگاره گسترش کفایت توصیفی و توضیحی بیشتری در تحلیل انواع هماهنگی واکه ای در ترکی همدانی نسبت به انگاره های نظری دیگر دارد. زیرا اولاً این انگاره برخلاف انگاره های نظری دیگر می تواند توصیف کارآمدی از انواع هماهنگی واکه ای در ترکی همدانی به دست دهد. دوماً انگاره گسترش انگاره ای ساده با کفایت توضیحی بسیار بالایی است که با به کارگیری محدویتSpread [αF]  می تواند وحدت عملکردی انواع مختلف فرایند همگونی (مانند هماهنگی واکه ای، همگونی در محل تولید، همگونی در مشخصه واکداری-بیواکی و غیره) به خوبی در نظام آوایی زبان ها و در راستای هماهنگی سازوکارهای تولیدی توضیح دهد.  

در این مقاله، نقش واج آرایی زبان فارسی در درک خوشه های آغازی (غیرمجاز) فارسی در چارچوب مطالعه آزمایشگاهی بررسی شده است. هدف از انجام این پژوهش، پاسخ گویی به این پرسش است که آیا با توجه به محدودیت های ساخت هجایی زبان فارسی مبنی بر وجود تنها یک همخوان در آغازه هجا، فارسی زبانان در رشته های آوایی دست کاری شده بی معنیِ C1V1C2 واکه می شنوند که در آنها V1 به درجه های مختلف از سیگنال آوایی گفتار حذف شده است. یا آنکه به درجه های مختلفِ حذف V1 در سیگنال گفتار حساسیت شنیداری نشان می دهند؛ بنابراین، بین صورت های آوایی که در آنها V1 حذف شده و صورت هایی که در آنها V1 حذف نشده است، تمایز می گذارند. برای انجام این پژوهش، تعداد 20 ناواژه با الگوی هجایی C1V1C2V2C3 طراحی شد؛ به طوری که ناواژه ها هر 6 واکه زبان فارسی را در خود داشتند. ناواژه ها پس از تولید و ضبط در نرم افزار پرت بازسازی شدند؛ به این صورت که واکه اول درون هر ناواژه، به طور تدریجی طی چندین گام از سیگنال آوایی ناواژه حذف شد. نتایج به دست آمده نشان داد درک واکه های خیالی به طور نظام مند برای تمامی توالی های C1C2 و تمامی واکه های فارسی روی نمی دهد؛ بنابراین، این فرضیه که فارسی زبانان هجاهای حاوی خوشه های آغازی C1C2 در آغاز ناواژه ها را با توجه به محدودیت های نظام آوایی زبان فارسی به صورت توالی های آوایی C1VC2 درک می کنند، فرضیه معتبری نیست.

در نوشتار پیش رو کاهش همخوان های انفجاری در گفتار پیوسته فارسی در چارچوب واج شناسی آزمایشگاهی بررسی شده است. داده ها طوری طراحی شدند که همخوان های انفجاری در یکی از سه جایگاه آغازی، میانی (بین دو واکه) و پایانی کلمه قرار بگیرند؛ همچنین، همخوان ها ازنظر بافت آوایی (بافت واکدار و بی واک) و موضع تکیه (تکیه بر و بی تکیه) با یکدگیر تفاوت داشتند. مقادیر دیرش همخوان های انفجاری و همچنین فراوانی وقوع تظاهر آوایی آن ها به صورت گونه های انفجاری، سایشی و ناسوده محاسبه شد. نتایج نشان داد که انفجاری های بی واک نسبت به کاهش، مقاومت نشان می دهند و در هیچ بافتی از میزان قوت همخوانی آن ها کاسته نمی شود؛ ولی انفجاری های واکدار بسته به دو عامل جایگاه و بافت آوایی به درجات مختلف کاهش می یابند. بیشترین میزان کاهش مربوط به جایگاه بین واکه ای است که در آن هم از دیرش انفجاری ها (واکدار) کاسته می شود و میزان گرفتگی آن ها از گونه انفجاری به ناسوده تغییر می کند. کاهش انفجاری های واکدار در جایگاه های آغازی و پایانی کلمه در مجاورت آواهای واکدار تنها به صورت کوتاه شدگی همخوان یا کاهش دیرش است. نتایج به دست آمده با دیدگاه آوایی به کاهش همخوانی مطابقت بیشتری دارد و سازوکارهای تولیدی ناظر بر فرایند کاهش همخوان را به صورت کاهش درجهت افزایش رسایی، کاهش درجهت کم کوشی تولیدی و کاهش درجهت کوتاه شدگی (کم شدن دیرش) تأیید می کند. این یافته ها با محدودیت های ادراکی ناظر بر فرایند کاهش نیز مطابقت دارد که براساس آن کاهش در درون یک سازه نوایی مانند کلمه نسبت به مرز آغازی و پایانی آن سازه رایج تر است؛ کاهش در مجاورت واکه ها رایج تر از همخوان هاست و احتمال کاهش یک همخوان انفجاری به ناسوده بیشتر از سایشی است.

 در پژوهش حاضر، شیوه پردازش ادراکی جفت واکه های انگلیسی /i-I/ و /u-U/ در چارچوب انگاره همگونی ادراکی توسط گویشوران فارسی زبان بررسی شده است. برای این منظور، دو جفت کلمه feet-fit و fool-full، به ترتیب شامل تقابل های واکه ای /I-i/ و/ʊ-u/ از سطح پیکره گفتاری طبیعی انگلیسی استخراج و پارامتر های دیرش و فرکانس های F1 و F2 (همبسته صوتی کیفیت واکه) بر آنها بازسازی شدند. محرک های بازسازی شده پیوستارهای دیرش، کیفیت واکه و دیرش+کیفیت واکه در آزمون تشخیص، به تعدادی گویشور فارسی زبان ارائه و از آنها خواسته شده است درباره "یکسان" یا "متفاوت" بودن جفت محرک هایی که به صورت متوالی برای آنها پخش می شوند، تصمیم گیری کنند. نتایج نشان داد که پاسخ های شنیداری شنوندگان به پیوستارهای صوتی دیرش و کیفیت واکه، الگویی کاملاً متفاوت دارد. دیرش واکه بر درک شنیداری تقابل های واکه ای تأثیر بسزایی دارد؛ به طوری که شنوندگان فارسی زبان صرف نظر از میزان آشنایی شان به زبان انگلیسی به اختلاف دیرش محرک ها برای تشخیص جفت واکه های انگلیسی ذکرشده، بسیار حساس هستند. تغییرات کیفی واکه ها به صورت تابعی از تغییرات فرکانس هایF1  و F2، تفاوت های قابل ملاحظه ای را در منحنی توزیع پاسخ های شنیداری ایجاد نکرد. به علاوه، الگوی توزیع پاسخ ها به محرک های ترکیبی دیرش + کیفیت واکه، تا حد زیادی مشابه پیوستار دیرش بود. به طور خلاصه، نتایج به دست آمده با تأیید انگاره همگونی ادراکی، نشان داد همگونی تقابل های واکه ای /I-i/ و /ʊ-u/ با نظام واکه ای فارسی تابع نوعی همگونی دومقوله ای است که بر اساس آن هر دو مقوله جفت واکه های انگلیسی /I-i/ و /ʊ-u/ برای فارسی زبانان با سطح اطمینان بالایی قابل درک است.

در این مقاله عوامل صوتی مؤثر در ایجاد تمایز آوایی بین افعال ماضی ساده و ماضی نقلی فارسی را بررسی کردیم. صورت آوایی افعال ماضی ساده و نقلی فارسی در گفتار محاوره ای به لحاظ ساختِ زنجیری کاملاً شبیه یکدیگر است و فقط از نظر محل وقوع تکیه با یکدیگر متفاوتند. در مطالعه ای آزمایشگاهی الگوی توزیع مقادیر پارامترهای صوتی مهمِ نوای گفتار مانند دیرش، شدت انرژی و فرکانس پایه را در صورت آوایی افعال ماضی ساده و نقلی در پیکره ای شامل 24 جمله بررسی کردیم. نتایج به دست آمده نشان داد هیچ کدام از پارامترهای انتخاب شده نمی تواند به طور منظم و پایدار الگوی نوایی افعال ماضی ساده و نقلی را از یکدیگر متمایز کند. پس از هنجارسازی مقادیر فرکانس پایه و محاسبه میانگین تغییرات زیروبمی در سطح تمامی داده ها به ازای هر گوینده دریافتیم آنچه اساساً باعث تمایز صوتی صورت آوایی افعال ماضی ساده و نقلی می شود مقادیر محلی قله و دره F0 در سطح هجاهای هدف این افعال است. نتایج تحلیل های آماری با تأیید این واقعیت نشان داد فرکانس پایه محلی (ارتفاع قله) پارامتر صوتی معتبر و باثباتی است که صورت آوایی افعال ماضی ساده و ماضی نقلی را بر روی هر دو محور جانشینی و هم نشینی از یکدیگر متمایز می کند.

درباره ساخت نواختی تکیه زیروبمی در زبان فارسی دو دیدگاه واجی متفاوت وجود دارد. یکی از دیدگاه ها فرض می کند که دیرکرد قله در واج شناسی آهنگ فارسی فاقد نقش واجی و تمایزدهنده است؛ از این رو، وقوع زودهنگام یا دیرهنگامِ قله در تکیه زیروبمیِ خیزانِ فارسی باعث تفاوت های معنایی نمی شود. برمبنای این دیدگاه، تکیه زیروبمی فارسی یا به صورت L+H* یا L*+H بازنویسی می شود. درمقابل این دیدگاه، دیدگاه دیگری نیز وجود دارد که فرض می کند هر دو تکیه زیروبمیِ L+H* و L*+H در دستور واجی آهنگ فارسی وجود دارند ولی حوزه عملکرد آن ها در ساخت سلسله مراتبیِ گفتار با یکدیگر متفاوت است: L+H* مربوط به سطح کلمه واجی و L*+H مربوط به سطح گروه واژه بست است. در پژوهش حاضر رفتار آوایی نواخت ها در تکیه زیروبمیِ کلمات با تکیه غیر آغازی در بافت های نوایی مختلف بررسی شد. شواهد آوایی به دست آمده نشان داد که در زبان فارسی تنها یک نوع تکیه زیروبمیِ دونواختی به صورت L*+H وجود دارد که زمان بندی وقوع قله این تکیه زیروبمی، بسته به بافت نوایی ساخت زنجیره ای گفتار (مانند جایگاه تکیه در سطح کلمه) و ساخت هجایی و زنجیره ایِ هجای تکیه بر متفاوت است. به این ترتیب می توان چنین گفت که دیرکرد قله در واج شناسی آهنگ فارسی رویداد آواییِ پیوسته و غیر مقوله ای است که میزان آن به صورت پیوستاری از درجات مختلف از عدم دیرکرد تا دیرکرد زیاد بسته به عوامل نوایی مختلف متفاوت است.

در این مقاله به بررسیِ ساخت نواییِ سازه های پس کانونی در زبان فارسی پرداخته ایم. انگیزه اصلیِ انجام پژوهش، پاسخگویی به این پرسش اساسی بود که آیا تکیه های زیروبمی بعد از کانون اطلاعی در جملات فارسی به کلی ازبین می روند یا اینکه فقط دامنه زیروبمی آنها کاهش می یابد؟ برای این منظور، در یک آزمایش تولیدی، دو دسته جمله شامل فعل های دوموضوعه و یک موضوعه با ساخت نحوی Dir.Obj+(Ind.Obj)+V طراحی شد که در آنها مفعول مستقیم یک بار با خوانش طبیعی و بار دیگر با خوانش کانونی توسط تعداد 10 گویشور فارسی معیار خوانده شد. مقادیر دامنه خیز و دامنه اُفت، مقادیر F0 بیشینه و F0 کمینه و فاصله زمانی بین قله ها و دره های زیروبمی در تمامی سازه ها در محرک های صوتیِ ضبط شده اندازه گیری شد. نتایجِ به دست آمده نشان داد دامنه خیز و دامنه اُفتِ زیروبمی برای تمامی سازه های پس کانونی از میزان 3 هرتز بالاتر است؛ مقدار F0 کمینه بعد از قله زیروبمی سازه کانونی از مقدار F0 در پایان پاره گفتار بیشتر است؛ و سطح ارتفاع قله های زیروبمیِ سازه های بعد از کانون به طور متوالی یکی پس از دیگری به صورت تابعی از ارتفاع قله تکیه زیروبمی قبل کاهش می یابد. این نتایج درحقیقت نشان داد دامنه زیروبمیِ سازه های پس کانونی به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد ولی نه در اندازه ای که باعث حذف کامل تکیه های زیروبمی شود. بر این اساس، سازه های پس کانونی در زبان فارسی حاوی درجاتی از برجستگی نوایی است و گروه های واجی در ناحیه پس کانونی با وجود کاهش دامنه زیروبمی شان همچنان در ساخت آهنگ گفتار حضور دارند.

مرزبندی های فضایی و مکانی مختص به سطح کلان و بین المللی نیست، بلکه در سطوح محلی، ناحیه ای، منطقه ای و ملی قابل نمایان است. این مساله در مناطقی نظیر شهرستان ممسنی که ساختار اجتماعی ماهیت طایفه ای دارد، چشمگیر است و با توجه به جو طایفه ای حاکم در شهرستان و مرزبندی های مکانی- هویتی نمود پیدا می کند. بر این پایه، حوزه های فرهنگ، اجتماع و سیاست تحت الشعاع قرار می گیرند. طایفه گرایی و مرزبندی های اجتماعی و سیاسی در این حوزه ها به واسطه عواملی نظیر هویت، فضای جغرافیایی، خلق نمادها و ارزش ها، تاکید بر مفاهیم خود و دیگری یا انگاره های دوستی، دشمنی و رقابت و سرانجام انتخابات در سطح محلی (شورای شهر و روستا یا مجلس) یکدیگر را قوام می بخشند. این نوع همبستگی در تثبیت عواطف محلی- طایفه ای و رفتار سیاسی سنتی- عشیره ای از یک سو و مرزهای ادراکی و فضایی- مکانی از سوی دیگر نقش بسزایی دارند. این وضعیت می تواند پیامدهایی نظیر واگرایی طایفه ای، درون گرایی فرهنگی و پُررنگ شدن مرزها را به همراه داشته باشد. بنیاد پژوهش کنونی بر این پرسش استوار است که چه رابطه ای بین طایفه گرایی و مرزبندی های اجتماعی- سیاسی در شهرستان ممسنی وجود دارد؟ در بیان فرضیه تحقیق به نظر می رسد که طایفه گرایی و مرزبندی های اجتماعی- سیاسی به طور متقابل یکدیگر را قوام می بخشند. روش پژوهش، ماهیتی توصیفی- تحلیلی دارد و داده های مورد نیاز به روش کتابخانه ای، اسنادی و میدانی گردآوری شدند. طبق یافته ها طایفه گرایی و مرزبندی های اجتماعی- سیاسی تاثیرات متقابلی بر یکدیگر داشته اند؛ به طوری که در دوران فرمانروایی خوانین، طوایف زمینه ساز مرزبندی اجتماعی و سیاسی شده اند و پس از سقوط خوانین، مرزبندی های ایلی- عشیره ای نیز در تشدید نگرش های طایفه ای تاثیرگذار بوده اند.

تحقیق حاضر به بررسی تحقق آواییِ درجات کهنگیِ اطلاع در نظام آهنگ زبان فارسی می پردازد. هدف از انجام این تحقیق پاسخ گویی به این پرسش است که آیا درجات کهنگیِ اطلاع شامل اطلاع نو، قابل دسترس و کهنه، مطابق با انگاره نظری چِیف ( 1994 )، در ساخت آهنگ گفتار فارسی تظاهر آوایی دارد؟ برای پاسخ به این سؤال، یک مطالعه تولیدی در چارچوب واج شناسی آزمایشگاهی انچام شد. نتایج به دست آمده نشان داد که درجه کهنگیِ یک سازه اطلاعی و دامنه زیروبمی یا سطح ارتفاع قلّه آن سازه با یکدیگر رابطه معکوس دارند به این صورت که هر قدر به میزان کهنگی یک سازه اطلاعی افزوده شود، از دامنه زیروبمیِ آن سازه کاسته می شود. این نتایج همچنین نشان داد که دامنه زیروبمیِ صدای گوینده نیز با افزایش درجه کهنگیِ یک سازه اطلاعی به طور معناداری کاهش می یابد چون با افزایش کهنگیِ اطلاع، نه تنها سطح ارتفاع قلّه F0 بلکه سطح ارتفاع درّه F0 نیز به طور معناداری کاهش می یابد، اما ساخت نواختیِ یک سازه اطلاعی با افزایش درجه کهنگیِ اطلاع تغییر نمی کند.

شوری خاک یکی از شایع ترین و مهم ترین عوامل تخریب اراضی در مناطق خشک و نیمه خشک بوده و پایش و مدیریت صحیح آن امری ضروری است. در کشور ایران بسیاری از اراضی در معرض افزایش شوری خاک قرار گرفته است که از مهم ترین آنها می توان به سواحل دریاچه ارومیه اشاره نمود. از آنجا که تکنیک های سنجش از دور روشی کارآمد و مقرون به صرفه در پایش شوری خاک هستند، در سال های اخیر بهره گیری از این فناوری توسعه چشمگیری یافته و مدل های مختلفی برای این منظور توسعه داده شده است. از جمله پرکاربردترین آن ها می توان به مدل های رگرسیون خطی اشاره کرد. این تکنیک ها عمدتاً تک متغیره بوده و تلفیق باندهای طیفی در تخمین شوری خاک مغفول واقع شده است. در تحقیق حاضر به منظور بهبود تخمین شوری خاک با تصاویر چندطیفی، مدل های رگرسیون خطی چندمتغیره پیشنهاد شده است. روش پیشنهادی، بطور همزمان، پتانسیل محدود ولی متفاوت باندهای طیفی مختلف را بکار گرفته و انتظار می رود به دقت های بالایی در تخمین شوری خاک بینجامد. به منظور ارزیابی روش پیشنهادی، میزان شوری خاک در بستر خشک شده دریاچه ارومیه اندازه گیری گردید. داده اصلی مورد استفاده در این تحقیق، تصویر چندطیفی سنتینل 2B می باشد که در تاریخ 6 اکتبر 2018 از منطقه مورد مطالعه اخذ شده است. در تحقیق حاضر، از 8 باند طیفی تصویر سنتینل (باندهای مرئی و مادون قرمز) و 17 شاخص شوری برای تخمین شوری خاک استفاده شد. بمنظور کالیبراسیون مدلها و ارزیابی صحت آنها در تخمین شوری خاک، طی عملیات صحرائی، تعداد 28 نمونه آموزشی و 10 نمونه ارزیابی در زمان گذر ماهواره از سطح منطقه مورد مطالعه جمع آوری گردیده و هدایت الکتریکی آنها، در آزمایشگاه مرکزی دانشگاه تبریز اندازه گیری شد. پس از کالیبراسیون مدلهای رگرسیون خطی تک متغیره و مدلهای رگرسیون خطی چندمتغیره پیشنهادی، صحت تخمین شوری خاک در هر یک از این مدلها، با استفاده از پارامترهای ضریب تبیین () و مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE) در محل نمونه های ارزیابی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج ارزیابی نشان داد؛ در مدل های رگرسیون خطی تک متغیره، بهترین مدل ها برای تخمین شوری خاک از باند مادون قرمز نزدیک باریک (8a) و شاخص روشنایی (BI) حاصل شده است که متناظر با بالاترین میزان و پایین ترین مقدار RMSE در بین سایر مدلهای رگرسیون خطی تک متغیره بوده است. مقادیر و RMSE برای باند 8a به ترتیب 89/0 و 85/20 بوده و برای شاخص BI به ترتیب برابر 83/0 و 33/21 می باشد. در مقایسه با مدل های رگرسیون خطی تک متغیره موجود، رگرسیون های خطی چند متغیره پیشنهادی در این تحقیق، عمدتاً از دقت بالاتری در تخمین شوری خاک برخوردار بوده است. بهترین نتایج از مدل رگرسیون خطی 7 متغیره حاصل شده است که بالاترین مقدار و پایین ترین مقدار RMSE نمونه های ارزیابی را در بین تمامی مدلهای رگرسیون خطی تک متغیره و چندمتغیره داشته است (97/0= و 77/8 =RMSE). نتایج این تحقیق موید قابلیت بالای رگرسیون خطی چندمتغیره پیشنهادی در این تحقیق و همچنین پتانسیل ارزشمند تصاویر چندطیفی سنتینل 2B در تخمین شوری خاک است. پس از تعیین دقیق ترین مدل های رگرسیون خطی تک متغیره و چند متغیره در تخمین شوری خاک، نقشه های شوری خاک منطقه که اطلاعات ارزشمندی از وسعت، توزیع مکانی و غلظت شوری را نشان می دهد، تهیه شد. نقشه های شوری خاک نشان می دهد که در بخش وسیعی از منطقه، شوری خاک بیشتر از 60 دسی زیمنس بر متر می باشد.

انطباق واجی به تغییراتی گفته می شود که بر وام واژه های زبان اِعمال می شود تا ساخت واجی وام واژه ها با نظام آوایی آن زبان هماهنگ شوند. در پژوهش حاضر، نحوه انطباق واجی واکه های زبان انگلیسی با فضای واکه ای زبان فارسی در چارچوب نظریه همگونی شنیداری بررسی شده است. نظریه همگونی شنیداری، انطباق واجی را نوعی تغییر واجی در زبان وام گیرنده می داند که با حداقل تغییرات آوایی در فضای آکوستیکی گفتار همراه است. بر اساس این، پیرو پیش بینی های این نظریه فرض شد انطباق واجی واکه های انگلیسی با فارسی تابع فاصله آکوستیکی بین واکه ها در یک فضای واکه ای - تطبیقی (انگلیسی-فارسی) است. در این پژوهش، مرحله نخست از فرایند انطباق واجی واکه ها در چارچوب واج شناسی آزمایشگاهی انجام شد. برای به دست آوردن فضای واکه ای زبان های فارسی و انگلیسی از پیکره های گفتاری طبیعی این زبان ها (پیکره فارس دات برای زبان فارسی و پیکره آکسفورد بوکورمز برای زبان انگلیسی آمریکایی) استفاده شد. مقادیر بسامد های F1 و F2-F1 برای محاسبه فضای واکه ای فارسی و انگلیسی و همچنین فضای واکه ای تطبیقی واکه ها اندازه گیری شدند. نتایج نشان دادند انطباق واجی واکه های زبان انگلیسی با فارسی تابع فاصله آکوستیکی - ادراکی بین واکه های دو زبان است؛ به این معنا که هر واکه از زبان انگلیسی در فرایند انطباق واجی به واکه ای در زبان فارسی نگاشته می شود که بیشترین شباهت آوایی ممکن را با آن داشته باشد. 

غلت نرمکامی [w] بر خلاف غلت سختکامی [j] در نظام آوایی زبان فارسی نقش تمایزدهندگی ندارد زیرا توزیع آن در مواضع واجی ناقص است؛ یعنی تنها در تعداد معدودی از کلمات فارسی آن هم فقط بعد از واکه [o] ظاهر می شود (مانند "شوق"، "حول"، "دور"). به همین دلیل، [w] در فارسی صرفاً به عنوان واج گونه ای از واج /v/ در نظر گرفته شده است. همچنین، فرض شده است که غلت نرمکامی [w] در روساخت آوایی کلمات مورد نظر، گاه به کلی از زنجیره آوایی حذف شده و به جبران آن واکه /o/ قبل از آن کشیده می شود که در این حالت توالی آوایی [ow] به صورت [où] تلفظ می شود. در تحقیق حاضر میزان اعتبار فرضیه های واجی مطرح شده در پیشینه مطالعات فارسی درباره ی صورت آوایی کلمات حاوی غلت نرمکامی [w] را در یک مطالعه آزمایشگاهی بررسی کردیم. نتایج تحلیل های فرکانس، دامنه انرژی و دیرش زنجیره های آوایی هدف نشان داد که [w] بعد از واکه [o] در کلمات مربوطه تظاهر آوایی دارد، ولی تظاهر آن به صورت یک گونه تضعیف شده است. با کاهش فعالیت [w] در توالی آوایی [ow]، شکل هندسی حفره دهان و الگوی واک سازی حنجره تغییر می کند که باعث می شود (1) دامنه انرژی برای فرکانس ها تا حدود قابلِ توجهی تقویت می شود؛ (2) مقادیر فرکانس سازه ها تا حدی افزایش یابد و (3) پهنای نوار سازه ها تا حدی باریک تر شود. برایند تمامی این تغییراتِ صوتی، شباهت آوایی بیشتر غلت [w] به واکه [o] و در نتیجه دیرش بیشتر واکه [o] است.

جغرافیای انتخابات به عنوان گرایشی از جغرافیای سیاسی به بررسی ابعاد فضایی انتخابات می پردازد. ازجمله موارد مورد بررسی جغرافیای انتخابات مبحث پایگاه رأی نامزدهای انتخاباتی است. پایگاه آراء نامزدها و نمایندگان در هر حوزه انتخابیه ای تحت تأثیر ساختار اجتماعی، نوع نگرش و جهان بینی رأی دهندگان شکل می گیرد. در حوزه انتخابیه مَمَسَنی به دلیل ساختار ایلی - عشیره ای، پایگاه آرای نامزدها و نمایندگان در درجه نخست متأثر از متغیر طایفه و زیستگاه جغرافیایی است. با وجود این، ضمن اینکه هر کدام از این بازیگران سیاسی به آرای خود در طایفه و زادگاه خود پُشت گرم هستند، می کوشند در قلمرو هر طایفه، جریان سازی و نفوذ کنند که این امر منجر به فضاسازی و ساخت شبکه های اجتماعی می شود. این عمق ها و شبکه ها که به صورت «سامان یافته»، «تصادفی» و «ترکیبی» (پیوندی) هستند صرفاً محدود به قلمرو جغرافیایی زادگاه بازیگران انتخاباتی نیست، بلکه به واسطه شناسه هایی نظیر گرایش های زادگاهی - طایفه ای، پیوند های قومی و خویشی (خویشاوندگرایی) با ساکنان طایفه دیگر، منافع اقتصادی و توسعه عمرانی در قلمرو رقیب، تعامل اجتماعی توده مردم با یکدیگر، آراء رقابتی یا بسیج نیروهای پُرشور، دیگر قلمروها را نیز شامل می شود که در نهایت به واسطه ابزارهای ساخت اجتماعی نظیر «فرهنگ»، «زبان» و «ارتباط»، پایگاه آراء نامزدها و نمایندگان را تقویت و متأثر می سازند. از این رو، این پرسش مطرح می شود که عواملِ موثر بر پایگاه آراء نامزدها و نمایندگان در حوزه انتخابیه ممسنی کدامند؟ به نظر می رسد، ضمن پارادایم مسلط الگوی رأی زادگاهی و طایفه ای در حوزه انتخابیه ممسنی، وجود برخی مکان ها، فضاها و شبکه های اجتماعی در اَشکال مختلف، نقش مُکمل را در کنار پایگاه ثابت رأی (طایفه ای) نامزدها و نمایندگان ایفاء می کند. به عبارتی نتایج پژوهش نشان داد، پایگاه آرای نامزدها و نمایندگان طوایف بَکِش، جاوید و رُستم در حوزه انتخابیه ممسنی، طی ادوار هفتم، هشتم، نهم و دهم انتخابات در درجه نخست، متاثر از عواملِ محیطی و هویتی نظیر هویت جغرافیایی و طایفه ای بوده است و در مَرتبه بعد سازه هایی همچون شبکه های اجتماعی تصادفی، سامان یافته و ترکیبی که به وسیله ابزارهای ساخت اجتماعی (فرهنگی، زبانی و ارتباطی) شکل گرفته اند، پایگاه رأی این بازیگران انتخاباتی را تقویت و جهت داده است. روش تحقیق مقاله، ماهیتی توصیفی تحلیلی دارد و داده های مورد نیاز به روش کتابخانه ای (اسنادی) و میدانی (مشاهده) گردآوری شده اند.

اهداف: گروه های ذی نفوذ و نیروهای اجتماعی در عرصه سیاسی نقش مهمی ایفا می کنند و می توانند مسیر آینده تحولات را به نفع خود سامان دهند. در حوزه انتخابیه ممسنی تأثیر گذاری گروه های ذی نفوذ و نیروهای اجتماعی در طیفی از جهت گیری های متغیر در کوتاه مدت و ثابت در بلندمدت در نوسان است. برخی از آن ها در روندهای سیاسی شهرستان ممسنی به طور مُستمر حضور دارند و در ایام انتخابات مجلس شورای اسلامی بر حجم اثرگذاری خود می افزایند و می توانند روند تحولات را در راستای اهداف خود هدایت کنند. بزرگان و موی سپیدان طوایف، گروه های خویشاوندی و متنفذان محلی از جمله گروه های ذی نفوذ و بازاریان، کشاورزان، اقشار مذهبی، زنان، روشنفکران و نخبگان از جمله نیروهای اجتماعی در حوزه انتخابیه ممسنی هستند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل چگونگی و ارزیابی میزان نقش آفرینی این بازیگران سیاسی در انتخابات مجلس شورای اسلامی در فضای جغرافیایی ممسنی است. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی تحلیلی است و با بهره گیری از اطلاعات کتابخانه ای و تحلیل آماری داده های میدانی (پرسش نامه و مصاحبه) به انجام رسیده است. سؤال اصلی این است که گروه های ذی نفوذ و نیروهای اجتماعی چه نقشی در انتخابات مجلس شورای اسلامی در حوزه انتخابیه ممسنی دارند؟ یافته ها/ نتایج: یافته ها و نتایج پژوهش نشان داد که گروه های ذی نفوذ به صورت ثابت و پایدار و نیروهای اجتماعی به صورت فعال و منفعل از طریق هویت و تعلق مکانی و ساخت طایفه ای و تماس با کارگزاران در فرایند انتخابات مجلس و جهت دهی به آرای مردم در حوزه انتخابیه ممسنی ایفای نقش می کنند که در این میان نقش گروه های ذی نفوذ پر رنگ تر است (چگونگی). از طرفی میزان نقش آفرینی بازیگران سیاسی متفاوت است. در بین گروه های ذی نفوذ در مناطق شهری و روستایی به ترتیب متنفذان محلی و ریش سفیدان از بیشترین و ریش سفیدان و متنفذان محلی از کمترین میزان تأثیرگذاری برخوردار هستند. در میان نیرو های اجتماعی در مناطق شهری و روستایی به ترتیب بیشترین اثرگذاری مربوط به معلمان و کمترین میزان تأثیرگذاری مربوط به اقشار مذهبی است.

در این پژوهش، براساس تحلیل پیکره بنیاد، به بررسی ساخت آهنگ گفتار فارسی در پیکره گفتاری فارسی فارس دات کوچک پرداختیم. نخست، رفتار آهنگی واژه های محتوایی مختلف و واژه های دستوری را مشاهده و تحلیل کردیم. نتایج نشان داد که واژه های محتوایی، اغلب با تکیه زیروبمی و واژه های دستوری، اغلب بدون تکیه زیروبمی تولید می شوند اما مقوله دستوری واژه ها بر الگوی تغییرات زیروبمی یا ساخت نواختی آنها تأثیرگذار نیست.بررسی الگوی توزیع دو تکیه زیروبمی H * و L*+H در ساخت آهنگ گفتار فارسی نشان داد که تمامی واژه های فارسی با یک تکیه زیروبمی خیزان با ساخت نواختی L*+H تولید می شوند و تکیه زیروبمی H * تنها در منحنی زیروبمی واژه ها با تکیه آغازی ظاهر می شود، آن هم فقط زمانی که شرایط زنجیره ای لازم برای تظاهر آوایی نواخت L آغازی فراهم نباشد. نتایج تحقیق همچنین نشان داد که زمان بندی وقوع قله H تکیه زیروبمی وابسته به بود یا نبود واژه بست در واژه هاست، بدین صورت که در واژه های حاوی واژه بست، قله H دیرکرد دارد و بعد از زنجیره آواییِ هجای تکیه بر واقع می شود، ولی در واژه های فاقد واژه بست،H دیرکردی ندارد و در محدوده زنجیره آوایی هجای تکیه بر قرار می گیرد.

حقوق شهروندی مجموعه ای از حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است که فرد به عنوان تبعه یک کشور از آن برخوردار می شود. در مناطق با ساختار عشیره ای طایفه ای نظیر شهرستان ممسنی حقوق شهروندی اهمیت ویژه ای دارد و فرهنگ طایفه ای می تواند آن را متاثر کند. در چنین شرایط فرهنگی، مجموعه نیروهای داخلی، سبب تثبیت مفهوم «ما» و مجموعه نیروهای بیرونی سبب شکل گیری مفهوم «آنها» می شود. این ویژگی، به صورت ذهنی و عینی در جریان رای دهی در انتخابات مجلس شورای اسلامی در حوزه انتخابیة ممسنی جلوه ویژه ای دارد و اقشار با افکار جدید جامعه تحت تاثیر بخش سنتی قرار دارند. سوال اصلی پژوهش این است که چه رابطه ای میان فرهنگ طایفه گرایی و حقوق شهروندی در حوزه انتخابیه ممسنی وجود دارد؟ به نظر می رسد بین فرهنگ طایفه گرایی و حقوق شهروندی رابطه معناداری وجود دارد و طایفه گرایی با سلب آزادی و استقلال رأی شهروندان، ایجاد زمینه برای عمل براساس شرایط احساسی و ایجاد ضعف در تخصیص عادلانه بودجه و امکانات در فضای جغرافیای ممسنی می تواند منجر به نادیده گرفته شدن حقوق شهروندی در انتخابات مجلس شورای اسلامی شود. یافته های پژوهش ماهیتی توصیفی تحلیلی دارد و بر پایه منابع کتابخانه ای و مطالعات میدانی حاصل از توزیع پرسشنامه و تحلیل نتایج براساس آزمونT تک نمونه ای گردآوری شده است. نتایج پژوهش نشان داد که نگرش های محلی و عشیره ای و تسلط فرهنگ طایفه گرایی با آزادی و استقلال فردی، ورود به حریم فکری و شخصی، ناکارآمد ساختن نیروهای اجتماعی و تخصیص ناعادلانه منابع و امکانات در مناطق ممسنی منجر به نادیده گرفتن حقوق شهروندی در این حوزه انتخابیه می شود.

در مقاله حاضر، اثر سه عامل تکیة واژگانی، تکیة زیروبمی و جایگاه نوایی هجا را بر برجسته سازی هجاها در واژه های چندهجایی فارسی بررسی کردیم. نتایج اندازه گیریِ فرکانس پایه نشان داد که هجای پایانی واژه به عنوان هجای تکیه بر، محل دریافت تکیة زیروبمی است و هجاهای دیگر تغییرات زیروبمی مؤثر برای برجسته سازی هجاها ندارند. نتایج مربوط به شدت انرژی نشان داد که شدت انرژی مانند فرکانس پایه هم بسته آکوستیکی تکیة زیروبمی است و تکیه یا جایگاه هجا تأثیری بر الگوی تغییرات شدت انرژی هجاها ندارد. نتایج در دیرش نشان داد که دیرش هجاهای بدون تکیه آغازی نسبت به هجاهای تکیه بر پایانی بیشتر است. همچنین، دیرش هجاهای تکیه بر پایانی نسبت به هجاهای بدون تکیه میانی بیشتر است. به علاوه اختلاف دیرش این هجاها با یکدیگر، برخلاف دو پارامتر فرکانس پایه و شدت انرژی، در بافت آهنگی و غیرآهنگی نیز مشاهده می شود. نتایج این تحقیق نشان داد که دیرش در زبان فارسی، برخلاف فرکانس پایه و شدت انرژی، هم زمان هم بسته آکوستیکی دو عامل نوایی تکیه واژگانی و جایگاه هجاست که با تعامل با یکدیگر میزان برجستگی هجاها را در واژه های چندهجایی فارسی مشخص می کنند.

در یک مطالعة آزمایشگاهی، منحنی آهنگ دو دسته جملة مرکب ناهمپایه حاوی یک بند پایه و یک بند موصولی را با یکدیگر مقایسه کردیم. در یک دسته، بند موصولی در جایگاه اصلی خود بعد از هستة بند (خوانش بی نشان) قرار داشت و در دستة دیگر به پایان جمله حرکت کرده و بعد از فعل اصلی جمله قرار گرفته بود (خوانش پسایندشده). هدف اصلی تحقیق حاضر این است که تغییرات آهنگی حاصل از پسایندسازی بند موصولی در جملات پیچیده را تعیین کنیم. برای این منظور، دو پارامتر آهنگی دامنة زیروبمی و ترادف قله با زنجیرة آوایی، در تمامی سازه های بند پایه و بند موصولی در جملات بی نشان و جملات حاوی بند موصولی پسایندشدهاندازه گیری شد. نتایج نشان داد که زنجیره آواییِ بند موصولی در خوانش بی نشانِ جملات فاقد تکیة زیروبمی خیزان است و به صورت یک سطح ثابت پایین F0 که صورت آواییِ تحقق یافتهِ یک تکیة زیروبمی با نواخت پایین L* است، تولید می شود. همچنین نتایج به دست آمده نشان داد که پسایندسازی بند موصولی در زبان فارسی باعث کانونی شدن هستة بند می شود به طوری که 1) دامنة زیروبمی هستة بند موصولی نسبت به خوانش بی نشان به سرعت گسترده تر می شود؛ 2) تراداف قلة H تکیه زیروبمیِ هستة بند موصولی با زنجیرة آوایی به طور معناداری زودهنگام تر می شود؛ و 3) تکیة زیروبمی سازه های پس از هسته به طور کامل حذف می شود؛ ولی این ناحیه آوایی (زنجیرة پساکانونی) لزوماً به صورت یکنواخت ثابت پایین تظاهر نمی یابد، بلکه گاه بسته به ماهیت نحوی سازه ها (اینکه سازه ها متعلق به کدام یک از بندهای پایه یا موصولی هستند) به صورت توالی یکنواخت ثابت بالا و پایین ظاهر می شود.