جعفر ترک زاده

قرآن تقوا را شرط نجات از آتش جهنم و قبولی اعمال دانسته که موجب نزول برکات بر شخص و رهایی انسان از گرفتاری ها در دنیا می شود. تقوا در شبکه محوری و اساسی اصطلاحات و واژگان کلیدی قرآن و اسلام جا می گیرد. با توجه به مسائل و مشکلاتی که جوامع و سازمان های مختلف با آن روبرو هستند به نظر می رسد که تقوا به عنوان یک عامل مهم و اساسی و ریشه ای در حل این مسائل و مشکلات است و دارای قابلیت کارکردی و کاربردی و به تعبیری دارای عاملیت در شکل دهی و تحقق رفتارسازمانی اسلامی است لذا در این مقاله، مفهوم، معانی، تأثیرات فردی و اجتماعی، مصادیق و ارتباط تقوا با شیوه های کنترل رفتار با استفاده از آیات و روایات قرآنی به شیوه کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوای اسنادی با استفاده از فرم گردآوری داده ها موردبررسی و مداقه قرارگرفته و سعی شده است تا با بهره گیری از مفهوم تقوا، مبنایی برای نظام رفتاری اثربخش مبتنی بر سه بعد مفهومی، ساختاری و عملکردی ارائه گردد.

ایجاد معنویت در محیط کار با تسهیل واکنش سازمان در برابر تقاضاهای محیطی، پیشرفت و پایداری آن را در محیط پویای عصر حاضر فراهم می آورد. در این پژوهش به مفهوم معنویت محیط کاری از رویکردهای اسلامی و غربی و تبعات عملکردی هریک در رفتار سازمانی پرداخته شده است. لازم به ذکر است که اغلب پژوهش-های داخلی صورت گرفته در حوزه معنویت محیط کاری با رویکرد غربی و مؤلفه های برآمده از مبانی این رویکرد می باشند. این در حالی است که رویکرد غربی از منظری متفاوت به انسان و ارزش های او می نگرد و با اصول و مبانی برآمده از آموزه های دینی و جامعه اسلامی ما تناسبی ندارد. از این رو تلاش ما بر آن بوده است تا با استفاده از روش تحقیق فلسفی با بهره گیری از آیات و روایات، بتوان به درک عمیق تر و روشن تری از این مفهوم و کاربرد عملی آن در سطوح رفتار سازمانی دست یافت و برنامه های معنویت در محیط های کاری را متناسب با فرهنگ ایرانی – اسلامی جامعه خود اجرا و ارزیابی کرد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که دیدگاه اسلامی به معنویت محیط کاری ازآنجایی که بر مبنای فطرت کمال جویی و تعالی انسان و آموزه های دین اسلام می باشد در مقایسه با رویکرد لذت گرا و مادی گرای غربی پیامدهای بسیار ارزنده و همه جانبه نگری در سه حوزه فردی، گروهی و سازمانی برای سازمان به همراه دارد. لذا، با توجه به جامعیت آموزه های دین اسلام از یک سو و اهمیت وجود معنویت کاری از سوی دیگر، پرورش معنویت با رویکرد اسلامی ضرورت می یابد.

هدف پژوهش حاضر، طراحی و اعتباریابی چارچوب برنامه درسی آموزش پدافند غیرعامل دوره ی متوسطه ی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران بود. این پژوهش جزء پژوهش های ترکیبی، از نوع اکتشافی متوالی و مدل ابزارسازی بود که در دو مرحله ی کیفی و کمّی اجرا شد. بخش کیفی با استفاده از روش مطالعه ی موردی کیفی و بخش کمّی با استفاده از روش توصیفی پیمایشی انجام گردید. مشارکت کنندگان در بخش کیفی، خبرگان و جامعه ی آماری در بخش کمّی دبیران آمادگی دفاعی شیراز بود. با استفاده از تکنیک نمونه گیری گلوله برفی و اشباع نظری، با آگاهی دهندگان مصاحبه به عمل آمد. چارچوب برنامه درسی آموزش پدافند غیرعامل در عناصر اهداف، محتوا، نقش مربی، نقش متربی، روش های آموزش، ارزشیابی، مواد آموزشی، مکان و زمان آموزش ارائه و مشخص گردید که از روایی و پایایی قابل قبول برخوردار می باشد.

جهان، در حال عبور سریع از اقتصاد صنعتی به اقتصاد دانش است و دانشگاه ها محور اساسی انواع فعالیت های دانشی ازجمله، تولید دانش، توزیع دانش، ترویج دانش، تبدیل دانش و استفاده از دانش هستند. ایفای چنین نقشی توسط دانشگاه ها در کشورهای درحال توسعه، مستلزم برنامه ریزی توسعه ای دانشگاهی است. در این مسیر، توانمندسازی به عنوان یک فرایند هوشمندانه و برنامه هدفمند برای توسعه و به کارگیری ظرفیت های دانشگاه در ابعاد و زمینه های مختلف فردی، گروهی و سازمانی، به مثابه یک استراتژی کلیدی مطرح می شود. براین اساس این پژوهش در یک مطالعه موردی کیفی به تدوین چارچوبی برای توانمندسازی دانشگاه پرداخت. مشارکت کنندگان پژوهش 26 نفر از اعضای هیئت علمی و 6 نفر از کارکنان دانشگاه بامیان افغانستان و 18 نفر متخصصان مجرب از اعضای هیئت علمی دانشگاه های شیراز به عنوان آگاهی دهندگان کلیدی بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند از نوع معیار با در نظر گرفتن بحث اشباع نظری انتخاب شدند. روش جمع آوری داده ها شامل مصاحبه نیمه ساختمند با مشارکت کنندگان و نیز مطالعه ی اسناد بود. با استفاده از روش تحلیل مضمون و تشکیل شبکه ی مضامین تحلیل شد. براین مبنا، شبکه مضامین توانمندسازی دانشگاه بامیان مشتمل بر 56 مضمون پایه و 4 مضمون سازمان دهنده و یک مضمون فراگیر صورت بندی گردید. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که توسعه و اِعمال برنامه توانمندسازی در سه سطح فردی، گروهی و سازمانی با رویکرد راهبردی زمینه رشد و توسعه دانشگاه بامیان را فراهم می سازد.

هدف از انجام این پژوهش، آسیب شناسی نظام آموزشی دانشکده های فنی و حرفه ای تهران با رویکرد ترکیبی بود. روش پژوهش در بخش کمی، توصیفی از نوع پیمایشی و در بخش کیفی، فرایند چرخه ای تحلیل بود. جامعه آماری پژوهش در بخش کمی، دانشجویان دانشکده های فنی و حرفه ای تهران به تعداد 17437 نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران تعداد نمونه برابر با 376 نفر و با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب گردیدند. مشارکت کنندگان در بخش کیفی پژوهش شامل 11 نفر از اعضای هیئت علمی و 11 نفر از دانشجویان نیم سال آخر بودند و از نمونه گیری هدفمند و تکنیک معیار استفاده شد. برای جمع آوری اطلاعات در بخش کمی از مقیاس نظام جامع یاددهی– یادگیری استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آزمون t تک متغیره و از نرم افزار SPSS استفاده گردید. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختمند بود و با استفاده از فرایند چرخه ای تحلیل مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحلیل کمی نشان داد که در هر سه بعد مفهومی، ساختاری و عملکردی در دانشکده های فنی و حرفه ای تهران آسیب وجود دارد. نتایج حاصل از بخش کیفی پژوهش منجر به شناسایی علل و عوامل بروز آسیب های شناسایی شده، مشتمل بر 14 عامل گردید که در چهار حوزه اساتید (ضعف در روش ها و مهارت ها، کم رغبتی نسبت به کار، ضعف در تعامل با دانشجویان، عدم آشنایی با فن آوری های نوین و نگاه سنتی به آموزش)، دانشجویان (ضعف علمی، بی انگیزگی و تعداد زیاد دانشجویان)، امکانات و تجهیزات دانشگاه (حجم زیاد سرفصل ها، عدم تناسب محتوای آموزش با نیازهای دانشجویان، کارآفرینانه نبودن آموزش) و مدیریت (نبود سیستم ارزیابی جامع در دانشگاه، ضعف سازمانی و مدیریتی دانشگاه و نبود ارتباط بین صنعت و دانشگاه) دسته بندی گردیدند. درمجموع نظام یاددهی - یادگیری در قلمرو پژوهش وضعیت مطلوبی قرار ندارد و در اکثریت قریب به اتفاق زمینه های مربوطه واجد آسیب و ضعف های قابل ملاحظه است.

هدف از انجام این پژوهش، تحلیل مقایسه ای ابعاد و عوامل مؤثر بر رفتار سازمانی معلمان مدارس شیراز بود. پژوهش حاضر از نظر روش، توصیفی پیمایشی  است. جامعه آماری پژوهش شامل مدارس ابتدایی شهر شیراز است که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، 59 مدرسه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از مقیاس ترک زاده و دهقان هراتی (2016) استفاده شد که پس از بررسی روایی و پایایی آن، توزیع و630 نسخه گردآوری شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بعد غالب رفتار سازمانی معلمان بعد فردی است. از سوی دیگر اگرچه عامل غالبی در رفتار سازمانی معلمان یافت نشد اما نتایج آزمون فریدمن نشان داد که از دیدگاه معلمان عامل توانایی دارای بیشترین رتبه اولویت و عامل سیاست دارای کم ترین رتبه اولویت است. بعلاوه عوامل رفتار سازمانی تنها با ویژگی های جمعیت شناختی جنسیت و وضعیت استخدامی تفاوت معناداری را نشان دادند؛ این در حالی است که بین ابعاد رفتار سازمانی  و عوامل آن باسایر ویژگی های جمعیت شناختی مورد مطالعه تفاوت معناداری یافت نشد. 

ساختار سازمانی، از مهم ترین عناصر شکل دهی به فعالیت های سازمانی و مجموعه ای از روابط بین نقش های یک سازمان می باشد که انجام فعالیت های سازمانی را امکان پذیر می سازد. یادگیری و نوآوری برای سازمان هایی که در پی بقا و اثربخشی هستند، یک نیاز اساسی است و بسیاری از سازمان ها شدیداً به دنبال روشها و رویکردهای نوآورانه و کارآفرینانه به منظور بهبود اثربخشی و کارآمدی و انعطاف پذیری هستند. در همین راستا، کارآفرینی سازمانی در حال تبدیل شدن به یک سلاح انتخابی برای بسیاری از سازمان ها به ویژه سازمان های بزرگ است. (سیفی، 1389 ). از سوی دیگر ساختار سازمانی می تواند بر بی تفاوتی کارکنان در سازمان تاثیر بگذارد و در کنار عوامل فردی و مدیریتی، نقش ویژه ای در کاهش بی تفاوتی افراد نسبت به اهداف و مقاضد سازمانی ایفا نماید . روش تحقیق در پژوهش حاضر ، روش توصیفی – پیمایشی بر دو محور مطالعات میدانی(مصاحبه و مشاهدات میدانی) و کتابخانه ای استوار می باشد . واحد تحلیل در این تحقیق فرد بوده است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه اعضای هیأت علمی (334 نفر) و کارکنان (452 نفر) دانشگاههای آزاد اسلامی استان کهگیلویه و بویراحمد، در سال تحصیلی 94-1393، می باشد که از بین آن ها 400 نفر به عنوان نمونه مورد تحقیق به طور تصادفی با استفاده از شیوه نمونه گیری طبقه ای نسبی انتخاب شده اند .برای تحلیل پرسشنامه و داده های آماری از، از نرم افزارهای SPSS و AMOS ، محاسبه میانگین و تحلیل واریانس داده ها ، کشیدگی، چولگی، روش های آماری رگرسیون چند متغیره، آزمون t ، رگرسیون خطی، ضریب همبستگی و معادلات ساختاری ، آزمون فریدمن، مطابق با مدل معادله ساختاری «بارون و کنی» استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که ساختار سازمانی کارآفرینانهدر هر سازمانی می تواند باعث ایجاد فضایی با نشاط و شاد ، روابطی مبتنی بر صمیمیت و ارزش مداری در بین اعضا و کارکنان یک سازمان بر بی تفاوتی آنها در سازمان تاثیر گذارد و در کنار عوامل فردی و مدیریتی ،نقش ویژه ای در کاهش بی تفاوتی افراد نسبت به اهداف و مقاضد سازمانی ایفا نماید.

با توجه به نقش و اهمیت مدیریت جهادی در شرایط حساس کنونی و دهه پیشرفت و عدالت، تدوین الگوی مدیریت جهادی مبتنی بر بیانات مقام معظم رهبری به عنوان الگوی مدیریتیِ اسلامی- ایرانی پیشرفت، ضروری به نظر می رسد. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل مضمون و تشکیل شبکه مضامین، تلاش شد جهت تدوین الگوی مدیریت جهادی (مضمون فراگیر)، به عنوان الگوی اسلامی- ایرانیِ پیشرفت، پس از مطالعه و مبنا قرار دادن بیانات مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) طی سال های 1369 تا 1393، و استناد به آیاتی از قرآن کریم و فرازهایی از نهج البلاغه در کنار بیانات ایشان، مفاهیم استخراجی در سه بُعد ارزشی- نگرشی، رفتاری- عملکردی و ویژگی های مدیریتی (مضامین سازمان دهنده)، با 39 مضمون پایه ، بعدشناسی و تدوین گردید. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که برخی از مهم ترین مؤلفه های الگوی مدیریتیِ اسلامی- ایرانی پیشرفت در بُعد ارزشی- نگرشی شامل دوراندیشی، واقع گرایی، عدالت محوری، ولایت مداری، دین محوری، مردم مداری و توجه به آرمان های انقلاب اسلامی؛ در بُعد رفتاری- عملکردی شامل توکل، تواضع و فروتنی، ساده زیستی، سعه صدر، اخلاص و تعظیم شعائر اسلامی؛ و در نهایت در بُعد ویژگی های مدیریتی شامل استفاده از تمام ظرفیت ها، حرکت مبتنی بر علم و درایت، مشارکت گروهی، صبر و استقامت، استفاده از نیروهای متعهد و متخصص، برنامه ریزی، ارتباطات سازنده، قانون مداری، اولویت بندی و توانمندسازی کارکنان است.

در راستای ارتقای برایندهای فردی و سازمانی، رویکرد بهسازی منابع انسانی از راهبردهای مختلفی بهره برده است. موضوع توجه به بی تفاوتی سازمانی و کاوش راهبردها و سازوکارهایی جهت کاهش این پدیده سازمانی از جمله مباحث مدیریتی چالش برانگیز است. یکی از مکانیزم های تاثیرگذار در کاهش بی تفاوتی، طراحی ساختارهای تواناساز سازمانی است. هدف از انجام این پژوهش، پیش بینی بی تفاوتی سازمانی بر اساس نوع ساختار سازمانی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان فارس (733 نفر) بود. جهت انتخاب نمونه از روش نمونه گیری طبقه ای نسبی استفاده شد و بر اساس فرمول کوکران این تعداد 251 نفر محاسبه گردید. از این تعداد 230 پرسشنامه تکمیل شد و مورد تحلیل قرار گرفت. جهت تحلیل داده ها از آزمون های تی وابسته، تی تک نمونه ای، تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد ساختار سازمانی تواناساز پیش بینی کننده منفی و معنادار و ساختار سازمانی بازدارنده پیش بینی کننده مثبت و معنادار بی تفاوتی سازمانی می باشد. بر این اساس، یافته های پژوهش نشان داد که با طراحی و توسعه ساختار سازمانی تواناساز، بی تفاوتی سازمانی کاهش خواهد یافت.

هدف این پژوهش پیش بینی میزان شیوع رفتار شهروندی سازمانی بر اساس ادراک کارکنان از نوع ساختار سازمانی در شرکت برق منطقه ای و توزیع نیروی فارس بود. جامعة آماری پژوهش شامل همة کارکنان ستادی شرکت برق منطقه ای و توزیع نیروی فارس بود که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای ساده 232 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، دو پرسشنامة ساختار سازمانی ترک زاده و محترم و رفتار شهروندی سازمانی پادساکف (2000) بود که پس از بررسی روایی و پایایی بین افراد نمونه توزیع و داده ها با آزمون تی وابسته، آزمون تی تک نمونه ای، ضریب همبستگی پیرسون و مدل سازی معادلة ساختاری تحلیل شد. نتایج نشان داد ساختار سازمانی غالب در شرکت برق منطقه ای و توزیع نیروی فارس از نوع بازدارنده بوده و میزان شیوع رفتار شهروندی سازمانی در حد متوسط است. همچنین، رابطة معناداری بین ابعاد ساختار سازمانی و ابعاد رفتار شهروندی سازمانی وجود دارد و ساختار سازمانی تواناساز پیش بینی کنندة مثبت و معنادار رفتار شهروندی سازمانی است.

:هدف اصلی این پژوهش، موردکاوی شایستگی های اخلاقی مدیران دانشگاهی در نظام آموزش عالی بوده است. روش:پژوهش حاضر مبتنی بر رویکرد کیفی و با روش مطالعه موردی کیفی است. در این راستا، با استفاده از رویکرد هدفمند و به کارگیری معیار اشباع نظری، با 21 نفر از مدیران، معاونان و رؤسای دانشگاهها و دانشکده های دولتی در ارتباط با پدیده «شایستگی های اخلاقی مدیران دانشگاهی» مصاحبه عمیق نیمه ساختمند به عمل آمد. یافته ها:بر اساس یافته های به دست آمده، شبکه مضامینِ شایستگی های اخلاقی مدیران دانشگاهی(مضمون فراگیر)، شامل پنج بُعد شایستگی های مدیریتی- رهبری، ارتباطی- تعاملی، شخصیتی- رفتاری، ارزشی- اعتقادی و دانشی- تحلیلی(مضامین سازمان دهنده) است که هر یک نیز دارای مؤلفه های گوناگون(مضامین پایه) بودند. نتیجه گیری:یافته های این مطالعه می تواند در سیاستگذاریِ انتخاب و گزینش شایسته مدیران و رؤسای دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و برنامه های بهسازیِ علمی- اخلاقی مدیران دانشگاهی، مورد توجه جدی قرار گیرد.

در این پژوهش تلاش شد به تدوین چارچوب ارزشیابی اثربخشی برنامه های درسی بر اساس رویکرد راهبردی به مثابه یک حوزه مطالعات میان رشته ای پرداخته شود. روش پژوهش کیفی و به طور ویژه «مطالعه موردی کیفی» است. در این راستا ز اعضای هیأت علمی در رشته برنامه ریزی درسی در دانشگاه های دولتی ایران به عنوان خبرگان تخصصی و با استفاده از «رویکرد هدفمند» و با «روش انتخاب صاحبنظران کلیدی» و استفاده از «معیار اشباع نظری» با 17 نفر به عنوان نمونه مصاحبه صورت گرفت. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار Nvivo از طریق فن تحلیل مضمون مورد تحلیل قرار گرفت و یافته ها در قالب سه مجموع مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر دسته بندی و شبکه مضامین سازماندهی شد. بر اساس نتایج به دست آمده، یک چارچوب ماتریسی از ابعاد اثربخشی برنامه های درسی آموزش عالی (درونی، بیرونی و نهادی) و رویکرد راهبردی (در دو بعد جهت گیری و اقدام) شکل گرفت. بدین صورت که ارزشیابی اثربخشی برنامه های درسی آموزش عالی (به عنوان مضمون فراگیر) شامل ابعاد اثربخشی درونی با جهت گیری راهبردی و اقدام راهبردی، اثربخشی بیرونی با جهت گیری راهبردی و اقدام راهبردی، اثربخشی نهادی با جهت گیری راهبردی و اقدام راهبردی مضامین سازمان دهنده بودند. هر یک از این دسته ها خود دارای ابعاد گوناگونی در مضامین پایه می باشند که شبکه مضامین به عنوان چارچوب ارزشیابی اثربخشی برنامه های درسی آموزش عالی بر اساس رویکرد راهبردی سازماندهی شدند. بدیهی است که یافته های این پژوهش امکان ارزشیابی برنامه های درسی آموزش عالی از منظر رویکرد راهبردی را فراهم آورده است.

هدف : هدف کلی این پژوهش دستیابی به چارچوب بهسازی حرفه ای معلمان مبتنی بر درس پژوهی بود. روش : طرح پژوهش، مطالعه موردی کیفی چندگانه بود. رویکرد تحلیلی در تدوین چارچوب براساس رویکرد بافت آفرینی است. مشارکت کنندگان بالقوه پژوهش متشکل از 17 نفر از اعضای هیأت علمی متخصص در درس پژوهی، مدرسین درس پژوهی و معلمان مجری درس پژوهی بودند که با رویکرد نمونه گیری هدفمند و تکنیک معیار انتخاب شدند. کفایت تعداد مشارکت کنندگان براساس اشباع نظری تعیین گردید. ابزار گرد آوری داده های کیفی پژوهش، مصاحبه نیمه ساختمند بود. اعتباریابی داده های کیفی نیز از طریق دو معیار اعتبارپذیری و اعتمادپذیری و با استفاده از تکنیک همسوسازی داده ها صورت گرفت. با توجه به روش کیفی پژوهش از شیوه تحلیل مضمون (شامل مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر) با استفاده از نرم افزار N-Vivo برای تشکیل شبکه مضامین بهسازی حرفه ای معلمان استفاده شد. یافته ها : نتایج پژوهش، بیانگر وجود 51 مضمون پایه و سه مضمون سازمان دهنده (دانش، نگرش و مهارت) در حوزه بهسازی حرفه ای معلمان مبتنی بر درس پژوهی بود. بر اساس چارچوب طراحی شده، می توان دوره های درس پژوهی را بر مبنای دانش ها، مهارت ها و نگرش های کسب شده به وسیله معلمان ارزشیابی نمود. 

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر انسجام سازمانی بر آمادگی برای تغییر سازمانی در شعب یکی از بانک های دولتی شهر شیراز انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه کارکنان شعب این بانک در شهر شیراز است که با روش نمونه گیری خوشه ای ساده تعداد 221 نفر انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس انسجام سازمانی و مقیاس محقق ساخته آمادگی برای تغییر سازمانی است که پس از محاسبه روایی و پایایی، توزیع و گردآوری گردید. داده های حاصل از پرسشنامه های پژوهش از طریق روش الگویابی معادلات ساختاری (SEM) مورد تحلیل قرار گرفتند. بر اساس یافته های پژوهش انسجام سازمانی 78/0 آمادگی برای تغییر سازمانی را در این بانک تبیین می نماید. بنابراین می توان گفت که انسجام سازمانی پیش بینی کننده معنادار آمادگی برای تغییر سازمانی است. لازم به ذکراست که میزان آمادگی برای تغییر سازمانی و انسجام سازمانی در قلمرو پژوهش نیز بالاتر از حد متوسط و پایین تر از حد مطلوب برآورد گردید.

در محیط متنوع، پیچیده و متغیر امروزی که از سازمان ها به عنوان سیستم های پیچیده سازوارشونده یاد می شود، اهمیت بومی سازی نظریه ها و گفتمان های مدیریت سازمان، برای مواجهه با عناصر و کنشگرهای متعدد و متکثر محیطی و غلبه بر آنها با کشف قوانینی که نیازمند صرف کمترین هزینه و دستیابی به بیشترین اثربخشی باشد، به مراتب بیشتر احساس می شود. برای پیشبرد چنین رویکردی، تاکید بر قواعد لایزال الهی، دست آویز مستحکمی جهت تحقق هدف به شمار می رود. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف کشف قواعد ساده رفتاری مدیریت در سازمان ها از منظر قرآن کریم، به مداقه و کاوش در آیات سوره مبارکه بقره با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی و جستجوی ادات شرط، ادات تعلیل، ادات رجاء و ادات تفریع پرداخت. براین اساس، نگارندگان به 8 قاعده رفتاری ساده مشتمل بر قواعد "هدایت"، "پیروی"، "مجازات"، "ظلم ستیزی"، "لطف"، "پاداش"، "سپاس و قدردانی" و "وضع قوانین و تابعیت دستورات الهی" دست یافتند. در نهایت، با به کارگیری مضامین نهفته در هر آیه، به بیان دلالت های کاربردی آن ها در سازمان ها پرداخته شد. این پژوهش می تواند علاوه بر توسعه دانش نظری موجود، نقش موثری در راستای اسلامی شدن سازمان ها و متناسب سازی با فضای بومی کشور ایفا نماید.

هدف از انجام این پژوهش، دستیابی بهچارچوب برنامه درسی آموزش عالی مبتنی بر رویکرد آموزش مادام العمر می باشد. این پژوهش،کیفی و روش آن مطالعه موردی چندگانه کیفی می باشد. رویکرد تحلیلی در تدوین چارچوب بر اساس رویکرد بافت نگاریاست. مشارکت کنندگان بالقوه تحقیق شامل 8 نفر از اعضای هیات علمی گروه های تحصیلی علوم انسانی، علوم پایه، کشاورزی و دامپروری، فنی و مهندسی و هنر و معماری دانشگاه شیراز بود که حداقل یکبار به عنوان عضو شورای برنامه ریزی درسی دانشگاه شرکت داشته اند و 5 نفر دیگر از صاحبنظران حوزه برنامه درسی بودند که با روش نمونه گیری هدفمند از نوع \#معیار\# انتخاب شدند. برای تحلیل داده های کیفی از روش تحلیل مضمون (پایه، سازمان دهنده و معنای فراگیر) با استفاده از نرم افزار N-Vivo استفاده شد. نتایج، بیانگر وجود 112 مضمون پایه، نه مضمون سازمان دهنده سطح اول بر اساس عناصر نه گانه برنامه درسی کلاین(هدف، محتوا، فعالیت یادگیرنده، منابع و مواد کمک آموزشی، راهبردهای یاددهی- یادگیری، زمان آموزش، فضای آموزش، گروه بندی فراگیران و ارزشیابی) و 18 مضمون سازمان دهنده سطح دو بود. در پایان شبکه مضامین برنامه درسی مادام العمر در نظام آموزش عالی طراحی و اعتباریابی آن از طریق تکنیک های اعتبار پذیری و اعتماد پذیری با استفاده از همسوسازی داده ها انجام شد.

این پژوهش به منظور بررسی موانع اجرای مصوبات شوراهای آموزش و پرورش انجام گرفته است. روش تحقیق کمی- توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل 514 نفر از اعضای شورای آموزش و پرورش استان آذربایجان شرقی بوده و نمونه آماری به روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی و تصادفی ساده به تعداد 264 نفر انتخاب شده است. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بوده که دارای سه مؤلفه موانع ساختاری، فرهنگی و اجتماعی با 22 گویه است و روایی آن با نظرسنجی از متخصصان مورد تائید قرار گرفته است و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ به میزان 85/0 محاسبه گردیده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از میانگین، انحراف معیار و آمار استنباطی به ویژه آزمونهای آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که میان موانع ساختاری، اجتماعی و فرهنگی با مصوبات تحقق نیافته شوراها رابطه مثبت و معنادار وجود دارد.همچنین برای پیش بینی متغیر ملاکی مصوبات تحقق نیافته شوراها از متغیرهای پیش بین موانع ساختاری، اجتماعی و فرهنگی بهره گیری شده است و مقدارR2 تعدیل یافته نشان می دهد که 38 درصد تغییرات متغیر ملاک (مصوبات تحقق نیافته شوراها) ناشی از متغیرهای پیش بین است. از میان متغیرهای پیش بین، متغیر موانع اجتماعی در سطح p<0/01 معنادار است و متغیرهای موانع فرهنگی و موانع ساختاری معنادار نیست. با توجه به نتایج به دست آمده پیشنهاد می شود الزامات قانونی، اجرایی و سیستم ارزیابی مناسب در زمینه میزان همکاری و مشارکت سایر سازمانها، شرکتهای دولتی و غیردولتی در اجرای مصوبات شوراهای آموزش و پرورش لحاظ شود.

هدف پژوهش تدوین و اعتباریابی چارچوب سنجش دستآوردهای برنامه درسی ضمنی دانشگاهی با استفاده از روش پژوهش و ترکیبی متوالی اکتشافی مدل تدوین ابزار بود. در بخش کیفی از روش مطالعه موردی و در بخش کمی از روش توصیفی- پیمایشی استفاده گردید. شرکت کنندگان در پژوهش استادان و دانشجویان مراکز آموزش عالی شهر شیراز بودند که با روش نمونه گیری هدفمند از سه گروه علوم انسانی، فنی و مهندسی و علوم پایه انتخاب شدند. اطلاعات کیفی با استفاده از پرسش نامه ی باز پاسخ و مصاحبه نیمه ساختار یافته با صاحب نظران کلیدی، بررسی پیشینه نظری و تحقیقات پیشین و به شیوه همسوسازی گردآوری و با استفاده روش کدگذاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس یافته های پژوهش، 113 کد مفهومی که بیانگر تجارب مشارکت کنندگان در پژوهش بود استخراج گردید. این مفاهیم در دو دسته اصلی: ملاک ها شامل: (ایجاد نگرش به اقتدار، احساس آرامش و آسایش، انسجام اجتماعی، کارگروهی، روحیه علمی، مطالعه سطحی نگر و گذراندن امتحان با کمترین تلاش) و نشانگرها نظیر امتحانات رسمی، اندازه کلاس، همدردی با دیگران، طرح مشکلات شخصی و. .. بودند. نشانگر ها حول محور ملاک ها طبقه بندی شدند و در نتیجه چارچوب اولیه با 7 ملاک و 39 نشانگر مشخص گردید. برای اعتباریابی کیفی چارچوب اولیه از معیارهای اعتبار سنجی کیفی قابلیت اعتبار، تأییدپذیری و انتقال پذیری استفاده گردید. برای اطمینان از پایایی سنجش کیفی پژوهش از آزمون قابلیت اعتماد (اطمینان پذیری) استفاده شد. همچنین اعتباریابی کمی چارچوب تدوین شده نیز با استفاده از روش تحلیل عامل تأییدی صورت پذیرفت که به واسطه آن چارچوب نهایی اعتباریابی شده سنجش دستآوردهای برنامه درسی ضمنی دانشگاهی حاصل گردید.

هدف این پژوهش کاوش چارچوب نظارت راهبردی در حوزه نهادهای تعلیم و تربیت غیررسمی به ویژه مراکز آموزش های آزاد بود. روش پژوهش کیفی و مبتنی بر یک مطالعه موردی بود. در این راستا با استفاده از رویکرد هدف مند و به کارگیری معیار اشباع نظری، مصاحبه های باز با 20 نفر از ناظران و مدیران مراکز آموزش های آزاد و 12 عضو هیأت علمی در ارتباط با پدیده ی مورد بررسی انجام شد. سپس داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار Nvivo از طریق فن تحلیل مضمون مورد تحلیل قرار گرفت و در قالب سه مجموع مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر دسته بندی و شبکه مضامین سازماندهی شد. بر اساس نتایج به دست آمده، نظارت راهبردی مراکز آموزش های آزاد (مضمون فراگیر) دارای اهداف، ماهیت، کارکرد، فعالیت و الزامات ویژه ای (مضامین سازمان دهنده) است که هر یک دارای ابعاد گوناگونی (مضامین پایه) می باشند.

هدف: این پژوهش در پی تدوین و اعتباریابی چارچوبی برای ارزیابی شایستگی های مدیران دانشگاهی با توجه به آموزه های اسلامی بوده است. روش: روش پژوهش، ترکیبی و از نوع اکتشافی متوالی است. در مرحله کیفی با استفاده از روش همسوسازی منابع چندگانه مشتمل بر سه ضلعِ الف) جمع آوری مبانی نظری، اصول زیربنایی مربوط به متغیر پژوهش، ب) تحقیقات انجام شده در حوزه شایستگی مدیران و ج) پیمایش نظرات آگاهی دهندگان کلیدی، چارچوب نظری اولیه تدوین و اعتباریابی شد. سپس در مرحله کمی، روایی و پایایی چارچوب تدوین شده با استفاده از روشهای آماری تحلیل عامل تأییدی و آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شد. یافته ها: در این پژوهش چارچوبی مشتمل بر ابعاد سه گانه ارزشی- منشی، دانشی- بینشی و مهارتی- روشی و مؤلفه های مربوط به هر بعد برای ارزیابی شایستگی های مدیران دانشگاهی با توجه به آموزه های اسلامی، تدوین و اعتباریابی شد. بعد ارزشی- منشی شامل مؤلفه های تقوا، تعهد، کرامت، عدالت و ولایتمداری؛ بعد دانشی- بینشی شامل مؤلفه های آگاهی از احکام و آموزه های دینی، آگاهی از قوانین و مقررات عمومی و حدود وظایف و اختیارات شغلی، برخورداری از دانش تخصصی و حرفه ای مدیریت، شناخت وضعیت درونی و بیرونی سازمان مربوطه و بعد مهارتی- روشی شامل مؤلفه های مهارتهای فنی، انسانی و ادراکی می باشد. نتیجه گیری: ارزیابی شایستگی های مدیران در ابعاد سه گانه ارزشی- منشی، دانشی- بینشی و مهارتی- روشی می تواند باعث ایجاد تحول در جذب و بهسازی نیروی انسانی در نظام آموزش عالی جمهوری اسلامی و انتصاب مدیران آن شود.