حمیدرضا جلیلیان

اصطکاک سازمانی یک رفتار سازمانی منفی است که با تأثیر بر منابع انسانی می تواند مانع رشد سازمان شود. پژوهش حاضر با هدف گونه شناسی الگوی فکری مدیران در خصوص پیشایندهای اصطکاک سازمانی در شرکت گاز استان کرمانشاه انجام شد. چارچوب فلسفی پژوهش پارادایم تفسیری- اثبات گرایی، جهت گیری آن کاربردی- توسعه ای و شیوه انجام پژوهش آمیخته است که با جمع آوری دیدگاه مشارکت کنندگان در مصاحبه، رویکردی کیفی (اکتشافی) و از طرفی به کارگیری تحلیل عاملی کیو برای استخراج دیدگاه ها، رویکردی کمی است. جامعه آماری پژوهش مدیران شرکت گاز که براساس روش نمونه گیری هدفمند، 19 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. در این پژوهش جهت تعیین روایی، از روایی محتوایی (تناسب بین محتوای عبارات همجوار) و روایی صوری (گزاره ها ابعاد مختلف موضوع را پوشش می دهند تا الگوی ذهنی را مشخص سازد) و برای تعیین پایایی از روش آزمون – آزمون مجدد با مشارکت 5 نفر از مشارکت کنندگان استفاده شد. جهت تدوین فضای گفتمان و تشکیل مجموعه کیو تا حد امکان منابع مرتبط بررسی و 38 عامل تأثیرگذار بر شکل گیری اصطکاک سازمانی شناسایی گردید. پس از حذف موارد مشابه و تکراری، رفع تداخل مفهومی و همپوشانی عوامل، فضای گفتمان و گزاره های کیو با 25 عامل نهایی و در مرحله بعد توسط مشارکت کنندگان اولویت بندی گردید. درنهایت، براساس یافته ها و نتایج تحلیل عامل کیو، مشخص گردید، 5 الگوی فکری مختلف نسبت به پیشایندهای اصطکاک سازمانی در بین مدیران شرکت گاز وجود دارد که با توجه به یافته های پژوهش الگوی غالب الگوی اول است که تعامل سیستم و فرایندها در سطح سازمان را عامل اصطکاک انرژی در جامعه هدف می داند و سایر الگوهای فکری در اولویت بعدی قرار گرفت.

یکی از مهم ترین مشکلات امروز کشور بیکاری جوانان است می توان با روش های مختلف اقتصادی از جمله تعاونی ها، فرصت آفرینی برای اشتغال جوانان کرد. باید در نظر داشت که در رشد و توسعه هر کشور، موضوع فقر و نرخ بیکاری، شاخص های مهمی هستند که بهبود آن ها موجب موفقیت بیشتر در اجرای برنامه های توسعه است. شرکت های تعاونی یکی از مهم ترین تشکل های غیردولتی هستند که موفقیت و مزیت آن ها در برنامه های کاهش فقر تحقق می یابد. هدف اصلی پژوهش، بررسی اهمیت و نقش اشتغال زایی تعاونی های روستایی در اقتصاد ایران بود که با رویکرد داده بنیاد انجام شد. مواد و روش: ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختاریافته و مشارکت کنندگان پژوهش اساتید گروه مدیریت و کارآفرینی، روسای تعاونی ها و کارآفرینان بود. نمونه گیری به روش هدفمند انجام شد که از 13 نفر مصاحبه به عمل آمد. انتخاب نمونه طبق گلوله برفی پیش رفت و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه داشت. تحلیل داده ها با استفاده از روش کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی و ملزومات آن مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. در این پژوهش جهت اطمینان از روایی و پایایی سؤالات از روش تطبیق توسط اعضا و روش توافق درون موضوعی استفاده شد. بحث و نتیجه گیری: عوامل مؤثر بر اهمیت و نقش اشتغال زایی تعاونی های روستایی عبارت اند از: ویژگی های فردی، عوامل اجتماعی، عوامل مکانی، دولت، مراکز آموزشی و پژوهشی، اشتغال زایی، سودآوری، تدوین و برنامه ریزی استراتژیک، عوامل اقتصادی، عوامل محیطی و اشتغال زایی در تعاون های روستایی. نتایج: با توجه به نتایج به دست آمده اشتغال زایی در تعاونی های روستایی به طور مستقیم به کاهش فقر از طریق پیشرفت اقتصادی و اجتماعی اعضا تأثیرگذار بوده است. همچنین برای حضور افراد در تعاونی های روستایی مشارکت و آگاهی مردم بیشترین تأثیر را دارند. امروزه تعاونی ها به عنوان یک نهاد مردمی می تواند نقش زیادی در توسعه اقتصادی روستاها داشته باشند، فعالیت های ارزشمند اقتصادی و اجتماعی بر کسی پوشیده نیست. ارائه تسهیلات مالی، ایجاد امکانات رفاهی، فعالیت در زمینه امور بازرگانی و بازاریابی، ارائه خدمات با قیمت پایین، حذف واسطه ها و .... تأییدی بر ادعای تأثیر مثبت اقتصادی این نهادها در روستاها است. تجربیات در زمینه نقش و اهمیت تعاونی های روستایی در اشتغال زایی نشان می دهد که هرچند اشتغال زایی برنامه ریزی گسترده را می طلبد ولی تعاونی ها می توانند در این فرایند نقش مؤثری داشته باشند. در این زمینه باید شرایط اقتصادی، اجتماعی، محیطی و ... در منطقه موردتوجه قرار گیرد. تعاونی ها با ایجاد انگیزه و فراهم کردن شرایط هماهنگی و همکاری اعضا اعتماد آن ها را جلب کنند. البته باید خاطرنشان کرد که توانایی های تعاونی ها نشان دهنده افزایش درآمد اعضای خود و کاهش ریسک فعالیت های اقتصادی است.

مدیریت خوب عضو حیات بخش، پویا و زمینه ساز مشارکت گستره کارکنان در سیاست گذاری سازمانی است که هدف چرخه فعالیت شرکت را خدمت به کل بزرگ تر (جامعه) و مقدم بر سود سهامداران می داند. پژوهش حاضر باهدف طراحی مدل مفهومی مدیریت خوب در شرکت های تولیدی- بازرگانی با رویکرد کیفی و بهره گیری از استراتژی نظریه داده بنیاد صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل 21 نفر از خبرگان علمی و اجرایی است که به شیوه هدفمند و از طریق روش گلوله برفی جهت انجام مصاحبه انتخاب شدند. فرایند مصاحبه به صورت نیمه ساختاریافته تا رسیدن به اشباع نظری انجام شد. با تجزیه وتحلیل داده ها طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی،527 کد اولیه در قالب 95 مفهوم و 26 زیر مقوله و 6 عامل طبقه بندی و مدل مفهومی نهایی در جامعه موردمطالعه تدوین گردید. یافته های پژوهش نشان داد که فرایند دستیابی به الگوی مدیریت خوب موضوعی چندوجهی است که مستلزم توجه هم زمان به مقوله های شرایط علّی (آموزش های دانشگاهی-ضمن خدمت، توازن رفتاری رهبری-مدیریتی، مقررات حاکمیتی، ساختار توسعه یافته و تقاضای محیطی)، زمینه ای (ظرفت ارتباط صنعت-دانشگاه، مدیریت راهبری منابع انسانی، انعطاف پذیری سازمانی)، مداخله گر (قوانین بخش دولتی- خصوصی، ارزیابی برنامه ریزی نشده و اجری مدل های موفق) و درنهایت راهبردها (مدیریت تغییر سازمان، مسئولیت پذیری شرکتی و تدوین منشور اخلاقی مدیران) است. دستیابی به رشد پایدار، افزایش مقبولیت اجتماعی شرکت، انسانی شدن محیط کار، پاسخگویی شرکتی و توسعه عادات اخلاقی مدیران نیز به عنوان پیامدهای اجرای الگوی مدیرت خوب شناسایی گردید.

هدف این مطالعه بررسی رابطة بین یادگیری سازمانی و رضایت شغلی کارکنان با استفاده از مدل معادلات ساختاری (در دستگاه های دولتی کرمانشاه) ادارات دولتی شهر کرمانشاه است. روش مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی است. جامعة آماری در این مطالعه کلیة ادارات دولتی شهر کرمانشاه است که از بین همة آن ها تعداد هشت ادارة کل انتخاب و با استفاده از جدول نمونه گیری لین تعداد ۳۷۷ نفر برای مطالعه با استفاده از روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه بوده که روایی آن با استفاده از روایی سازه ای و به طور خاص با استفاده از تحلیل عاملی برآورد شد و برای سنجش پایایی ابزار پژوهش از آلفای کرونباخ استفاده شد. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS و Amos تحلیل شدند و آزمون هایی چون ماتریس هم بستگی، تحلیل واریانس برای فرضیه های پژوهش و رگرسیون و معادلات ساختاری برای آزمون مدل استفاده شد. نتایج حاصل از بررسی فرضیه های پژوهش نشان می دهد که بین یادگیری سازمانی و رضایت مندی شغلی رابطة مثبت و معناداری (۴۹۵/۰=r) وجود دارد و این نتیجه قابل تعمیم به کل جامعة آماری است. نتایج حاصل از رگرسیون نشان می دهد که بین میزان یادگیری سازمانی و رضایت شغلی هم بستگی بالایی وجود دارد، به طوری که مقدار T برای این متغیر برابر (۷۹/۹ T=) است. میزان ضریب تعیین برابر با ۲۴/۰ = به دست آمد. نتایج مدل ساختاری نشان می دهد که داده های گردآوری شده تا حد زیادی از مدل اندازه گیری و ساختاری حمایت می کنند. از طرفی شاخص های مربوط به برازش مدل نشان می دهند که مدل اندازه گیری این پژوهش از وضعیت قابل قبولی برخوردار است و بیشتر بارهای عاملی دارای تفاوت معناداری با صفر هستند. برآوردهای استاندارد برای ضرایب تأثیر و همچنین بارهای عاملی نشان می دهد که اثر مستقیم متغیر یادگیری سازمانی بر رضایت مندی کارکنان معنادار است.

باتوجه به ناآرامی محیط و رقابت در سازمان، مدیران، فرصت چندانی برای کنترل کارکنان در اختیار ندارند و باید بیشتر زمان و توان خود را صرف شناسایی محیط سازمان کنند و سایر وظایف عادی را به کارکنان واگذار کنند؛ بنابراین، مهم ترین مزیت رقابتی در سازمان ها، کارکنان برانگیخته، وظیفه شناس، متعهد و متعلق به سازمان است. عوامل متعددی ازجمله: عوامل فردی و سازمانی به عنوان پیش نیاز تعلق سازمانی در منابع مختلف ذکر شده است؛ بنابراین پژوهش حاضر، به دنبال بررسی تأثیر عوامل فردی و سازمانی بر تعلق سازمانی است. پژوهش، از بُعد راهبرد؛ پیمایشی – توصیفی، از بُعد هدف؛ کاربردی و از نظر روش و ابزار جمع آوری داده ها؛ پرسشنامه ای است که روایی آن از نظر خبرگان و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. جامعه آماری شامل 480 نفر از کارکنان شرکت گاز استان کرمانشاه است که 288 نفر با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شد. به منظور تحلیل داده ها از روش تحلیل مسیر (معادلات ساختاری) استفاده شده است. نتایج آزمون نشان داد عوامل سازمانی (58/0=β، 03/7=t) و عوامل فردی (31/0=β، 05/4=t) بر تعلق سازمانی تأثیرگذار است. همچنین مشخص شد که عوامل سازمانی، بیشترین تأثیر را بر بعد فداکاری سازمانی (95/0=β، 49/6=t) دارد.

تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش هوش هیجانی و کار هیجانی در کاهش فرسودگی شغلی و افزایش رضایت شغلی انجام شده است. بدین منظور اثر هوش هیجانی بر مؤلفه های کار هیجانی و  فرسودگی شغلی و همچنین رضایت شغلی مورد بررسی قرار گرفت. تحقیق از نظر هدف، کاربردی و براساس ماهیت و روش، توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری تحقیق، کارکنان ستادی شرکت خدمات مسافربری رجا به تعداد 187 نفر است که نمونه 132 نفری براساس جدول مورگان انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه بود که روایی و پایایی آن اثبات شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار Smart PLS به منظور بررسی مسیرهای مدل استفاده شد. نتایج نشان داد: هوش هیجانی اثر منفی و معنی داری بر ناهماهنگی هیجانی و خستگی هیجانی و اثر مثبت و معنی داری بر عملکرد فردی، رضایت شغلی و کار هیجانی دارد. اثر مؤلفه های کار هیجانی یعنی ناهماهنگی هیجانی و تلاش هیجانی بر رضایت شغلی معنی دار نبود. همچنین اثر مسخ شخصیت و خستگی هیجانی بر رضایت شغلی غیرمعنی دار، ولی اثر عملکرد فردی بر رضایت شغلی معنی دار بود. به طور کلی می توان گفت: توجه به هیجانات کارکنان در سازمان می تواند پیامدهای مثبتی مانند رضایت و عملکرد داشته باشد و از پیامدهای منفی مانند فرسودگی شغلی جلوگیری می کند.

بدبینی سازمانی یکی از موضوعات مهم رفتاری است که در زمینه های مختلفی می تواند اتفاق بیفتد؛ یکی از این موارد، تغییر سازمانی است. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی علل و پیامدهای بدبینی در زمینه تغییرات سازمانی است. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی-پیمایشی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل پرسنل بیمارستان مهر ملایر (180 نفر) است که با استفاده از جدول نمونه گیری مورگان تعداد 123 نفر بعنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار سنجش پرسشنامه بود که پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ و روایی نیز از طریق تحلیل عاملی تأییدی مورد سنجش قرار گرفت. برای آزمون فرضیه ها از نر م افزار لیزرل و مدل معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد، بی عدالتی موجب بدبینی سازمانی می شود. رابطه رئیس و مرئوس رابطه معکوسی با بدبینی سازمانی دارد. بدبینی سازمانی بر نگرش مرتبط با سازمان و کار اثر منفی دارد. بدبینی سازمانی باعث افزایش از خودبیگانگی می شود. بدبینی سازمانی بر رفتارهای غیر اخلاقی و خستگی هیجانی و تمایل به ترک خدمت اثر مثبت دارد. اما حمایت ادراک شده و نقض قرارداد روانشناختی تاثیر معناداری بر بدبینی سازمانی نداشتند.

افزایش پیچیدگی و فشار رقابتی خصیصه محیط سازمان های امروزی است. عدم پاسخ مناسب و به موقع به تغییرات محیطی، موجب به خطرافتادن بقای شرکت می شود. هوشمندعمل کردن بهترین پاسخ به این چالش هاست. هدف تحقیق حاضر توجه به قابلیت های داخلی سازمان و به ویژه پاسخ به این پرسش است که اگر سازمان دنبال هوشمندعمل کردن است، کدام یک از ابعاد داخلی را باید پرورش دهد؟ تحقیق از نظر هدف، توسعه ای– کاربردی و از بعد روش گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق کارکنان شرکت های تولیدی تحت پوشش شرکت شهرک های استان کرمانشاه به تعداد 3531 نفر است که از طریق روش نمونه گیری طبقه ای (اختصاص متناسب) 347 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است که برای طراحی آن از تکنیک دلفی طی سه راند استفاده شده است. روایی ابزار گردآوری از طریق اعتبار همگرا و پایایی از طریق بار عاملی و پایایی مرکب مورد تأیید قرارگرفته است. همچنین به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اسمارت پی ال اس و روش حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شده است. تحلیل یافته های بخش ساختاری مدل، نشان داد که 14 درصد از سطح هوشمندی در شرکت های تولیدی موردمطالعه از طریق سازه میزان کار گروهی، 18 درصد توسط میزان تفکر سیستمی، 21 درصد به وسیله میزان باز بودن سازمان، 16درصد توسط آزاد اندیشی سازمانی و 33 درصد توسط بصیرت سازمانی با بیشترین تأثیر، تعیین می شود.

افزایش پیچیدگی و تلاطم در محیط، واکنش مناسب و سریع سازمان ها را می طلبد، این شرایط موجب افزایش نیاز سازمان ها به تفکر و اقدامی فراتر از صرفاً حل مسائل جاری شده است. در محیط بسیار متغیر و رقابتی امروزی هوشمند شدن و هوشمند عمل کردن بهترین ضمانت برای موفقیت کسب و کار است. تحقیق حاضر به دنبال پاسخ به این سؤال است که فرایندها و عواملی که برای هوشمندی سازمان لازم هستند کدامند و چارچوب عوامل سازمان هوشمند چگونه است؟ تحقیق حاضر بر اساس روش گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع پیمایشی و از نظرهدف، توسعه ای– کاربردی است. جامعه آماری 3531 نفر از پرسنل شرکت های تولیدی استان کرمانشاه بودند که 347 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است که برای طراحی آن از تکنیک دلفی طی سه راند استفاده شده است. روایی ابزار گردآوری از طریق روایی محتوا، همگرا و افتراقی و پایایی از طریق بار عاملی و پایایی مرکب مورد تأیید قرار گرفته است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اسمارت پی ال اس با کمک روش حداقل مربعات جزئی استفاده شده است. نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد که متغیرهای تحقیق به غیر از متغیر کار گروهی، بر سازمان هوشمند تأثیر مثبت و معنادار داشتند و از طرفی تأثیر متغیرها نسبت به هم نیز معنادار بودند. همچنین مشخص شد که ارتباطات سازمانی بیشترین تأثیر بر سازمان هوشمند دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیرتوانمندسازی روانشناختی بر عملکرد سازمانی در سازمان با توجه به نقش میانجیگری متغیرهای رضایت شغلی، تعهد سازمانی و تنش شغلی انجام گرفته است. تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی- پیمایشی از نوع همبستگی است. به منظور تست و بررسی فرضیه های تحقیق کارکنان نیروی انتظامی استان کرمانشاه به عنوان جامعه آماری انتخاب گردید، سپس تعداد نمونه آماری از بین آنها تعیین شد. ابزار سنجش متغیرهای تحقیق پرسشنامه استاندارد می باشد که روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفته است. به منظور تست فرضیه های تحقیق نیز از نرم افزار لیزرل و مدل تحلیل مسیر استفاده گردید. نتایج تحلیل مسیر نشان داد؛ توانمندسازی روانشناختی اثر مثبت معنیداری بر روی رضایت شغلی، تعهد سازمانی و عملکرد سازمانی و اثر منفی معنیداری بر تنش شغلی دارد. همچنین رضایت شغلی بر تعهد سازمانی و عملکرد سازمانی اثر مثبت و بر تنش شغلی اثر منفی؛ تعهد سازمانی اثر مثبت معنیداری بر عملکرد سازمانی و اثر منفی معنیداری با تنش شغلی دارد. در نهایت اثر منفی تنش شغلی بر عملکرد سازمانی نیز مورد تأیید قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که توانمندسازی کارکنان می تواند نقش مهمی بر دیگر متغیرهای منابع انسانی داشته باشد و توجه به آن باعث توسعه عملکرد و بهبود شرایط کاری کارکنان و سازمان می شود.

مقدمه: پیشرفت شگرف و عمیق در علوم و فنون گوناگون و تأثیرات آن در عرصه های مختلف و فعالیت های اداری و خدماتی مؤسسات و سازمان ها ، نیاز به آموزش و بهسازی نیروی انسانی در سازمان را افزایش داده و آن را ضروری ساخته است. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی و مطالعه میزان تأثیر آموزش ضمن خدمت کارکنان بر متغیر های بهره وری شامل ، میزان اعتماد به نفس ، روابط انسانی ، بکارگیری تغییر، نوآوری و رعایت وظایف شغلی کارکنان جمعیت هلال احمر کرمانشاه از دیدگاه کارکنان و مدیران آنها است. روش ها: در این مطالعه روش پژوهش علّی- مقایسه ای است. حجم نمونه شامل کلیه کارکنان و مدیران شاغل در جمعیت هلال احمر است. حجم نمونه شامل 324 نفر از جمله 162 نفر از کارکنان و تمامی مدیران مربوطه می باشد که در مورد این کارکنان نظر داده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل دو پرسشنامه محقق ساخته سنجش بهره وری از دیدگاه کارکنان و از نیز دیدگاه مدیران است. پایایی پرسشنامه ها به ترتیب بر اساس آلفای کرونباخ 68/0 و 87/0 می باشد برای تعیین روایی ابزار نیز از قضاوت 5 نفر از متخصصان و صاحب نظران در خصوص سئوالات استفاده شده است . از واریانس سه عاملی برای تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش های ضمن خدمت نتوانسته است تغییرات معناداری را در متغیر های بهره وری شامل روابط انسانی ، بکارگیری تغییر و نوآوری و رعایت وظایف شغلی کارکنان آموزش دیده را با توجه به سن ، سابقه کار ، تحصیلات و جنسیت در مقایسه با کارکنانی که این آموزش ها را ندیده اند ، ایجاد نماید اما میزان اعتماد به نفس کارکنان آموزش دیده را با توجه به جنسیت افزایش داده است. نتیجه گیری: با توجه به یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل داده های مربوط به جامعه آماری پژوهش مشخص گردید که آموزش های ضمن خدمت نتوانسته است تغییری در روابط انسانی ، بکارگیری تغییر و نوآوری و رعایت وظایف شغلی کارکنان جمعیت هلال احمر کرمانشاه ایجاد نماید.

مقدمه: امروزه اعتقاد بر این است که فرهنگ مشتری مداری و تکریم ارباب رجوع باید سر لوحه تمامی فعالیت ها قرار گیرد. هدف اصلی این مقاله بررسی میزان رضایت مندی و عوامل مؤثر بر آن در بین مددجویان و مراجعین بخش فیزیوتراپی جمعیت هلال احمر شهرستان همدان است. روش ها: این تحقیق از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها از نوع تحقیقات پیمایشی و از نظر روش تحلیل داده ها از نوع همبستگی محسوب می شود. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود. جامعه آماری پژوهش 210 نفر از مددجویان و مراجعین بخش فیزیوتراپی در یک دوره در سال 1389 بودند که تعداد نمونه 66 نفر تعیین گردید. یافته ها: میزان رضایت مندی پاسخگویان به طور کلی بر حسب جنسیت، سن و تحصیلات همگی بالاتر از حدمتوسط (بالاتر از عدد 3 با ملاک 5) بوده و همچنین مشارکت در فرایند درمان، کارایی وسیله توانبخشی، مقررات و انضباط برخورد با مددجویان، رفتار و برخورد مناسب با مددجویان، پشتکار و جدیت در ارائه خدمات و خودجوشی مرکز در ارائه خدمات همگی با رضایت مندی مددجویان ارتباط معنی دار داشتند. نتیجه گیری: لازم است مسئولین و مدیران مربوطه تلاش کنند تا با مشارکت مددجو در فرایند درمان خود، ارتقای کیفیت وسایل توانبخشی، حضور و ارائه خدمات به موقع، برقراری رابطه عاطفی و مناسب با بیماران و ... زمینه بهبود رضایتنمدی مددجویان را فراهم کنند.