محمدرضا یوسف زاده چوسری

هدف : هدف پژوهش استخراج ویژگی های عناصر اساسی برنامه درسی بر مبنای الگوی اشتاینر بود. روش: روش پژوهش ترکیبی (کیفی-کمّی) بود. مشارکت کنندگان در بخش کیفی تعداد40نفر از متخصصان رشته برنامه ریزی درسی و فلسفه تعلیم و تربیت بودند .با استفاده از روش نمونه گیری ملاک محور و بر اساس قاعده اشباع نظری تعداد مشارکت کنندگان تعداد 10 نفر متخصص بودند. جامعه ی آماری در بخش کمی 220 نفر از مربیان مراکز پیش دبستانی شهر همدان در سال تحصیلی 99-1398 بودند که از میان آنها تعداد 135 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته بود. شیوه تحلیل داده ها در بخش کیفی کدگذاری بود و تحلیل با استفاده از نرم افزار MAXQDA  انجام شد. برای تحلیل داده های کمی، از آزمون آماری تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. برای بررسی روایی سازه پرسشنامه، از برآورد کفایت نمونه برداری (KMO) و آزمون کرویت بارتلت، استفاده شد. یافته ها: با توجه به تحلیل مصاحبه ها تعداد 78 کد باز، 4 کد محوری و یک کد انتخابی استخراج شد.از ویزگی های استخراج شده تعداد 10 ویژگی عنصر هدف ، تعداد 8 ویژگی عنصر محتوی ، تعداد 7 ویژگی عنصر روش و تعداد 5 ویژگی عنصر ارزشیابی از تناسب و اعتبار لازم برخو ردار بودند و این تعداد مؤلفه ها روی هم 084/55 درصد کل واریانس متغیرها را تبیین کردند. نتایج این پژوهش می تواند چارچوب و راهنمای عمل نظام مند در زمینه تدوین اهداف، تولید محتوی، روش های آموزش و شیوه ارزشیابی فعالیت های یادگیری مراکز پیش دبستان فراهم سازد.

هدف پژوهش حاضر، استفاده از رویکرد پدیدارشناسانه جهت بررسی تجارب معلمان مدارس ابتدایی دخترانه از اجرای طرح شناسایی و هدایت استعدادهای برتر (شهاب) بود رویکرد پژوهش کیفی بود و از روش پژوهش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد. میدان پژوهش، کلیه معلمان زن پایه پنجم ابتدایی مدارس دخترانه مجری طرح شهاب  ناحیه دو همدان در سال تحصیلی 98-97 بودند. بر اساس روش نمونه گیری ملاک محور و قاعده اشباع نظری، تعداد 16 نفر از معلمان به عنوان مشارکت کننده انتخاب شدند، روش جمع آوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. زمان مصاحبه از 25 تا 40 دقیقه متغیر بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از کدگذاری و تحلیل مضمون استفاده شد براساس یافته ها، تجربیات و ادراکات معلمان در چهار مضمون سازمان دهنده شامل مضامین انگیزشی، ستادی و پشتیبانی، آموزشی و اجتماعی و فرهنگی طبقه بندی شد و در مجموع 31 مضمون پایه، برای مضامین سازمان دهنده شناسایی شد. همچنین نتایج نشان داد، معلمان ادراکات و تجربیات ناخوشایندی نسبت به اجرای طرح داشتند و بیشترین تجربیات ناخوشایند، مربوط به عوامل آموزشی بود.جایگزین ساختن خلاقیت، خودآغازی، جستجوگری، خوداکتشافی و خودانگیزشی به جای آموزش نتیجه محور، نمره محور، رقابت محور، پر آموزی و پرباری حافظه در سایه  طرح شهاب نیازمند تعامل کلیه عوامل درگیر از جمله بنیاد ملی نخبگان، سازمان پرورش استعدادهای درخشان، دفتر هدایت استعدادهای درخشان، جامعه، خانواده، معلم و مدیر مدرسه است.

مقدمه : هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه تجربه چند فرهنگی با بهزیستی روان شناختی در بین دانشجویان دکتری دانشگاه بوعلی سینا بوده است. روش کار: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان دکتری دانشگاه بوعلی سینا در سال تحصیلی 96-97 با تعداد 854 نفر بودند که به روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی و با استفاده از جدول مورگان 269 نفر انتخاب شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه تجربه های چند فرهنگی ناروز و هیل (2009) و پرسشنامه بهزیستی روان شناختی ریف (1998) بود. جهت تجزیه وتحلیل داده های پژوهش از روش آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شده است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین تجربه های چند فرهنگی و بهزیستی روان شناختی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد، همچنین تجربه چند فرهنگی به تنهایی 17 صدم از واریانس بهزیستی روان شناختی را تبیین می کند و با تمایل فرهنگی حدود 20 صدم از واریانس بهزیستی روان شناختی را تبیین می کند. نتیجه گیری: در گام اول تجربه چند فرهنگی وارد شده است و ضریب معنادار و مثبت (418/0) دارد و در دومین گام تمایل چند فرهنگی وارد معادله شده است و ضریب نیز معنی دار و مثبت (196/0) است.

هدف اصلی پژوهش بررسی نقش رویکرد برنامه درسی استادان در توسعه حرفه ای آن ها و رضایت و پیشرفت تحصیلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه بوعلی سینا همدان است. روش تحقیق توصیفی است. جامعه آماری پزوهش شامل استادان دو دانشکده ادبیات و اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا و دانشجویان همان استادان در دوره های تحصیلات تکمیلی در نیمسال دوم سال 92 بود. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند یازده عضو هیات علمی و 140 دانشجوی همان استید انتخاب شد. داده ها با استفاده از مصاحبه ساختمند، پرسشنامه سنجش رضایت دانشجویان و نمرات پیشرفت تحصیلی دانشجویان منتخب جمع آوری شد. برای تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و آزمون های استنباطی (آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی LSD) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که با تغییر رویکرد استاد در برنامه درسی از انتقال دهنده برنامه درسی به برنامه ساز درسی، توسعه حرفه ای او افزایش یافته است. رضایت دانشجویان استادان با رویکرد برنامه ساز درسی بیشتر از دانشجویان استادان با رویکرد برنامه ریز درسی و انتقال دهنده برنامه در سیاست. به علاوه پیشرفت تحصیلی دانشجویان استادان با رویکرد برنامه ریز درسی نسبت به دانشجویان استادان با رویکرد برنامه ساز درسی و انتقال دهنده برنامه درسی ، بیشتر است.

هدف: هدف پژوهش بررسی تأثیر روش آموزش مبتنی بر ناسازی معنایی بر مهارت نوشتن خلاق دانش آموزان بود. روش: روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون –پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان پسر سال اول دوره دوم متوسطه ناحیه دو همدان در سال تحصیلی 98-97 بودند که تعداد کل آن ها 1021 نفر بود. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای 32 نفر دانش آموز پسر پایه اول دوره دوم متوسطه به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. ابزار اندازه گیری آزمون محقق ساخته بود. این آزمون دارای 20 سؤال بود. برای سنجش روایی ابزار از روایی محتوی CVR استفاده شدوبراین اساس سؤالات در اختیار 12 نفر از معلمان رشته ادبیات فارسی قرار گرفت و.میزان روایی محتوایی 79/. محاسبه شد که براساس جدول لاوشه از روایی محتوایی لازم برخوردار بود. برای سنجش پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد و میزان آن 81/. محاسبه شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و آزمون آماری کالموگروف- اسمیرونف، آزمون لوین و تحلیل کوواریانس استفاده شد و داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد بین میزان مهارت نوشتن خلاق دانش آموزانی که به روش ناسازی معنایی آموزش دیده اند با مهارت نوشتن خلاق دانش آموزانی که به روش عادی آموزش دیده اند، تفاوت معنی دار وجود داشت. به عبارت دیگر روش آموزش ناسازی معنایی میزان مهارت نوشتن خلاق دانش آموزان را افزایش داده است.

هدف: این پژوهش با هدف ساخت و اعتباریابی پرسشنامه تربیت فرهنگی از منظر امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری انجام شد. روش: روش پژوهش، آمیخته(کیفی-کمّی) بود. جامعه آماری در بخش کیفی، 11 نفر متخصص و کلیه منابع و اسناد موجود دست اول و دوم در موضوع تربیت فرهنگی به ویژه از منظر امام خمینی و مقام معظم رهبری و در بخش کمّی، کلیه دانشجویان کارشناسی دانشگاه بوعلی به تعداد 7478 نفر(4711 زن، و 2767 مرد) بودند. نمونه گیری در بخش کمّی به روش تلفیقی(خوشه ای چندمرحله ای- طبقه ای نسبتی) انجام شد و حجم نمونه بر اساس حداکثر حجم در جدول کرجسی- مورگان و الزام استفاده از نمونه های بزرگ در مطالعات هنجاریابی، 576 نفر(362 زن و 214 مرد) بود. نمونه گیری در بخش کیفی نیز به روش ملاک مدار بود. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی، چک لیست و در بخش کمّی، پرسشنامه محقق ساخته تربیت فرهنگی از منظر امام خمینی و مقام معظم رهبری بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها، در بخش کیفی از کدگذاری عالی محوری و باز و در بخش کمّی از شاخصهای آمار توصیفی و تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی استفاده شد. یافته ها: اعتبار پرسشنامه تربیت فرهنگی با پنج مؤلفه علم طلبی، استقلال فکری، خودباوری ملی، عدالت فرهنگی و تفکر انتقادی و82 گویه تأیید شد. نتیجه گیری: ساخت پرسشنامه تربیت فرهنگی ضروری است؛ زیرا تربیت فرهنگی در شکل گیری تمدن اسلامی نقش مهمی دارد و از طریق آن می توان تحولات فرهنگی اثربخش ایجاد کرد.

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی شادمانی دانشجویان بر اساس مؤلفه های برنامه درسی پنهان صورت گرفته است. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری این پژوهش، شامل کلیه ی دانشجویان کارشناسی سال آخر دانشگاه بوعلی سینا همدان می باشد که تعداد آن ها 1363 نفر است. در این پژوهش با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی، 302 نفر از دانشجویان به عنوان نمونه ی پژوهش انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه ی شادمانی آکسفورد و پرسشنامه ی محقق ساخته برنامه درسی پنهان می باشنّد. اعتبار ابزار پژوهش به وسیله متخصصان مورد پذیرش قرار گرفت و پایایی به وسیله آلفای کرانباخ محاسبه شد که برابر 0/94 و 0/79 بودند. به منظور تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از شاخص های آمار توصیفی و آزمون آمار استنباطی ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها نشان داد که به جز مؤلفه ی شیوه ی مدیریت کلاس درس، بین مؤلفه های برنامه درسی پنهان و شادمانی دانشجویان رابطه ی معناداری وجود داشت. علاوه بر این، نتایج نشان داد که مؤلفه های برنامه درسی پنهان، در مجموع 22/7 درصد شادمانی دانشجویان را به طور معناداری تبیین می کنند.

این پژوهش، با هدف بررسی موانع نظریه پردازی در حوزه علوم انسانی از دیدگاه اعضای هیئت علمی رشته های مختلف علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا همدان انجام گرفته است، پژوهش از لحاظ روش تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی است، جامعه آماری پژوهش را تمامی اعضای هیئت علمی دانشکده های ادبیات و علوم انسانی و اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال تحصیلی 90-89 تشکیل می دهند که تعداد آنها 118 نفر هستند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که از دیدگاه اعضای هیئت علمی رشته های مختلف علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا، از بین موانع، موانع فردی به میزان خیلی زیاد، و موانع اجتماعی، ارزش شناسی، روش شناختی و معرفت شناختی، همگی به میزان زیادی مانع نظریه پردازی در حوزه علوم انسانی می شوند. به علاوه یافته های جانبی این پژوهش نشان داد بین دیدگاه اعضای هیئت علمی زن و مرد در مورد موانع نظریه پردازی در حوزه علوم انسانی تفاوت معناداری وجود ندارد. همچنین یافته ها نشان داد بین دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی و دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی در زمینه موانع نظریه پردازی در حوزه علوم انسانی، تفاوت معناداری وجود دارد.

هدف این پژوهش، شناسایی و استخراج ویژگی های پلیس چندفرهنگی، و رویکرد پژوهش، کیفی و روش پژوهش، مرور نظام مند بود. کلیه منابعی که در بازه زمانی 2000 تا 2023 به موضوع ویژگی ها و ماهیت پلیس چندفرهنگی پرداخته بودند، جامعه آماری پژوهش حاضر را تشکیل دادند. نمونه آماری، کلیه منابع دردسترس پژوهشگر بود که در بازه زمانی 2000 تا 2023 به موضوع ویژگی ها و ماهیت پلیس چندفرهنگی اختصاص داشتند. ابزار پژوهش،  چک لیست محقق ساخته بود. کلیدواژه هایی همچون «multicultural ’چندفرهنگی‘» در پایگاه های اطلاعاتی خارجی، همانند Elsevier, Eric  Science direct, PubMed و کلیدواژه های فارسی مشابه، در پایگاه های داخلی، مانند ایران داک، سید، نورمگز و مگ ایران با استفاده از موتورهای جستجوی یاهو و گوگل در بازه زمانی مذکور منایع مربوط به موضوع پژوهش مورد جستجو قرار گرفتند. پس از بررسی با استفاده از معیارهای ورود، از بین 59 منبع یافت شده، تعداد 18 مقاله متناسب با اهداف پژوهش انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش توصیفی–تحلیلی و برای تعیین اعتبار آن ها، از ممیزی بیرونی استفاده شد. براساس نتایج پژوهش، تعداد 30 ویژگی برای پلیس چندفرهنگی وجود دارد که برخورداری پلیس از ویژگی های شناسایی شده، زمینه برخورد آن ها با مسائل محیط های چندفرهنگی را فراهم می کند.

هدف از این پژوهش، بررسی مبانی و انواع خودآگاهی ازمنظر فلاسفه اسلامی و میزان به کارگیری آن در سند تحول بنیادین آموزش وپرورش بوده است و برای انجام دادن تحقیق، از روش ترکیبی (کیفی و کمّی) استفاده کرده ایم؛ بدین شرح که در بخش کیفی، روش تحلیل مفهومی و استنتاجی و تحلیل محتوای کیفی (استقرایی) و در بخش کمّی، روش تحلیل محتوای کمّی را به منظور تحلیل سند تحول بنیادین آموزش وپرورش (مبانی انسان شناسی و اهداف) به کار گرفته ایم. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی، آثار فلاسفه اسلامی و سند تحول بنیادین آموزش وپرورش را شامل می شود و روش نمونه گیری در بخش کیفی، ازنوع هدفمند و در بخش کمّی، ازنوع تحلیل محتوای مقوله ای بوده است. برای تحلیل اطلاعات از روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده کرده ایم. یافته های پژوهش نشان می دهد مبانی خودآگاهی ازمنظر فلاسفه اسلامی، شامل ارتباط نفس و بدن، اندیشه ورزی، تکامل و تعالی نفس، غیرت، غایت گرایی و انواع خودآگاهی (اعم از فیزیکی، هیجانی، اجتماعی، معنوی و عقلانی) است؛ همچنین یافته های پژوهش در بخش تحلیل محتوای سند تحول بنیادین آموزش وپرورش نشان می دهد در بخش مبانی انسان شناسی، به خودآگاهی عقلی و در بخش اهداف سند موردبحث، به خودآگاهی فیزیکی و معنوی، به بیشترین میزان توجه شده است.

هدف از این پژوهش، ارائه چارچوبی پیشنهادی برای برنامه درسی تربیت معلم چندفرهنگی در دانشگاه فرهنگیان است. برای این منظور از روش سندکاوی و تحلیل محتوای مقوله ای مقالات موجود در پایگاه های داخلی و خارجی پیرامون تربیت معلم چندفرهنگی استفاده شد. از میان مقالات حوزه تربیت چندفرهنگی، 30 مقاله مرتبط با برنامه درسی تربیت معلم چندفرهنگی انتخاب شد و با توجه به سؤالات پژوهش، یافته های آن ها در چهار حوزه دانش محتوایی، دانش تربیتی، عمل تربیتی، و نگرش، کدگذاری و مقوله های مشترک در جداول قرار داده شدند. در نهایت، مقولات چهار حوزه در اختیار ده نفر از مدرسان تربیت معلم قرار گرفت و با توجه به نظر آن ها مقولات موجود، اعتباربخشی و مقولات دیگری اضافه شد. یافته های پژوهش نشان داد در حوزه تربیت معلم چندفرهنگی باید دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان، دانش محتوایی، دانش تربیتی، عمل تربیتی و نگرش های ضروری را در قالب برنامه درسی رسمی و غیررسمی کسب کنند. در حوزه دانش محتوایی، لازم است دانش لازم و پایه ای را در مورد فرهنگ، تنوع فرهنگی، انواع مذاهب، اقوام و گروه های مختلف کسب کنند. در بعد دانش تربیتی باید با اصول و قواعد لازم برای برنامه ریزی و مدیریت کلاس های درس چندفرهنگی آشنا شوند. در بعد عمل تربیتی، باید درگیر در فعالیت های عملی شوند تا مهارت لازم برای تدریس در کلاس های درس چندفرهنگی را کسب نمایند و در بعد نگرش، لازم است دانشجومعلمان نسبت به تفاوت های فرهنگی، نگرش مثبت پیدا کنند.

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان تأکید کتاب های فارسی، تاریخ و تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی بر هویت اسلامی ایرانی است سؤال اصلی این پژوهش عبارت است از اینکه «کتاب های تعلیمات اجتماعی، تاریخ و فارسی دوره راهنمایی تا چه میزان بر مؤلفه های هویت اسلامی ایرانی تأکید دارند؟» روش پژوهش در این تحقیق، تحلیل محتوای کمی و تحلیل کیفی بخشی بوده است. جامعه آماری در پژوهش حاضر عبارتند از کتاب های فارسی، تاریخ و تعلیمات اجتماعی پایه های اول، دوم و سوم دوره راهنمایی که در مجموع مشتمل بر نه جلد و 1048 صفحه می باشد. روش نمونه گیری در این پژوهش نمونه گیری تصادفی ساده بوده که در کل حجم نمونه مشتمل بر 198 صفحه می باشد. ابزار اندازه گیری در این پژوهش لیست محقق ساخته سنجش هویت اسلامی ایرانی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص آمار توصیفی شامل درصد، میانگین و جدول استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد به لحاظ تأکید بر مؤلفه های هویت ایرانی اسلامی سه کتاب تاریخ با میانگین 73/47% در رتبه اول، سه کتاب فارسی با میانگین 56/22% در رتبه دوم و سه کتاب تعلیمات اجتماعی با میانگین 33/10% در رتبه سوم قرار دارند.

هدف این پژوهش، بررسی میزان هوش فرهنگی اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم انتظامی، به روش توصیفی و ازنوع پیمایشی بود. جامعه آماری را کلیه اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم انتطامی به تعداد 370 نفر تشکیل دادند. با بهره گیری ازروش نمونه گیری تصادفی ساده و جدول برآورد حجم نمونه کرجسی و مورگان، تعداد 191 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در پژوهش حاضر، ابزار اندازه گیری پرسشنامه استاندارد سنجش هوش فرهنگی انگ، وان داین وکوه (2004) بود. برای سنجش روایی از روش سنجش محتوایی CVR و برای سنجش پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده گردید و میزان روایی و پایایی به ترتیب 84/0و 821/0 محاسبه شد. با بهره گیری از شاخص های آمار توصیفی و آزمون t تک نمونه ای به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، مشخص شد که میزان هوش فرهنگی اعضای هیأت علمی به تفکیک در بعد فراشناختی (18/3)، در بعد شناختی (45/3)، در بعد انگیزشی (92/3)، در بعد رفتاری (57/3) و درمجموع (53/3) به دست آمد که بالاتر ازحد متوسط بود.

هدف مقاله حاضر، تبیین عناصر برنامه درسی کارآفرینی فناورانه در دوره ابتدایی بود. پژوهش با رویکرد کیفی و روش مروری سیستماتیک انجام شد. با استفاده از کلید واژه های تخصصی مرتبط با برنامه درسی کارآفرینی فناورانه تا ماه مارس 2021، مقالات و کتاب ها مورد بررسی قرار گرفت و 44 منبع معتبر بررسی و تحلیل شد. نتایج نشان داد برنامه درسی کارآفرینی فناورانه در مؤلفه هدف بر پرورش صلاحیت های کارآفرینی فناورانه دانش آموزان؛ در مولفه محتوا بر محتوای نظری و عملی؛ در مولفه فعالیت های یادگیری به فعالیت های عملی و مبتنی بر مسئله؛ در مولفه راهبرد های یادگیری بر آموزش عمل محور و اصیل؛ و همچنین در زمینه ارزشیابی بر «ارزشیابی برای یادگیری» تأکید دارد. در پایان نتیجه گیری می شود برنامه درسی کارآفرینی فناورانه نیاز اصلی دانش آموزان دوره ابتدایی برای ایجاد اشتغال و توسعه کسب و کار های دانش بنیان و فناور خواهد بود.

هدف: هدف از انجام این پژوهش، بررسی ماهیت و ویژگی های عناصر برنامه درسی معارف اسلامی بود. روش: رویکرد پژوهش، کیفی بود. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش، کیفی پایه بود. محیط پژوهش کلیه دانشگاهها و مراکز آموزش عالی دولتی کشور بود. مشارکت کنندگان، 30 نفر از صاحب نظران و متخصصان مختلف، شامل مسئولان دفاتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، معاونان آموزشی دفاتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، مدیران گروه های معارف اسلامی، اعضای هیئت علمی و مدرّسان مدعو دروس معارف اسلامی، همچنین 10 نفر از پژوهشگران دو حوزه برنامه درسی و دروس معارف اسلامی بودند. روش نمونه گیری، ملاک محور (برخورداری از دانش نظری و تجربه عملی) بود. ابزار اندازه گیری، مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش کدگذاری(انتخابی، محوری و باز) استفاده شد. برای تعیین اعتبار داده های کیفی از شاخصهای چهارگانه لینکلن و گوبا، شامل اعتبارپذیری، انتقال پذیری، قابلیت وابستگی و تأییدپذیری، استفاده شد. یافته ها: بر اساس نتایج پژوهش، 10 مضمون انتخابی، شامل منطق، هدف، محتوا، مواد و منابع آموزشی، راهبرد یاددهی- یادگیری، فعالیت یادگیری، گروه بندی، فضا، زمان و ارزشیابی؛ 24 مضمون سازمان دهنده، شامل چرایی برنامه، اهداف شناختی، اهداف نگرشی، اهداف روانی حرکتی، محتوای سازمان یافته، محتوای موقعیتی، مواد آموزشی تک منبعی، منابع چندگانه، راهبرد های یاددهی- یادگیری مستقیم، راهبرد های یاددهی- یادگیری غیر مستقیم، فعالیت فردی، فعالیت گروهی، فعالیت درون کلاسی، فعالیت برون کلاسی، گروه بندی موضوعی، گروه بندی بر اساس سطح توانایی، فضای فیزیکی، فضای روانی- اجتماعی، فضای ایمن، زمان بندی ثابت، زمان بندی انعطاف پذیری، ارزشیابی قبل آموزش، ارزشیابی حین آموزش و ارزشیابی پس از آموزش و تعداد 128 مضمون پایه برای ماهیت و ویژگی های عناصر مطلوب برنامه درسی معارف اسلامی شناسایی و استخراج شد. نتیجه گیری: بر اساس ویژگی های استخراج شده، می توان زمینه تحول جامع برنامه درسی دروس معارف اسلامی را فراهم ساخت و میزان جذابیت و کارامدی برنامه درسی و مهم تر از همه، میزان رضایتمندی دانشجویان را افزایش داد.

تربیت زیبایی شناسی یکی از اهداف مهم تعلیم و تربیت، مخصوصاً در دوره اولیه کودکی است. هدف از این پژوهش، ارائه چارچوب پیشنهادی کاربردی برای معلمان جهت تربیت زیبایی شناسی کودکان در دوران اولیه کودکی است. برای این منظور از روش سندکاوی و تحلیل محتوای مقوله ای منابع موجود در پایگاه های داخلی و خارجی پیرامون تربیت زیبایی شناسی کودکان استفاده شد. از میان منابع مرتبط با تربیت زیبایی شناسی، 65 منبع انتخاب شد و یافته های آن ها در حوزه اهداف و ضرورت های تربیت زیبایی شناسی، گفتمان های رایج زیبایی شناسی، دلالت های سه گفتمان رایج در حوزه تربیت زیبایی شناسی، و راهبردهایی برای تربیت زیبایی شناسی کودکان، کد گذاری و مقوله ها در جداول طبقه بندی شدند. در نهایت بر اساس مقولات به دست آمده، چارچوبی پیشنهاد شد که در آن، اهداف و ضرورت های تربیت زیبایی شناسی، گفتمان های رایج در حوزه تربیت زیبایی شناسی، دلالت های سه گفتمان، و راهبردهایی برای تربیت زیبایی شناسی کودکان معرفی شدند. معلمان با بهره گیری از این چارچوب، می توانند مقدمات اجرای تربیت زیبایی شناسی را برای کودکان در دوران اولیه کودکی فراهم سازند.

هدف مقاله، تبیین دلالت های نظریه پیچیدگی در برنامه درسی است. نظریه پیچیدگی با تکیه بر مبانی فیزیک کوانتومی بیان می کند که در یک سیستم پیچیده نمی توان چیزی را از قبل پیش بینی کرد. در این پژوهش، به منظور استخراج دلالت های نظریه پیچیدگی برای برنامه درسی از روش سندکاوی و تحلیل محتوای مقوله ای استفاده شد. 45 منبع مرتبط با موضوع، به عنوان نمونه پژوهش بر اساس نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابتدا با توجه به سؤالات پژوهش، منابع مرتبط، مطالعه شده و متون، استخراج شدند؛ سپس یافته ها کدگذاری، طبقه بندی و تحلیل و تفسیر شدند. یافته های پژوهش، ویژگی های نظریه پیچیدگی، کاربردهای نظریه پیچیدگی در تعلیم و تربیت و برنامه درسی، ویژگی های برنامه درسی پیچیده، و رویکرد برنامه درسی متناسب با نظریه پیچیدگی را تبیین کرد و نشان داد نظریه پیچیدگی دارای ویژگی هایی مانند بازخورد مثبت، سازگاری و انطباق، آشفتگی، خود تحلیلی، ارتباط، خودسازماندهی، اثر پروانه ای، خود تعادلی، جاذبه های نا آشنا، و غیرخطی بودن است. بر اساس نظریه پیچیدگی، آن نوع برنامه درسی می تواند فرد را برای مواجه شدن با تغییر و تحول و زندگی در دنیای پیچیده آماده کند که خودش هم پیچیده باشد؛ برنامه درسی بر اساس سیستم های انطباقی پیچیده، بر اصولی چون روییدنی بودن، خود سازماندهی، بازخورد، تعامل، روابط دوسویه و چندسویه، همیاری، ارتباط، و نظم بدون کنترل، تأکید دارد. برنامه درسی روییدنی می تواند به خلق سازمان های یادگیرنده کمک کند. با خلق سازمان های یادگیرنده، یادگیرندگان، این توانایی را کسب می کنند که در برابر تغییر، پیچیدگی و عدم اطمینان، واکنش مناسبی از خود نشان داده و خود را مدیریت کنند.

هدف: هدف پژوهش حاضر، فراتحلیل کمی پژوهش ها پیرامون دروس معارف اسلامی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی کشور بود. روش: رویکرد پژوهش کمی و روش پژوهش فراتحلیل بود. جامعه آماری کلیه پژوهشهای انجام شده پیرامون دروس معارف اسلامی در بازه زمانی 1392تا 1399بود.نمونه آماری کلیه پژوهش هایی بودند که واجد شرایط مفروضات فراتحلیل کمی بودند.ابزار اندازه گیری چک لیست سنجش معیارهای مقالات واجد شرایط جهت فراتحلیل بود.برای تعیین اعتبار ابزار، چک لیست در اختیار سه نفر از متخصصان سنجش و اندازه گیری که سابقه حداقل یک پزوهش فرا تحلیل را داشتند،قرار گرفت و روایی ابزار مورد تأیید قرار گرفت. برای تحلیل سؤالات از آزمون ناهمگونی مطالعات، شاخص g هگز و مدل ثابت و تصادفی استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار CMA 3 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: بر اساس نتایج آزمون ناهمگونی مطالعات، فرض صفر ناهمگونی مطالعات تایید گردید. همچنین مقدار شاخص I2 نشان دهنده اثر ناهمگونی مطالعات بر 97/33درصد از تغییرات کل بود. اندازه اثر و Z محاسبه شده برای 15 متغیر از 22 متغیر در سطح آلفا 05/0 معنادار بود. بیشترین اندازه اثر بر اساس شاخص g هگز مربوط به متغیر نگرش دینی دانشجویان ، با اندازه اثر 488/1 و پس از آن مربوط به متغیر استاد با اندازه اثر 450/1 و پس از آن ارتباط متقابل استاد دانشجو با اندازه اثر 215/1بود. اندازه اثر کلی برای همه مطالعات در مدل ثابت و تصادفی در سطح متوسط بود که بیانگر ارتباط متغیرها با اثربخشی دروس معارف بود. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش، سه عامل نگرش دینی، استاد و ارتباط متقابل استاد و دانشجو بیشترین اندازه اثر را در اثربخشی این دروس دارا بودند.لذا بر اساس نتایج فراتحلیل و با تمسک بر عوامل شناسائی شده مرتبط با اثربخشی برنامه درسی دروس معارف اسلامی،ضرورت باز اندیشی و تحول دربرنامه درسی دروس معارف اسلامی باید همواره یکی از دغدغه های اصلی سیاست گذاران و طراحان برنامه درسی معارف اسلامی باشد.

هدف مقاله حاضر بررسی تأثیر روش آموزش کوانتومی بر خودکارآمدی، مهارت ارتباطی و انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر سال اول متوسطه دوم است. روش پژوهش شبه آزمایشی با پیش آزمون - پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش تمام دانش آموزان پسر سال اول متوسطه دوم شهر نورآباد- لرستان (1650 دانش آموز) بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی 30 نفر (15 نفر گروه کنترل و 15 نفر گروه آزمایش) به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه خودکارآمدی عمومی شرر و همکاران (1982)؛ پرسشنامه مهارت ارتباطی کوئیندام (2004)؛ پرسشنامه انگیزه پیشرفت تحصیلی هرمنس (1970) بود که پایایی آن ها با روش آلفای کرونب اخ به ترتیب با 83/0؛ 89/0 و 82/0 تأیی د ش د. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. برنامه آموزشی، پروتکل روش آموزش کوانتومی شامل یک برنامه 12 جلسه ای بود. نتایج نشان داد که به کارگیری پروتکل روش آموزش کوانتومی موجب افزایش خودکارآمدی؛ بهبود مهارت ارتباطی و افزایش انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان شده است. این یافته ها پیامدهای مهمی برای محیط های آموزشی دارند؛ ما می توانیم با ادغام آموزش کوانتومی در برنامه درسی به بهبود فرآیند یادگیری، رفتارهای آموزشی و شخصیت دانش آموزان کمک نماییم.

هدف این پژوهش، طراحی و اعتبارسنجی مقیاس سنجش کیفیت آموزش مجازی اساتید از نظر دانشجویان بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا همدان که در ارزیابی اساتید شرکت نموده اند، بود حجم نمونه آماری شامل 500 نفر بود که به شیوه نمونه گیری تصادفی نسبتی انتخاب شدند. الگوی کیفیت آموزش مجازی 15 سؤالی در پنج بعد راهبردهای آموزشی، محتوای آموزشی، فعالیتهای ارزیابی، تعامل و پاسخگویی و اثربخشی طراحی شد؛ سپس با استفاده از تکنیکهای آماری نسبت روایی محتوا و تحلیل عاملی تأییدی، روایی ابزار، بررسی و درنهایت با روش آلفای کرانباخ، پایایی ابزار تعیین شد. نتایج نشان داد ساختار الگوی کیفیت آموزش مجازی با توجه به نسبت روایی محتوا (76/0)و تحلیل عاملی تأییدی که مقدار شاخص نیکویی برازش(GFI) برابر با 967/0 شاخص برازندگی تطبیقی (CFI) برابر با 994/0 و شاخص تعدیل یافته برازندگی (AFGI) برابر با 924/0 و ریشه میانگین مربعات خطای برآورد(RMSEA) برابر با 052/0 تأیید شد. همچنین ابزار دارای پایایی مناسب و مطلوب با مقادیر آلفای کرانباخ کل (988/0)، بود.