طاهره جعفری

التقای واکه ها یکی از پدیده های زبانی تحمل ناپذیر در عموم زبان های دنیاست که به هنگام فرایندهایی صرفی، چون وندافزایی و واژه بست افزایی، ایجاد می شود. هر زبان بسته به ابزارهایی که در اختیار دارد، فرایندهایی را برای رفع این پدیده به کار می گیرد. هدف از انجام پژوهش حاضر، مطالعه و یافتن دلیلی برای تنوع  راهکارهای رفع التقای واکه ها در واژه بست های کُردی کلهری بوده است که در چارچوب نظریه بهینگی و براساس پژوهش مک کارتی به انجام رسید. روش پژوهش شامل جمع آوری، آوانگاری و سپس، تقطیع تکواژی داده هایی است که از طریق مصاحبه با ۱۵ گویشور کُردی کلهری شهرستان گیلان غرب انجام شد. همچنین، پرسشنامه ای از بخش صرف و نحو توسط دو گویشور زن و مرد این گویش پاسخ   شد و مراحل یاد شده بر داده های مرتبط با پژوهش اعمال گردید. تحلیل صورت های متناوب واژه بست ها نشان داد که اولین راهکار در رفع التقای واکه ها درج غلت، دومین راهکار غلت سازی واکه و سومین راهکار نیز حذف واکه است. دلیل اصلی برای وجود این تنوع از راهکارها، نبود شرایط لازم برای رفع التقای واکه ها تنها با یک فرایند واحداست. نتیجه مهم این پژوهش آن است که هم نوایی و ترتیب نظام مندی میان فرایندهای یادشده برای رفع التقای واکه ها در واژه بست ها وجود دارد؛ به گونه ای که این گویش راهکار حذف را تا حد ممکن به تعویق می اندازد.

تیرگی واج شناختی پدیده ای است که در آن صورت های روساختی تصویر شفافی از فرآیندهای اعمال شده بر آن ها را نشان نمی دهند؛ یک فرآیند برخلاف انتظار، در بافتی که شرایط اعمال آن فراهم است رخ نمی دهد، و یا در بافتی اعمال می شود که شرایط وقوع آن فراهم نیست. در کردی کلهری، با اینکه پیشوند استمراری نمود آوایی ندارد، اما فتاحی (۱۴۰۱) بقایای این پیشوند را در صورت «آوردن» و «آمدن» در زمان حال /t/ معرفی می کند. با این حال، در داده های به دست آمده از کردی کلهری گیلان غرب این پیشوند به شکل [ʧ] ظاهر شده است، بی آنکه منشأ تغییر در صورت فعل مشخص باشد. صورت های [ʧæɾem] و [ʧæm] به معنای «می آورم» و «می آیم» در این گونه زبانی این پرسش را مطرح می کنند که چرا این تغییر در شرایطی رخ داده که بافت واجی مناسبِ آن فراهم نیست. به منظور بررسی بیشتر این وضعیت تحلیل داده هایی که از طریق پیکره ای ۱۲ساعته حاصل از مصاحبه با ۱۵ گویشور کردی کلهری ساکن این شهرستان گردآوری شده بود آغاز گردید. تحلیل ها به روش توصیفی‑تحلیلی و به کمک قواعد بازنویسی، تعامل «عکس زمینه برچینی» بین قواعد اعمال شده بر صورت های فعلی موردبررسی را آشکارکرد؛ ابتدا [t] طی فرآیند همگونی ناقص در بافت پیش از غلت به [ʧ] تغییر می یابد، و سپس خود غلت در مرحله بعد حذف می شود. اینگونه به وجود تیرگی واجی در نمونه حاضر پی برده شد. در پایان این نتیجه نیز به دست آمد که این یافته ها شاهدی دیگر در تأیید این مدّعای کیپارسکی (۱۹۷۳) و مک کارتی (۱۹۹۹)  و کاخر (۲۰۰۶) هستند که تعامل های «عکس زمینه چینی» و «عکس زمینه برچینی» به تیرگی روساختی می انجامند.

وجهیت در زبان های مختلف به کمک مقوله های دستوری متفاوت ازجمله صفات وجهی، قیود وجهی، افعال کمکی وجهی و افعال واژگانی وجهی بیان می شود. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، از رویکرد شاخص بنیاد چینکوئه (2004) استفاده شده است تا ماهیت عنصر «چِمان» و به طور خاص مقوله و جایگاه نحوی آن در کردی کلهری مشخص گردد. از شمّ زبانی یکی از نویسندگان که گویشور کردی کلهری است در ارائه و تحلیل داده ها استفاده شده است. با استناد به شواهدی مانند «اختیاری بودن حضور این عنصر در جمله»، «نپذیرفتن پیشوند نفی»، «به کار نرفتن آن با وجه التزامی» و «قرارگرفتن بعد از قیدهای ارزیابی» نشان داده شد که عنصر مذکور به مقوله دستوریِ قید تعلق دارد و با قائل شدن به وجود فرافکن وجه معرفتی بر فراز گروه زمان در این زبان، به این نتیجه رسیدیم که جایگاه نحوی این عنصر به مثابه قید وجهی، شاخص فرافکن وجه معرفتی است. همچنین مشاهده شد که رویکرد شاخص بنیاد چینکوئه کفایت لازم را برای توصیف و تبیین ماهیت و رفتار «چمان» در این گونه زبانی دارد.

حرکت تکواژ پدیده ای بسیار کمیاب است که در کردی کلهری بر پی بست ضمیری سوم شخص مفرد اعمال می شود، و انگیزه آن رفع التقای واکه هاست. فتاحی و کرد زعفرانلو کامبوزیا (۱۳۹۲) به بررسی یک نمونه از این روش از رفع التقای واکه ها در کردی کلهری پرداخته اند. در این پژوهش، افزون بر معرفی نمونه ای متفاوت از نمونه پژوهش مذکور، یافته های جدیدی به دست آمده و با یافته ها و نتایج پژوهشی پیشین در این زمینه مقایسه گردید. همچنین، در این مطالعه تحلیل های مربوط به حرکت تکواژ در چارچوب نظریه بهینگی موازی انجام شده است، تا از طریق کشف محدودیت های مرتبط و رتبه بندی آن ها مشخص گردد که چرا باوجود روش های رایج تری همچون حذف و درج، این مورد از التقای واکه ها در کردی کلهری صرفاً با حرکت تکواژ رفع می شود. پژوهش به صورت  واج نگاری  و بررسی داده هایی انجام شد که از طریق ۲۰ ساعت مصاحبه با ۱۵ گویشور کردی کلهری گردآوری شده بود. نتایج به دست آمده نشان می دهد که حرکت تکواژ علاوه بر بافت افعال پسوندی در مجاورت با پی بست تأکیدی نیز حرکت می کند و این حرکت نه فقط در مواجهه با التقای سه واکه، بلکه در التقای دو واکه نیز رخ می دهد. تحلیل های بهینگی نیز وجود محدودیت های فعالی را در این گویش آشکار کرد که رفع التقای واکه ها در این مورد خاص را با روش های رایج تر مجاز ندانسته و به همین سبب، راهکار حرکت تکواژ اعمال می گردد.    

کتاب شریف نهج البلاغه، به عنوان به عنوان مفسر قرآن و یکی از میادین تبلور فرهنگ اسلامی، همواره انسان را به بهره مندی از مواهب الهی و کسب روزی حلال دعوت کرده و هرگز فقر را نعمت و ارزش به حساب نیاورده است. اما در مقابل، عده ای با بهانه قراردادن تقدیر و قضا بر کار و کوشش عمومی، پشت پا زده اند و عده ای دیگر نیز برای رسیدن به امیال خود، این رویکرد را تایید کرده اند. درک عمیق سعدی از این مهم و تأثیرپذیری وی از حقایق الهی نهج البلاغه موجب شده که وی، طولانی ترین حکایت از کتاب گلستان را به صورت خاص به مناظره گفتمان فقرستیزی و فقرطلبی، اختصاص دهد. با توجه به تأثیر آموزه های دینی، در نگارش گلستان و شباهت های بسیار آن با آثار دینی به ویژه حکمت های نهج البلاغه، این مقاله به بررسی فقرستیزی در حکایت «جدال سعدی با مدعی» در کتاب گلستان و مقایسه آن با حکمت های نهج البلاغه، پرداخته و از این راه مفاهیم و مضامین مشترک را استخراج نموده است. این نوشتار از نوع توصیفی تحلیلی و هدف از ضرورت آن هم افزایی در نیروی اثر و پیوند بیشتر ادبیات و دین می باشد. نتایج این مقایسه نشان می دهد که هر دو اثر فقر را یکی از مهم ترین موانع رشد فردی و اجتماعی می داند و شکرگزاری، قناعت، پاکدامنی، صدقه، احسان و بخشش را از راهکارهای فقرستیزی می شمارد. به گونه ای که در پاره ای از اوقات سعدی توانسته است اساس فقرستیزی را بدون هیچ تفاوتی فهم و مشابه با حکمت های نهج البلاغه بیان کند

مقدمه: زردی یکی از مشکلات شایع دوران نوزادی است که حدود 60 درصد از نوزادان رسیده و 80 درصد از نوزادان نارس در هفته اول زندگی به آن مبتلا می شوند. مطالعه حاضر، به منظور ایجاد سیستمی برای پیش بینی زردی نوزادان در 24 تا 72 ساعت اول پس از تولد با بکارگیری الگوریتم ماشین بردار پشتیبان انجام شد. روش ها: این مطالعه از نوع کاربردی -توسعه ای بود که با روش کمی انجام شد. ابتدا بر اساس بررسی متون، پرسشنامه ای حاوی عوامل مؤثر در پیش بینی زردی نوزادان طراحی شد. تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی انجام شد و عواملی در مدل لحاظ شد که حداقل 50 درصد از متخصصان آن را ضروری تشخیص دادند. سپس، داده های 1178 نوزاد متولدشده در بیمارستان لولاگر تهران از پرونده زایمان استخراج شد و جهت پیش بینی زردی نوزادان، از چندین الگوریتم یادگیری ماشین استفاده شد که در این میان با توجه به نتایج حاصله جهت مدلسازی نهایی، الگوریتم ماشین بردار پشتیبان استفاده و با سنجه های مختلف ارزیابی گردید. یافته ها: یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که مدل پیشنهادی با الگوریتم SVMبه دلیل ایجاد فاصله بین کلاس ها به عنوان بهترین خروجی انتخاب شد. بنابراین، مدل نهایی الگوریتم SVM با استفاده از هسته گوسی و با سیگمای 1/2360605 ایجاد شد که 30 درصد از نمونه ها (354 مورد) آزمون شدند و از این تعداد 321 مورد به درستی پیش بینی شد. در این مدلسازی سنجه های دقت، سطح زیر نمودار ROC و معیار F1 به ترتیب 92/7 درصد، 93 درصد و 88 درصد بدست آمد. نتیجه گیری: استفاده از SVM در ایجاد سیستم پیش بینی زردی نوزادان می تواند به پزشکان در پیش بینی به موقع زردی نوزادان کمک نماید و امکان انجام اقدامات پیشگیری و جلوگیری از خطرات احتمالی ناشی از زردی نوزادان را فراهم نماید.

هدف: این پژوهش به منظور بررسی اثربخشی درمان تعاملی (والد کودک) بر استرس والدگری، خودتنظیمی هیجانی و پرخاشگری کودکان مبتلا به اختلال آمیختگی اجتماعی بازداری نشده با و بدون اختلال نقص توجه/ بیش فعالی انجام شد. روش شناسی: این پژوهش نیمه آزمایشی و با طرح پیش آزمون- پس آزمون وگروه کنترل بود. نمونه شامل 60 نفر از کودکان 5 تا 7 ساله مبتلا به اختلال آمیختگی اجتماعی بازداری نشده همراه با و بدون اختلال نقص توجه/ بیش فعالی بود که به شکل تصادفی انتخاب و در دوگروه کنترل و دوگروه آزمایش گمارش شدند. برنامه درمان تعاملی والد-کودک برای دوگروه آزمایش اجرا شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه علائم مرضی کودک، پرخاشگری شهیم، استرس والدینی آبیدین و خودتنظیمی هیجانی محقق ساخته جمع آوری شد. یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیری نشان داد که درمان تعاملی تنها بر استرس والدگری و خودتنظیمی هیجانی گروه های کودکان 7-5 ساله مبتلا به اختلال آمیختگی اجتماعی بازداری نشده همراه با اختلال نقص توجه/ بیش فعالی و بدون اختلال نقص توجه/ بیش فعالی مؤثر بود. همچنین این روش درمانی بر استرس والدگری و خودتنظیمی هیجانی کودکان 7- 5 ساله مبتلا به اختلال آمیختگی اجتماعی بازداری نشده همراه با اختلال نقص توجه/ بیش فعالی مؤثرتر از گروه بدون اختلال نقص توجه/ بیش فعالی بود. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش این روش درمانی به عنوان یک مداخله مؤثر در مشکلات هیجانی و جانبی کودکان مبتلا به اختلال آمیختگی اجتماعی بازداری نشده با و بدون اختلال نقص توجه/ بیش فعالی می تواند موردتوجه قرار گیرد.

مقاله حاضر برگرفته از تحقیق دانشگاهی با عنوان "نگرش دختران جوان پیرامون فرهنگ خواستگاری به شیوه سنتی و جدید" می باشد. مراسم خواستگاری، مقدمه ای برای ازدواج و تشکیل خانواده می باشد. خواستگاری در گذشته به صورت سنتی اجرا می شده است، اما با گذشت زمان و پیچیده شدن جوامع، خواستگاری سنتی به خواستگاری جدید تغییر شکل یافته است. هدف از انجام مطالعه حاضر، بررسی نگرش دختران جوان پیرامون فرهنگ خواستگاری به شیوه سنتی و جدید است.چهارچوب نظری استفاده شده در این مطالعه، نظریه کنش متقابل نمادین، تئوری انتخاب، نظریه مخاطره گیدنز و دیدگاه اسلام می باشد. به همین منظور از بین دانشجویان دانشکده رفاه 150 نفر به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و با روش پیمایشی از نوع توصیفی- تبینی مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. در تجزیه و تحلیل داده های مطالعه، از آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل آزمون های کای اسکوئر و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. مهم ترین نتایج حاکی از آن است که دختران جوان بیشتر تمایل دارند به روش جدید خواستگاری شوند و برگزاری مراسم نیز به روش جدید صورت گیرد. از بین نمونه 150 نفری دانشجویان، 90 درصد دانشجویان با نگرش جدید و 10 درصد از دانشجویان با نگرش سنتی موافق هستند.همچنین، 7/64 درصد شیوه خواستگاری جدید و حدود 32 درصد شیوه خواستگاری سنتی را ترجیح می دادند.

مقاله حاضر باهدف بررسی تفاوت تغییرات نگرش جوانان و والدین آنان نسبت به جایگاه اجتماعی سالمندان در سطح شهر تهران انجام شده است. این پژوهش با بررسی نظریه های پژوهشی که در این رابطه انجام شده قصد دارد تفاوت نگرشی جوانان و والدین را بسنجد و به روش پیمایشی انجام شده و اطلاعات با ابزار پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شد. جامعه آماری پژوهش افراد بین 18 تا 75 سال در سطح مناطق 22 گانه تهران بزرگ بوده است. با استفاده از فرمول کوکران و به شیوه نمونه گیری غیر احتمالی اتفاقی 384 نفر در نظر گرفته شد و اطلاعات لازم برای پژوهش گردآوری شد و در پایان داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار spss تجزیه وتحلیل شد. پژوهش حاضر دارای سه متغیر منزلت سالمند، ویژگی سالمند و نیاز سالمندان به حمایت می باشد که رابطه جوانان و والدین با آنها سنجیده شده و سپس به مقایسه نتایج پرداخته شده است. بین نگرش جوانان و والدین نسبت به منزلت سالمندان در جامعه تفاوت وجود دارد و والدین منزلت بالاتری برای سالمندان قایل هستند. بین نگرش جوانان و والدین نسبت به ویژگی سالمندان در جامعه تفاوت وجود دارد و والدین ویژگی های سالمندان را مثبت تر گزارش کرده اند. بین نگرش جوانان و والدین نسبت به نیاز سالمندان به حمایت خانواده در جامعه تفاوت وجود دارد و والدین معتقدند سالمندان به حمایت بیشتری در خانواده نیاز دارند.

شبکه های اجتماعی، گروهی از مهم ترین ابزارهای فرهنگ ساز در دنیای معاصر محسوب می شوند که نقش و تاثیر مهمی در تشکیل باورها، نگرش ها، انگیزه ها و رفتارهای افراد دارند. این شبکه ها برای حفظ روابط اجتماعی موجود، پیدا کردن دوستان جدید، زمینه عضویت، فعالیت و مشارکت هدفمند کاربران را فراهم می آورند. زبان پنهان، یکی از گونه های اجتماعی زبان است که دارای سابقه ای با ویژگی های خاص خود است. زبان پنهان، از مجموعه لغاتی تشکیل شده که صرفاً ابداعی هستند و هیچ پیشینه طبقاتی، نژادی، دینی و .... ندارند و به شدت تحت تاثیر شبکه های اجتماعی تولید می شوند. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه مصرف شبکه های اجتماعی مجازی و ترویج زبان پنهان در بین جوانان صورت گرفته است. دانشجویان دانشکده رفاه، جامعه آماری مطالعه حاضر بوده اند که محقق مصاحبه هایی را با 16 نفر از آنان انجام داده است. نتایج به دست آمده از مصاحبه عمیق با این دانشجویان حاکی از این است که بیشترین تغییرات زبانی در سطح واژگان (مانند کوتاه سازی یا حذف و ...) اتفاق افتاده است. سایر نتایج به دست آمده شامل حیطه های آگاهی به زبان پنهان، کاربری استفاده از شبکه های اجتماعی، مصرف شبکه های اجتماعی، نوع ارتباط مخاطبان در شبکه های اجتماعی، احساس مخاطب نسبت به واژه جدید، زبان تصویری، نوع نوشتار، محل کاربری شبکه های اجتماعی، کاربرد واژه و نحوه واژه سازی می باشد.

مطالعة حاضر با هدف کنکاش نقش تلویزیون در تغییر جایگاه اجتماعی سالمندان در شهر تهران به روش کیفی صورت گرفته است. جامعة آماری این مطالعه، سالمندان بوده اند و پژوهشگر با سی نفر از سالمندان مصاحبه هایی انجام داده که طول زمانی آنها به طور متوسط بیش از یک ساعت است. این مقاله حاوی مهم ترین نتایج حاصل از این تحقیق است. سؤال اصلی تحقیق، عبارت است از اینکه سالمندان تهرانی برای خود در خانواده شان چه جایگاهی قائلند؟ آنها نقش تلویزیون را در این جایگاه چگونه تبیین می کنند؟ نتایج به دست آمده از مصاحبة عمیق با سالمندان تهرانی ای که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند، حاکی از این است که سالمندان در حیطة جایگاه اجتماعی، اقتصادی و جسمی شان، تا حدی از خانواده ها ابراز یأس کرده اند و در حیطة علت کاهش منزلت سالمندان، مقولة مهم کمرنگ شدن ارزش های دینی و فرهنگی خودنمایی می کند. عدة کمی از سالمندان برای خودشان در خانواده جایگاه محوری قائل بودند و عدة بیشتری معتقد بودند از احترامی که استحقاق آن را دارند، برخوردار نیستند و در خانواده جایگاهی حاشیه ای دارند. همچنین سالمندانی که خانواده هایشان زیاد تلویزیون یا ماهواره می بینند، معتقدند کمتر مورد توجه فرزندانشان هستند. در زمینة نقش رسانه در جایگاه سالمندان نیز مهم ترین مقوله ها نشان می دهد که عملکرد تلویزیون در «برنامه سازی» و «ارائة الگو به منظور ارتقای منزلت سالمندان» ضعیف بوده است. همچنین در زمینة مهم ترین دلایل سپردن سالمندان به مراکز نگهداری، مشارکت کنندگان ابراز کرده اند که ناسپاسی فرزندان و مشکلات اقتصادی آنها مهم ترین دلایل هستند. سالمندان بررسی شده در این تحقیق به ترتیب حفظ حرمت سالمندان، آموزش و برنامه سازی رسانه در زمینة سالمندی، تأمین مسائل اقتصادی سالمند، و ایجاد مراکز تفریحی و بهداشتی را مهم ترین انتظارات خود از جامعه عنوان کرده اند.

در این نوشتار «نظریه کاشت» «جرج گربنر» را با این مضمون که تکرار برنامه های تلویزیون بر ذهن مخاطبانِ پر مصرف تأثیر کاشتی می گذارد، درخصوص مقوله های دینی، گروهی و جنسیتی هویت بررسی کرده و محتوای پیام های ارائه شده از تلویزیون و نگرش مخاطبان به هویت را با بهره گیری از روش تحلیل محتوای تصویر و پیمایش، تحلیل و تبیین کرده ایم. نتایج رگرسیون چندمتغیره نشان می دهد برخلاف اینکه تلویزیون ایران درباره هر کدام از مقوله های مورد بررسی هویت، پیام هایی را تولید و پخش می کند، اما این پیام ها در کنار سایر عوامل تأثیرگذارند و تلویزیون پس از سایر متغیر های نظام اجتماعی عاملی تأثیرگذار بر نگرش مخاطبان درباره هویت بوده است. این مقاله که حاصل پژوهشی علمی در مرکز تحقیقات صداوسیماست، نشان می دهد نظریه کاشت که بر تأثیرهای قدرتمندانه تلویزیون به ویژه بر بینندگان پر مصرف تأکید دارد، در ایران اثبات نمی شود.