علیرضا جمشیدی

پژوهش حاضر که از نوع توصیفی تحلیلی بود، با هدف تحلیل فضایی و تعیین جایگاه هر یک از استان های کشور به لحاظ بهره مندی از شاخص های اشتغال زنان و تبیین میزان شکاف بین مناطق کشور در زمینه بهره مندی از شاخص های مذکور انجام شد. اطلاعات مربوط به 16 شاخص مورد بررسی در زمینه اشتغال زنان، از مستندات سال 1389 مرکز آمار کشور جمع آوری شد. در این مطالعه استان های کشور بر اساس شاخص های اشتغال زنان با استفاده از روش های آماری و مدل TOPSIS تحلیل شد. در این تحلیل از نرم افزارهای SPSS و ArcGIS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که در بین استان های کشور از لحاظ بهره مندی از شاخص های اشتغال زنان نابرابری و شکاف زیادی وجود دارد. نتایج تحلیل خوشه ای نشان داد، 20 درصد استان های کشور در سطوح بسیار بهره مند و بهره مند، حدود 13 درصد در سطح نسبتاً بهره مند (متوسط) و حدود 67 درصد در سطوح محروم و بسیار محروم واقع شده اند. نهایتاً نتایج تحلیلی پژوهش بر اساس نمایش توزیع فضایی با استفاده از نرم افزار ArcGIS، نشان داد که میزان بهره مندی از شاخص های اشتغال زنان در مناطق شمال غرب و شمال شرق ایران مطلوب تر و در مناطق مرکزی (به استثناء استان اصفهان) و جنوبی (جنوب، جنوب شرق و جنوب غرب) کشور وضعیت نامطلوبی دارد.

زنان عشایر به شیوه های گوناگونی بر اقتصاد خانواده تأثیر می گذارند. یکی از مهم ترین شیوه های تأثیرگذاری اشتغال زنان در بخش صنایع دستی می باشد. زیرا اشتغال در این بخش علاوه بر تأمین بخشی از نیازهای خانوار، می تواند یکی از منابع مهم درآمدی خانوارها نیز باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر اشتغال زنان مناطق عشایری (نیمه کوچنده) در صنایع دستی بر اقتصاد خانوار آنها در دهستان زردلان واقع در (بخش هلیلان) شهرستان چرداول از استان ایلام می باشد. در این مطالعه برای جمع آوری اطلاعات از روش های مطالعة کتابخانه ای و بررسی اسنادی استفاده شده و اطلاعات میدانی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته بدست آمده است. محدودة جغرافیایی پژوهش شامل 26 روستا می باشد که 16/54 درصد از کل روستاهای منطقه ی مورد مطالعه را شامل می شود. این روستاها که به عنوان روستاهای هدف انتخاب شده اند، دارای اقتصاد مبتنی بر دامداری هستند. همچنین زنان عشایر منطقه مورد مطالعه به تولید محصولات و صنایع دستی مانند سیه مال، چیت، گیوه، مونج بافی، جاجیم بافی، وسایل چوبی آشپزخانه و ... می پردازند. جامعة آماری تحقیق شامل زنان بالای 12 سال (عشایر نیمه کوچنده) دهستان زردلان می باشد (2891 = N) که از این میان 190 نفر با استفاده از فرمول کوکران (5/0 = p&q و 07/0 = d) و به روش نمونه گیری تصادفی به عنوان نمونه ی مورد مطالعه انتخاب شده اند. نتایج نشان داد، عواملی مانند تکنولوژی ابتدایی برای تولید، دوری به شهر و انزوای جغرافیایی، کمبود مشتری، عدم وجود بازار برای محصولات تولیدی آنها و عدم حمایت مسئولین زمینه ساز دستیابی کمتر زنان به درآمد از طریق صنایع دستی در منطقه ی مورد مطالعه می باشند. همچنین نتایج حاصل از t تک نمونه ای تأثیر اشتغال زنان عشایر در صنایع دستی را بر اقتصاد خانواده آنها به دلیل وجود مشکلات موجود تأیید نکرد.

وضعیت مطلوب مسکن در نواحی شهری و روستایی یکی از شاخص­های توسعه اقتصادی اجتماعی در کشورهای جهان محسوب می­شود. تدوین یک برنامه جامع در بخش مسکن به منظور دستیابی به وضعیت مطلوب مستلزم شناسایی و تجزیه و تحلیل ابعاد گسترده این بخش است. از راه های مهم آگاهی از وضعیت مسکن در فرایند برنامه ریزی­های منطقه­ای، استفاده از شاخص­های مسکن است. این شاخص­ها که نشان دهنده وضعیت کمی و کیفی مساکن در هر مقطع زمانی است راهنمایی موثر برای بهبود برنامه­ریزی مسکن آینده است. پژوهش حاضر با استفاده از شاخص­های مسکن به بررسی وضعیت مسکن مناطق روستایی شهرستان­های استان اصفهان و سطح­بندی نواحی روستایی آن با استفاده از این شاخص­ها پرداخته است. روش تحقیق مبتنی بر روش اسنادی، توصیفی و همبستگی است و اطلاعات مورد نیاز از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385 استان اصفهان استخراج شده است که از میان 52 متغیر مربوط به مسکن، 18 شاخص استخراج شده و مناسب بودن آنها از طریق آزمون KMO ارزیابی شده است. شاخص­های انتخابی با روش تحلیل عاملی به 5 عامل تقلیل یافت که این عوامل جمعا 249/86 درصد واریانس را در بر می­گیرند. در بین 5 عامل فوق، عامل زیربنایی به تنهایی 414/26 درصد واریانس را پوشش می­دهد که تاثیر گذار­ترین عامل در مطالعه است. به منظور سطح­بندی نواحی همگن روستایی از روش تحلیل خوشه­ای استفاده و نقاط روستایی استان به 7 گروه همگن طبقه­بندی شده­اند که بر اساس آن مناطق روستایی شهرستان اصفهان در بالاترین سطح و مناطق روستایی شهرستانهای نجف آباد، تیران و کرون، نطنز، کاشان، خوانسار، آران و بیدگل، گلپایگان و سمیرم سفلی در پایین­ترین سطح از نظر برخورداری از شاخص­های مسکن قرار دارند.

زمین به عنوان یکی از مهم ترین عوامل تولید در بخش کشاورزی حائز اهمیت است. پراکندگی و دوری قطعات اراضی کشاورزی از جمله مسایل عمده ای است که کشاورزان استان ایلام با آن مواجه هستند. غیرکارآ بودن مدیریت مزرعه، عدم استفاده مؤثر از تکنولوژی و ماشین آلات کشاورزی و پایین بودن بهره وری عوامل تولید، همگی به نوعی در ارتباط با پراکندگی اراضی می باشند. از این رو، متخصصین برای رفع مشکلات و عوارض ناشی از پراکندگی اراضی، راه حل منطقی و قابل اجرای فرآیند یک پارچه سازی اراضی را که یک استراتژی بنیادی در ارتباط با اندازه زمین است، توصیه می کنند. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی و تعیین عوامل مؤثر بر پذیرش اجرای طرح های یک پارچه سازی اراضی توسط بهره برداران بخش کشاورزی در استان ایلام است. این نوشتار ماحصل پژوهشی کاربردی است که به روش پیمایشی انجام گرفته و ابزار جمع آوری اطلاعات میدانی آن پرسش نامه «پژوهش گر ساخته» بوده است. روائی و پایایی ابزار تحقیق با انجام پیش آزمون و محاسبه ضرایب KMO و آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. کشاورزان ساکن در استان ایلام جامعه آماری این پژوهش را تشکیل داده، با استفاده از فرمول کوکران 404 نفر از آن ها به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب، انتخاب شدند. یافته های استنباطی حاصل از تحلیل همبستگی نشان می دهد که متغیرهای تعداد قطعات دیم، ویژگی های فرهنگی و اقتصادی و دانش بهره برداران از طرح های یک پارچه سازی، با متغیر وابسته تحقیق همبستگی مثبت و معنی دار داشته و متغیرهای سن، ارزش گذاری سنتی اراضی و مطلوبیت مکانی زمین های کشاورزی نیز با آن همبستگی منفی و معنی دار دارند.

پژوهش میدانی حاضر از نوع پیمایشی بوده و اطلاعات آن از طریق انجام مصاحبه های حضوری و با استفاده از پرسشنامه در سال زراعی 88-1387 به دست آمده است. جامعة آماری تحقیق دربرگیرندة 2550 خانوار برنج کار شهرستان شیروان و چرداول است که به صورت تخصصی به کاشت برنج اشتغال دارند؛ و از آن میان، 82 خانوار به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای به عنوان نمونة آماری انتخاب میشوند. برای تحلیل داده های آماری، از ضریب همبستگی و تحلیل مسیر بهره گیری میشود. دستاوردهای پژوهش بیانگر این واقعیت است که دو مفهوم «بی قدرتی» و «فقر»، از پنج مفهوم موجود در مدل تلة محرومیت در جامعة مورد مطالعه، بیشترین تأثیر را بر مدل مورد مطالعه دارند که به ترتیب، 69 و 62 درصد واریانس عوامل تعیین کنندة تلة محرومیت در منطقه را تبیین می کنند. بنابراین، وجود این دو مفهوم در منطقة مورد مطالعه تأیید میشود. همچنین، نتایج نشان میدهد که سطح تحصیلات، با ضریب همبستگی 258/0- و 354/0-، به ترتیب، با مفهوم فقر و بی قدرتی رابطة منفی و معنیدار دارد؛ و البته وجود تلة محرومیت به معنی واقعی تأیید نمیشود.

پژوهش حاضر با هدف شناخت و تحلیل اثرات مثبت و منفی شهرک های صنعتی شباب و ایلام بر روستاهای اطراف این شهرک ها و مقایسه این دو منطقه از لحاظ دستیابی به اهداف توسعه پایدار طراحی شده است. این پژوهش به صورت پیمایشی انجام گرفته و جامعه آماری این تحقیق را روستاییان ساکن در روستاهای اطراف این دو شهرک تشکیل داده-اند(N=23004). حجم نمونه از طریق فرمول کوکران برآورد (n=364) و نمونه ها به روش نمونه گیری چند مرحله ای و به صورت تصادفی با انتساب متناسب انتخاب گردیدند. نتایج تحلیل عاملی اثرات مثبت شهرک صنعتی شباب در منطقه نشان می دهد که اثرات اجتماعی، کشاورزی، کالبدی، اقتصادی و زیست محیطی در مجموع60/73 درصد از کل واریانس متغیر وابسته را تبیین می کند. اثرات مثبت شهرک صنعتی ایلام نیز در منطقه شامل آثار اجتماعی، کشاورزی، کالبدی، اقتصادی و زیست محیطی در مجموع 89/59 درصد از کل واریانس متغیر وابسته را تبیین می کند. به طور کلی می توان بیان کرد که شهرک صنعتی شباب تاثیرات مثبت بیشتری بر روستاهای همجوار دارد.

هدف این نوشتار بررسی و اولویت­بندی چالش­های حاشیه­نشینان منطقه دهلکوه­ شهرستان بیرجند است. جامعه آماری این تحقیق را ساکنان منطقه­ دهلکوه شهرستان بیرجند تشکیل داده­اند (2500 = N ). حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 129 نفر برآورد شد. در این تحقیق از روش نمونه­گیری تصادفی استفاده شد. روش انجام این تحقیق پیمایشی و از نوع توصیفی است. ابزار جمع­آوری داده­ها، پرسش­نامه­ای بود که روایی محتوایی آن بر اساس نظرات اساتید فن و صاحب­نظران تایید شد. برای تعیین پایایی ابزار جمع­آوری داده­ها از ضریب اعتبار آلفای کرونباخ استفاده گردید که مقدار آن 79/0 به دست آمد. داده­های به دست آمده با استفاده از تکنیک AHP (فرایند تحلیل سلسله مراتبی) و به وسیله نرم­افزارهای Expert Choice و SPSS تجزیه و تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان می­دهد که مهمترین مشکلات ساکنین منطقه­ی دهلکوه شهرستان بیرجند، کمبود امکانات ارتباطی با نسبت 362/0، کمبود درآمد و بیکاری با نسبت 156/0 است. نتایج تلفیق گزینه­های مورد بررسی با معیارها با توجه به هدف مطالعه، نشان می­دهد که چالش­های رفاهی با نسبت 305/0 و آموزشی ـ بهداشتی با نسبت 194/0، به ترتیب بیشترین و کمترین اولویت را در منطقه­ مورد مطالعه دارا هستند.

هدف کلی این تحقیق، بررسی و سنجش عوامل مؤثر بر نگرش کشاورزان استان ایلام نسبت به تولید و توسعه کشت برنج میباشد. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی کشاورزانی که در سال زراعی 87-1386 در شهرستان شیروان و چرداول به طور تخصصی به کاشت برنج مشغول بوده اند (2550N= ) است. از این میان تعداد 119 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه های آماری این تحقیق انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری اطلاعات، پرسشنامهی محقق ساخته، بود. برای اطمینان از روایی و پایایی ابزار مورد استفاده از 30 پرسشنامه اولیه استفاده شد. ضرایب به دست آمده برای روایی و پایایی (آلفای کرونباخ) پرسشنامه به ترتیب 729/0 و 96/0 محاسبه شد که در مجموع نشان دهنده مورد اعتماد و اطمینان بودن پرسشنامهی پژوهش است. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تحت ویندوز انجام گرفته و از آمار تحلیلی نظیر ضریب همبستگی، آزمون F و رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد، میزان آب در دسترس، داشتن شغل فرعی، میزان دانش فنی و میزان درآمد بیشترین تاثیر را برنگرش برنجکاران منطقه مورد مطالعه نسبت به کاشت و توسعه سطح زیرکشت برنج دارد.

زمین یکی از مهم ترین عوامل مؤثر در تولید بخش کشاورزی محسوب می شود. وجود واحدهای خرده مالکی، به دلیل عدم استفاده مؤثر از فناوری، ماشین آلات و عوامل تولید کشاورزی، عامل محدود کننده بهره وری و بازدهی تولید در بخش کشاورزی محسوب می شود. هدف این نوشتار بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت کشاورزان در اجرای طرح یکپارچه سازی اراضی شهرستان شیروان و چرداول در استان ایلام است. در این پژوهش اطلاعات جمع آوری شده از طریق پرسشنامه، و آماره های توصیفی و استنباطی در قالب تحلیل های یک متغیره و دو متغیره مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که سطح تحصیلات، و آگاهی بهره برداران از مفهوم یکپارچه سازی مهم ترین عوامل مؤثر بر تمایل مالکان به مشارکت در طرح یکپارچه سازی اراضی، و بالا بودن هزینه های اجرای طرح یکپارچه سازی اراضی، اصلی ترین عامل بازدارنده اجرای طرح است. جهت افزایش مشارکت کشاورزان در اجرای طرح یکپارچه سازی اراضی، اطلاع رسانی از طریق رسانه های گروهی، سازمان دهی کشاورزان در تشکل های روستایی، اعطای تسهیلات اعتباری و مالی به منظور یکپارچه کردن اراضی، و اجرای عملیات زیر بنایی دیگر پیشنهاد می شود.

"آن چه در دنیای امروز در زمینه اعتیاد به مواد مخدر توجه برانگیز شده، اتخاذ سیاست های مبتنی بر کاهش صدمه است که از رهگذر آن، اقدام هایی سازمان دهی می شوند که تا حد ممکن، از وسعت و شدت گرفتن صدمه های ناشی از اعتیاد ـ چه در بعد سلامت فردی و چه سلامت جمعی ـ بکاهد. این برنامه ها در پی شکست سیاست جنایی عدم مدارا (Zero tolerance)، که سال هاست اعمال می شود، در کانون توجه قرار گرفته است. در سال های اخیر سیاست کاهش آسیب های مواد مخدر توجه قانون گذار را جلب کرده است. در خصوص سیاست جنایی قضایی ایران در برخورد با آسیب ها، می توان از یک سیاست پیشرو ـ حتا فراتر از سیاست جنایی تقنینی ـ سخن به میان آورد. "