محمد تقی زاده

هدف از پژوهش حاضر، واکاوی نحوه بازنمایی پاندمی کرونا در میان کاربران شبکه اجتماعی توییتر فارسی بوده است. روش پژوهش، تحلیل مضمون کیفی و جامعه مورد مطالعه، دربرگیرنده توییت های پرلایک مرتبط با موضوع کرونا در بازه زمانی اسفندماه 1398 تا اسفندماه 1399 بوده که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند از سامانه پایشگر شبکه های اجتماعی استخراج شده اند. کدگذاری سه مرحله ای توییت های منتخب، 120 مضمون پایه، 14 مضمون سازمان دهنده و 3 مضمون فراگیر را آشکار کرد: «بُعد سیاسی: بازنمایی شکاف میان مردم و دولت»، «بُعد اجتماعی: دیگرگونگی زیست اجتماعی» و «بُعد فرهنگی: از بازنمایی تضادهای ارزشی تا بازنمایی خلقیات ایرانی». این مضامین تفسیر کاربران را از همه گیری کرونا در بستر شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه بازمی نمایاند و نشان می دهد که پاندمی کرونا صرفاً یک مسئله پزشکی نیست، بلکه پدیده ای اجتماعی و چندلایه است که از سوی کاربران در سه بعد اصلی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در فضای رسانه ای توییتر برساخت شده است. بخش عمده ای از توییت ها به انتقاد کاربران از نحوه مدیریت و سیاستگذاری در کنترل و مقابله با کرونا و یا به اشتراک گذاشتن تجارب و احساسات ناشی از مواجهه با این بیماری و توییت های حاوی لزوم تغییر زیست اجتماعی در انطباق با شرایط همه گیری و طنزپردازی از وضعیت کرونایی اختصاص یافته اند.

مهاجرت قبایل عرب به طرف خوزستان که همزمان با فتوحات اسلامی آغاز شد، سبب گردید تا فصل جدیدی در اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی این سرزمین پدید آید. اعراب با انگیزه های مختلف به خوزستان وارد شدند و در مناطق روستایی و شهری آن سکونت یافتند و سرانجام توانستند جریان امور را در دست گرفته و حاکمیت خود را در منطقه تثبیت نمایند. سپاهیان، دهقانان و کشاورزان از جمله طبقات اجتماعی مؤثر در تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خوزستان در عصر ساسانیان و آغاز دوره اسلامی بودند. سپاه ساسانی از طبقات فرادست جامعه و از ارکان مهم حکومت به شمار می رفت که پس از شکست های پی در پی و کشته شدن سرداران آن، ناگزیر سپر مقاومت را بر زمین گذاشت و تسلیم سپاه اسلام شد. دهقانان از مهم ترین خاندان های اشرافی اواخر عصر ساسانی بودند که هنگام تهاجم اعراب مسلمان واکنش های متفاوتی در مقابل مهاجمان عرب از خود نشان دادند. برخی از آنان اسیر و یا به قتل رسیدند اما بسیاری جهت حفظ موقعیت خود با مسلمانان همکاری کردند. برخی با پرداخت جزیه و برخی با گرویدن به اسلام در موقعیت گذشته خود ابقا شدند. کشاورزان نیز که از رعایای زیر مجموعه دهقانان بودند و زندگی آنان همواره از طریق دهقانان که ارباب زمین بودند،

عدم خشنودی مردم خوزستان از حضور فاتحان عرب ، نارضایتی از عمال بنی امیه ، محیط آشفته و ناامنی های اجتماعی و سیاسی ، مالیات های سنگین، قحطی و خشکسالی، اقلیم هماهنگ با شبه جزیره عربستان، جاده های ارتباطی مناسب بین عربستان و خوزستان و نزدیک بودن این ولایت به زادگاه خوارج و خصوصا اعمال خشونت امویان نسبت به این فرقه، زمینه ها و عوامل تسریع در مهاجرت، پذیرش و تثبیت خوارج را در خوزستان فراهم آورد. به این ترتیب خوارج که به عنوان یک گروه سیاسی، اجتماعی و مذهبی در خوزستان ظهور کردند، توانستند با طرح اندیشه برابری و مساوات طلبی و دوری از برتری نژادی، نظر مردم این ولایت را به خود جلب و با برخورداری از حمایت های مالی آنان لشکریان و پیروانی را فراهم آورده و در این منطقه به فعالیت و نبرد علیه حکومت مرکزی بپردازند. به طوری که در دهه هفتاد هجری ، فرقه ای از آنان به نام ازارقه در نقاط مختلف ایران پراکنده شدند. خوارج ازارقه با جذب هواداران فراوان و برخورداری از حمایت های مالی و نظامی مردم خوزستان، قریب به دو دهه ، یعنی از سال ۶۵ تا ۷۹ ه.ق در این ولایت به جنگ و گریز با حکومت مرکزی پرداختند. به این ترتیب حضور گسترده خوارج در خوزستان در طول دوره اموی، این منطقه را به عنوان مرکز اصلی زد و خورد آنان با والیان حکومت بنی امیه در آورد و به ناامنی های سیاسی و اجتماعی و نارضایتی مردم در این ولایت افزوده شد.

با در نظر گرفتن نوآوری باز بعنوان یک طیف و نه بعنوان یک مفهوم غیرقابل انعطاف، تحقیقات بسیاری برای انعکاس پویایی های مختلف موجود در پیاده سازی این مفهوم در قالب ارائه ی گونه ها، مدها، تم ها، و مکانیزم های نوآوری باز انجام شده است. این تحقیقات هر یک با مدنظر قراردادن تنها جنبه های خاصی از فرآیند نوآوری، سعی در توسعه ی روشی برای طبقه بندی و ارائه الگویی برای استقرار نوآوری باز بوده اند. نوشتار حاضر نیز در صدد است تا با تمرکز بر پیاده سازی نوآوری باز در سطح یک بنگاه بزرگ، چارچوبی روشمند برای بررسی اجزای نوآوری باز شامل بازیگران، محتوی و مکانیزم ها و عوامل موثر بر آنها در هر یک از مراحل پیاده سازی نوآوری باز در بنگاه بسته بندی و چاپ مواد غذایی ارائه کند. جهت تحقق هدف تحقیق، پس از مرور ادبیات تحقیق و مصاحبه با خبرگان، اجزا و عوامل در هر یک از مراحل پیاده سازی احصا گردید و در نهایت به منظور تحلیل و ترسیم روابط متقابل میان اجزاء مختلف مدل نوآوری باز از تکنیک دی متل استفاده شد. مهمترین یافته های این تحقیق نشاندهنده این موضوع است که مدل نوآوری باز شرکت مورد مطالعه که حاصل زنجیره ای از تصمیمات در رابطه با هر یک از اجزاء مدل در گستره ی فرآیند نوآوری می باشد شامل: انتخاب حوزه ی "پیش از چاپ" بعنوان محتوی مدل نوآوری باز؛ انتخاب جهت گیری "طرف بازار-انتخابی" برای بازیگران؛ و انتخاب مکانیزم هایی برای افزایش "ظرفیت جذب"، "ظرفیت تبدیلی و پیوندی"، و "ظرفیت انتقال"؛ می باشد.

رضایتمندی و خشنودی نتیجه ادراکی است که انسان بر مبنای ارزیابی مثبت محیطی و تجربه فردی نسبت به جامعه خود به دست می آورد، به طوری که منجر به سلامت فیزیکی، سلامت اجتماعی، ارگانیکی،بهداشتروانیمی شود. یکی از مهمترین ویژگیهای میادین شهری، اجتماع پذیری و ایجاد فرصتهای لازم جهت تعاملات اجتماعی است.ارتقای کیفیت محیط ساخته شده منجر به رضایتشهروندان از این فضا و در نتیجه افزایش تعاملات اجتماعی در میادین خواهد بود. در پژوهش حاضر با مقایسه تطبیقی تجارب ایران و غرب در ساختار فضایی میادین شهری، عوامل موثر در رضایتمندی شهروندان برای سنجش کیفیت تدوین شد تاتوجه برنامه ریزان و تصمیم گیران شهری را برای ارتقای کیفیت محیط شهری و در نتیجه رضایت شهروندان و افزایش تعاملات اجتماعی سوق دهد.روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است.440 نفر از شهروندان بالاتر از 7 سال سن در میادین نقش جهان و بهارستان ایران،دل کامپو و ناوونا ایتالیا به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب گردید. روش های آماری بر اساس تحلیل عامل تائیدی (CFA)، کروسکال- والیس صورت گرفت. بر اساس نتایج تحلیل عاملی از میان 31 مولفه رضایتمندی، تعداد هفت عوامل (روانی- اجتماعی، کالبدی- میانه، مدیریتی، کالبدی- جداره، بصری- زیباشناختی، دسترسی- مکانی، عملکردی- سرزندگی) قابل استخراج است (76/0KMO=، آزمون بارتلت برابر 55/4548 ، 45=df، 001/0>P). که در مجموع 48/55 درصد از واریانس کل سازه رضایتمندی شهروندان قابل پیش بینی است. پایایی به روش ضریب آلفای کرونباخ هر کدام از عوامل بین 55/0 الی 84/0 و کل پرسشنامه 82/0 بود. بر اساس نتایج آزمون کروسکال- والیس میانگین رتبه ای عوامل دسترسی- مکانی، کالبدی- جداره و کالبدی- میانه در میدان دل کامپو؛ عوامل بصری- زیباشناختی و عملکردی- سرزندگی در میدان نقش جهان؛ عامل روانی- اجتماعی و مدیریتی در میدان ناوونا بیشتر از سایر میادین بودند (01/0P<).

از آنجایی که غالب فارغ التحصیلان مقطع دکتری جذب امور آموزشی و پژوهشی می شوند و در تصمیم سازی برنامه های رشته خود دخالت می کنند، تدوین برنامه های دکتری و به ویژه شرح دروس آنها نیازمند توجهی شایسته و در خور است. در دوران معاصر در تدوین برنامه ها و شرح روس مهندسی معمولاً از اهمیت جهان بینی، فرهنگ و اخلاق غفلت شده است. به دلیل تأثیرات متقابل محیط و انسان بر یکدیگر، در برخی رشته ها مثل شهرسازی و معماری این مباحث باید در حین تدوین برنامه و شرح دروس به صورت بنیادین دخالت داده شوند. مقاله حاضر با تمرکز بر جهانب بینی اسلامی و فرهنگ ایرانی [به عنوان فلسفه حیات و فعالیت]عی خواهد داشت تا با بهره گیری از منابع ذی ربط برنامه ای را برای تأسیس دوره دکتری شهرسازی اسلامی ارائه کند. این برنامه در دو قسمت اصلی مشتمل بر دروس عمومی و دروس تخصصی تدوین شده است. اهداف و همچنین، سرفصل های اصلی دروس به همراه شرح عناوین[و منابع اصلی] انها از میان متون اسلامی و تجارب تاریخی ایرانیان استنباط شده است.

توسعه و ارتقاء کیفیت و بهسازی اماکن مذهبی که بنا به ضرورت های زمان و تحولات نیازها و نگرش انسانها و از همه مهمتر ادای احترام پیروان ادیان نسبت به اماکن مقدسشان انجام می شود ، موضوعی است که جملگی مومنان ، اعم از متخصصین و مدیران و متفکران و مردم عادی را به انحاء مختلف جلب و جذب می نماید . ...

از آنجایی که تحقیق و پژوهش یکی از مباحث عمده و غالباً مورد نیاز برای هر مرتبه ای از آموزش و از جمله آموزش مهندسی معماری و شهرسازی است، وجیزه حاضر سعی بر آن خواهد داشت تا ویژگی های تحقیق در زمینه معماری و شهرسازی در کشور و به ویژه تأثیر ان در ارتقای کیفیت آموزش این رشته ها را مورد شناسایی قرار دهد. در این مقاله پس از ذکر مقدمه ای که به اهمیت امر پژوهش، انواع پژوهش، عوامل اصلی در زمینه پژوهش، وضعیت پژوهش در زمینه معماری و شهرسازی و اسناد و مدارک و انتشارات نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و در نهایت، توصیه هایی به منظور ترویج امر پژوهش در مراکز آموزشی ارائه می شود.

موضوع حقوق محیط زیست و حفاظت از آن ظاهراً موضوعی جدی است که پس از مواجهه انسان دوران صنعت با بروز مشکلات ناشی از استفاده بی رویه از منابع طبیعی و تخلیه انواع آلودگی ها در محیط زیست، مورد توجه متفکران و قانونگذاران و دولت ها قرار گرفته است. متعاقب توجه جهان صنعتی غرب به این موضوعات، ممالک جهان سوم نیز به تدریج به قافله طرفداران حفاظت پیوسته اند. از آنجایی که وضعیت حاضر چیزی جز تجلی عینی اصول حاکم بر جهان بینی مغرب زمین، غفلت از مبانی معنوی علوم مهندسی، بی اعتنایی به اخلاق مهندسی، استفاده بی رویه از منابع طبیعی و تخریب محیط زیست طبیعی نیست، توجه به وضعیت حاضر و شناخت آن و همچنین، توجه به مبانی فرهنگ ایرانی در مورد محیط زیست (که می تواند و باید مور توجه جملگی متخصصان و مهندسان که به هر حال با مواد طبیعی سرو کار دارند و حاصل فعالیت آنها تغییر در محیط زیست است) یکی از مهمترین گامهاست. در واقع، سخن در این است که بدون توجه به جهان بینی و فرهنگ و نحوه نگرش انسان به عالم هستی امکان تبیین، تدوین، ارزیابی و نقد حقوق حفاظت از محیط زیست ممکن نیست. مقاله حاضر که به منظور وضوح مباحث مربوط نگاشته شده است، تجزیه و تحلیل خود را با عناوین زیر مطرح کرده است: مقدمه و کلیات، مقام طبیعت در جهان بینی اسلامی و فرهنگ ایرانی، تفاوت های نگرش به طبیعت، اجمالی از وضعیت امروز و نتیجه گیری و پیشنهادها.

تحقق ایده توسعه پایدار - از جمله توسعه پایدار شهری- باید عنایت به ویژگی های اقتصادی، سیاسی ، اجتماعی، فرهنگی، جغرافیایی جامعه صورت گیرد. موضوع این نوشتار مروری بر پیوند و نسبت میان فرهنگ اسلامی مدیریت شهری و ایده توسعه پایدار اسا و می تواند حاوی نکاتی سودمند برای مدیریت شهری جامعه باشد.

با توجه به تفاسیر متفاوتی که در مورد «شهر و شهرسازی اسلامی» ارائه می شود، شناسایی ویژگیها و صفات «شهر اسلامی» یکی از ضروریات اولیه است. در این راستا شناخت مبانی و اصولی که منشاء این ویژگی ها و صفات هستند با اهمیت خاص خویش گام اول در این پژوهش می باشند. زیرا این مبانی و اصول هستند که بایستی بر هر آنچه که به صفت «اسلامی» متصف است تأثیر گذاشته و ویژگی های آنرا مشخص کنند. وجیزه حاضر سعی در معرفی برخی صفات شهر اسلامی دارد که اهم عناوین آن عبارتند از: شهر اسلامی ، شهر تجلی توحید: اصل توحید به عنوان صفت ممیزه اسلام با سایر مکاتب و ادیان تأثیری بنیادین بر شهر اسلامی دارد که این تأثیر را در زمینه های متفاوت می توان مشاهده کرد. شهر اسلامی ، شهر عبودیت و عبادت: عبودیت حضرت حق سبحانه و تعالی ، بعنوان هدف اصلی خلقت ، بایستی تأثیر مستقیمی بر شکل و سیمای شهر اسلامی داشته باشد. در این راستا ، فضاها و عناصر عبادی و روحانی ومعنوی نه تنها بر کالبد و سیمای شهر تسلط فیزیکی و روانی دارند بلکه عامل هویت شهر نیز هستند. شهر اسلامی ، شهر تقوی: مهمترین ویژگی تقوی در رابطه با شهر اسلامی عبارت از بین بردن و یا عدم ایجاد زمینه بروز گناه می باشد. شهر اسلامی ، شهر هدایت: شهر اسلامی بایستی به انحاء مختلف ساکنینش را به سمت ارزشهای اسلامی و هدفی که اساس خلقت انسان برآن استوار است هدایت نماید. شهر اسلامی: شهر ذکر و تفکر : انسان فطرتاً به بسیاری از اصول و ارزشها آگاه است که در روز الست پیمان به رعایت آنها بسته است. این اصول و ارزش ها نیازمند یادآوری و تذکر هستند، و شهر اسلامی به طرق گوناگون می تواند این تذکر دهی را انجام دهد. در جهت تکمیل نقش تذکردهی نیازمند ایجاد زمینه تفکر، بعنوان یکی دیگر از ارزشهای اسلامی هستیم که شهر اسلامی باید زمینه ساز آن باشد. شهر اسلامی ، شهر عدالت: عدل بعنوان بارزترین صفت فعل الهی ، از ویژگیهایی است که بایستی فعل انسان ( خلیفه الله) نیز به آن متصف باشد. با عنایت به تأکید تعالیم اسلامی در مورد رعایت عدل و الزام توجه به آن در همه ابعاد زندگی ، می توان تجلی آنرا در شهر اسلامی بعنوان یکی از مناسبترین و بهترین جایها دانست. شهر اسلامی ، شهر اصلاح: یکی از اساسی ترین وظایف انسان در زمین از اصلاح در زمین و اجتناب از فساد در آن می باشد، و شهر یکی از بهترین زمینه های رعایت این اصل و وظیفه انسانی است. شهر اسلامی، شهر شکر: با توجه به معنای شکر، شهر اسلامی با بکار بردن نعمات الهی در مکان مانسب خود ، نوعی خاص از تجلی شکر عملی را به نمایش می گذارد. شهر اسلامی، شهر عبرت: تعالیم اسلامی انسان را به عبرت گیری از گذشته فراخوانده است و لذاست که شهر اسلامی آیینه عبرت اعمال گذشتگان می باشد تا اهل خویش را به تکرار حسنات و اجتناب از سیئات ترغیب نماید. شهر اسلامی ، شهر امنیت: امنیت، از بسیاری جنبه ها مورد توجه تعالیم اسلامی است و لذا شهر اسلامی تجلی تأمین همه انواع امنیت و ایمنی برای شهروندان است. شهر اسلامی؟، شهر احسان: احسان انسان نسبت به همنوع آن تعالیم اسلامی نشأت می گیرد و ملحوظ داشتن آن بر سیما و کالبد شهر اثر گذاشته و شهر اسلامی را از شهرهای دیگران متمایز می نماید. شهر اسلامی ، شهر میانه: میانه روی بعنوان تجلی عینی تعادل در همه زمینه های معنوی و مادی حیات، صفتی است که در صورت رعایت ، می تواند در اتصاف شهری به صفت اسلامی نقشی ارزنده ایفا نماید. کلیدواژگان: اصلاح زمین ـ سیمای شهر ,شهر ,شهر اسلامی ,شهر مسلمین ,شهرسازی اسلامی ,فرهنگ ,محیط زندگی ,معنا ,وحدت

از آنجایی که تجلی و بروز کالبد شهرها و عمارات که در وهله اول حاصل کار دانش آموختگان و نتیجه اموزش معماری و شهرسازی در مراکز علمی و دانشگاهی تلقی می شوند. اولاً متأثر از عوامل برون دانشگاهی نیز بوده و ثانیاً همین عوامل برون دانشگاهی بر عوامل دانشگاهی(برنامه درسی، مدرس، دانشجو و ...) اثر گذاشته و آنها را به راهی جز مسیر تعیین شده هدایت می کنند، نوشتار حاضر سعی بر آن خواهد داشت تا پس از ذکر مقدمه ای، ویژگیهای عوامل مؤثر بر حاصل کار معماران و شهرسازان را در مقولات دانشگاهی و غیر دانشگاهی، با عنوان عوامل مستقیم و عوامل غیر مستقیم در آموزش معماری و شهرسازی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و در نهایت پیشنهادهایی را نیز ارایه کند.