مطالب مرتبط با کلیدواژه

کارکرد


۱۲۱.

مطالعه راهبردی علم فقه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و اصول سال پنجاه و دوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱۲۲ 29 - 49

کلیدواژه‌ها: علم فقه راهبرد مصداق (مصادیق) هدف (اهداف) روش اجرا کارکرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۲ تعداد دانلود : ۳۲۴
فقه، براساس مشهورترین تعاریف، علم بیان و استنباط احکام از روی دلایل آن هاست و منابع فقهی و متون درسی این رشته از علوم اسلامی در بیان احکام شرعی و دلایل آن ها به حق از هیچ تلاشی فرو گذار نکرده اند، لیکن تجربه ثابت کرده است که برای آن که احکام در شرایط متنوع اجتماعی و تاریخی قابل اجرا و دوام آور و انعطاف پذیر باشند دلایل به تنهایی کافی نیست و بیان علت احکام و روش اجرای آن ها نیز حائز اهمیت فراوان است. متاسفانه در آثار فقهی، بخصوص، مصنفات شیعی از بیم فاصله گرفتن از تعبد به احکام الهی و فرو افتادن در دام قیاس و استنباطات سلیقه ای، توجه چندانی به این دو مقوله نشده است این تحقیق می کوشد تا به منظور افزایش کار آمدی منابع فقهی و راهبردی شدن مطالعات این رشته، ضرورت پرداختن به این دو مقوله و پی آمد های غفلت از آن ها در منابع و متون درسی را با ذکر مثال ها و نمونه های واقعی به عنوان دو راهبرد مهم در جهت افزایش کار آمدی و نتیجه بخشی متون فقهی به نمایش بگذارد و در ضمن، آسیب های افراط در در علت یابی و روش شناسی احکام را نیز متذکر شود.
۱۲۲.

عقل گرایی، کارکردها و راهکارهای آن در تحول جامعه دینی از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۱۳ بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲۸ 157-188

کلیدواژه‌ها: عقل قرآن کریم کارکرد راهکار جامعه دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۸ تعداد دانلود : ۲۹۸
در توسعه و تحول جامعه دینی، توجه به جایگاه و کارکرد عقل بر مبنای خردورزی جایگاه محوری دارد، چرا که عقل گرایی در قرآن به عنوان روشی کارآمد، مؤثر و مترقی در تحول انسان و جامعه در ادوار گوناگون تاریخی با ویژگی فرازمانی و فرابخشی مورد تأیید واقع شده و کارکردهای آن در ابعاد مختلف، سبب تحول در اندیشه دینی شده است. این پژوهش در پاسخ گویی به پرسش کارکردها و راهکارهای عقل گرایی در قرآن ، مهم ترین کارکردهای آن از جمله رشد و شکوفایی استعداد عقلانی، کشف حقیقت و استقامت در راه آن، آزادی اندیشه و رهایی از خرافات و پرهیز از تقلید و تبعیت های مذموم و نفی اسطوره گرایی را تبیین کرده و با بیان دیدگاه های اندیشمندان دینی راهکارهایی چون ایجاد زمینه تفکر و خلاقیت در متربی، تهذیب نفس، دوری از مراء، مشورت و هم اندیشی و ذکر دلیل برای امور را برای رسیدن به تحول جامعه دینی برمی شمارد.
۱۲۳.

کارکردهای «پیوستگی سوره» در تفسیر با تطبیق بر تفاسیر المیزان علامه طباطبایی و فی ظلال القرآن سیّدقطب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه قرآن و حدیث دوره ۱۱ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۱ 7-30

کلیدواژه‌ها: کارکرد پیوستگی سوره تفسیر علامه طباطبایی سیدقطب المیزان ظلال القرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۵ تعداد دانلود : ۴۳۱
«پیوستگی سوره» شاخه ای پُراهمیّت از دانش مناسبت در قرآن است که به لحاظ نقش منحصربه فرد آن در تفسیر، بسیار مورد توجّه مفسّران و قرآن پژوهان -به ویژه در نیم قرن اخیر- قرار گرفته است. بر اساس این نظریه، هر سوره بر یک غرض یا محور اصلی استوار است، به گونه ای که تمامی موضوعات سوره حول آن غرض، وحدت فراگیر سوره را رقم می زنند. پژوهش حاضر قصد دارد نقش و تأثیر این نظریه را در تفسیر، با مطالعه تطبیقی میان دو تفسیر المیزان علامه طباطبایی و فی ظلال القرآن سیّدقطب مورد واکاوی قرار دهد و به معرّفی و دسته بندی کارکردهای آن در تفسیر بپردازد. این کارکردها را می توان به انواع ساختاری، زمینه ای، شناختی، اثباتی، تبیینی و سنجشی تقسیم نمود. بر اساس نتایج به دست آمده، علامه طباطبایی با رویکرد ویژه تبیینی-انتقادی در تفسیر المیزان، از کارکردهای تبیینی و سنجشی اعتقاد به پیوستگی سوره، به شایستگی بهره برده است. سیّدقطب نیز با نگرش غالب اثباتی در تفسیر خود، اهتمام شایانی در راستای اثبات وحدت موضوعی سوره ها و به تصویر کشیدن ارتباط و پیوستگی میان آیات سوره مبذول داشته است.
۱۲۴.

کارکردهای اجتماعی آموزه انتظار، از منظر آیت الله العظمی خامنه ای(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴۲) 79-96

کلیدواژه‌ها: انتظار مهدویت کارکرد کارکردگرایی آیت الله خامنه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۴۵۴
باورها و اعتقادات، از جمله پدیده های کارکردی هستند که بر زندگی کنشگران اجتماعی تأثیر می گذارند. آموزه «انتظار» از جمله باورهای دارای کارکرد است که از طریق ایفای نقش های گوناگون به بازتولید و استمرار حیات دین و جامعه دینی کمک می کند. تبیین کارکردهای این آموزه از منظر آیت الله العظمی خامنه ای به عنوان اندیشمندنی دینی که خود بر اساس همین آموزه در بالاترین سطح رهبری جامعه اسلامی به ایفای کنشگری فعال مشغول اند، از اهمیت بسیاری برخوردار است. مؤلف در این نوشتار کوشیده تا به بررسی و تحلیل کارکردهای اجتماعی آموزه انتظار از منظر مقام معظم رهبری بپردازد. روش پژوهش، توصیفی و تحلیلی با استفاده از روش اسنادی و کتابخانه ای است. یافته ها حاکی از این است که آیت الله خامنه ای ضمن کارکردی دیدن آموزه «انتظار»، به عناصر ذیل به عنوان کارکردهای اجتماعی انتظار اشاره نموده اند: کارکرد امیدآفرینی، امکان پذیری و ضرورت مبارزه با ظلم، ایجاد آمادگی برای تغییر، عدم رضایت از وضعیت موجود، عاملیت پیشرفت و نظارت پذیری.
۱۲۵.

کارکرد دارالعلم فاطمی در آموزش علوم و تبلیغ تعالیم اسماعیلی

نویسنده:
منبع: تمدن اسلامی و دین پژوهی سال اول تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 96 – 111

کلیدواژه‌ها: دارالعلم فاطمی الحاکم کارکرد آموزش تبلیغ تعالیم اسماعیلی و تمدن اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۰ تعداد دانلود : ۳۳۶
از مهم ترین اقدامات فرهنگی و تمدنی در دولت شیعی مذهب فاطمیان(297- 567) راه اندازی مرکزی علمی با عنوان «دارالعلم» در کنار سایر مراکز علمی و فرهنگی بوده است. واکاوی جنبه های کارکردی این مرکز علمی می تواند الگویی شایسته در اختیار مسلمانان- که در مسیر دست یابی به تمدنی نوین هستند- قرار دهد. واکاوی این موضوع با شیوه توصیفی- تحلیلی نشان می دهد این مرکز علمی که در دوره الحاکم بامرالله(حک: 389 - 411 ) ششمین خلیفه فاطمی ایجاد شده، کارکردهای گوناگونی داشته است. آموزش علوم مختلفی چون فقه، قرائت، نجوم، نحو، پزشکی، ریاضی و منطق در دستور کار این مرکز علمی بوده است. یکی دیگر از بارزترین کارکردهای دارالعلم، جنبه تبلیغی آن بوده است. داعیان اسماعیلی که اغلب امر اداره این مرکز علمی را در دست داشتند، در راستای سیاست دولتِ اسماعیلی مذهب فاطمیان، برنامه ریزی امور دعوت و تبلیغ اسماعیلی را در این مرکز علمی انجام می دادند. وجود کتابخانه ای بسیار عظیم در این مرکز علمی، در راستای تسهیل امر آموزش و تبلیغ، بسیار ارزشمند بوده است.
۱۲۶.

دو راهبرد اساسی در ارتقای کارآمدی متون و منابع فقهی (پرداختن به علت احکام و روش اجرای آن ها)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال بیستم بهمن ۱۳۹۹ شماره ۱۱ (پیاپی ۸۷) 251-274
تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۲۶۸
فقه، براساس مشهور ترین تعاریف خود، علم بیان و استنباط احکام از روی دلایل آن هاست و منابع فقهی و متون درسی این رشته از علوم انسانی در بیان احکام شرعی و دلایل آن ها به حق از هیچ تلاشی فرو گذار نکرده اند اما تجربه ثابت کرده است که برای آن که احکام در شرایط متنوع اجتماعی و تاریخی قابل اجرا ، قابل دوام و انعطاف پذیر باشند دلایل به تنهایی کافی نیست و بیان علت و هدف احکام و روش اجرای آن هانیز حائز اهمیت فراوان است اما متاسفانه در آثار فقهی، بخصوص، آثار فقهی شیعه از بیم فاصله گرفتن از تعبد به احکام الهی و فرو افتادن در دام قیاس و استنباطات سلیقه ای، توجه چندانی به این دو مقوله نشده است این تحقیق می کوشد تا به منظور افزایش کار آمدی منابع فقهی و راهبردی شدن مطالعات این رشته ، ضرورت پرداختن به این دو مقوله و پی آمد های غفلت از آنها در منابع و متون درسی فقه را با ذکر مثالها و نمونه های واقعی به عنوان دو راهبرد مهم در جهت افزایش کار آمدی و نتیجه بخشی متون فقهی به نمایش بگذارد و در ضمن، آسیب های افراط در در علت یابی و روش شناسی احکام را نیز متذکر شود.
۱۲۷.

کارکردهای دیپلماسی فرهنگی حج در تقویت هویت فرهنگی مسلمانان(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۵ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۹۸) 118 - 149

کلیدواژه‌ها: حج هویت فرهنگ دیپلماسی کارکرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۲ تعداد دانلود : ۲۹۵
همه موجودیت و هستی مسلمانان، به هویت اسلامی آنان بستگی دارد. اگرمسلمانان به هویت خود توجه نداشته باشند و از معارف اصیل دین خود فاصله بگیرند، با مرور زمان، به صورت انسان هایی فاقد هویت در آمده، بازیچه سیاست های ابرقدرت ها می شوند. لذا دشمنان اسلام همواره سعی و تلاششان در راستای تضعیف و از بین بردن عناصر هویتی مسلمانان بوده است. حج، از عبادات بزرگ و اثرگذار اسلامی است که همه ساله، اجتماع عظیمی از مسلمانان را در زمان و مکانی واحد گرد هم می آورد. افرادی که در این چند روز به دور از مادیات و خانه و زندگی و تعلقات مادی گرد هم می آیند، فرصت مناسبی برای تفکر در حقیقت هستی خود و زندگی به دست می آورند و این مسأله می تواند در ایجاد هویت واحد اسلامی تاثیرگذار باشد. در این مقاله، به دنبال این مطلب هستیم که آیا حج با مناسک ویژه ای که دارد، می تواند در تقویت هویت دینی فرهنگی مسلمانان نقش آفرینی کند؟ اساساً کارکرد حج در تقویت عناصر ارزشی و هویت فرهنگی و اسلامی مسلمانان چیست؟ در حقیقت هدف اصلی این نوشتار بیان کارکردهای دیپلماسی فرهنگی حج، در تقویت هویت فرهنگی مسلمانان است که خود هویت فرهنگی از عناصر دیپلماسی فرهنگی می باشد. مناسک حج سرشار از دستوراتی است که در راستای سعادت دنیا و آخرت مسلمین تشریع شده و با شناخت درست این اعمال و مناسک و انجام صحیح آنها و آشنا شدن به اسرار و معارف مناسک حج و چشیدن ثمره وحدت بخش این مناسک، مسلمانان نسبت به هویت دینی و فرهنگی خود دلبستگی پیدا می کنند و قدردان آن می شوند و این باعث می شود که در جهت نشر و ترویج فرهنگ خود تلاش و کوشش به عمل آورند.
۱۲۸.

شمیم خدمت(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۷ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۵) 7 - 34

کلیدواژه‌ها: خدمت‏گزاری کارکرد آسیب ها و موانع خدمتگزاری سیره معصومین اهتمام به امور زائران خدمت معنوی خدمت مادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۲۶۰
در مقاله «شمیم خدمت»، مسئله خدمتگزاری از منظر آیات و روایات و سیره معصومین:  تبیین شده و درباره موضوعات معناکاوی، کارکرد و نقش، و اهتمام به خدمتگزاری، تقدیر از انبیا و اولیای خدمتگزار در قرآن، سیره پیامبر اعظم9  و امامان معصوم: ، پاداش خدمتگزاری و آسیب ها و موانع خدمتگزاری بحث گردیده است.
۱۲۹.

ارزیابی تصاویر کتاب های زبان انگلیسی دوره متوسطه ایران از منظر کارکرد و تبعیض های جنسیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۳ بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ 93 - 115

کلیدواژه‌ها: تبعیض جنسیتی تصاویر زبان کارکرد کتاب های درسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۰ تعداد دانلود : ۳۶۱
تصاویر کتاب های درسی در انتقال مفاهیم و ارزش ها به فراگیران نقش مهمی دارند. با این حال تحقیق جامع چندانی درباره کارکرد تصاویر و تأثیر آن ها بر مخاطب از منظر هویت جنسیتی در کتاب های آموزش زبان خارجی در ایران صورت نگرفته است. از این رو، هدف از پژوهش حاضر بررسی تصاویر کتاب های زبان انگلیسی مقطع متوسطه ایران با توجه به کارکرد آن ها و وجود یا نبود تبعیض جنسیتی در آن هاست. در این راستا، تصاویر موجود در کتاب ها بر ساس معیار آموزشی یا غیرآموزشی (تزیینی) بودن بررسی محتوایی شد. افراد حاضر در تصاویر نیز از دیدگاه تبعیض جنسیتی براساس سه معیار فراوانی حضور، نوع و محیط فعالیت مرد و زن بررسی شدند. تحلیل داده ها به روش کمّی و کیفی انجام شد. نتایج نشان داد که از بعد کارکرد، تصاویر کتاب ها بیشتر از نوع آموزشی بود. از نظر فراوانی مردان و زنان در فعالیت های سیاسی و اجتماعی و نوع محیط، تبعیض جنسیتی به نفع مردان وجود داشت و از منظر فعالیت های شخصی و آموزشی، فعالیت چشمگیرتر در زنان مشاهده می شد. نتایج به دست آمده از این تحقیق حاوی نکاتی ارزنده و درخور تأمل برای مؤلفان و طراحان کتاب های درسی، معلمان زبان انگلیسی و سایر صاحب نظران عرصه تعلیم و تربیت است.        
۱۳۰.

نقد و تحلیل کارکرد ردیف در شعر سیمین بهبهانی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ادبیات غنایی سال چهارم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۱ 39 - 48

کلیدواژه‌ها: غزل معاصر ردیف موسیقی کناری کارکرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۳۶۳
ردیف از ویژگی های بارز اشعار فارسی، به خصوص غزل است؛ به گونه ای که اکثر شاعران غزل سرا از ردیف به طرزی ویژه بهره برده اند و کمتر شعر موفقی را می توان یافت که ردیف نداشته باشد. حال باید روشن شود که این ردیف چه زیبایی ها و کارکردهایی دارد که حتی شاعران معاصر ما بدان گرایش دارند و برای نمونه، حدود هشتاد درصد اشعار سیمین بهبهانی مردّف است. ردیف مانند قافیه، شعر را آهنگین می کند و سطح زیبایی آن را بالا می برد و در تکوین موسیقی کناری مؤثر است. به نظر می رسد که سیمین بهبهانی تحت تأثیر شاعران سبک عراقی، رویکردی با بسامد بالا به ردیف داشته است. در پژوهش پیش رو کوشیده ایم با بازخوانی دقیق اشعار سیمین بهبهانی و بهره گیری از شیوه استقرایی و تحلیل محتوا، کارکردهای مختلف زبانی، ادبی و معنایی ردیف را در این اشعار بنمایانیم و تشریح کنیم، که چنین تلاشی می تواند درآمدی بر تحلیل زبان، جوهره ادبی وشاخصه های فکری شعر سیمین بهبهانی باشد.
۱۳۱.

نگاه منظرین به زورخانه، دلایل ایجاد و کارکردهای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال هجدهم فروردین ۱۴۰۰ شماره ۹۴ 91 - 100

کلیدواژه‌ها: زورخ‍ان‍ه نگاه منظرین دلایل کارکرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۲ تعداد دانلود : ۲۶۲
بیان مسئله: زورخانه مکانی برای ورزش و تعالی شخصیت در ایران قدیم بوده است. محلی که در پیدایش و چرایی آن ابهام فراوانی وجود دارد. ولی این ابهام مانع به وجودآمدن اشتراکاتی در نظریات مربوط به زورخانه نشده است. کارکردهای فراورزشی زورخانه در اجتماع ایران قدیم، که در تمامی نظریات به آنها توجه شده، باعث اهمیت مضاعف این عنصر مهم در شهر ایرانی می شده است. هدف پژوهش: در این مقاله با هدف بررسی منظرین زورخانه، به نظریات متفاوت مربوط به پیدایش زورخانه پرداخته شده و کارکردهای زورخانه جهت بررسی آن به عنوان منظر، مورد تحلیل قرار گرفته است.روش پژوهش: روش مورد استفاده در این تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده و مطالعات اسنادی و کتابخانه ای بر مبنای جمع آوری کتب و مقالات معتبر صورت پذیرفته است.نتیجه گیری: نظریات مختلفی زمان تشکیل زورخانه را در گستره تاریخ ایران، از آیین مهر تا دوران صفویه نسبت می دهند و هرکدام دلایل و نمادهایی را برای این استدلال بیان کرده اند. در بررسی منظرین زورخانه، مشخص شده است که زورخانه دارای کارکردهای متفاوتی مانند محلی اجتماعی برای گردهم آمدن، ترویج و تبلیغ مذهب، تعلیم و تربیت، آموزش و فرهنگ سازی، کمک و حمایت مردم و برگزاری آیین ها و مراسم مختلف علاوه بر ورزش بوده است. مرور این کارکردها می تواند زورخانه را نه به عنوان یک مکان تاریخی بلکه به عنوان یک منظر فرهنگی منحصر به فرد مطرح کند.
۱۳۲.

بررسی کارکردهای کاروانسراهای ایرانی با رویکردی منظرین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: منظر دوره ۱۳ بهار ۱۴۰۰ شماره ۵۴ 28 - 37

کلیدواژه‌ها: کاروانسرا کارکرد منظر ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۵۸۸
توسعه راه ها از جمله ضروریات توسعه اقتصادی در هر دوران تاریخی بوده است. در روزگار قدیم به دلایل مختلف از جمله گستردگی کشور ایران و نیاز به برقراری ارتباط میان شهرهای مختلف، کاروانسراها ایجاد شده اند. بناهایی که در طول زمان به دلایل مختلفی مورد توجه قرار گرفته اند. این بناها علاوه بر آنکه برای استراحت کاروان ها و مسافران در بین راه و مبادله کالا در درون شهر ایجاد می شدند، کارکردهای مهم دیگری نیز داشتند. این مقاله با هدف بررسی کارکردهای کاروانسرا به منظور بررسی امکان تبدیل آن به یک منظر تاریخی مورد استفاده در گردشگری منظر و به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. روش گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و از طریق بررسی مجلات و مقالات معتبر و کتب تاریخی در خصوص کاروانسرا انجام شده است. در این تحلیل با نگاه منظرین به موضوع، کارکردهای کاروانسرا مشخص شده و کارکردها به 11 دسته اصلی تقسیم شده اند. با تحلیل این کارکردها به نظر می رسد کاروانسراها با همسان سازی عملکردی خود در دوره های زمانی مختلف، توانسته اند جایگاه خاصی در فرایندهای اقتصادی فرهنگی تجاری داشته باشند. روایت منظرین این کارکردها ظرفیت مناسبی برای ایجاد یک منظر و مقصد گردشگری ارائه می کند. 
۱۳۳.

کارکرد اخلاقی زبان دین در نگاه بریث ویت

نویسنده:
منبع: فرهنگ پژوهش بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۷ ویژه فلسفه و کلام 139 - 154

کلیدواژه‌ها: بریث ویت کارکرد گزاره اخلاقی زبان دین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۳ تعداد دانلود : ۲۹۱
بریث ویت را می توان از پیشکسوتان و پیشوایان نظریّه کارکردگرایی به حساب آورد. کارکردگرایان که در رأس آنها ویتگنشتاین قرار دارد از جمله فیلسوفان تحلیل زبانی هستند که با تعریف کارکردی ویژه برای زبان دین در عین نجات بخشی زبان دین از دام بی معنایی، زبان دین را یک زبان غیر معرفت بخش به حساب می آورند. بریث ویت در عین اینکه همچون پوزیتیویست ها گزاره های دینی را غیر واقعی می داند امّا برخلاف پوزیتیویست ها تمام سعی خود را می کند گزاره های دینی را از دام بی معنایی نجات بدهد. به همین جهت مسیری که انتخاب می کند این گونه است که کارکرد گزاره های دینی را همچون گزاره های اخلاقی قرار می دهد. به این نحو که گزاره های دینی گزاره هایی برای بیان مقاصد اخلاقی و ترغیب به رفتار اخلاقی می باشند. در این تلاشی که بریث ویت برای تحلیل کارکرد گزاره های دینی دارد زبانی دینی را در حدّ زبانی صرفاً اخلاقی و مزیّن به حکایات تقلیل می دهد.
۱۳۴.

تحلیلی بر علل تغییر جایگاه و کاهش کارکردهای اجتماعی مسجد در جامعه کنونی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال هشتم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۳۲) 27 - 55

کلیدواژه‌ها: مسجد پایگاه اجتماعی جامعه کارکرد تغییر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۳۲۶
مسجد، مهم ترین نهاد اجتماعی جامعه اسلامی و محور دیگر نظامات و نهادهای اجتماعی به شمار می آید؛ به طوری که نوع رابطه و تعامل با این نهاد مقدس، معنا و جایگاه دیگر نهادهای اجتماعی، در جامعه اسلامی را معین می کند. بی تردید، در چنین ساختاری، مسجد می تواند همه ظرفیت های خود را برای نقش آفرینی مطلوب در جامعه اسلامی به کار گیرد و تأثیرگذار باشد. در تجربه تاریخی و اجتماعی مسلمانان به ویژه در صدر اسلام، نمونه هایی از این نقش آفرینی یافت می شود. با وجود این، به نظر می رسد، در جامعه کنونی، علی رغم تلاش متولیان نظام اسلامی در حوزه مسجد، جایگاه و کارکرد مسجد، همواره دچار تغییر بوده است و آن گونه که انتظار می رفت، کارکردهای اجتماعی مطلوب خود را در جامعه ایفا نکرده است. پرسش اصلی مقاله این است که؛ علل تغییر جایگاه و کاهش کارکردهای اجتماعی مسجد در دوران معاصر چیست؟ هدف مقاله، دست یابی به مهمترین علل است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات از شیوه اسنادی بهره گرفته شد. یافته ها نشان می دهد، تغییرات پدیدآمده در سطوح قانون گذاری، سیاست گذاری و مدیریتی، پدیدآمدن مراکز مشابه و نوع برنامه های عملی در مسجد، سبب تغییر جایگاه اجتماعی و به تَبَع آن، کاهش کارکردهای مطلوب مسجد به ویژه در مواجهه با مسائل و آسیب های اجتماعی شده است.
۱۳۵.

از صورت منطقی تا صورت زندگی: بررسی انتقادی دنیل هوتو از ویتگنشتاین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت و فلسفه سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۶۲) 65 - 89

کلیدواژه‌ها: صورت منطقی صورت زندگی توصیف غایت کارکرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۲۲۱
از آنجا که ویتگنشتاین دارای دو فلسفه است، یکی از دغدغه های مفسران او، درک ارتباط بین دو فلسفه اوست. هوتو از جمله مفسرانی است که تلاش کرده ارتباطی وثیق میان فلسفه های او برقرار کند تا تفسیری منسجم و سازگار از آن ها ارائه دهد. به اعتقاد او، چنین دیدگاهی منجر به رفع اختلافات سطحی و عمیق در فلسفه های ویتگنشتاین می شود. به بیان هوتو، بستر یکپارچه ای که فلسفه های ویتگنشتاین را به هم مرتبط می کند «غایت فلسفه» از نظر او، و رویکردش نسبت به «ماهیت و معنای زبان» است. بنابر تفسیر هوتو، غایت فلسفه در دو دوره فکری ویتگنشتاین توصیف بوده است. اما رویکرد فلسفی او در مورد ماهیت زبان دچار تحول شده است: تحول از صورت منطقی به صورت زندگی. همت هوتو بر این است که نشان دهد این تحول خواست اصلی ویتگنشتاین نبوده، و در اثر روشی که برای ارائه تفکر خود برگزیده، پیش آمده است. او رویکرد ویتگنشتاین در فلسفه دوم را که برمبنای نگرش کارکردی است صحیح می داند، اما رویکرد او در فلسفه اول را بر مبنای نظریه تصویری و ناصحیح می خواند، و معتقد است سردرگمی ویتگنشتاین باعث وقوع این رویکرد ناصحیح شده است. هوتو قصد دارد روش فلسفه دوم را به فلسفه اول تسری دهد تا کل فلسفه او با یک غایت و یک رویکرد مورد تفسیر قرار گیرد. گرچه نتیجه ای که هوتو می گیرد بدیع است، اما به این امر می انجامد که در رساله، نکته قابل ملاحظه ای وجود ندارد که ارزش حفظ کردن داشته باشد.
۱۳۶.

روایت منظرین سقاخانه در شهر ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: منظر دوره ۱۳ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۵ 54 - 61

کلیدواژه‌ها: سقاخانه منظر گردشگری شهری کارکرد ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۸ تعداد دانلود : ۳۴۴
در معماری بومی ایران، عناصر صوری متعددی به چشم می خورد که با مطالعه جنبه های دیگر نشان می دهد تنها جهت یک کارکرد خاص بنا نشده اند.سقاخانه ها از جمله این عناصر هستند. سقاخانه ها در ایران و در شهرهای این سرزمین، به تعداد بسیار دیده می شوند و بعضی از آنها، اثری بسیار زیبا هستند و از لحاظ معماری منحصربه فردشان، بسیار مورد توجه قرار می گیرند. نمادها، آداب و رسوم، اعتقادات و باورهای مربوط به سقاخانه ها در برگیرنده فرهنگ ویژه سقاخانه ای است. از طرفی این بنا تحت تأثیر فرهنگ و اعتقادات مردم جامعه، دارای کارکردهای مختلفی در سطح جامعه شده اند. روایت منظرین سقاخانه ها با هدف بازتعریف هویت و معنای عمیق این عناصر در سطح جامعه انجام شده است. به این منظور، مطالعات اسنادی با استفاده از منابع عملی صورت پذیرفته و علاوه بر بررسی ریشه های پیدایش سقاخانه، به کارکردهای مختلف آن در جامعه ایرانی نیز توجه شده است. چهار دسته کارکردهای مذهبی، فرهنگی، اجتماعی، هنری از جمله کارکردهایی هستند که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته و از جنبه های مختلف به آنها نگریسته شده است. این کارکردها خود به دسته های جزئی تر تقسیم می شوند که معرف هویت سقاخانه در طول تاریخ و بیانگر نحوه تعامل جامعه با این عنصر مهم معماری در شهر ایرانی-اسلامی هستند. با توجه به این هویت ها، این مکان خاص با توجه به تمایز و انحصاری که به لحاظ معنایی داراست، می تواند به عنوان جاذبه ای منحصربه فرد در گردشگری فرهنگی مذهبی مورد توجه قرار گیرد.
۱۳۷.

نگرشی به کار کرد های دین در مدیریت خانواده در مقایسه با رویکرد فمنیسم از منظر قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 178 - 206

کلیدواژه‌ها: کارکرد دین مدیریت نهاد خانواده فمنیسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۷ تعداد دانلود : ۴۴۲
خانواده مهم ترین نهاد در رشد و شکوفایی افراد جامعه است. توجه به این نهاد و بررسی راهکار های مدیریتی آن در رشد شخصیت فردی و اجتماعی افراد و سلامت جامعه مؤثر است. بروز تفکرات متفاوت مانند فمنیسم باعث تغییر نگرش در ساختار و مدیریت خانواده و بروز انواع نابسامانی ها در این نهاد در برخی از جوامع شده است. پژوهش حاضر سعی دارد با توجه به آیات قرآن کارکرد های مدیریتی دین در خانواده را بیان و در مقایسه با فمنیسم بررسی کند. آنچه از این پژوهش به دست آمده، بیانگر آن است که قرآن کریم با توجه به نگاه همه جانبه، به جهت نظم امور خانواده، مدیریت اخلاق مدار بدون سلطه بر اعضای خانواده را با اختیارات و وظایف مشخص معرفی و وظایف هریک از اعضای خانواده را بیان کرده است. در فمنیسم با طرح مسئله مساوات در خانواده و نادیده گرفتن استعدادهای افراد، باعث بروز نابسامانی ها در خانواده و اجتماع شده است. توجه به دستورالعمل های دین می تواند در سامان بخشیدن به خانواده و نحوه مدیریت آن و سلامت خانواده و جامعه مؤثر باشد.
۱۳۸.

تحلیل نقش خداباوری در کارکردهای علوم انسانی دستوری از منظر آیت الله مصباح یزدی (رحمه الله علیه)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تحقیقات بنیادین علوم انسانی سال ششم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۲۰) ۱۲۵-۱۴۳
تعداد بازدید : ۳۸۴ تعداد دانلود : ۲۸۶
علوم انسانی، که ابعاد انسانی پدیده ها و کنش های انسان را می کاوند، دارای دو بُعد توصیفی و دستوری هستند که هر کدام کارکردهایی دارند. علوم انسانی در بُعد توصیفی به تعریف، توصیف، تفسیر، تبیین و پیش بینی کنش های انسانی می پردازند و در بُعد دستوری خود نیز ارزشیابی و جهت دهی کنش های انسانی را به عهده دارند. نوشتار حاضر، با روش توصیفی تحلیلی، در مقام پاسخ دادن به این سؤال است که ازنظر آیت الله مصباح یزدی، خداباوری چه تأثیری بر ابعاد دستوری علوم انسانی دارد و این تأثیرگذاری چگونه اتفاق می افتد؟ نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که خداباوری با تأثیر در هدف نهایی شخص خداباور، در فرایند کشف ارزش و نیز در جهت دهی کنش های اختیاری انسان ها مؤثر است؛ چراکه از دیدگاه آیت الله مصباح یزدی، ارزش کارها با هدف نهایی سنجیده می شود و جهت دهی عالمان علوم انسانی نیز با توجه به هدف نهایی صورت می گیرد. عالمان علوم انسانی اسلامی کنش های اختیاری آحاد جامعه را در جهت رسیدن به قرب الهی هدایت و جهت دهی می کنند و از توصیه به افعالی که در تضاد با این هدف باشد، به شدت پرهیز می کنند.
۱۳۹.

رویکردی روان شناختی به سرگرمی و فراغت(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه سبک زندگی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱ 103 - 124

کلیدواژه‌ها: سرگرمی تفریح فراغت نیاز لذت انگیزه کارکرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۱ تعداد دانلود : ۳۲۲
یکی از نیازهای اساسی و دیرپای انسان، که عمری به بلندی عمر بشر دارد، و همواره به گونه های ویژه ، متناسب با علاقه ها و سلیقه ها و امکانات و ظرفیت های محیطی، پاسخ یافته است. نیاز به سرگرمی و پر کردن اوقات فراغت از جنبه های گوناگونی برخوردار است. نحوه تعامل با این نیاز و ارضای آن نیز همچون دیگر پدیده ها به مرور زمان و به تبع دیگر تغییرات محیطی، دستخوش تغییر شده است. اوقات فراغت امروزه به یکی از فرصت های همگانی تبدیل شده که به نسبت مستقل از روند های عادی کار و تلاش رسمی است و به شدت سیاست گذاری و برنامه ریزی، تمهید مقدمات و تخصیص امکانات نیاز دارد. جهان صنعتی مدرن تحت تأثیر برخی تحولات عمیق، بسط زمان فراغت توده ها و احساس نیاز شدید به پوشش آن به شیوه های ممکن و مقدور را موجب شده است. بخش بزرگی از فعالیت های تمهیدشده برای پر کردن این ظرفیت، زیر نام «سرگرمی و تفریح» جای می گیرد. سرگرمی و تفریح به دلیل بسیاری ابعاد و زوایا، طیفی از نظریه های تفسیری و تبیینی با رویکردهای گوناگون را به خود معطوف داشته است. این نوشتار درپی آن است تا به صورت نظری و با بهره گیری از روش اسنادی، ابعاد روان شناختی این کنش را با تأمل در نظریه های ارائه شده واکاوی و تحلیل کند.
۱۴۰.

کارکردهای عقل اجتماعی از منظر علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های معرفت شناختی بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۱ 75 - 99

کلیدواژه‌ها: عقل عقل اجتماعی کارکرد علامه طباطبایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۶ تعداد دانلود : ۵۱۰
در این مقاله با رویکرد تحلیلی نظریات علامه طباطبایی به موضوع عقل اجتماعی وکارکردآن پرداخته می شود.تشکیل اجتماع از منظرعلامه بر اساس منفعت طلبی و ضرورت انسان در بر آوردن نیاز های خود است وی با تقریر نظریه اعتباریات و استخدام توانسته تبیین مناسبی از اجتماع و کارکرد عقل درآن را ارائه دهد به طوری که این رویکرد اصول اجتماعی علامه را از نسبیت افراطی و سکولار خارج می کند. ضمن باز خوانی نظریه استخدام و اعتباریات در قالب یک نظریه وجود شناسی به استخراج لایه های آن به ضرورت عدالت و قوانین اجتماعی خواهیم پرداخت .علامه پیوند ناگسستنی میان شکل گیری عقل اجتماعی وقرار داد مشترک در اجتماع قائل است که به سوی مدنیت و حکومت رهنمون می کند. زیست جمعی از منظر علامه تبعی و نه از روی طبع بلکه بواسطه اضطرار بوده است .علامه اعتبار اجتماع را ملازم با اعتبار عدالت لحاظ می کند زیرا زیست متعادل همان عدالت است که اعتبارمی شود تحقق عدالت و دوام آن نیازمند پشتوانه دین است و لذا وی دین را ضامن اجرای عدالت معرفی می کند .