مطالب مرتبط با کلیدواژه

عدالت


۳۶۱.

جایگاه عدالت در تمدن سازی از منظر فارابی، امام(ره) و مقام معظم رهبری

نویسنده:
منبع: فرهنگ پژوهش پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۷ ویژه علوم سیاسی

کلیدواژه‌ها: تمدن سازی عدالت علل اربعه فارابی امام خمینی (ره) مقام معظم رهبری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۸ تعداد دانلود : ۸۱۵
حرکت جهان به سمت حکومت واحده براساس نوع تکوین تمدن ها باعث شده است که هر تمدنی برای خود یک تئوری را ارائه بدهد تا بتواند بر تمدن ها غلبه پیدا نماید. تفاوت در منشا شکل گیری تمدن ها باعث تعاریف متعدد از تمدن شده است. تمدن اسلامی برای معرفی خود امروزه در قالب انقلاب اسلامی با شعار گسترش عدالت در جهان پرچمدار نهضت اسلامی شده است که در میان متفکران اسلامی، فارابی، امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری یک نگاه همگرا در جهت تولید فکر و اندیشه برای تمدن سازی دارند که بر اساس چارچوب نظری علل اربعه که در این نوشتار استفاده شده عدالت به عنوان عنصر و شاخصه اصلی تمدن اسلامی در اندیشه این سه متفکر اسلامی جریان دارد و مفاهیم دیگر مانند آزادی و امنیت و ... در کنار عدالت معنا پیدا می نمایند. در علت مادی همه سازه های تمدنی و امکانات مادی به صورت عادلانه تقسیم و توزیع می شوند و سازمان ها و نهادهای جامعه که علت صوری محسوب می شوند باید عادلانه و هم سو با مبانی عدالت عمل نمایند و فاعلین تحقق تمدن نیز دارای صفت عدالت هستند و غایت تمدن نیز با رسیدن به عدالت، موجب سعادت و هدایت فرد و جامعه می شود. مساله این نوشتار جایگاه عدالت در تمدن سازی از منظر فارابی، امام(ره) و مقام معظم رهبری است که براساس علل اربعه به تفصیل آن می پردازیم.
۳۶۲.

بررسی مضامین اشعار انتظار در شعر بعد از انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات پایداری سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۷

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی شعر معاصر انتظار منجی ظلم و ستم عدالت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹۱ تعداد دانلود : ۷۵۷
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، با توجّه به مذهبی بودن انقلاب، اعتقادات و باورهای اسلامی و به ویژه عقاید شیعی در کشور ایران رواج یافت. یکی از این باورها، انتظار موعود و منجی آخرالزمان است که در همة ادیان الهی به ظهور و حکومت او اشاره و تأکید شده است؛ بر این اساس، شاعران انقلاب اسلامی در ترسیم آیندة بشری، به ظهور امام زمان (عج)بسیار توجّه نموده اند و در اشعار خود به دادخواهی و طلب یاری از ایشان پرداخته اند و علاوه بر آن، به شکوه از غیبت طولانی و عصر غیبت، بیان ظلم و ستم مستکبران بر مستضعفان و ترسیم عصر ظهور و فراوانی نعمت و عدل و داد پرداخته اند. نکته ای که در این اشعار جالب توجّه است، باور عمومی به ارتباط انقلاب اسلامی ایران و شهدای این راه با زمینه سازی ظهور امام زمان (عج)است. البتّه شاعران به این باور دل خوش نکرده اند و در اشعار خود در برابر بی عدالتی ها و کژ روی های موجود در جامعه اعتراض می نمایند و بدین صورت، وظیفة خود را در خصوص زمینه سازی ظهور منجی به جا می آورند.
۳۶۳.

تحلیل اثرات اقتصاد سیاسی اسلامی بر توسعه پایدار شهری (مورد مطالعه: شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد و مدیریت شهری سال ششم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۱

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار اقتصاد سیاسی عدالت شهر اسلامی شهر زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳۲ تعداد دانلود : ۷۷۸
توسعه پایدار شهری در اقتصاد سیاسی اسلامی، به دنبال متعادل نمودن رشد اقتصادی، بازسازی اکولوژیکی، حفاظت زیست محیطی و پیشرفت اجتماعی است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، میزان تأثیر اقتصاد سیاسی اسلامی بر شاخص های توسعه پایدار شهری را بررسی کرده است. جمع آوری اطلاعات با مطالعات میدانی و کتابخانه ای انجام شد. جامعه آماری، جمعیت 386851 نفری شهر زنجان است که با روش نمونه گیری جدول مورگان، 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. داده ها با آزمون t تک نمونه ای، تحلیل مسیر و مدل معادلات ساختاری با نرم افزار SPSS و Lisrel تحلیل شدند. طبق نتایج تحقیق، وضعیت شاخص های توسعه پایدار شهر زنجان با آمارهt ، 57/846 و مؤلفه های اقتصاد سیاسی اسلامی با آماره t، 53/70، عملکرد مطلوبی دارد. براساس محاسبات تحلیل مسیر، مقدار اثر کل مؤلفه اقتصاد سیاسی اسلامی 0/306 است؛ در نتیجه، تأثیر اقتصاد سیاسی اسلامی بر توسعه پایدار شهر زنجان، مطلوب و معنادار است. به این ترتیب، برای بهبود وضعیت توسعه پایدار شهر زنجان، رعایت حقوق شهروندی، تلاش برای حفظ محیط زیست، جلوگیری از رانت خواری و تغییر کاربری اراضی و افزایش دانش و آگاهی مردم و بینش مسئولان، ضروری است.
۳۶۴.

بررسی مدینه فاضله دراندیشه سیاسی فارابی

نویسنده:
منبع: پارسه بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: ابونصر فارابی مدینه فاضله عدالت سعادت مدینه غیر فاضله رئیس اول

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۱۸۹۸
حکیم ابونصر محمد بن محمد بن اوزلغ بن طرخان فارابی (257 339ق) معروف به معلم ثانی، مؤسس فلسفه اسلامی از فیلسوفان بزرگ جهان می باشد. فارابی با طرح نوین خود فلسفه اسلامی را تأسیس نمود به معنی راستین کلمه، معلم اول و پدر فلسفه اسلامی گردید. مدینه در چارچوب فکری- فلسفی فارابی دارای دو نوع فاضله و غیر فاضله است. رئیس اول مدینه فاضله، نبی، فیلسوف و رئیس دوم فیلسوف محض است. به نظر فارابی اگر فیلسوفی به نحوی در سیاست مدینه سهمی نداشته باشد، آن مدینه فاضله و تمدن فاضله نیست، به مواردی از مدینه غیر فاضله اشاره کرده ایم، و این که در اندیشه سیاسی فارابی، موضوع اصلی عدالت نیست، بلکه سعادت است، که عدالت در فلسفه وی «وجود خداوند» معنا شده است و اینکه در مورد جانشین های رئیس اول به بحث پرداختیم. در این مقاله سعی می شود جریان اندیشه سیاسی فارابی مورد ارزیابی قرار گیرد.
۳۶۵.

تبیین نظری اصول محتوایی و مؤلفه های مبنایی تدوین الگوی بومی (اسلامی– ایرانی) مدیریت: با تأکید بر مدیریت روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۱ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۹۸)

کلیدواژه‌ها: مدیریت روستایی مؤلفه های اسلامی - ایرانی عدالت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۴ تعداد دانلود : ۵۷۸
سکونت روستایی در ایران و مدیریت آن پیشینه ای به قدمت یک جانشینی در کره زمین دارد، اما با وجود این تجربه طولانی از مشکلات عدیده در تنظیم امور جاری خود رنج می برد. عدم وجود یک چهارچوبِ مبنایی برای هماهنگ کردن فعالیت های مربوط به مدیریت روستایی از مهم ترین دلایل این مشکلات است. وجود این ضعف موجب سردرگمی و آشفتگی در تصمیم سازی ها و تصمیم گیری ها، عدم پذیرش مردم، عدم کارایی و اثربخشی مدیریت روستایی شده است. آن چه در طراحی این مبانی مورد نیاز است آن است که باید بر پایه نیازها و اندیشه جامعه هدف و دستاوردهای علمی استوار باشد. بر این اساس هدف ما در این مطالعه یافتن مفاهیم مشترک مدیریت (روستایی) در دو فرهنگ اسلامی و ایرانی و مقایسه آن با اصول علمی رایج مدیریت روستایی است. برای دستیابی به این اهداف برخی منابع مرتبط با مدیریت ایرانی، مدیریت اسلامی، مدیریت روستایی و اسناد بالادستی نظام به شیوه اسنادی و با روش تحلیل محتوای کمی مطالعه و سپس یافته ها با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که مؤلفه عدالت مهم ترین اصل در منابع اسلامی و ایرانی است که مغایرتی با اصول علمی نیز ندارد. بر این اساس باید ابعاد، شاخص ها و شروط مختلف عدالت مبنای تدوین هر الگوی بومی با موضوع مدیریت (روستایی) کشور قرار گیرد.
۳۶۶.

تحلیلی بر برنامه ریزی و رابطه میان عدالت شهری و سرمایه اجتماعی در محله های شهر فردوسیه – شهرستان شهریار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال هشتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳۱

کلیدواژه‌ها: اعتماد مشارکت تساوی عدالت انسجام اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۶ تعداد دانلود : ۴۴۵
عدالت شهری در محله ها به عنوان ابزار برنامه ریزان شهری به طور چشم گیری رو به افول نهاده است و این در صورتی است که زمینه های لازم برای ایجاد و ارتقای سرمایه اجتماعی وجود دارد تا بتوان عدالت را در سطح خردتر آن یعنی محلات پدیدار نمود.مشارکت و اعتماد شهروندان به مدیران شهری را می توان از عوامل مهم در شکل گیری سرمایه اجتماعی در محلات بیان کرد.هدف از این پژوهش مطالعه و بررسی ارتباط میان عدالت شهری و سرمایه اجتماعی در محلات شهر فردوسیه می باشد.نوع تحقیق در این پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی و تحلیلی از نوع رابطه ای و مقایسه ای است و برای این منظور از داده های حاصل از پرسشنامه و مصاحبه و برداشت های میدانی از دو روش آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تی،آزمون همبستگی،آزمون رگرسیون و آزمون واریانس و مدل تحلیل مسیر)در نرم افزار spss استفاده شد.جامعه آماری،شامل ساکنان شهر فردوسیه با جمعیت 30577 نفر است که تعداد 384 نفر از آن ها با استفاده از جدول مورگان در پنج محله به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند.بر اساس یافته های پژوهش در میان عدالت اجتماعی و سرمایه اجتماعی رابطه ای به میزان 523/0وجود دارد و به عبارتی می توان گفت که در تمام محله ها به غیر از محله محمود آباد با عدالت شهری بالا،میزان سرمایه اجتماعی پایین می باشد.همچنین در تبیین ابعاد تشکیل دهنده سرمایه اجتماعی،مشارکت با میزان 778/0 بیشترین تاثیر را بر عدالت اجتماعی در محله ها دارد.
۳۶۷.

سنجش توسعه یافتگی صنعتی شهرستان های استان اردبیل با رویکرد عدالت فضایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۰ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۳)

کلیدواژه‌ها: استان اردبیل تحلیل فضایی توسعه یافتگی صنعتی رتبه بندی شهرستان ها عدالت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶۰ تعداد دانلود : ۶۸۰
توزیع فضای ناعادلانه و ناهمگن فعالیت های صنعتی از مهم ترین مسائل منطقه ای در کشورهای درحال توسعه از جمله ایران است؛ بنابراین، ضروری است تا این بی تعادلی در سطح مناطق با استفاده از روش های علمی سنجیده شود. هدف اینپژوهشسنجشتوزیع فضاهای صنعتی و وضعیت توسعه یافتگی شهرستان هایاستان اردبیل از نظر توزیع صنایع است. داده های پژوهش ازگزارش های بخش صنعت و معدن، سالنامه های آماری استان،داده های سرشماری هایجمعیتیشهرستان ها و گزارش های آمار صنعتیمرکزآمار کشور و داده های سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران و استان اردبیلجمع آوریشده است. برای تحلیل های فضایی از روش های آمار فضایی همانند تحلیل لکه های داغ، رگرسیون وزنی جغرافیایی و سایر روش ها، از نرم افزارهای GIS استفاده شده است، همچنین برای تحلیل توزیع شاخص ها، از روش C.V و برای رتبه بندی شهرستان ها ازنظر توزیع شاخص ها از روش تصمیم گیری الکتره استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که الگوی توزیع جغرافیایی شاخص های توسعة صنعتی در استان معنا دار است و شهرستان اردبیل کانون انباشت و قطب تمرکز فضایی فعالیت های صنعتی به شمار می آید، همچنین بین متغیرهای جمعیت، مهاجرپذیری و میزان شهرنشینی با توسعه یافتگی صنعتی شهرستان ها رابطة معناداری وجود دارد. رتبه بندی شهرستان ها بر مبنای شاخص ها به روش الکتره نشان می دهد که توزیع فضایی توسعة صنعتی شهرستان های استان اردبیل نامتعادل است و این شهرها با امتیاز نهایی 7 بسیار قطبی است. از این میان، شهرستان بیله سوار با امتیاز 9- کاملاً از داشتن فرصت های توسعة صنعتی محروم است. درنتیجه، در توسعة صنعتی شهرستان های استان عدالت فضایی وجود ندارد.
۳۶۸.

تحلیل وظایف دولت در قبال مسئله عدالت از منظر قرآن و حدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلیدواژه‌ها: عدالت دولت سیاست گذاری ظلم حکومت نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۰
دولت به عنوان یک نهاد سیاست گذار نقش بسیار بارزی در تحقق اهداف اقتصادی دارد. در هنگام سیاست گذاری ره یافت های متعددی توسط دولت ها مبنای حرکت قرار می گیرد .اما دولت اسلامی لازم است ره یافت مبتنی بر عدالت را درحرکت خود مدنظر قرار دهد. عدم لحاظ عنصر عدالت دولت را در دستیابی به اهداف والای حکومت دچار مشکل می کند.ولی سؤال اساسی آن است که وظایف دولت اسلامی در قبال مسئله عدالت چگونه است. بر اساس بررسی های انجام شده در حیطه آیات، روایات و نهج البلاغه نشان می دهد دولت ها وظیفه دارند، درقلمرو و اختیارات خویش ، زمینة تکامل و توازن اجتماعی و دستیابی عادلانة هر کس به حق و حقوقش را فراهم سازند. دولت اسلامی اختیارات وسیعی برای اجرای عدالت اقتصادی دارد. تنها اعتقاد راسخ بر اجرای عدالت اقتصادی لازم است تا دولت با استفاده از ابزارهای وسیعی که در اختیار دارد در اجرای عدالت اقتصادی موفق شود. رعایت حقوق متقابل بین حاکمیت و مردم، زمینه ساز عدالت بین آن ها است.
۳۶۹.

تصمیمات توزیعی و ترجیحات اجتماعی: استخراج منحنی لورنز پیشنهادی (مطالعة موردی: دانشجویان دانشگاه مازندران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد تطبیقی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۷) 1-31

کلیدواژه‌ها: اقتصاد رفتاری اقتصاد آزمایشگاهی بازی های رفتاری عدالت انصاف توزیع درآمد منحنی لورنز دانشگاه مازندران

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد اسلامی اقتصاد خرد اقتصاد رفاه نابرابری، عدالت، اخلاق و اقتصاد اسلامی
  2. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد اسلامی اقتصاد خرد اقتصاد رفاه توزیع درآمد و ثروت
  3. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد خرد اقتصاد رفتاری:اصول زیربنایی
  4. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد خرد رفاه،درمان،آموزش رفاه توزیع درآمد و ثروت
  5. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد خرد رفاه،درمان،آموزش رفاه توزیع درآمدی عوامل
  6. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد کلان و اقتصاد پولی مصرف،پس انداز،تولید،اشتغال و سرمایه گذاری کل توزیع درآمدی عوامل
  7. حوزه‌های تخصصی اقتصاد روش های ریاضی و کمی تئوری بازی ها و تئوری چانه زنی بازی های تعاونی
  8. حوزه‌های تخصصی اقتصاد روش های ریاضی و کمی طراحی آزمایشات آزمایشگاهی،رفتار فرد
تعداد بازدید : ۱۱۷۸ تعداد دانلود : ۸۶۱
برخی از مکاتب از این دیدگاه دفاع می کنند که باوجود نابرابری های ذاتی باید مواهب و تولیدات یک اقتصاد به صورت برابر تقسیم شوند. ازطرفی عده ای از نظریه پردازان بر این موضع قرار دارند که عدالت آن است که مواهب به نسبت سهم در تولیدات اقتصاد توزیع شوند. هرچند تاریخ جوامع اقتصادی نشان می دهد هیچ یک از این نظرها در واقعیت کاربرد و کارایی نداشته اند، اکنون عمدة نظریات توزیعی رهیافتی بینابین این دو نظر دارند. برای اقتصاددانان و برنامه ریزان اجتماعی و سیاسی مهم است که نگرش جامعه را در مورد کارایی و برابری طلبی بدانند. این ترجیحات استخراج شده می تواند در طراحی سیستم توزیعی جامعه تعیین کننده و مفید باشد. در این پژوهش با استفاده از یکی از ابزارهای اقتصاد رفتاری، بازی های دیکتاتور (شریک گروهی، شریک ناشناس، مشاهده گر، و توزیع دوم)، نگرش نمونه ای از جامعة دانشجویان دانشگاه مازندران در مورد سهم بری عوامل اقتصادی از تولیدات مشترک بررسی شده است، هم چنین منحنی لورنز مطلوب استخراج و معرفی شده است. در این بازی ها در شرایط مختلف (شراکت گروهی، منتفع نبودن، و شراکت فردی) از شرکت کننده خواسته می شود تا مبلغ دارایی مشترک گروهی را تقسیم کند. منحنی لورنز و ضریب جینی نتایج فعالیت های اقتصادی را فقط به صورت توزیع درآمد بررسی می کند و موارد مهم دیگر در زمینة توزیع را، مثل توزیع فرصت های منصفانه و توزیع دارایی های اولیه، درنظر نمی گیرد. افراد درصورتی که خودشان سهیم باشند، برای تقسیم منافع گروهی بین خود و فردی که می شناسند، برابری را به منزلة اصلی اخلاقی اجرا می کنند. درصورتی که اگر فقط تصمیم گیرنده باشند و ذی نفع نباشند، برابری را به منزلة یک ارزش اجتماعی کم تر لحاظ می کنند. احساس نوع دوستی در دومین تصمیم مشترک دیده می شود. درحالی که در تصمیم اول مشترک این احساس کم تر است، همچنین منفعت گروهی باعث تبانی برای افزایش سهم خواهی از حساب مشترک شده است. وقتی که بازیگران تصمیم گروهی گرفته اند، یک تغییر از کارایی طلبی به سمت تصمیم های خودخواهانه مشاهده شد. مقایسة منحنی لورنز با تحلیل تصمیم های توزیعی مشاهده شده در این تحقیق این دلالت را تأیید و تقویت می کند؛ در یک جامعه با نابرابری کم، ممکن است نابرابری ها ناشی از برابری طلبی توزیع کنندگان یا تصمیم های نامنصفانة توزیعی باشد. ضریب جینی پیشنهادشدة تصمیم گیرندگان، در شرایط مختلف، متفاوت و در بازة 1/0 - 16/0 است.
۳۷۰.

نقدی بر کتاب درس گفتارهای اقتصاد مقاومتی مبتنی بر اندیشة مقام معظم رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال هفدهم اسفند ۱۳۹۶ شماره ۹ (پیاپی ۵۲) 119-141
تعداد بازدید : ۵۵۶ تعداد دانلود : ۱۰۱۸
طرح ایده اقتصاد مقاومتی از جانب رهبر معظم انقلاب اسلامی و درخواست ایشان برای تبیین این ایده توسط دانشگاهیان، اگرچه تلاش های زیادی را از سال 1389 تا کنون برانگیخته و محصولات متعددی در قالب کتاب، مقالات علمی و سخنرانی ها انتشار یافته، لیکن سوال اساسی آن است که نظریه پردازی در موضوع اقتصاد مقاومتی تا چه اندازه با موفقیت همراه بوده است ؟ این مقاله، پاسخ سوال را با تمرکز بر کتاب « درس گفتارهای اقتصاد مقاومتی» اثر عادل پیغامی کنکاش نموده ونشان داده است که هنوز زمینه های بسیاری وجود دارند که در نظریه پردازی اقتصاد مقاومتی مبهم باقی مانده است.ابتدا معرفی و نقد کلی اثر در قالب هر یک از فصول کتاب انجام شده است. آنگاه، در نقد موضوعی اثر، عناوین هشت گانه ای شامل تعریف اقتصاد مقاومتی، دولت و بازار، مردم پایه کردن اقتصاد، تولید داخلی و تولید ملی، خرده نظام های اقتصاد مقاومتی، نسبی یا مطلق بودن اقتصاد مقاوم، استقلال اقتصادی و نیز رشد و عدالت مورد کنکاش قرار گرفته است. در هر یک از این موضوعات، نشان داده شده است که نکات مهمی وجود دارند که در آثار منتشره اقتصاد مقاومتی و به طور خاص، در کتاب مورد بررسی،کمتر مورد توجه بوده اند.
۳۷۱.

نقش عدالت ترمیمی در واکنش کیفری به جرایم حوزه خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) سال ۲۳ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۶۸ 153-170

کلیدواژه‌ها: عدالت عدالت ترمیمی خانواده واکنش کیفری سیاست جنایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶۲ تعداد دانلود : ۷۲۶
عدالت ترمیمی به عنوان سیاست جنایی قابل انعطاف سعی می کند به ایجاد سازش بین بزه دیده و بزهکار و خانواده هایشان بپردازد و ضمن تامین حقوق بزه دیده، بین طرفین صلح پایدار ایجاد کند. جرایم حوزه خانواده نیز به دلیل شرایط ویژه حاکم بر رسیدگی و تعیین مجازات این دعاوی، نیازمند اجرای سیاستی منعطف و متناسب هستند که عدالت ترمیمی می تواند نقش مؤثری را در این زمینه ایفا نماید. مقاله حاضر در صدد پاسخ به این سوالات است که اولا نقش عدالت ترمیمی در نظام کیفری حوزه خانواده چیست؟ و ثانیا مصادیق و راهکارهای قوانین کیفری جدید در این زمینه کدامند؟ لذا نویسندگان در این نوشتار ضمن تاکید بر ترمیمی شدن رسیدگی به جرایم خانوادگی، به بررسی مصادیقی چون آزادی مشروط و... پرداخته اند. با افزایش این موارد رویکرد ترمیمی قانون گذار به طور کلی، نه منحصرا در جرایم خانوادگی، اثبات می گردد.
۳۷۲.

مقایسة اهداف مبارزاتی امام رضا(ع) و انبیای الهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال سوم بهار ۱۳۹۴ شماره ۹ 153-196

کلیدواژه‌ها: مبارزه جهل خرافه طاغوت عدالت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۸ تعداد دانلود : ۴۳۵
در این مقاله، میزان تطبیق اهداف مبارزاتی امام رضا (ع) با انبیا (ع) پیگیری می شود. مبارزه های پیامبران (ع) علیه چهار عامل اصلی طاغوت، جهل، خرافه و بی عدالتی و ستم بود. این مطالعه نشان می دهد که جهت گیری های امام رضا (ع) نیز دقیقاً در راستای مبارزه با این عوامل است. نشر معارف دین و مبارزه در سکوت، افشاگری علیه حکومت و پیشنهاد راهکار خلاصی برای شیعیان زندانی، از شیوه های مبارزة ایشان علیه حکومت هارون و مأمون بود. امام هشتم (ع) همچنین با پرهیز از پذیرش خلافت و برخورد قاطع و صبورانه در تدوین شرایط پذیرش ولایتعهدی و شرکت در مناظره ها، نماز عید فطر و طلب باران، ضمن دخالت نکردن در کشورداری، با حکومت مأمون جنگیدند. همچنین افشاگری نسبت به ظلم های هارون و مأمون و تلاش در آزادسازی شیعیانی که بی گناه اسیر بودند و تدوین شرایطی خاص برای پذیرش ولایتعهدی نمایانگر مبارزه های ایشان با بی عدالتی است. حضور در مناظره های علمی، راه اندازی کلاس های معارف، تربیت شاگردان و نشر تعالیم اسلامی، از تلاش های امام رضا (ع) در مبارزه با جهل بود. ارائة استدلال های عقلی محکم علیه الوهیت عیسی (ع) و مبارزه با غالیانی که اهل بیت (ع) را همتای خدا می دانستند، نمونه هایی از مبارزة ایشان با خرافه و موهوم است.
۳۷۳.

بن مایه عدالت در کلام امام رضا (علیه السلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال ششم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۲ 45-64

کلیدواژه‌ها: عدالت امام رضا (ع) توحید حقیقت تقوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۰ تعداد دانلود : ۵۵۹
حقیقت و مفهوم عدالت از مباحث مهمی است که درباره خداوند و افعال او، نظام هستی و از همه مهم تر انسان و افعال فردی و اجتماعی او مطرح است. تاکنون بحث های مهمی درباره عدالت شده است؛ اما آنچه در این نوشتار بدان پرداخته شده، بررسی بن مایه و حقیقت عدالت در کلام امام رضا (علیه السلام) است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی این پرسش اصلی را بررسی کرده است که «ریشه و بنیان عدالت در نگاه امام رضا (علیه السلام) چیست؟» متفرع بر این پرسش اصلی، این پرسش را مطرح کرده است: عدالت امری اعتباری و قراردادی است یا امری اصیل و حقیقتی واقعی؟ راه تحقق عدالت در فرد و اجتماع چیست؟ فرضیه مورد نظر این است که بن مایه عدالت در نگاه امام رضا (علیه السلام) عبارت است از حقیقت توحیدی و وحدت عدالت با این حقیقت محضه. بنابراین، عدالت امری واقعی و نفس الامری است، هرچند در امور قراردادی نیز جریان دارد. تنها راه تحقق عدالت در امور فردی، تهذیب نفس و مزیّن شدن انسان به تقواست. تحقق عدالت در حوزه اجتماعی نیز به پیاده کردن احکام و دستورهای الهی و پایبندبودن به آن در جامعه وابسته است.
۳۷۴.

جایگاه قانونی عدل الهی و عدالت در جامعه

نویسنده:
منبع: قانون یار دوره دوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: عدالت عدل جامعه آزادی تصدی امور حکومت قوه عملیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱۸ تعداد دانلود : ۵۵۱
لزوم اتصاف به عدالت برای تصدی امور حکومت از شروط بنیادی است که با خلل درآن شروط دیگرنیز مختل می شود؛هیچ چیز مانند بی عدالتی خانمان سوز و بنیان برانداز نیست. هدف از این پژوهش آشنایی نسل جوان با موضوع مهم عدالت که آرامش حقیقی در گرو آن بوده و در عین حال گمشده ی دنیای مدرن امروز می باشد است تا به معنای واقعی آن برسند و عدالت را از عمق جان فهمیده و در زندگی به کار برند. مفهوم عدالت و جایگاه و ارزش آن در اسلام تبیین شود. موضوع عدل و عدالت، یکی از مباحث مهم دین مقدس اسلام است و مهمترین منابع آن، قرآن و سنت است. در واقع، لازمه داشتن جامعه فاضله، برقراری و اجرای عدالت در تمامی زمینه ها می باشد.
۳۷۵.

تحول گفتمان عدالت در ایران: مطالعه موردی دولت های محمود احمدی نژاد و حسن روحانی

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 143-180

کلیدواژه‌ها: گفتمان عدالت دولت احمدی نژاد دولت روحانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳۷ تعداد دانلود : ۱۴۳۲
موضوع این پژوهش، استخراج عناصر گفتمان عدالت در دو دولت احمدی نژاد و روحانی بر مبنای تحلیل گفتمانی لاکلا و موف (1985) و همچنین بررسی مصادیق ابعاد عدالت در سه بعد اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و سیاسی در دولت های مذکور است. مبنای بررسی و تحلیل گفتمان در این پژوهش شامل سخنرانی های روسای جمهور، لوایح اصلی تنظیمی دو دولت از جمله لوایح برنامه های توسعه پنج ساله، گزارش های رسمی دولتی و اقدامات اجرایی دولت های مورد بررسی می با شد. بر اساس مطالعات به عمل آمده، «حمایت از توده فرودست» دال مرکزی گفتمان دولت محمود احمدی نژاد و «اعتدال وتوسعه» دال مرکزی گفتمان دولت حسن روحانی است. این دو گفتمان از منظری بالاتر به عنوان دو خرده گفتمان یا قرائت متفاوت از گفتمان انقلاب اسلامی ایران هستند و با توجه به اقبال عمومی به خرده گفتمان دولت تدبیر و امید در انتخابات ریاست جمهوری 1392 می توان از این موضوع به مثابه شاخص تحول گفتمان عدالت در نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران یاد کرد.
۳۷۶.

عوامل پایداری جامعه در نهج البلاغه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۹ 5-24

کلیدواژه‌ها: توحید همبستگی عدالت پایداری جامعه نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۴ تعداد دانلود : ۵۸۶
نوشتار حاضر درصدد نشان دادن عوامل پایداری جامعه در نهج البلاغه است. برای این کار افزون بر تدقیق مسائل جامعه شناسان کلاسیک و انطباق این مسائل با مؤلفه های تعریف سازمان اجتماعی، از روش تحلیل متن و تکنیک کدگذاری های پی درپی، استفاده شد تا عوامل پایداری جامعه در نهج البلاغه ، استخراج شود. مهم ترین یافته های پژوهش حاضر به این شرح اند: نخست اینکه توجه به مسئله جامعه شناسان کلاسیک (کنت : استمرار تعامل، وبر: تعامل از حیث معنای آن، دورکیم: احساس پیوستگی ، اسپنسر: پیدایش و رشد تمایزهای اجتماعی، به ویژه تمایز در موقعیت ها و نقش ها، مارکس : تمایز در پایگاه اجتماعی ) مشخص می سازد که مسائل آنان ابعاد گوناگون سازمان اجتماعی بوده است؛ در ثانی مرور دقیق و روشمندانه نهج البلاغه نشان می دهد، جمع بندی ویژگی های جوامع قابل دوام و موفق و مقایسه با ویژگی های جوامع دچار انحطاط در کلام علی(ع) در تناسب با این ابعاد بر سه امر محوری موجب دوام و موفقیت جوامع می شود: 1. توحید و یکتاپرستی؛ 2. الفت و همبستگی زیاد و فراگیر؛ 3. عدالت توزیعی و کیفری. الفت و همبستگی عنصر مقوّم در هر گروه و سازمان اجتماعی است و عدالت بهترین شکل تنظیم تمایزهاست که توافق بر تمایزات را پسندیده و قابل دوام می سازد و می توان گفت که محکمات آراء جامعه شناسی، مؤید نظریه مستخرج از نهج البلاغه است.
۳۷۷.

دولت و عدالت اجتماعی؛ مقایسه دیدگاه اندیشمندان مسلمان و غربی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال هشتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 105-126

کلیدواژه‌ها: عدالت عدالت اجتماعی دولت راه سوم راه سوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۹ تعداد دانلود : ۸۷۲
در حوزه مباحث مربوط به عدالت اجتماعی، یکی از مسائل مورد بحث، وظیفه دولت در قبال عدالت اجتماعی است. این مقاله تلاش دارد در این زمینه، مقایسه ای بین دیدگاه اندیشمندان مسلمان و آرای متفکران غربی صورت دهد. این پژوهش با روش تحلیل اسناد، به همراه تحلیل و مقایسه، نشان می دهد که اولین اختلاف بین این دو گروه در تعریف عدالت است. دربارة دخالت دولت در عدالت اجتماعی نیز ابتدا می توان سه دیدگاه را مطرح کرد: دیدگاه کاملاً مخالف، طرفداران دخالت حداکثری، و راه میانه یا راه سوم. در این میان، شاید بتوان دیدگاه جان رالز را نظری مستقل به حساب آورد، به نظر می رسد این نیز نوعی راه میانه است. مدعای مقاله این است که نظر اسلام به دیدگاهی است که گرچه می توان آن را نوعی راه سوم نامید، اما برای تمایز با دیدگاه کسانی چون رالز، ترجیح می دهیم آن را راه سوم اسلامی بنامیم.
۳۷۸.

شاخص عدالت در سهم بری عوامل تولید با نگرش اسلامی

نویسنده:
منبع: پژوهش های اقتصاد مقاومتی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: عدالت سهم بری عوامل تولید شاخص عدالت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۳ تعداد دانلود : ۵۳۴
بررسی سهم عادلانه عوامل تولید از درآمد حاصل از تولید و تدوین شاخص هایی جهت سنجش آن، یکی از مهم ترین بحث های علم اقتصاد و مورد تأکید سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی است. این امر مستلزم پیمودن مراحل چهارگانه تبیین مفهومی عدالت، شناخت استحقاق عوامل تولید، استخراج معیارهای عدالت و در نهایت طراحی شاخص ها می باشد. غالب مطالعات صورت گرفته با نگاه اسلامی، فاقد جامعیت و نظام مندی بوده و هیچ کدام شاخصی را در این زمینه ارائه نمی کنند. نوشتار حاضر با استفاده از روش تحلیلی توصیفی، این فرضیه را مطرح می کند که از دیدگاه اسلام، عدالت در سهم بری عوامل تولید، مستلزم تفکیک میان عوامل تولیدی است که حق آنها به عین محصول تولیدی تعلق می گیرد؛ در حالی که معیار عدالت در سهم بری عوامل تولید در این دسته از عوامل، اعطای عین محصول تولیدی به آنها می باشد، سهم سایر عوامل (که حقی در عین محصول تولیدشده ندارند)، در قالب اجرت و سهم بازاری می باشد. در ادامه عنوان شده که اجرت و سهم بازاری، زمانی عادلانه است که معیارهای عدالت در دو سطح بازار و اقتصاد وجود داشته باشند. در طراحی شاخص عدالت در سهم بری عوامل تولید، با رعایت همین تقسیم بندی به ارائه سنجه هایی در هر بخش پرداخته شده و در نهایت با تجمیع سنجه ها، شاخص عدالت در سهم بری عوامل تولید ارائه شده است.
۳۷۹.

Interrelationship between Human Rights and Peace Two Mistaken Conceptions of Human Rights in both Islam and the West(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حقوق بشر سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 16 - 3

کلیدواژه‌ها: عدالت مفاهیم ذاتی حقوق بشر برداشت های اشتباه قانون گذاری غیر الاهی اس‍لام و غ‍رب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۲۷۹
The first mistaken conception is this. Some Muslim theorists argue that only God can proclaim what justice, right, and rights are; hence parliaments and other state institutions lack the sovereignty to create laws and to proclaim rights. They presume that Western states in their legislation and the UN in their Universal Declaration of Human Rights of 1948 claim such sovereignty. Many Western theorists share their view, differing only in the evaluation. But human rights imply that states must follow them and lack the sovereignty for legislation incompatible with them. The German constitution is explicit on this lack of human sovereignty. It declares in Art.1: “The following basic rights shall bind the legislature, the executive, and the judiciary as directly applicable law.” Hence, the idea of human rights implies that human rights and basic principles of legislation are valid not because states have declared them but because of their inherent qualities. It also implies that states are legitimate only if they conform to such basic principles and excludes the idea that the principles are legitimate because states or mankind have accepted them. Therefore, Western and Islam conceptions of law and sovereignty are less different than they seem. Second, it is generally accepted in Islam and the West that there is a right and even the duty of every human being to fight for justice and the protection of human rights. But there are two conceptions of such a fight both in Islam and the West. The model of the fight for human rights in the centralist conception is a bureaucracy that imposes its rules on the cases it administers. The model in the autonomous conception is a scientific community that solves its differences by principles developed in the community itself.
۳۸۰.

مبانی کیهان شناختی اندیشه ی سیاسی ایرانشهری با تأکید بر منابع زرتشتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال هشتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۱ 107-128

کلیدواژه‌ها: اندیشه ی سیاسی ایرانشهری ادبیات زرتشتی کیهان شناسی منشأ آفرینش عالم عدالت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۹ تعداد دانلود : ۹۵۴
در کیهان شناسی پیشامدرن همواره این ایده وجود داشته که جهان انضمامی توسط نیرو یا نیروهایی شکل گرفته که جهت و مسیر نهایی عالم را مشخص می کند. اگر اندیشه ی سیاسی مجموعه ای از ایده ها برای تدبیر امور سیاسی عالم دانسته شود که به بحث از مبادی قدرت می پردازد، همسازی میان اندیشه ی سیاسی و کیهان شناسی ضروری خواهد بود. بر این اساس، کیهان شناسی الگویی متعالی برای اندیشه ی سیاسی فراهم می آورد که تبلور این الگو را می توان در آن دید. فرضیه ی ما این است که اندیشه ی سیاسی ایرانشهری، با لحاظ استلزاماتش مانند اندیشه ی عدالت، ایده ی اندراج، شاهی آرمانی و غیره باید با رجوع به مبادی کیهانی ای فهم شود که مستقلاً در تفکر ایران باستان ریشه داشته است. بنابراین در مقاله ی حاضر نشان خواهیم داد که چگونه کیهان شناسی در تدوین و تأسیس اندیشه ی ایرانشهری، به طور عام، و اندیشه ی سیاسی ایرانشهری، به طور خاص، ایفای نقش کرده است. این بررسی با بحث درباره ی منشأ عالم و نسبت جهان متناهی با نامتناهی صورت خواهد گرفت.