مطالب مرتبط با کلیدواژه

هانری کربن


۲۱.

بررسی عالم خیال منفصل در قصّه های «تلخون» و «آه» صمد بهرنگی از منظر پدیدارشناسی کربن(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۸۶ تعداد دانلود : ۲۴۵
عالم خیال منفصل، پیوندگاه دو کیهان مادی و غیرِمادی است؛ به دیگر تعبیر، این عالم، جهانی است برزخی که رویدادها و عناصر آن مابین دو دنیای مادی و عقلی قرار می گیرند. هانری کربن با تلفیق پدیدارشناسی هوسرل (و دیگر فیلسوفان این نحله) با نگره های بزرگان شرقی، به خصوص با اندیشه های شیخ اشراق، به کشف این عالم دست می یابد و در ادامه، از منظر این جهان میانین و بهره گیری از متر و معیار مختص آن، به بررسی متون می پردازد. از جمله متونی که می توان با معیارهای عالم خیال منفصل به بررسی آن پرداخت، قصّه های صمد بهرنگی است؛ نویسنده ای که عمدتاً مشتهر به افکار مارکسیستی است و از شاخص ترین چهره های ادبیات کودک و نوجوان به حساب می آید. این مطالعه که به روش تحقیق مبتنی بر پدیدارشناسی کربن نوشته شده است، می کوشد تا به بررسی اجزای عالم خیال منفصل در دو قصّه «تلخون» و «آه» بپردازد. بر اساس یافته های این مطالعه، برخی از مؤلفه های عالم خیال منفصل که در این دو داستان دیده می شوند، عبارت اند از: انفسی بودن زمان، عدم تبعیت از جغرافیای مادی، پیروی نکردن از مختصات ماده، شیوه خیالی (مثالی) در ادراک و آگاهی، تجسّم و تجسّد معانی و بروز فعل ذی شعور از غیرِذی شعور. همچنین بررسی قصّه های بهرنگی از منظر عالم خیال منفصل نشان می دهد که بسیاری از قصّه های او بیرون از حوزه اندیشه های مارکسیستی قرار خواهند گرفت.
۲۲.

بازخوانی روش شناسی هرمنوتیک هانری کربن در مطالعه رنگ ها

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: عالم مثال رنگ ها هانری کربن روش شناسی تأویلی خیال فعال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۲ تعداد دانلود : ۱۸۴
رمزخوانی و رمزشناسی همواره یکی از مهم ترین دلبستگی های جامعه شناسان بوده و هست. اما این رمزخوانی در نظر بسیاری از محققان تنها در سطح ظاهر و با تحلیل و توصیف داده های هم زیست آن پدیده صورت می پذیرد. لیکن کشف المحجوب روشی اتخاذ شده از حکمای ایرانی است که توسط بسیاری از جامعه شناسان که با روش خاص هرمنوتیکی به پدیده ها نگریسته، از ظاهر پدیده ها عبور کرده، به دنبال باطن آن ها بوده اند، مورد توجه قرار گرفته است. هانری کربن محقق فرانسوی الاصل با اتخاذ این روش به تشریح مکاشفه حکمای ایرانی در باب نمادهای اسلامی، چون کعبه، اعداد و به خصوص رنگ ها در این نوشتار به آن پرداخته است. کربن در تشریح نمادها به یک روش سه لایه که با اثبات عالم میانه که در بین عالم دنیا و عالم جبروت قرار دارد، هر نماد را تنها یک رمز و مثال برای ممثول خود و طریق وصول به اصل را با کشف المحجوب یعنی کنار زدن پرده های حجاب که توسط سالک صورت می پذیرد، می پردازد. این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی و با اتخاذ روش کیفی وبا روش گردآوری کتابخانه ای، اسنادی در پی روش شناسی توصیفی هرمنوتیکی رنگ ها است. این نوشتار بدون در نظر گرفتن تأیید و یا رد نظریات تنها به توصیف این روش حکمی پرداخته است. در این شناخت می توان به یک روش عام که روش حکما شناخت باطن همه هستی به آن پایبند بوده اند. اما روش خاص که در هر پدیده ای روشی منحصر به فرد برای فهم رمز آن پدیده به کار برده اند، که در زمینه رنگ ها می توان به خاص (مطلق رنگ) و خاص الخاص (رنگ سرخ) تلمیحاتی را بیان داشته اند، که کربن تنها به تشریح آن پرداخته است.
۲۳.

بررسی داستان دقوقی از منظر روش ترکیبی هانری کربن

تعداد بازدید : ۳۴۴ تعداد دانلود : ۱۹۴
هانری کربن برای بررسی متون، خاصه متون شرقی و اسلامی، شیوکه خاصی را ابداع کرد که ترکیب دو دیدگاه مادی و فیزیکی و دیدگاه ذهنی و خیالی است. او برای این منظور پدیدارشناسی هوسرل (و دیگر فیلسوفان این نحله) را با نگره های شرقی، خاصه با اندیشه های شیخ اشراق پیوند می زند. عالم خیال منفصل ماحصل این پیوند و ترکیب است؛ این عالم، جهانی است. برزخی که رویدادها و عناصر آن مابین دو دنیای مادی و خیالی قرار می گیرند. داستان دقوقی، روایتی است عرفانی و اخلاقی از دفتر سوم مثنوی که ساحت وقایع و رویدادهای آن فراواقعی است و از مختصات عالم خیال منفصل برخوردار. این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه ای نوشته شده است، می کوشد تا با بهره گیری از روش پدیدارشناسی هانری کربن به بررسی اجزای عالم خیال منفصل در روایت دقوقی بپردازد. بر اساس یافته های این مطالعه، برخی از مؤلفه های عالم خیال منفصل که در روایت دقوقی دیده می شوند، عبارتند از: انفسی بودن زمان، عدم تبعیت از جغرافیای مادی، تناقض و عدم تطابق با ویژگی های ماده، شیوکه خیالی (مثالی) در ادراک و آگاهی، تجسّم و تجسّد معانی انتزاعی، عدم تبعیت از روابط علّی و معلولی و ... .
۲۴.

خوانش پدیدارشناختی رنگ های یک نگاره از کتاب سمک عیار دوره آل اینجو با تکیه بر آراء نجم الدین کبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: پدیدارشناسی رنگ نجم الدین کبری هانری کربن نگارگری سمک عیار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۲۵۸
گذر از پدیدار رنگ به معنا، فرایندی است که از دیرباز تاکنون نزد متفکران متعدد با سویه های فکری متفاوت همواره مطرح بوده است. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش شکل گرفت که، در یک مثلث معنایی متشکل از مخاطب، مؤلف و اثر هنری، صرف نظر از قصد مؤلف و وجه بیانگری اثر، اگر مخاطبی به شیخ نجم الدین کبری در مورد تجلیات انوار رنگی آگاه باشد در مواجهه با یک اثر هنری چگونه آن اثر را خوانش می کند؟ ازاین رو با بهره گیری از روش پدیدارشناسی هرمنوتیک هانری کربن به تحلیل آراء شیخ نجم الدین کبری دراین باره پرداخته شد و با ماحصل این بررسی و روشی توصیفی و تحلیلی رنگ های یک اثر هنری را مورد نقد یا خوانش مخاطب محور قرار داد و درنهایت به این نتیجه رهنمون شد که هنگامی که یک اثر هنری بر مبنای آراء نجم کبری مورد قضاوت قرار می گیرد، می توان از مشاهده محض گذشت و به نوعی شهود شخصی دست یافت که در مورد نمونه مطالعاتی این نوشتار، نتیجه شهود بدین قرار بود که نگاره موردمطالعه به واسطه ترکیب بندی بندی عمودی و رنگ بندی دو ساحتی اش تبیینی از تعین انوار رنگی ای است که نجم کبری از آن سخن می گوید.
۲۵.

تحلیل دیدگاه هانری کُربَن در تأویل رمز و نقش خیال فعال در فهم متون حکمی اسلامی

کلیدواژه‌ها: هانری کربن متون حکمی رمز تأویل نفس خیال فعال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۶۵
در دو ره های مختلف، متناسب با زمینه های فکری و معرفتی رایج، نوع نگاه مفسران و مخاطبان به متون عرفانی دیگرگون و متفاوت بود ه است. تعالیم و زبان سیّال متون عرفانی همواره بر اساس نیازها و زمینه های روحی و تمایلات درونیِ پژوهشگران و مخاطبان، مورد تأویل و رمزگشاییِ قرار گرفته اند. برخی مفسران و پژوهشگران متون عرفانی، این متون را از منظر یک حقیقت یا زبان رمزیِ برتر نگاه کرده، تفاسیری مبتنی بر تحلیل رمزها یا به عبارتی، رمزگشایی مفاهیم بنیادین زبان عرفانی ارائه کرد ه اند. پروفسور هانری کربن از جمله این افراد است؛ وی همواره سعی می نمود که علاوه بر بازنمایی و تفسیر مفاهیم کلیدیِ حکمت اسلام ی ایرانی، با اتخاذ شیوه تحلیل مبتنی بر فلسفه پدیدارشناسانه، با گرایش به تأویل رایج در حکمت اسلامی، زبان رمزاندیشانه متون حکمی را کشف و تبیین نماید. در این مقاله، تلاش می شود با رویکردی توصیفی- تحلیلی، دیدگا ههای کربن درباره رمز و رمزپردازی در متون حکمی ایران ی اسلامی، به شکل منسجمی صورت بندی گردد. از نظر کربن، متن وقتی به حقیقتش بازگردانده م ی شود که نفس نیز در سیری صعودی به حقیقت خود -که انتقال از سطح نمودها و مجازهاست- بازگردد؛ نتیجه اینکه بر اساس فهم رمزاندیشانه از متون حکمی، تأویل نه فقط درک معنای نهفته متن در سطح افقی، بلکه صعود شخص مؤولِ به سطح وجودی جدید و دریافت آگاهیهای از نوع این مرتبه وجودی جدید خواهد بود، که کربن از آن با اصطلاح «تأویل نفس » یاد کرده است.
۲۶.

بازخوانی حکمت تطبیقی از دیدگاه هانری کربن و جایگاه آن در ایران معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۵۱ تعداد دانلود : ۱۹۹
هانری کربن با گذر از خوانش اورسل از فلسفه تطبیقی مبتنی بر پوزیتیویسم و پدیدار شناسی هگلی ذیل سنت شرق شناسی، به نوعی معنویت ناظر به ادیان در چارچوب فلسفه و اسلام ایرانی با چشم انداز شیعی رسیده است. حکمت از دیدگاه او جامع بحث و معنویت و تطبیق، به معنای انطباق تجارب معنوی است. حکمت سهروردی به عنوان کلید فرهنگ معنوی ایران نیز مصداق سنتی این حکمت تطبیقی است. ازجمله مبانی دیدگاه او، متاتاریخ و زمان لطیف، ارض ملکوت و مکان قدسی، حکمت خالده و معرفت اشراقی و قوه خیال است. به لحاظ روشی نیز با کلید هرمنوتیک هایدگری و پدیدار شناسی تأویلی متمایز از پدیدار شناسی هوسرلی و با نظر به گفت وگو و پدیدار کتاب قدسی، به حکمت تطبیقی موردنظر خود پرداخته است. پسینه دیدگاه او در ایران معاصر، ضمن وجود جریانات تقابل و تمایز با نگرش کربنی، تداوم کار او در اندیشه ایزوتسو، داریوش شایگان و سیدحسین نصر نیز با تمایزاتی دنبال شده است؛ اما ویژگی های خاص خوانش کربنی، فلسفه تطبیقی در ایران را به سمت حکمت تطبیقی سوق داده و علی رغم گام ها و نکات مثبت خود، تنوع روشی و خوانشی فلسفه تطبیقی با رویکرد بحثی و تاریخی و متافیزیک تمایز را مورد بی مهری قرار داده است.
۲۷.

تبیین مفهوم اصالت در معماری با تأکید بر آرای هانری کُربن(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۵۹ تعداد دانلود : ۲۰۵
امروزه برخی از صاحب نظران با تأکید بر لزوم پذیرش نگاه غربی از سوی فرهنگ ها، «هویت و اصالت بومی» را به حاشیه رانده اند. این نگاه به بی ارزش شدن ارزش های فرهنگی و تاریخی و به وجودآمدن مسئله اصالت به ویژه در ایران زمین شده است. در ایران معاصر تقابل سنت با مدرنیته ایرانی، به عنوان یک بحران نظری هنوز هم پابرجاست. آنچه در ایران حضور خاصی داشته است، تفکر خاص مشرق زمین است که جریان فلسفه یونانی (افلاطونی)، حکمت ایران باستان و آموزههای اصیل اسلامی را پیوند داده و از دل آن، فلسفه نور و ظلمت خویش (فلسفه اشراق) را ارائه کرده است. از آن زمان تاکنون ، متفکران بسیاری به شرح و بسط آرای آن ها پرداخته اند که در این میان «هانری کربن» جایگاهی ویژه داشته است. هدف پژوهش حاضر بررسی مفهوم اصالت از دیدگاه هانری کُربن در معماری و نحوه بروز آن است. پژوهش حاضر به بررسی مفهوم اصالت و مفاهیم وابسته با آن در معماری از دیدگاه کُربن پرداخته است. روش تحقیق در مرحله تدوین چارچوب مفهومی «توصیفی- تحلیلی» و در تبیین آرا و اندیشه هانری کُربن در این رابطه، روش «تحلیل محتوا» و «استدلال منطقی» بوده است. براین اساس، با روش فیش برداری و کتابخانه ای اعم آثار کُربن و برخی شارحان اندیشه وی تحلیل و ارزیابی محتوایی شده اند. با دسته بندی بحث به الف) مسئله اصالت در اندیشه کُربن و ب) هنر و معماری در اندیشه کُربن، در جمع بندی، نگاه کُربن به معماری را حلقه گمشده مبانی نظریِ کنونی برای فهم گذشته و نگاهی درخور برای تشریح آن دانسته شده است.
۲۸.

مطالعه تطبیقی عقل فرهنگی و عقل استعلایی در پروژه فکری محمد عابد الجابری و هانری کربن

تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۱۹۹
مجموعه معارف اسلامی کنونی با قرائت ها و خوانش های گوناگون، گاهی توسط متفکران مسلمان و گاهی توسط علاقه مندان به اسلام مورد بازخوانی قرار گرفته است که می توان آنها را در چند دسته بندی کلی قرار داد و پس از آن تحلیل کرد. محمد عابدالجابری و هانری کربن مصادیق بارز از خوانش هایی متفاوت؛ اما معطوف به موضوعی واحد، یعنی تراث اسلامی، هستند. در این پژوهش با قرار دادن تفکر آنها در دو قالب کلی «عقل فرهنگی» و «عقل استعلایی» و پرداختن به مختصات روش شناختی آنها به «مقابل نهادن» این دو خوانش پرداخته ایم و کوشیده ایم تا با استناد به منابع کتابخانه ای و روش توصیفی-تحلیلی به این پرسش پاسخ دهیم که چگونه نص واحد اسلامی می تواند مولد خوانش های متفاوت بوده و خود را در جریان های فکری مختلف نشان دهد. در نهایت با بررسی تطبیقی اندیشه این دو اسلام شناس نتیجه می گیریم که نوع جهان بینی آنها در درک متفاوتشان از اسلام مؤثر است؛ لذا هر کدام پاسخ خود را از دین مبین می طلبند.
۲۹.

جریان شناسی بوطیقای تخیل از خیال پردازی جمعی به خیال پردازی سوژه

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تخیل بوتیقا ژان پل سارتر کارل گوستاو یونگ هانری کربن ژاک لاکان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۳ تعداد دانلود : ۲۰۵
هدف این مقاله بررسی شرایطی است که عمل تخیل (خیال پردازی) در آن صورت می گیرد تا اصالت و معنای درونی و ذاتی آن بهتر درک شود. در این راستا، به تعاریف بنیادین و نظریِ تخیل از منظر نظریه پردازان اصلی این حوزه، به خصوص جریان های تخیل شناسی فرانسه، خواهد پرداخت. مفهوم و تعریف خیال پردازی از منظر نظریه پردازانی چون هانری کربن، ژان پل سارتر، گاستون باشلار، ژیلبر دوران، ژان بورگوس و ژاک لاکان ارائه و در ادامه، ارتباط، تشابه و تمایز فکری این اندیشمندان در حوزه ی خیال پردازی و بوتیقا نشان داده خواهد شد. مقاله ی حاضر به تبیین این امر خواهد پرداخت که این اندیشمندان سه ضلعی ای را تشکیل می دهند که هر یک از این اضلاع  در تمایز با یکدیگر قرار گرفته اند: یک سر این ضلع را مفهوم آگاهی (سارتر)، سر دیگر آن را مفهوم ناخودآگاهی فردی و جمعی (فروید و یونگ) و ضلع سوم آن را مفهوم معنویتی که پشتوانه ی آن تعریفی است از تفکر اسلام شیعی به همراه تلفیقی از تفکر غرب (هانری کربن) تشکیل می دهد. در نهایت هدف از این مقاله معرفی هر یک از این نظریه پردازان و در ادامه نشان دادن جایگاهی است که این نظریه پردازان روی محور خیال پردازی اشغال کرده اند. از این رهگذر در دو محور موازی به دو پرسش از نگاه اندیشمندان مذکور پاسخ داده خواهد شد: 1- تعریف مفهوم تخیل از منظر نظریه پردازان این حوزه؛ 2- تعریف بوتیقا از منظر همین نظریه پردازان. این مقاله با روش تحلیلی توصیفی با معرفی این نظریه ها در حوزه ی تخیل شناسی، تخیل خلاق خواننده را به تخیل خلاق متن نزدیک می کند.
۳۰.

نسبت «امام شناسی» و «نفس شناسی» در اندیشه هانری کربن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شیعه معنویت شیعی امام نفس شناسی خود شناسی هانری کربن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۷ تعداد دانلود : ۲۳۳
هانری کربن فیلسوف و پژوهشگر غربی، در پی معنویتی است که بتواند گشودگی به ساحت عالم قدس را در همه زمان ها و مکان ها حفظ کند.تعقیب این دغدغه سبب آشنایی او با معنویت و اندیشه شیعه می شود. یکی از مزیت های فکر شیعی برای کربن اهمیت امام شناسی در بحث «نفس شناسی» است. هدف اصلی این پژوهش،تحلیل و بررسی این مسئله است که از نظر هانری کرین چه نسبتی بین «نفس شناسی» و «امام شناسی» وجود دارد. به این منظور ابتدا چرایی ضرورت شناخت امام برای شناخت حقیقت نفس مطرح و سپس چگونگی این نسبت را بررسی شده است؛ کربن معتقد است که نفس دارای دو بعد زمینی و آسمانی است و برای اتصال این دو بعد به یکدیگر نیازمند یک راهنماست. او این راهنما را معادل امام در اندیشه شیعی می داند و تأکید می کند که صورت ظاهری و حضور جسمانی امام برای کسب معرفت و معنویت موضوعیت ندارد، بلکه آنچه مهم است شناخت حقیقت و باطن امام به مثابه مظهر و صورت راهنمای باطنی در مسیر نفس شناسی است. کربن ضرورت امام و تلاش برای شناخت باطن و حقیقت امام را از این جهت می داند که سبب شناخت مراتب وجودی و باطن نفس سالک می شود.
۳۱.

نقد تفسیری و روایی رویکرد قرآنی مادلونگ پیرامون جانشینی پیامبر اکرم(ص)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: رویکرد قرآنی ویلفرد مادلونگ جانشینی پیامبر (ص) تشیع امام علی (ع) منابع تفسیری و روایی فریقین هاینس هالم هنری لامنس اتان کلبرگ هانری کربن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۱۹۵
مسأله جانشینی پیامبر اکرم(ص)از مهمترین مسائل صدر اسلام تا کنون و اصلی ترین وجه تمایز تشیع با سایر فرق اسلامی بوده است. نوشتار حاضر با بهره جستن از روش توصیفی – تحلیلی و با رویکرد انتقادی به بررسی رویکرد قرآنی ویلفرد مادلونگ به مسأله جانشینی پیامبر اکرم(ص)(با تأکید بر منابع تفسیری و روایی فریقین) می پردازد. آغاز این حرکت توسط مادلونگ در کتاب جانشینی محمد(ص)بوده است که در 1997 منتشر و به زودی به عنوان یک مرجع مهم در این بحث شناخته شد. او در مقدمه کتابش تحت عنوان «حقوق خویشاوندی و خاندان های پیامبران در قرآن»، به بررسی نسبتا مفصّلی درباره نقش و اهمیت خاندان انبیاء در تأیید، تثبیت و ادامه مسیر رسالت و هدایت ایشان، پرداخت و نشان داد که مطابق نظر قرآن، جانشین پیامبران از میان خاندان ایشان و توسط خود آنها صورت می پذیرد و پیامبر اکرم(ص)نیز قصدی جز این نداشته است. علی رغم جدید و متأخربودن مطالعات شیعه شناسی و فعالیت های شیعه پژوهی، پرداختن به مسئله امامت نسبت به دیگر مسائل مطرح از ضرورت بیشتری برخوردار می باشد. مطالعه آرا و نظرات مفسران فریقین درباره تفسیر آیه ولایت، نشان دهنده این است که آنان بر اساس آیه 55 سوره مائده درباره ولایت و امامت ام ام ع لی(ع)، دو دی دگاه کلی دارند: 1. بیشتر مفسران اهل سنّت واژه «ولیّ» در آیه را به معنای دوست و یاور می دانند و بر همین اساس ولایت در آیه را مطلق و آن را شامل تمام مؤمنان به شمار آورده اند؛ 2. شیعه لفظ «ولیّ» را ص رفاً ب ه معنای محبت و نصرت نمی داند و چنین معنایی را در تعارض ب ا آی ات دیگر دانسته و معتقد است این واژه علاوه بر محبت، متضمّن حاکمیت اجتماعی و سیاسی است و نصرت از نتایج آن است. مفسران ش یعه، ب ر اس اس معنای «ولیّ» در آیه و نیز بر مبنای روایات متواتری که س بب نزول آیه را ولایت امام علی(ع)نقل کرده اند، آیه شریفه را دلیل قرآنی ولایت و امامت امام علی(ع)بیان م ی کنند .
۳۲.

نقد اندیشه موعودگرایی هانری کُربَن از منظر قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: موعودگرایی هانری کربن قرآن روایات عالم هورقلیا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۲۸
یکی از مهم ترین موضوعاتی که مورد اهتمام جدی اندیشمندان و متفکران غربی در فضای مطالعات اسلامی قرار گرفته، اندیشه موعودگرایی است. هانری کربن از جمله اندیشمندان پرآوازه ای است که پژوهش در مورد دکترین موعودگرایی را در صدر مطالعات اسلامی خود قرار داده است و لذا پرداختن به اندیشه های وی، به ویژه ایده موعودگرایی، اهمیت بسزایی دارد. آنچه توجه به آن در فضای اندیشه اسلامی بسیار ضروری می نماید این پرسش است که کُربن در سیر مطالعات اسلامی خویش، به چه میزان توانسته است به کُنه و حقیقت اندیشه موعودگرایی از منظر قرآن و روایات راه یابد؟ نوشتار حاضر کوشیده است با استمداد از روش توصیفی تحلیلی، اندیشه موعودگرایی کُربن و میزان انطباق دیدگاه وی با آموزه های قرآن و روایات را بررسی کند. نتایج تحقیق نشان می دهد که اندیشه موعودگرایی کربن نقاط مثبتی مانند استفاده از روش پدیدارشناسی در پژوهش، توجه به ظهور امام عصر (عج) به عنوان آشکارکننده زوایای باطنی دین، درنظرگرفتن امام عصر (عج) به عنوان تجلی ذات خداوند و تقض توهمات مدعیان دروغین و نیز نقاطی منفی ازجمله بی توجهی به اقامه عدل در رسالت امام عصر (عج)، بی توجهی به وظایف منتظران در حوزه رسالت امام عصر (عج)، تأثیر پذیری از نظریه عالم هورقلیا در بیان زمان و مکان زندگی امام عصر (عج)، استناد صرف به خطبه البیان در بحث انسان کامل دارد. روش گردآوری داده ها در این پژوهش کتابخانه ای است.
۳۳.

سیری در تحقیقات ایران شناسی فرانسه (جایگاه فراموش شده تاریخ ادبیات نگاری در ایران شناسی فرانسه، سده بیستم میلادی)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مطالعات ایرانی ایران شناسی ایران شناسی فرانسه تاریخ ادبیات نگاری فارسی هانری کربن مدرسه زبان های شرقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۸۰
با ترجمه اوستا در نیمه دوم سده هیجدهم میلادی در فرانسه و نیز پیشرفت های شگرف ایران شناسی در این کشور، در سده های بعدی، منجر به شهرت مطالعات فرانسویان در حوزه ایران شناسی در جهان شد، با این حال کشور فرانسه در زمینه تاریخ ادبیات نگاری فارسی دستاوردی قابل توجه نداشته است، آنهم در حالی که تحقیقات ادبی فارسی جایگاه به نسبت خوبی در سده های اخیر کسب کرده است. علل این اهمال متفاوت است. یک امر انکارناپذیر، عدم وجود برنامه مشخص، مستقل و مدون در راستای تدریس زبان و ادبیات فارسی در مراکز ایران شناسی فرانسه است؛ زیرا که در طی این ایام تحقیقات تاریخ ادبیات نگاری فارسی در کشورهای همسایه آن انجام و شایدهم بدینسان جبران مافات می شده است. به همین خاطر، در نظر داریم که در این مقاله به بررسی این فراموشی توجیه نشده در ایران شناسی فرانسه در سده بیستم بپردازیم تا از جایگاه آن در کنار دیگر مکاتب آن آشنا شویم.
۳۴.

امامت و مهدویت در مذهب تشیّع از دیدگاه هانری کُرْبَنْ

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: امامت تشیع هانری کربن مهدویت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴ تعداد دانلود : ۳۰
هانری کُرْبَنْ (۱۹۰۳–۱۹۷۸م) فیلسوف، شیعه شناس و ایران شناس فرانسوی از نخستین متفکران اروپایی است که عرفان و تفکر ایرانی اسلامی به ویژه شیعی را به غرب شناسانده است. این پژوهش با رویکردی تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای به بررسی دیدگاه هانری کُرْبَنْ درباره ویژگی های مذهب تشیّع یعنی مسئله «امامت» و «مهدویت» می پردازد. سؤال اصلی پژوهش این است که کُربَن چگونه با مسئله «امامت و مهدیت» مواجه شده است؟ کُرْبَنْ در مسئله «امامت» نقش امام را آموزش معنای تأویلی کلام وحی و هدایت پیروان به سوی روح و باطن این کلام می داند. مأموریت امام، انتقال جنبه درونی مأموریت پیامبر(ص) است، یعنی پیامبر «کلمه» و امام «روح» آن را انتقال می دهد. در اندیشه او آخرین امام، موجودیتی اسرارآمیز دارد و با لقب هایی چون «قائم»، «مَهدی»، «منتظَر»، «حجّت» و «امام غایب» خوانده می شود. در واقع معنای عمیق «غایب از نظر» این است که انسان ها خود در پوششی فرو رفته اند که توانایی درک دیدن امام را ندارند. با وجود آنکه امام برحسب ظاهر در پرده غیبت به سر می برد، ولی بر دل و جان شیعیان پرتو افشانی می کند. «مهدویت»، بنیاد اصلی شیعه و عرفان آن است و خوشبختانه ضمیر خودآگاه شیعی به سوی آینده ای نامعلوم و مبهم چشم نمی دوزد، بلکه نگاهش به «فرجی» معطوف به «آخرالزمان» است.
۳۵.

نور و ظلمت در حکمت خسروانی با متافیزیک هانری کُربن و عرفان بایزید بسطامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نور و ظلمت حکمت خسروانی هانری کربن عرفان بایزید بسطامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳ تعداد دانلود : ۳۶
جهان دو بخشی نور و ظلمت، قدمت زیادی دارد. در تصور ایرانیان باستان دو اصل در ابدیت وجود دارد؛ یکی اهورامزدا و دیگری اهریمن نام داشت. پرسش جستار این است که شالوده نور و ظلمت در حکمت خسروانی چیست؟ و این دو مفهوم در اقوال و احوال بایزید و متافیزیک هانری کربن چگونه تببین شده اند؟ هدف این پژوهش تبیین ماهیت نور و ظلمت در عرفان بایزید و پیوند آن با حکمت خسروانی و انعکاس این مقوله با عوالم هانری کربن در گستره ایران باستان است. یافته های پژوهش این است که دوگانه های نور و ظلمت دو جوهر مجزا با ماهیت متفاوت هستند که درحکمت خسروانی و عرفان بایزید بسطامی درستیز بوده اند. هانری کُربن متافیزیک تفکر سهروردی را با رمانتیسم آلمانی، مزدائیسم، مانوی، هرمسی و تصوف روزبهان بقلی، نجم الدین کبری، نجم الدین رازی به هم پیوند می دهد. جهان بینی مزدیسنا هم بر نور و ظلمت است. نور ظاهرِ فی نفسه و مُظهِرِ غیر است. ظلمت هم جوهر غاسق است وهیئت ظلمانی دارد. قهرمان تفکر عرفانی، مرد نورانیِ دربند تاریکی است که در اندیشه رهایی است. ایده و تجربه او نیز در پیوند انسان نور و راهنمای او به هم می پیوندند. بایزید نیز خود نور خداوند و نیل به آن را در تفکر عرفانی خود منظور داشته است.
۳۶.

نظریه ایران شناسی هانری کربن؛ خوانش تاریخ اندیشه ایران ذیل نظریه جهان معنوی ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایران شناسی تأویل جهان معنوی خیال هانری کربن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹ تعداد دانلود : ۳۰
صورت بندی نظری از ایران یکی از خطوط مهم فکری در بیش از صد سال اخیر بوده که با فعالیت های تحقیقی شرق شناسان آغاز شده و بسیاری از پژوهشگران ایرانی را نیز به خود مشغول داشته است. در این میان هانری کربن جزو متقدمین این عرصه به شمار می رود. علاوه بر آنکه پژوهش های او در خصوص ایران دارای ویژگی ممتاز و منحصربه فردی است، همواره الهام بخش نسل های جوان بعد از خود نیز بوده است. کربن از بیان فهرست گزارش های میدانی در مورد ایران پا را فراتر می گذارد و به عمق چهارچوب برسازنده ایران دست پیدا می کند. این مسئله به او کمک می نماید تا مؤلفه های حاضر در هویت ایران که علی الظاهر متفاوت و بعضاً متناقض به نظر می رسد را در یک نظام متشکل و منسجم که در درونی ترین عناصر حیات خود پیوندهای ریشه داری با یکدیگر دارند، قرار دهد. کشف عالم معنوی ایران و شاخصه های اصلی آن همچون مسئله تأویل از نقاط برجسته تحقیقات اوست. کربن از این منظر قرائت تاریخ مدرن از فلسفه اسلامی را به بوته نقد می گذارد و در این راه موفق می شود سهروردی را در ادامه سنت فلسفی اسلامی به دنیای مدرن معرفی کند. در این مقاله چهارچوب اصلی نظریه او واکاوی شده و در نهایت ضمن مطالعه ای انتقادی، کاستی های این نظریه بحث وبررسی می شود.